ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ - ΤΟ ΓΑΡ ΑΥΤΟ ΝΟΕΙΝ ΕΣΤΙΝ ΤΕ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ (ΚΑΙ ΔΥΟ ΒΙΝΤΕΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΓΚΑΝΑΣΟΥ)

<< Το γαρ αυτό νοείν εστίν τε και είναι >> : σκέψη και ύπαρξη είναι το ίδιο

  

Η φιλοσοφία του Παρμενίδη εμπεριέχεται σε ένα αποκαλυπτικό ποίημα, γραμμένο σε δακτυλικό εξάμετρο, από το οποίο ευτυχώς διασώθηκαν τα πιο σημαντικά μέρη. Στο ποίημα ένας νέος (ο ίδιος ο Παρμενίδης) διηγείται τη μύησή του στη φιλοσοφία από μια θεά, η οποία αναλαμβάνει να τον κρατήσει μακριά από τις κοινές αντιλήψεις των ανθρώπων, «όπου αληθινή εμπιστοσύνη δεν υπάρχει», και να τον οδηγήσει στην «ατρόμητη καρδιά της ολοστρόγγυλης αλήθειας».

ΜΑΝΟΣ ΔΑΝΕΖΗΣ - Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗ ΑΚΥΡΩΝΕΙ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ "ΘΑΝΑΤΟΥ"

ΔΕ ΘΑ ΠΕΘΑΝΟΥΜΕ ΠΟΤΕ, ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ

Η γεωμετρία του Σύμπαντος

Όταν αναφερόμαστε σε μια γεωμετρία, θεωρούμε αυτονόητη την ύπαρξη ενός χώρου μέσα στον οποίο αυτή αναπτύσσεται και τις ιδιότητες του οποίου περιγράφει.

Στα μαθηματικά, στο μαθηματικό Κόσμο, η έννοια του χώρου είναι ιδεατή -νοητή και δεν έχει καμία μα καμία σχέση με την υλική πραγματικότητα. Ομοίως και τα γεωμετρικά σχήματα που μορφοποιούνται εντός του είναι ιδεατά – νοητά και άυλα και δεν έχουν καμία μα καμία σχέση με την υλική πραγματικότητα.

ΔΑΝΕΖΗΣ - ΤΟ ΜΠΟΖΟΝΙΟ ΤΟΥ ΧΙΓΚΣ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ

«Όταν λέμε ότι κάποιος γεννιέται ή πεθαίνει, εννοούμε επιστημονικά ότι χάνεται ή εμφανίζεται η δυνατότητα να τον αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας»

Πριν λίγα χρόνια έκανε το γύρο του κόσμου, κάνοντας λόγο για τη μεγαλύτερη επιστημονική ανακάλυψη των τελευταίων ετών: οι ερευνητές στο Cern εντόπισαν επιτέλους το πολυδιαφημιζόμενο Σωματίδιο του Θεού ή Μποζόνιο του Χιγκς, όπως είναι η επίσημη ονομασία του.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, πρόκειται για το πρωταρχικό στοιχείο ύλης που θα μας αποκαλύψει ό,τι δεν γνωρίζουμε για τη φύση της πραγματικότητας και το σύμπαν, από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του εως τώρα. Μια ανακάλυψη που αναμένεται να φέρει τα πάνω- κάτω στην εικόνα που έχουμε για τον κόσμο… Καθώς λοιπόν τα διθυραμβικά σχόλια για τη σπουδαία αυτή ανακάλυψη έδιναν και έπαιρναν, αποφασίσαμε να ζητήσουμε την άποψη ενός ειδικού, παλιού γνώριμου του ΑΒΑΤΟΝ, του επίκουρου καθηγητή αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μάνου Δανέζη.

Η "ΦΑΝΤΑΣΙΑ" ΣΤΗ ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΙΟΥ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΓΝΩΘΙ Σ΄ ΕΑΥΤΟΝ

Του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου

Στην γνωσιοθεωρία του ο Δαμάσκιος εισάγει μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα στρατηγική. Ανατρέπει τη θεωρία της ταύτισης του ισομορφισμού που εισήγαγε ο Αριστοτέλης, σύμφωνα με την οποία η νόηση είναι τα ίδια τα αντικείμενά της και θεωρεί ότι στη φιλοσοφία του νεοπλατωνισμού βρίσκεται ενσωματωμένη η εξής θεωρία αντιστοιχίας της αλήθειας:

<< Η γνώση εναρμονίζεται απόλυτα με το αντικείμενό της, αλλά δεν είναι το αντικείμενό της. >>

ΚΙΟΥΠΚΙΟΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ - ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΙΝΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ)

                           

            Του Κιουπκιολή Αλέξανδρου, Επίκουρου καθηγητή πολιτικών επιστημών στο ΑΠΘ

Από το ομώνυμο βιβλίο

Τα «κοινά», οι συλλογικοί φυσικοί και πολιτισμικοί πόροι που διαχειριζόμαστε από κοινού με συμμετοχικές πρακτικές, αναδεικνύονται σήμερα στην κριτική θεωρία και πράξη ως ένας από τους βασικούς κόμβους της αυτόνομης πληθυντικής ανοικοδόμησης. Η ενδυνάμωσή τους δεν πλουτίζει μόνο την εμπειρία της κοινωνικής αυτοκυβέρνησης μέσα από αμεσοδημοκρατικούς θεσμούς και κοινότητες σε πολιτισμικούς χώρους, στην υγεία, στην εκπαίδευση, στο διαδίκτυο, στην κατανάλωση και στην παραγωγή. Κτίζει εδώ και τώρα τα μικροθεμέλια της καθημερινής επιβίωσης και συμβίωσης με τους όρους των άλλων κόσμων στους οποίους προσβλέπουμε, εξασφαλίζει τις υλικές και θεσμικές προϋποθέσεις της μετάβασης προς αυτούς και διαπλάθει την άλλη εξισωτική ηθική της κοινής αυτοδιεύθυνσης χωρίς την οποία οι κόσμοι αυτοί δεν θα μπορέσουν να εξαπλωθούν και να αναπαραχθούν.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - Η ΔΙΑΨΕΥΣΗ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Α. ΤΙ ΕΧΕΙ ΑΠΟΜΕΙΝΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ;

            Με την ευκαιρία των 200 ετών από την γέννηση του Καρλ Μαρξ, ενός από τους πιο γνωστούς στοχαστές και ταυτόχρονα από τους πιο αμφιλεγόμενους, δίνεται η ευκαιρία να εκτιμηθεί ο ρόλος του στην ιστορία των ιδεών και στην πολιτική πρακτική. Έχουν περάσει άλλωστε αρκετές δεκαετίες από τότε που ο Γερμανός στοχαστής ήταν στο επίκεντρο των συζητήσεων και των εμβληματικών κινημάτων ανά τον κόσμο. Οι ιδέες του έχουν υποστεί κριτική από ποικίλες πλευρές ενώ τις τελευταίες δεκαετίες η αίγλη του έχει υποχωρήσει. Το μεγαλύτερο πλήγμα δόθηκε μετά την κατάρρευση των ολοκληρωτικών κομμουνιστικών καθεστώτων και την εμφανή αμηχανία και αδυναμία των απανταχού μαρξιστών να δώσουν μία αξιοπρεπή απάντηση.   

ΓΕΩΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΑΝΤΙΚΗ ΣΤΟ ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ

Της Eλένης Παρτίδας

Αρχαιολόγος Ma, PhD I΄ Eφορεία Π. – K. Αρχαιοτήτων

Η έναρξη της μεγάλης ανασκαφής στους Δελφούς αντιδόνησε τον παλμό μιας αρχαίας κοινωνίας με καταλυτικό ρόλο στην ιστορία του πολιτισμού. Συνδυάζοντας τη συγκλονιστική ομορφιά του φυσικού τοπίου με την καλλιτεχνική δημιουργία και τα χειροπιαστά ανασκαφικά ευρήματα, που αποτελούν σταθμό στην ιστορία τέχνης και τεχνολογίας, το ιερό του Φοίβου Απόλλωνα και της Αθηνάς Προναίας κηρύχθηκε από την UNESCO Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Όμως στην καθιέρωση των Δελφών ως παγκόσμιου προσκυνήματος συνετέλεσε και το ιδεολογικό υπόβαθρο τού εκεί Απολλώνειου μαντείου, δηλαδή η καλλιέργεια εννοιών που παραμένουν επίκαιρες: η πάλη των αντιθέσεων για να επικρατήσουν η αρμονία, η τάξη και η κοσμική ισορροπία, ο αέναος αγώνας του καλού ενάντια στο κακό. Εξίσου διαχρονική και έμφυτη είναι η αγωνία του ανθρώπου για όσα τού επιφυλάσσει το μέλλον, η επιθυμία να προγνώσει τη μοίρα του και να επέμβει ώστε να μην καταλήξει έρμαιο των συγκυριών ή του πεπρωμένου. Έτσι οι αρχαίοι Έλληνες κατέφευγαν στους χαρισματικούς εκείνους διάμεσους, τους προφήτες και μάντεις που μπορούσαν να αφουγκραστούν τη θέληση των θεών και να ζητήσουν τη συμβουλή ή καθοδήγησή τους.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΩΤΙΝΟΥ (ΚΕΙΜΕΝΟ-ΒΙΝΤΕΟ)

Της Μαρκοπούλου Άννας

Ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πλωτίνος γεννήθηκε στην Λυκόπολη της Αιγύπτου κατά το 204 ή 205 μ. Χ..

Αφού μαθήτευσε έντεκα χρόνια κοντά στον Αμμώνιο Σακκά, τον ιδρυτή του νεοπλατωνισμού, ο Πλωτίνος αποφάσισε να ταξιδέψει στις ανατολικές χώρες για να γνωρίσει την σοφία των Περσών και των Ινδών. Γι’ αυτόν τον λόγο προσήλθε στο στρατόπεδο του αυτοκράτορος Γορδιανού, που ετοιμαζόταν να εκστρατεύσει εναντίον των Περσών. Όμως, η προσπάθεια του Πλωτίνου να γνωρίσει την σοφία της Ανατολής απέτυχε, γιατί ο Γορδιανός δολοφονήθηκε στην Μεσοποταμία, ενώ ο Πλωτίνος μόλις κατάφερε να διαφύγει και να διασωθεί στην Αντιόχεια. Από εκεί, ο Πλωτίνος μετέβη στην Ρώμη σε ηλικία 40 ετών, όπου άρχισε την φιλοσοφική του διδασκαλία.

ΤΟ ΚΥΜΒΑΛΕΙΟΝ, ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΡΜΗΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

Της Μαρκοπούλου Άννας

Το «Κυμβάλειον», ο τίτλος του παρόντος έργου που αποτελεί σύνοψη της ερμητικής φιλοσοφίας και αποδίδεται στον Ερμή τον Τρισμέγιστο, είναι ένα όνομα κατεξοχήν μυστηριακό.

ΒΙΝΤΕΟ

Η μυστηριακή του διάστασις αναδεικνύεται από την ετυμολογική του προέλευση: Το κυμβάλειον (στα γαλλικά Kybalion), έλκει την καταγωγή του από το κύμβαλον, μουσικό όργανο το οποίο, όπως μάς παραδίδει ο Διόδωρος Σικελιώτης, εφηύρε για πρώτη φορά, η θεά Κυβέλη. Το κύμβαλον συνδέεται με τα μυστήρια της Σαμοθράκης καθώς και με την Κυβέλη και τον Κορύβαντα που μετέφεραν στην Ασία τις τελετές της μητέρας των θεών και πήγαν στην Φρυγία.

ΕΥΤΡΑΠΕΛΕΣ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ - ΟΙ ΙΠΠΟΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ ΗΛΙΟΥ ΩΣ ΤΑΡΑΝΔΟΙ ΤΟΥ ΑΗ ΒΑΣΙΛΗ

Πώς τα ιπτάμενα άλογα του Φωτοφόρου Απόλλωνα έγιναν τάρανδοι του Αϊ - Βασίλη και ο ίδιος Άγαλμα της Ελευθερίας.

Τον μήνα Δεκέμβριο, οι Έλληνες γιόρταζαν τον Διόνυσο αλλά και τον Φωτοφόρο Απόλλωνα – Ήλιο, παριστάνοντας τον πάνω στο ιπτάμενο άρμα του να μοιράζει το φως. Το άρμα έγινε έλκηθρο του Αϊ-Βασίλη, τα άλογα έγιναν τάρανδοι και το «δώρο» του φωτός που μοίραζε στους ανθρώπους … έγινε κυριολεκτικά «μοίρασμα δώρων».

"Ξεπατίκωσαν" και το αρχαίο Ελληνικό έθιμο του εορταστικού άρτου, τον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες πρόσφεραν στους θεούς σε μεγάλες αγροτικές γιορτές, όπως τα Θαλύσια και τα Θεσμοφόρια και το έκαναν έθιμο της βασιλόπιτας.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ - Η ΛΟΓΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Λογική είναι η νοητική διεργασία κατά την οποία συνδέονται στοιχεία για την παραγωγή αποτελέσματος που σχετίζεται με τα συνδεθέντα πχ αν πούμε ότι 2+2=4 αυτό είναι μια λογική διεργασία ή αν πούμε μιαν οποιαδήποτε λέξη πχ “θάλασσα” αυτό είναι μια λογική διεργασία διότι οι λέξεις είναι σύνδεση αισθητηριακών πληροφοριών (εκ των φαινομένων) με αποτέλεσμα την παραγωγή (υπό μορφή γραμμάτων και φωνημάτων) των λέξεων. Ο όρος “λέξη” εκ του “λέγω” σημαίνει “παράγωγο σύνδεσης”.

Ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο “λόγος” ήταν ο Ηράκλειτος ο οποίος διευκρίνισε ότι ο λόγος είναι ένας σύνδεσμος ο οποίος συνδέει τον κόσμο (τα φαινόμενα) με την ομιλία δηλαδή τα φαινόμενα με κάποιο τρόπο μέσω της διάνοιας  μεταποιούνται σε γνώση και σε λέξεις (λόγο). Γι’ αυτό είναι λάθος να ερμηνεύουμε τη λογική εκκινώντας από τις προτάσεις που είναι παράγωγα των λέξεων. Σωστό είναι να γνωρίζουμε (κατά τον Αριστοτέλη) τις αρχές των όσων ερευνούμε και αρχή του λόγου είναι οι λέξεις οι οποίες ονομάζουν τα φαινόμενα και η έρευνα πρέπει να αρχίζει από την προέλευση των λέξεων και τη σχέση τους με τα φαινόμενα. Έτσι κατορθώσαμε να βρούμε την σχέση ανάμεσα: στα φαινόμενα, τη γνώση και τον λόγο, σχέση που είναι το υπόβαθρο της Λογικής και που αποδεικνύει πώς νοητικά διενεργείται η Λογική, δηλαδή η σύνδεση των όσων φέρνουμε στο μυαλό για να τα κάνουμε γνώση και γλώσσα.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ TESS DAWSON - Η ΚΑΝΑΑΝΙΤΙΚΗ (ΠΡΟΕΒΡΑΪΚΗ) ΠΟΛΥΘΕΪΣΤΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

                                       

                                                                   Ο θεός Βαάλ

Από τα σχολικά βιβλία μάθαμε –και μαθαίνουμε- από μικρά παιδιά για τις ιστορίες της Βίβλου και τα (μυθικά στην ουσία τους) κατορθώματα των ηρώων της. Ανάμεσα σε αυτές, φαντάζομαι πως οι αναγνώστες θα θυμούνται και τη διήγηση για τον Μωυσή που κατεβαίνει από το βουνό με τις δέκα εντολές και βρίσκει τον αδερφό του Ααρών να λατρεύει με «τον λαό του Ισραήλ» το χρυσό βόδι. Ο Μωυσής οργισμένος θρυμματίζει το βόδι και σπάει τις πλάκες του, ενώ στη συνέχεια μεταβαίνει ξανά στο όρος, όπου και υπογράφει το νέο του «συμβόλαιο» με τον Θεό.

