ΣΑΛΛΟΥΣΤΙΟΣ - ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΜΥΘΟΙ ΕΙΝΑΙ ΘΕΪΚΟΙ

Απόσπασμα από το βιβλίο του Σαλλούστιου «Περί Θεών και Κόσμου» (Εκδ. ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ):

«Αξίζει να εξετάσουμε, γιατί οι παλαιοί παρέκαμψαν τον λόγο και χρησιμοποίησαν τους μύθους. Και το πρώτο όφελος που βρίσκουμε να έχουμε από τους μύθους, είναι το να αναζητούμε και να μην αφήνουμε την διάνοιά μας να είναι αργή. Το ότι οι μύθοι είναι θεϊκοί, φαίνεται από εκείνους που τους χρησιμοποίησαν. Οι θεοδίδακτοι από τους ποιητές και οι άριστοι από τους φιλοσόφους και εκείνοι που θέσπισαν τις Ιεροπραξίες, αλλά και αυτοί οι θεοί στους χρησμούς χρησιμοποίησαν τους μύθους…

ΣΑΛΛΟΥΣΤΙΟΣ - ΠΕΡΙ ΘΕΩΝ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΥ (ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ)

Πώς πρέπει να είναι ο Ακροατής, και περί κοινών Εννοιών

Όσοι επιθυμούν να ακούσουν για τους Θεούς πρέπει από παιδιά να έχουν καλή καθοδήγηση, και να μην συνηθίσουν ανόητες δοξασίες. Πρέπει να έχουν καλή και λογική ιδιοσυγκρασία, προκειμένου να κατανοήσουν σωστά τη διδαχή.

Και ακόμh οφείλουν να γνωρίζουν και τις Κοινές Έννοιες. Κοινές Έννοιες είναι εκείνες τις οποίες ομολογούν όλοι οι άνθρωποι όταν ερωτηθούν. Για παράδειγμα, ότι ο Θεός είναι αγαθός, χωρίς πάθος, αμετάβλητος. Διότι ό,τι μεταβάλλεται είναι ή προς το χειρότερο ή προς το καλύτερο. Αν είναι προς το χειρότερο, γίνεται κακό. Αν είναι προς το καλύτερο, πρέπει αρχικά να ήταν κακό. 

ΣΑΛΛΟΥΣΤΙΟΣ - ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΡΡΗΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΑΙΤΙΑΣ

Οι ουσίες των Θεών ποτέ δεν δημιουργήθησαν (διότι τα αιώνια όντα ποτέ δεν δημιουργούνται. Και υπάρχει αιώνια ότι κατέχει την πρωταρχική δύναμη και από τη φύση του δεν παθαίνει τίποτα). Ούτε συνίστανται οι ουσίες των Θεών από σώματα. Διότι πάντα οι δυνάμεις μέσα στα σώματα είναι ασώματες. Ούτε περιέχονται στο χώρο διότι αυτή είναι ιδιότητα των σωμάτων. Ούτε διαχωρίζονται από την Πρώτη Αιτία ούτε και μεταξύ τους, όπως ακριβώς και οι σκέψεις διαχωρίζονται από το νου, ούτε οι πράξεις γνώσης από την ψυχή. 

Ο ΣΑΛΛΟΥΣΤΙΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΠΟΥ ΚΡΥΒΟΥΝ ΟΙ ΜΥΘΟΙ

                           

Γράφει συγκεκριμένα ο Σαλλούστιος στο Περί Θεών και Κόσμου ΙΙΙ, 4:

".....το να θελήσει κανείς να διδάξει προς όλους τους ανθρώπους την αλήθεια περί των Θεών, θα προκαλέσει στους ανόητους την περιφρόνηση, λόγω της αδυναμίας τους να κατανοήσουν, στους μορφωμένους την αδιαφορία. Δια της συγκαλύψεως της αλήθειας μέσω των μύθων δεν διατρέχουμε τον κίνδυνο να προκαλέσουμε την περιφρόνηση στους πρώτους και καταφέρνουμε να προτρέπουμε τους δεύτερους να καταγίνονται με τη φιλοσοφία"

Ο ΣΑΛΛΟΥΣΤΙΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΥΠΕΡΚΟΣΜΙΟΥΣ ΚΑΙ ΕΓΚΟΣΜΙΟΥΣ ΘΕΟΥΣ

Τι εννοεί ο Σαλλούστιος όταν λέει:

«Οἱ μὲν οὖν ποιοῦντες τὸν Κόσμον Ζεὺς καὶ Ποσειδών εἰσι καὶ Ἥφαιστος· οἱ δὲ ψυχοῦντες Δημήτηρ καὶ Ἥρα καὶ Ἄρτεμις· οἱ δὲ ἁρμόζοντες Ἀπόλλων καὶ Ἀφροδίτη καὶ Ἑρμῆς· οἱ δὲ φρουροῦντες Ἑστία καὶ Ἀθηνᾶ καὶ Ἄρης».

Αυτή είναι μια μεταγενέστερη Πλατωνική ταξινόμηση, όχι τόσο μυστήρια όσο ακούγεται, αν και λίγο περίπλοκη. Θα προσπαθήσω να εξηγήσω τι συμβαίνει, παρουσιάζοντας την εκδοχή του Σαλλούστιου με την πιο λεπτομερή ανάλυση που μας δίνει ο Πρόκλος.

ΠΕΡΙ ΣΥΜΒΟΛΩΝ - Η ΣΥΜΒΟΛΙΚΗ ΤΩΝ ΝΑΩΝ

Ας προσπαθήσουμε να κάνουμε μια πολύ επιφανειακή προσέγγιση στην συμβολική των ναών.

«πᾶσα δὲ ἐπιτηδειότης μιμήσει καὶ ὁμοιότητι γίνεται, διὸ οἱ μὲν ναοὶ τὸν οὐρανόν, οἱ δὲ βωμοὶ μιμοῦνται τὴν γῆν» - ΣΑΛΛΟΥΣΤΙΟΣ

«Κάθε δε επιτηδειόττης γίνεται με μίμηση και ομοιότητα, για αυτό οι μεν ναοί μιμούνται τον ουρανόν, οι δε βωμοί μιμούνται την γην»