Αναρωτηθήκατε όμως ποτέ τι ακριβώς θα μπορούσε να συμβολίζει αυτή η ιστορία; Γιατί οι Ισραηλίτες ένιωσαν την ανάγκη να κατασκευάσουν ένα είδωλο; Και γιατί αυτό είχε τη μορφή βοδιού; Γιατί ο Μωυσής το διέλυσε οργισμένος;

Το παραπάνω γεγονός σηματοδοτεί ουσιαστικά την αρχή του τέλους για την άγνωστη προχριστιανική (και προεβραϊκή στην προκειμένη) παράδοση του λαού που εισήγαγε αργότερα το μοντέλο του μονοθεϊσμού. Μέσα από αυτόν τον λαό της Καναάν ή Χαναάν, με το οργανωμένο πολυθεϊστικό πάνθεον, θα προκύψουν τους επόμενους αιώνες οι –επίσης- πολυθεϊστές Φοίνικες, που εξαλείφθηκαν στο πέρασμα του χρόνου και οι μονοθεϊστές Εβραίοι, πνευματικά τέκνα των οποίων αποτέλεσαν αιώνες αργότερα ο χριστιανισμός και ο ισλαμισμός.

Η Tess Dawson, μια εκπρόσωπος του ρεύματος για την αναβίωση της αρχαίας Καναανίτικης θρησκείας (Natib Qadish), μιλά στον Μηνά Παπαγεωργίου (meta-journalist) για τα ιερά κείμενα της πόλης Ugarit, τους Θεούς και τις παραδόσεις των Καναανιτών, ακόμα και για τα όσα τους ενώνουν με τους αρχαίους Έλληνες!

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΗ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΟΙ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ (4 ΒΙΝΤΕΟ)

Στην ελληνική κοσμοθεώρηση και φιλοσοφία, αλλά και σύμφωνα με την κβαντική φυσική, η ανθρώπινη ψυχή εξελίσσεται μέσα από πολλές μετενσαρκώσεις με τελικό σκοπό την ένωσή της με τον θείο κόσμο. Μόνο τότε σταματά να εισέρχεται σε σώματα, όταν ολοκληρώσει το έργο για το οποίο υπάρχει. Όταν τελειωθεί θα γίνει ένα με το ΕΝΑ (ΕΝΑΔΕΣ).

Απόσπασμα από  Πολιτεία  Πλάτωνα: κεφάλαιο 10, 620e. Οι τρεις Μοίρες και πώς η ανθρώπινη ψυχή επιλέγει το επόμενο σώμα της. 

<< ...Αφού λοιπόν όλες οι ψυχές είχαν διαλέξει τον τρόπο της ζωής τους,με την ίδια σειρά που τους είχε δώσει ο κλήρος, πήγαιναν μπροστά στη Λάχεση. Εκείνη έδινε στην καθεμία το δαίμονα που διάλεξε για να προστατεύει στη ζωή της και να εποπτεύει στην εκτέλεση των υποχρεώσεων που διάλεξε κάθε ψυχή. Αυτός ο δαίμονας οδηγούσε αρχικά την ψυχή στην Κλωθώ, κάτω ακριβώς από το χέρι της και στο στριφογύρισμα του αδραχτιού, για να επικυρώσει έτσι τη μοίρα που διάλεξε η ψυχή. Μετά την επαφή με το αδράχτι, έφερνε την ψυχή εκεί που έγνεθε η Άτροπος, κάνοντας έτσι αμετάκλητα όσα είχαν κλωστεί, κι από κει, χωρίς να γυρίσουν πίσω πήγαιναν και περνούσαν κάτω από το θρόνο της Ανάγκης κι έβγαιναν από την άλλη μεριά.... >>

ΒΛΑΣΗΣ ΡΑΣΣΙΑΣ - ΤΟ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Τα δύο Ηλιοστάσια (Θερινό και Χειμερινό) και οι δύο Ισημερίες (Εαρινή και Φθινοπωρινή) είναι οι ιδιαίτερες ημέρες του «ενιαυτού», δηλαδή του ετήσιου κύκλου, που σηματοδοτούν την αφετηρία των ισάριθμων εποχών. Ως αφετηριακά σημεία του κάθε τεταρτημορίου του «ενιαυτού», η κάθε μία τους έχει ιδιαίτερη σημασία, αλλά και θρησκευτική διάσταση σε κάθε φυσική Θρησκεία που δέχεται την κυκλικότητα του χρόνου και την αντανάκλαση των θείων αληθειών στα απλά και απτά πράγματα της εκδηλωμένης Φύσης.

ΚΩΣΤΑΣ ΑΞΕΛΟΣ - Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ

(Αντίστοιχο κεφάλαιο στο έργο του Κώστα Αξελού

«Ο ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ»)

Στον Ηράκλειτο, ο Λόγος είναι αυτό που συνιστά, φω­τίζει και εκφράζει την τάξη και τη ροή του κόσμου. Ο λό­γος του Ηράκλειτου - ο λόγος του στοχαστή που στοχά­ζεται τον κόσμο - δεν μπορεί να συλληφθεί αν δεν ανοί­ξουμε μαζί του διάλογο. Ο λόγος θεμελιώνει το λόγο και το διάλογο, κι είναι η ψυχή της διαλεκτικής. Αυτό που - με πολλή ασάφεια - ονομάζουμε διαλεκτική, - είναι ο ρυθμός του ηρακλειτικού λόγου, και για να μπορέσουμε να κάνουμε διάλογο με τον Ηράκλειτο πρέπει ν’ ακολου­θήσουμε αυτό το ρυθμό. Η διαλεκτική προϋποθέτει τo λόγο, πρώτη όμως αυτή θα μελετήσουμε, γιατί αυτή μας δείχνει το δρόμο που ακολουθεί η σκέψη του Εφέσιου: η διαλεκτική είναι μια οδός, μια μέθοδος. Η διαλεκτική όμως δεν είναι μια απλή μεθοδολογική εκκίνηση˙ αυτή διαρθρώνει τις δομές της διαίσθησης που συλλαμβάνει τη δομή του κόσμου. Το δικό μας δίχτυ τη συλλαμβάνει μό­νον όταν κάνουμε δικό μας το ρυθμό της˙ αυτή μας δεί­χνει τη μετατροπή του μύθου σε λόγο. Με τη διαλεκτική, η ποίηση του οράματος και του ρήματος ανταμώνει τη σκέψη του λόγου και της σύλληψης του κόσμου. Ο Αρι­στοτέλης, έχοντας κατά νου τη λογική που λειτουργεί με σύστημα και μ’ έννοιες, θεωρεί ιδρυτή της διαλεκτικής το Ζήνωνα τον Ελεάτη (*). Ο Χέγκελ όμως είναι αυτός που πρώτος κατανόησε ότι ο Ηράκλειτος συνέλαβε «την ίδια τη διαλεκτική σαν αρχή» ([1]).Με το κεφάλαιο που έγραψε για τον Ηράκλειτο στα Μαθήματα πάνω στην Ιστορία της φιλοσοφίας, ο Χέγκελ αρχίζει το διάλογο. Μεταφράζει όμως στη γλώσσα της δικής του διαλεκτικής κι οντολογι­κής λογικής τη σκέψη του Ηράκλειτου· ο Χέγκελ κατα­νοεί μεγαλοφυώς τον Ηράκλειτο, αυτή όμως η κατανόηση επιτυγχάνεται στα πλαίσια της δικής του αφηρημένης ιδεαλιστικής σκέψης. Γράφει ότι «ο Ηράκλειτος συλλαμ­βάνει τώρα το ίδιο το απόλυτο σαν διαδικασία, σαν δια­λεκτική... Σ' αυτόν βρίσκουμε για πρώτη φορά στη φιλο­σοφική της μορφή την ιδέα της αφηρημένης σκέψης... Αυτός αποτελεί την αποτελείωση της προγενέστερης συ­νείδησης, μια αποτελείωση της Ιδέας που οδηγεί στην Ολότητα (που είναι και η αφετηρία της φιλοσοφίας), ή η ουσία της ιδέας που εκφράζει το απεριόριστο, το τι είναι το απεριόριστο... Το απόλυτο είναι η ενότητα του είναι και του μη είναι... Το αληθινό είναι το γίγνεσθαι κι όχι το είναι... Η νόηση (Verstand) χωρίζει το είναι από το μη είναι, ο νους (Vernuft) αναγνωρίζει το ένα στο άλλο... κι έτσι το Όλο, το απόλυτο, μπορεί να οριστεί ως γίγνε­σθαι... Το απεριόριστο το είναι καθεαυτό και δι' εαυτό, είναι η ενότητα των αντιθέτων... Στον Ηράκλειτο, η στιγ­μή της αρνητικότητας είναι ενυπάρχουσα... Ο χρόνος εί­ναι το καθαρό γίγνεσθαι... η καθαρή έννοια» ([2]). Η ηρακλειτική διαλεκτική όμως δεν είναι εννοιολογική. Είναι μια διαλεκτική που ενεργοποιεί μια θεμελιακή διαίσθηση των αντιθέτων. Αργότερα θα οικοδομηθεί η διαλεκτική λογική που λειτουργεί με τις αντιθέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στις έννοιες και που κλείνει την τυπική λογική της μη αντίφασης μέσα στη συνθετική λογική. Ο διάλογος του Ηράκλειτου με τον Κόσμο εκφράζεται μέσ' από λογι­σμούς που είναι μεγάλες εξισώσεις.

ΘΑΛΗΣ - TO ΥΔΩΡ ΑΠΟ TO ΟΠΟΙΟ ΟΛΑ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΟΛΑ ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΝ

Εισαγωγικά

«Το κατόρθωμα του Θαλή», παρατηρεί ο Guthrie, «έχει παρου­σιαστεί από τους ιστορικούς μέσα από δύο εντελώς διαφορε­τικές θεωρήσεις: από τη μία, ως θαυμαστός πρόδρομος της σύγχρονης επιστημονικής σκέψης, και από την άλλη ως τίποτα περισσότερο από μία ολοφάνερη εκλογίκευση ενός μύθου». Σύμφωνα με τον ίδιο τον Guthrie, μπορεί κανείς να πει ότι «οι ιδέες του Θαλή και των άλλων Μιλησίων δημιούργησαν μία γέφυρα μεταξύ δύο κόσμων - τον κόσμο του μύθου και τον κόσμο του νου»[1].

Προσωπικά πιστεύω ότι το αληθινό επίτευγμα του Θαλή ήταν η υιοθέτηση εκείνης της διανοητικής διαδικασίας, η οποία αποτελεί τη βάση όλης της θεωρητικής γνώσης: εγκαινίασε την παράδοση των λογικών επιχειρημάτων αναφορικά με αυτό που δεν είναι δυνατόν να παρατηρηθεί.

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΩΣ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ

Απόσπασμα από το κείμενο «Η Δυνατότητα Μιας Αυτόνομης Κοινωνίας: Το Ζήτημα της Δημοκρατίας», που αποτελεί το περιεχόμενο διάλεξης που δόθηκε στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες τον Σεπτέμβριο του 1993, και που περιλαμβάνεται στο τόμο Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΜΙΑΣ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ (ΕΚΔ. ΣΤΑΣΕΙ ΕΚΠΙΠΤΟΝΤΕΣ, 2012). Μετάφραση Μιχάλης Τσούτσιας

ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ, Η ΑΥΘΕΝΤΙΑ ΚΑΙ Η ΕΝΟΧΗ ΩΣ ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΛΑΝΕΣ

Επίκληση στο Συναίσθημα (ή στο έλεος) είναι η προσπάθεια να αποσπαστεί η προσοχή μας από την αλήθεια ενός συμπεράσματος, χρησιμοποιώντας συναισθηματισμούς ή και οίκτο. 

Πρόκειται για όλες εκείνες τις περιπτώσεις όπου η συμπάθεια, η συμπόνια και το έλεος επιστρατεύονται με τρόπο παραπλανητικό, προκειμένου να γίνει αποδεκτή ή να θεωρηθεί έγκυρη μια θέση, ακόμη κι αν αυτή είναι παράλογη. Η Επίκληση στο Συναίσθημα είναι μια λογική πλάνη που εκδηλώνεται τόσο εκούσια όσο και ακούσια. 

ΜΑΡΕΪ ΜΠΟΥΚΤΣΙΝ - Η ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ)

Πρόλογος του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου

Η Οικολογία της Ελευθερίας είναι το σημαντικότερο έργο του Μάρεϊ Μπούκτσιν, του μεγάλου αυτού αμερικανού στοχαστή που άνοιξε τον δρόμο της πολιτικής οικολογίας. Σ' αυτό το βιβλίο ο Μπούκτσιν θέτει τις βάσεις της κοινωνικής οικολογίας, της θεωρίας του δηλαδή, την οποία προτείνει ως εργαλείο για την ανασυγκρότηση της κοινωνίας, ούτως ώστε αυτή να έχει έναν ξεκάθαρα και ριζοσπαστικά οικολογικό και μη ιεραρχικό χαρακτήρα. Για να το επιτύχει αυτό, αντλεί στοιχεία από διάφορα επιστημονικά πεδία, όπως η ανθρωπολογία, η οικολογία και η πολιτική θεωρία, παρουσιάζοντας την ανάδυση της ιεραρχίας που αποτέλεσε το δομικό χαρακτηριστικό των ανθρώπινων κοινωνιών. Τα οικολογικά προβλήματα όμως που αντιμετωπίζουμε σήμερα δεν είναι άσχετα με τον τρόπο λειτουργίας των κοινωνιών μας, γι' αυτό και ο Μπούκτσιν γράφει ότι, "Η τάση του ανθρώπου να κυριαρχεί πάνω στη φύση είναι επακόλουθο της τάσης του να κυριαρχεί πάνω στον άνθρωπο". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).

ΗΦΑΙΣΤΟΣ - ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΜΥΘΟΙ

Ήφαιστε ισχυρόκαρδε, μεγαλοδύναμε, που είσαι τo άσβεστον πυρ,

και φωτίζεσαι από φλογερές λάμψεις,

 ω θεέ που παρέχεις το φως εις τους ανθρώπους,

εσύ που φέρεις το φως, με τα ισχυρά χέρια, αιώνιε, 

που ζεις με την τέχνην, συ ο εργάτης,

μέρος του κόσμου και στοιχείον άμεμπτον, 

που τρώγεις τα πάντα, που δαμάζεις τα πάντα (ως εκπρόσωπος της φωτιάς), 

ο υπεράνω όλων υπέρτατος, που ευρίσκεσαι παντού.

 Είσαι ο αιθέρας, ο ήλιος, τα άστρα, η σελήνη, το φως το αμόλυντο, 

διότι αυτό τα μέλη του Ηφαίστου φέρουν το φως είς τους ανθρώπους.

Και κατοικείς εσύ εις πάντα οίκον, όλες τις πόλεις, όλα τα έθνη·

και κατοικείς (ως πυρ, ως φωτιά) μέσα εις τα σώματα των ανθρώπων, 

εσύ με την μεγάλη ευτυχία, ο ισχυρός.

Άκουσέ με μακάριε, εσέ προσκαλώ εις τας Ιεράς σπονδάς, 

δια να προσέλθης πάντοτε ήμερος και με έργα που φέρουν χαράν.

Κατάπαυσε την λυσσασμένην μανίαν του ακατάβλητου πυρός, 

παρέχων εις τα ιδικά μας σώματα την φυσικήν καύσιν (όχι διεγέρσεις αφύσικες).

Ορφικός Ύμνος 66

LOUIE DEAN VALENCIA GARCIA - Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΑΚΡΟΔΕΞΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ

Εν περιλήψει για  το  άρθρο

Σήμερα η Νέα Ευρωπαϊκή Δεξιά και η Alt-Right είναι μια εκδοχή του φασισμού που βλέπει τον εθνικισμό ως το μέσο, όχι τον σκοπό. Ανακατεμένη με νεοφιλελευθερισμό, προτείνουν ένα είδος «ειρηνικής εθνοκάθαρσης» που θα λειτουργήσει σαν ένα «αόρατο χέρι» που θα ξεχωρίσει τους ανθρώπους μέσω του φυλετικοεθνικισμού. Για αυτούς, ο εθνικισμός τους – Σουηδικός, Αυστριακός, Γαλλικός, Αμερικάνικος κλπ. – χρησιμεύει για να τους ενδυναμώσει ως άτομα, μια υποκατηγορία της λευκής, δυτικής, Ευρωπαϊκής κουλτούρας. Αντίθετα με το φασισμό του παρελθόντος, αγκαλιάζουν εγκάρδια τον ατομισμό. Ο τελικός τους σκοπός είναι η φυλετική καθαρότητα μέσω του επανακαθορισμού του εθνικισμού – του λευκού σοβινισμού. Δεν εμπιστεύονται απόλυτα τον εθνικισμό, τον θεωρούν κάτι ευμετάβλητο, κάτι που μπορεί να αλλάξει από ξένους. Η Άρια λευκότητα και μια φανταστική ιδέα της «Ευρωπαϊκότητας» είναι ο τελεολογικός σκοπός για αυτή τη τελευταία μετάλλαξη του φασισμού. Για αυτούς, το να είσαι Ευρωπαίος είναι να είσαι λευκός. Πιστεύουν μόνο η φυλή, αντίθετα από το παλιό εθνικισμό, μπορεί να παραμείνει βιολογικά σταθερός, και για να παραμείνει έτσι, ώστε να κάνουν τα έθνη τους ξανά σπουδαία, πρέπει να «υπερασπιστούν την Ευρώπη» με την προώθηση του λευκού εθνικισμού.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η "ΤΡΙΤΗ ΘΕΣΗ" ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Του Chip Berlet

Στα τελευταία χρόνια του 20ου αιώνα μια νέα μορφή φασισμού αναδύθηκε από μια περίοδο αναζωπύρωσης του φασισμού. Ονομάζεται Τρίτη Θέση, επιδιώκει την ανατροπή των τωρινών κυβερνήσεων και την αντικατάσταση τους με μονοπολιτισμικά έθνη κράτη, χτισμένα πάνω σε ρατσιστικό φυλετικό εθνικισμό ή ρατσιστικό θρησκευτικό εθνικισμό. Οι φασίστες της Τρίτης Θέσης έχουν οργανωθεί σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Μέση Ανατολή και διατηρούν ένα είδος χαλαρού δικτύου, τουλάχιστον για την ανταλλαγή απόψεων πάνω στις κοινές τους ιδέες και ατζέντες, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις περιλαμβάνει συναντήσεις και ακόμη και χρηματοδότηση.

Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΝΕΙΡΑ

Τα όνειρα ανέκαθεν κατείχαν κεντρικό ρόλο στη ζωή των ανθρώπων. Στην αρχαιότητα αντιμετωπίζονταν ως πρωταρχική δραστηριότητα της ψυχής και το περιεχόμενό τους θεωρείτο μια πραγματικότητα που ζούσε η ψυχή σε μια άλλη διάσταση.

 

Μια από τις πιο σημαντικές εφαρμογές των ονείρων ήταν η χρήση τους ως θεραπεία τελετουργικής μορφής. Άνθρωποι που υπέφεραν από σωματικές, ψυχολογικές ή πνευματικές ασθένειες, μπορούσαν να επισκέπτονται θεραπευτικά κέντρα. Εκεί ιερείς-θεραπευτές ακολουθούσαν ένα συνδυασμό εφαρμοσμένης ιατρικής και πνευματικής καθοδήγησης, που βοηθούσε στην προετοιμασία του ασθενούς να δεχτεί την επίσκεψη του Ασκληπιού, του θεού της θεραπευτικής, κατά την εγκοίμησή του.

Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ

Άρθρο της Eleanor Finley, η οποία  είναι συγγραφέας, δασκάλα και ακτιβίστρια. Συμμετέχει στο συμβούλιο του ISE (Institute for Social Ecology) και είναι υποψήφια διδάκτορας στην ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο της Μασαχουσέτης.

Η κλιματική κρίση σήμερα δεν απαιτεί τίποτα λιγότερο από μια παγκόσμια κοινωνική και οικολογική μεταμόρφωση.

Αποσπασματικές μεταρρυθμίσεις, τεχνοκρατικά σχέδια, και κρατικά στηριζόμενη «κλιματική αντίσταση» έχουν αποδειχθεί συχνά πως είναι όχι μόνο αναποτελεσματικές, αλλά επίσης και εντελώς ανίκανες να αντιμετωπίσουν την υποκείμενη αιτία της: την καπιταλιστική παγκόσμια τάξη.

ANDREA M. HAUGEN - ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΤΙΣ ΑΡΧΑΙΕΣ ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΚΑΙ Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Η υψηλότερη και πιο σεβαστή θεότητα που λατρεύτηκε από τους πιο πρώιμους πολιτισμούς ήταν η Μάνα Γη.

Η μητέρα Θεά. ή απλώς «Η Μητέρα». Τα αρχαιότερα αγάλματα Θεάς που έχουν βρεθεί, έχουν ηλικία 35.000 ετών. Από την στιγμή που είναι το θηλυκό που έχει την ικανότητα να κουβαλάει τη ζωή, να την φανερώνει και να την μεγαλώνει, και επιπλέον με ένα μηνιαίο κύκλο όπως της ιερής σελήνης κάτι που την συνδέει με την ισχυρή δύναμη της, δεν είναι περίεργο πως η ίδια η Φύση θεωρείτο θηλυκή.

Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΟΥ "ΗΛΙΟΥ" ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ

                            Η θεά Αματεράσου εξέρχεται από τη σπηλιά (ή θεός Ήλιος στην ιαπωνική παράδοση) 

από το βιβλίο του Στηβ Ουάϊλερ «Ηλιακά Σύμβολα», αναδημοσίευση με άδεια του συγγραφέως:

Η εθνική, πολυθεϊστική Θρησκεία της Ιαπωνίας, το ελάχιστα γνωστό Σίντο, αποτελεί έναν εκπληκτικό συνδυασμό μύθου, εθνικών συναισθημάτων, λατρείας των προγόνων και ενός υψηλά ανεπτυγμένου μυστικισμού. Οι Ιάπωνες συγγραφείς ισχυρίζονται πάνω στο θέμα αυτό ότι η θεωρητική ανάλυση δυτικού τύπου είναι παντελώς ακατάλληλη για το Σίντο. Πρόκειται περισσότερο για ένα σύστημα τελετουργιών, αισθημάτων και έντονων ποιητικών αντιλήψεων, ενώ δεν υπάρχει αμφιβολία πως η πραγματοποίηση των εθνικών αυτών τελετών, έδωσε μέσα από τους αιώνες μία πανίσχυρη αυτοπεποίθηση στο ιαπωνικό έθνος, όπως και μία σαφέστατη θέση του στην πανανθρώπινη κοινωνία και το Σύμπαν.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ - Η ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ (ΘΕΟΛΟΓΙΑ) ΤΩΝ ΜΑΓΩΝ

Ο Πλούταρχος ο Χαιρωνεύς, ο εν Δελφοίς Ιερέας του Απόλλωνα και του Διονύσου, λέγει ότι:

«Και ακριβώς τούτο νομίζουν οι περισσότεροι & σοφότατοι. Γιατί νομίζουν οι μεν ότι είναι δυο θεοί όπως είναι οι αντίτεχνοι, ο μεν αγαθών, ο δε φαύλων δημιουργός. Οι δε τον μεν αμείνονα θεό, το δε έτερο Δαίμονα αποκαλούν. Όπως ο Ζωροάστρης ο Μάγος, τον οποίο πρεσβύτερο κατά 5 χιλιάδες έτη πριν τα Τρωικά τον ιστορούν. Αυτός, λοιπόν, αποκαλεί τον μεν αγαθών δημιουργό θεό Ωρομάζη (Απόλλωνα), τον δε φαύλων δημιουργό Δαίμονα Αρειμάνιο (Διόνυσο). Και παρουσίαζε ότι ο ένας ομοιάζει στο φως των αισθητών, και ο άλλος στο σκότος και την άγνοια, και στο μέσον των δυο τούτων είναι ο Μίθρας. Για αυτό και οι Πέρσες ονομάζουν τον μεσίτη Μίθρα. 

Η ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟ ΣΥΜΠΑΝ, ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ

Αναπνοή και ζωή είναι δύο έννοιες αναπόσπαστα συνδεδεμένες. Ο κύκλος της αναπνοής διέπει ολόκληρη τη Δημιουργία, δίνει ζωή σε κάθε ύπαρξη.

Οι πλανήτες, τα αστέρια, οι γαλαξίες, όλα μέσα στο Σύμπαν, από το μικρότερο μέχρι το μεγαλύτερο, βρίσκονται σε αρμονία ακολουθώντας έναν συμπαντικό ρυθμό. Η εσωτερική φιλοσοφία περιγράφει το Σύμπαν ως ζωντανή οντότητα που πάλλεται ρυθμικά και κατά κάποιο τρόπο «αναπνέει», καθώς συστέλλεται και διαστέλλεται.

Σύμφωνα με την ινδική κοσμογονία, τα σύμπαντα αναπτύσσονται και διαλύονται μέσα από το Μπράχμαν, από την εκπνοή και εισπνοή αυτής της υπέρτατης Αρχής του Σύμπαντος. Μεγάλες περίοδοι χιλιάδων ετών που ονομάζονται γιούγκας (yugas) αποτελούν μια στιγμή αναπνοής αυτής της αιώνιας αρχής που εκδηλώνεται μόνο περιοδικά.

Η Αναπνοή στις Παραδόσεις

ΤΟ ΔΕΚΑΤΟΜΟ ΕΡΓΟ "Η ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ", ΤΟΥ ΚΑΡΛΧΑΪΝΣ ΝΤΕΣΝΕΡ

Ένα ιστορικό έργο 10 τόμων με απίστευτου όγκου βιβλιογραφία και πλούσιες πηγές, το οποίο αποδεικνύει πώς κατασκευάστηκε ο χριστιανισμός από τους Ρωμαίους και τους φαρισαίους, πώς επιβλήθηκε με εγκληματικό τρόπο σε όλον τον ελληνικό και δυτικό κόσμο με πλαστογραφίες, βία και αμέτρητες δολοφονίες με υποκινητές "αγίους" της "εκκλησίας", όπως τον Αθανάσιο, τον Ευσέβειο Καισαρείας, τον Αμβρόσιο Μεδιολάνων και πλήθος ιερέων, επισκόπων και βυζαντινών αυτοκρατόρων που κατέστρεψαν οτιδήποτε ελληνικό (αγάλματα, ελληνικούς ναούς, έκαψαν στοχευμένα βιβλία της ελληνικής γραμματείας), πολέμησαν τον ορθό λόγο, τις επιστήμες και τη φιλοσοφία. Την τελευταία, την ελληνική φιλοσοφία ιδιαίτερα, την μετέτρεψαν σε θεραπαινίδα του δόγματός τους και εξαφάνισαν την ελεύθερη σκέψη!!

Γράφει ο συγγραφέας ΝΤΕΣΝΕΡ ΚΑΡΛΧΑΪΝΤΣ στα οπισθόφυλλα των τεσσάρων πρώτων τόμων:

Η ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΚΑΙ ΟΙ 16 "ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ" ΤΟΥ ΜΥΑΛΟΥ

Των Σοφία Αντερά, Ουρανία Μπούγα

Α. Παρατήρηση στο σχολείο της Gottsunda

Στα πλαίσια του πανεπιστημιακού μαθήματος «The Classroom: A social and cultural meeting place» πραγματοποιήσαμε επίσκεψη στο διαπολιτισμικό σχολείο στην περιοχή Gottsunda στην Ουψάλα της Σουηδίας. Εκτός από την επίσκεψη για τις απαιτήσεις του μαθήματος, μια εκ των συγγραφέων της παρούσας εργασίας έκανε και τετράμηνη εθελοντική πρακτική στο σχολείο αυτό στα μαθήματα που αφορούσαν την εκμάθηση κολύμβησης και αγγλικών. Οι πληροφορίες που παρατίθενται παρακάτω προέρχονται από την προαναφερθείσα παρατήρηση και την ανταλλαγή ιδεών και απόψεων ανάμεσα στις συγγραφείς και τα μέλη της κοινότητας του σχολείου.

Περιοχή και σχολικές εγκαταστάσεις

Η Gottsunda είναι μια περιοχή στα νοτιοδυτικά της Ουψάλας και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της αποτελείται από μετανάστες. Συγκεκριμένα, το 2007 το ποσοστό των κατοίκων με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο άγγιξε το 48,7 % (Områdesfakta 2013, Uppsala kommun)^[1]. Παρόλα αυτά η κοινότητα έχει πετύχει την αρμονική συνύπαρξη των μελών της και την ανάπτυξη, οικονομική και κοινωνική, της περιοχής. Η ζωή των μελών της κοινότητας λαμβάνει χώρα κυρίως στο κέντρο της Gottsunda, όπου βρίσκεται ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο με βιβλιοθήκη, κινηματογράφο, γυμναστήριο, κολυμβητήριο και καταστήματα, η  προτεσταντική εκκλησία και το σχολείο, το οποίο θεωρείται ο βασικότερος πυρήνας αναβάθμισης. Αν και η περιοχή είναι τόπος διαμονής πληθώρας μεταναστών και έχει άσχημη φήμη ως επικίνδυνο μέρος, κατά τις επισκέψεις μας δεν παρατηρήσαμε κάποιο φαινόμενο.

ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ - ΤΟ ΚΟΣΜΙΚΟ ΠΥΡ ΚΑΙ Η ΑΘΑΝΑΣΙΑ ΣΤΙΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΘΕΤΩΝ

Η ισορροπία του κόσμου είναι μια ισορροπία δυναμική, που προκύπτει από τον διαρκή ανταγωνισμό (πόλεμος, έρις) των αντίρροπων δυνάμεων (μέρα-νύχτα, ψυχρό-θερμό κλπ), που συγχρόνως είναι και συμπληρωματικές, μια και τίποτε δεν μπορεί να νοηθεί χωρίς το αντίθετό του. Ουσιαστικά πρόκειται για δύο φαινομενικά αντίθετες εκφάνσεις της ίδιας βασικής αιτίας, του κοσμικού πυρός, που οι διάφορες μορφές του οφείλονται στην αέναη μεταστοιχείωσή του.

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ Η ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΝΟΣ ΚΟΙΝΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Σε προηγούμενη ανάλυσή μας [1] διαπιστώσαμε ότι ο όρος «συντηρητικός» περισσότερο ταυτίζεται με συγκεκριμένους σύγχρονους φιλελεύθερους (πράγμα που είχε ισχυριστεί και ο Παναγιώτης Κονδύλης[2]), οι οποίοι το μοναδικό που καταφέρνουν να συντηρούν είναι οι ακραίες ανισότητες από οικονομική, πολιτική και πολιτισμική άποψη. To γεγονός αυτό είναι άμεσα συνδεδεμένο με την πλήρη αδιαφορία τους για τα κοινά και την προσκόλλησή τους στην ιδεολογία της προόδου, μια ιδεολογία που αποτελεί βάση της πολιτικής σκέψης του δέκατου όγδοου αιώνα, και ενθαρρύνει τη «βελτίωση» μέσω της επιστήμης και της τεχνολογίας, όπως αναφέρει η Hannah Arendt, η Simone Weil και ο Christopher Lasch [3].

ΒΛΑΣΗΣ ΡΑΣΣΙΑΣ - TΑ «ΟΡΓΙΑ» ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΡΩΜΑΙΩΝ ΓΕΝΝΗΘΗΚΑΝ ΣΤΑ ΜΥΑΛΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

Εδώ και δύο περίπου αιώνες, η ιουδαιοχριστιανική προπαγάνδα αναπαράγει ανεμπόδιστα τα αυθαίρετα στερεότυπά της για την ερωτική ζωή των «ειδωλολατρών» Ελλήνων και Ρωμαίων, τους οποίους παρουσιάζει ως χυδαίους ηδονοθήρες, ακόλαστους και οργιαστές, συνεχίζοντας με πιο έντεχνες μεθόδους την δυσφημιστική εκστρατεία που πρώτοι είχαν αρκετά πιο πρωτόγονα και ωμά εγκαινιάσει, για προφανείς λόγους, οι λεγόμενοι «Πατέρες» από τον 2ο έως τον 4ο μεταχριστιανικό αιώνα. Αυτή η επιστημονική πια προπαγάνδα, μέσα από κινηματογραφικές και τηλεοπτικές εικόνες και κείμενα μυθιστορημάτων ή στρατευμένων δοκιμίων, βάζει μέσα στα ανυπεράσπιστα μυαλά των ανθρώπων εικόνες που ελάχιστα έχουν να κάνουν με την ιστορική πραγματικότητα, ωστόσο είναι επαρκώς έντονες και πολλές, ικανές δηλαδή να «πείσουν» αισθαντικά τα θύματά της ότι ο Χριστιανισμός «εξημέρωσε» τρόπον τινά τα ήθη της ανθρωπότητας, τραβώντας την έξω από μια «ζωώδη» υποτιθέμενη ακολασία της.

ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ - ΝΑ ΖΕΙΣ ΜΕ ΑΓΑΠΗ, ΜΕ ΟΜΟΡΦΙΑ, ΜΕ ΑΛΗΘΕΙΑ

«… Είναι αναγκαίο να προκαλέσει κανείς μια τεράστια, μια ριζική επανάσταση όχι απλώς εξωτερικά, αλλά μέσα του. Αν δεν αλλάξεις, αν δεν πάψεις εντελώς να είσαι Ινδουιστής ή Βουδιστής ή Χριστιανός ή κομουνιστής ή ό,τι άλλο, φέρνοντας μόνο κάποιες μεταρρυθμίσεις, αλλάζοντας κάποια πρότυπα εδώ κι εκεί, δεν πρόκειται να μπει καθόλου ειρήνη στην ανθρωπότητα, Αν δεν υπάρξει μια ψυχολογική, μια εσωτερική επανάσταση στον τρόπο που ζεις τη ζωή σου, στον τρόπο που σκέφτεσαι, στην καθημερινές ανήθικες δραστηριότητές σου, δεν υπάρχει καμιά πιθανότητα για μια πραγματικά βαθιά, ισχυρή κοινωνική αλλαγή.

ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ - ΓΙΑ ΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ, ΤΟΝ ΕΡΩΤΑ, ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ

«Εκείνο που προσπαθώ να πω είναι ότι για να ζει κανείς αληθινά, να σκέφτεται δημιουργικά, πρέπει να είναι ανοικτός στη ζωή, χωρίς καμιά αντίδραση αυτοάμυνας, έτσι όπως είσαι όταν είσαι ερωτευμένος.» Νέα Υόρκη, Τρίτη Ομιλία, 1935

«Η ερωτική πράξη παίζει έναν εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στη ζωή μας γιατί ίσως είναι η μοναδική βαθιά και από πρώτο χέρι εμπειρία που έχουμε. Διανοητικά και συναισθηματικά, προσαρμοζόμαστε, μιμούμαστε, ακολουθούμε, υπακούμε. Υπάρχει πόνος και σύγκρουση σε όλες τις σχέσεις μας εκτός από τη σχέση που υπάρχει στη διάρκεια της ερωτικής πράξης. Καθώς αυτή η πράξη είναι τόσο διαφορετική και όμορφη εθιζόμαστε σ’ αυτήν κι έτσι αναποδογυρίζει και γίνεται σκλαβιά. Κι η σκλαβιά είναι εκείνη ακριβώς η απαίτηση για συνεχή επανάληψή της…». «Η Αναγκαιότητα της Αλλαγής». Κεφ. 15

ΠΡΟΚΛΟΣ - ΤΟ ΕΡΓΟ "ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑ ΠΛΑΤΩΝΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ" ΩΣ ΘΕΟΥΡΓΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

Του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου

Οι νεοπλατωνικοί, και ιδιαίτερα ο Πρόκλος, θεωρούσαν ότι στον πλατωνικό διάλογο "Παρμενίδης" καταγράφονταν όλα τα επίπεδα ύπαρξης μετά το Ένα. Το εν λόγω έργο του Πρόκλου ομοιάζει περισσότερο με μια τελετουργική επίκληση παρά με ένα εγχειρίδιο μεταφυσικής. Ο Πρόκλος μετέρχεται φιλοσοφικούς και θεολογικούς όρους κατά τέτοιο τρόπο ώστε να δομεί ένα συντακτικό πραγματολογικό κείμενο που λειτουργεί συμβολικά. Λέξεις, ονόματα και συντακτικές φράσεις ενσωματώνονται έντεχνα μέσα στο κείμενο  αποκτώντας άλλο νόημα και μεταμορφώνονται σε μυστικά συνθήματα ώστε να προσελκύσουν θείες ενέργειες. Η γλώσσα και η τυπική μορφή της δεν λειτουργεί απεικονιστικά με αντιστοίχιση του νοήματος που κομίζει μια λέξη με κάποιο υπαρκτό αντικείμενο του αισθητού κόσμου, αλλά μετατρέπεται σε μέσο για την "οντολογική μεταφορά" ενός άρρητου νοήματος ως βιώματος. Μια τέτοια "μεταφορά" ενός τέτοιου νοήματος βρίσκει σύμφωνο και τον Βιτγκενστάιν. Σε αυτήν την περίπτωση του πρόκλειου έργου τίθεται ένα ερώτημα. Πώς γνωρίζουμε ότι πραγματικά οι λέξεις του Περί της κατά Πλάτωνα θεολογίας του Πρόκλου κομίζουν πράγματι ένα τέτοιο μυστικό νόημα που ανταποκρίνεται ουσιαστικά στον σκοπό για τον οποίο συνέγραψε αυτό το έργο, που είναι η αναγωγή μας στο Εν; Ο Πρόκλος μας λέει ότι αυτή η βεβαιότητά του απορρέει από την ίδια την "συνάντησή" του με τα ίδια τα αντικείμενα της πραγματικότητας. Τα ίδια τα υλικά όντα και ο κόσμος μας φέρει μέσα του τη σφραγίδα της θείας προέλευσής του, η οποία τα έλκει προς το θείο, επισημαίνοντας ότι αυτή η έλξη των συνθημάτων-σφραγίδων προς το θείο κόσμο λειτουργεί αναγωγικά περισσότερο στα νόημονα όντα (άνθρωπος). Ένα τέτοιο παράδειγμα μας κομίζει ο Πρόκλος με τον νόμο της συμπάθειας και το ηλιοτρόπιο σε αυτόν τον σύνδεσμο: ΤΟ ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΟ, Ο ΗΛΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΑΘΕΙΑΣ 

Η ΠΡΟΚΛΕΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ ΩΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ

                   

Του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου

Ο Πρόκλος υποδεικνύει ότι η φαντασία είναι ένα είδος ενδιάμεσης υπόστασης που μεσολαβεί μεταξύ ψυχής και νόησης. Σε ένα κείμενο, περιγράφει αυτή τη μεσολαβητική λειτουργία ως μια ικανότητα στοχασμού των αφηρημένων ιδεών που περιέχονται στην εκλογικευτική νόηση, μέσω της συνειδητοποίησης κάποιων χωρικών εννοιών:

Διότι αυτός είναι ο λόγος που και ο Ευκλείδης δίνει στο έργο του τον υπότιτλο "Γεωμετρία του Επιπέδου". Πρέπει να φανταζόμαστε ότι το επίπεδο προβάλλεται από τον νου μας και κείται μπροστά στα μάτια μας, και τα πάντα καταγράφονται πάνω του από τη νόησή μας. Έτσι η φαντασία γίνεται ένα είδος κατόπτρου επί του οποίου εντυπώνονται οι αντικατοπτρισμοί της νόησης.

                                                               (Υπόμνημα εις τον πρώτον του Ευκλείδου, 12.11 - 6)

ΜΙΑ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΑΦΗΓΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ

Κάθε περιγραφή μας για τον κόσμο, μας λέει ο Heidegger [1], περιέχει μια ερμηνευτική που προέρχεται από την εμπειρία. Κάθε απόπειρα περιγραφής με την έννοια της αφήγησης γεγονότων που είναι ελεύθερα από ερμηνευτικές δομές, είναι μια ψευδαίσθηση. Η ιδέα της αντικειμενικότητας είναι μια ερμηνευτική κατασκευή, μια απόφανση του λόγου κατά τον Αριστοτέλη, που "δείχνει αυτό που εκφέρει".[2] Ανάμεσα στη σκέψη και στην πραγματικότητα παρεμβάλλεται ο λόγος που εκφέρεται με φωνήεντα-σύμφωνα, η γλώσσα δηλαδή, που κατασκευάζει τα νοήματα, που δημιουργεί την δική της πραγματικότητα. Ο Wittgenstein έγραψε ότι αυτός ο κόσμος δεν αποτελείται από πράγματα αλλά από γεγονότα που φορτίζονται από λέξεις.

Ο ΣΩΚΡΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ

Ο Σωκρατικός Διάλογος δεν λειτουργεί με την προϋπόθεση να ανασκευάσει τις συνθήκες κατανόησης και να υποστηρίξει μια νεκρή αντικειμενικοποίηση της διυποκειμενικής συναίνεσης. Επίσης ούτε κινείται στα επίπεδα (που τον θέλουν πολλές ψυχαναλυτικές γνωσιακές ψυχοθεραπείες και όχι μόνο) ενός πρακτικού μπιχεβιορισμού και γνωσιακής «εισαγωγικοποίησης» του υποκειμένου, όπου το άτομο καλείται να διαπαιδαγωγηθεί μέσω μιας μιμητικής προσαρμογής και να εξασφαλίσει τα γνωσιακά πλαίσια της αυτοσυντήρησης του, χωρίς να τίθεται το φιλοσοφικό ερώτημα της εξασφάλισης της αυτονομίας τόσο της σκέψης όσο και της πράξης. Ο Σωκρατικός Διάλογος αποτελεί την πλατωνική τεραγωνική ρίζα, της πράξης που συμπυκνώνεται στο «το τα εαυτού πράττειν» (Χαρμίδης 161b,& Τίμαιος 72a ).

Η ΣΤΩΙΚΗ ΨΥΧΟΦΕΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ

Ο Επίκτητος γράφει στο Εγχειρίδιο:

"Δεν είναι τα πράγματα που μας ταράζουν αλλά η άποψη που έχουμε γι' αυτά· όταν λοιπόν εμποδιζόμαστε ή ταραζόμαστε ή λυπόμαστε, κανέναν άλλον να μην θεωρούμε ως υπαίτιο παρά τους εαυτούς μας, δηλαδή τις δοξασίες μας". [1] 

ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ - ΕΝΑΣ ΔΥΝΑΜΙΚΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

Η Φιλοσοφική Συμβουλευτική δεν αποτελεί- όπως κακώς εννοείται από κάποιους ανεκπαίδευτους φιλοσοφικά ψυχολόγους - έναν νέο Στωικισμό (δηλαδή μια φιλολογία της οικονομίας των παθών) ούτε έναν Επικούρειο φορμαλισμό, ή κάποιον Σκεπτικισμό με την ασυνεπή ουδετεροποίηση του. Επιπλέον η Φιλοσοφική Συμβουλευτική δεν είναι υπαρξισμός. Δηλαδή μια δογματική αφοριστική περί της αλλοτρίωσης.

Αποτελεί μια άσκηση που υπερβαίνει την εμπειρική μερικότητα και ερευνά αναστοχαστικά για το πως πραγματώνεται η ελευθερία στην ευθύνη.

Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ

                  

Σήμερα είναι η ώρα να αναλογιστούμε κατά πόσον μπορούμε να συνεχίσουμε να αποδεχόμαστε ένα σύστημα εκπαίδευσης που λειτουργεί, ακριβώς, ως κλειστό σύστημα και όχι ως ζωντανός οργανισμός. Κατά πόσον μπορούμε να δεχθούμε την εκπαίδευση ως προιόν, ως προετοιμασία για την εργασία, ως προστάδιο της υποταγής για την επιβίωση. Αμφισβητώντας την εκπαίδευση, αμφισβητούμε τη φύση της εργασίας, καθώς μέσα στο υπάρχων σύστημα δεν μπορούμε να δούμε το ένα χωριστά από το άλλο. Αποφεύγοντας την επέκταση σε άλλα τμήματα της κοινωνικής οργάνωσης, θα επιχειρήσουμε να επεξεργαστούμε προτάσεις για την κατάργηση του υπάρχοντος σχολείου και το πέρασμα σε μια ελευθεριακή παιδεία. Σκοπός μας δεν είναι μια ουτοπική παρουσίαση δογματικών αρχών και θέσεων, αλλά μια συζήτηση σχετικά με το ανοιχτό πλαίσιο μέσα στο οποίο θα μπορέσει να κινηθεί η εκπαιδευτική πράξη.

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΑ ΧΩΡΙΑ - ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟ

Στον αντίποδα του σύγχρονου τρόπου ζωής στις περιβαλλοντικά υποβαθμισμένες μεγαλουπόλεις των φρενήρων ρυθμών και της υλιστικής αντίληψης των κοινωνιών, βρίσκεται ο “ιδεαλισμός” του εναλλακτικού τρόπου ζωής στα Οικολογικά Χωριά.

Τα Οικολογικά Χωριά είναι ένας σύγχρονος δυναμικός τρόπος οργάνωσης του κοινωνικού βίου. 

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ - Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ

Εισαγωγή

Με τον όρο «βιομηχανική επανάσταση»1 περιγράφονται οι κατακλυσμιαίες αλλαγές που έλαβαν χώρα στην παραγωγική διαδικασία της Αγγλίας στο τέλος του 18ου αιώνα και, από τα μέσα του 19ου, σε όλον τον ανεπτυγμένο κόσμο: κατακόρυφη αύξηση της παραγωγής, πτώση του κόστους, κινητοποίηση τεράστιων ποσοτήτων κεφαλαίων και εργατικού δυναμικού.2 Η βιομηχανική επανάσταση δεν παραπέμπει απλώς στην εισαγωγή μηχανών στην παραγωγή, αλλά στην πλήρη μεταστροφή της φυσιογνωμίας της οικονομίας από αγροτική σε βιομηχανική, προσανατολισμένη στην αγορά.3

Αν και αρχικά η βιομηχανική επανάσταση υπήρξε βρετανικό φαινόμενο, λόγω των επιπτώσεων και της επέκτασής της κατά την διάρκεια του 19ου αιώνα, απέκτησε οικουμενικό χαρακτήρα. Οι ρίζες της ανιχνεύονται σε διεργασίες που λάμβαναν χώρα από τον ύστερο μεσαίωνα, ωστόσο οι επιμέρους αλλαγές σε διάφορους κοινωνικούς και οικονομικούς τομείς από το 1780 κι έπειτα συντονίστηκαν, οδηγώντας στην ολοκληρωτική μετάβαση σε ένα νέο οικονομικό και κοινωνικό σύστημα, τον βιομηχανικό καπιταλισμό.4

Στην παρούσα ανάρτηση θα αναφερθούμε στα εγγενή αγγλικά κοινωνικοοικονομικά στοιχεία που συντέλεσαν στο ξέσπασμα της βιομηχανικής επανάστασης στη χώρα αυτή. Έπειτα θα σκιαγραφήσουμε τα βασικά χαρακτηριστικά της βιομηχανικής επανάστασης και της νέας οικονομίας της αγοράς που δομήθηκε πάνω σε αυτήν, εντοπίζοντας τις κυριότερες αλλαγές που επήλθαν στις εργασιακές σχέσεις.