Ο Πλούταρχος ο Χαιρωνεύς, ο εν Δελφοίς Ιερέας του Απόλλωνα και του Διονύσου, λέγει ότι:
«Και ακριβώς τούτο νομίζουν οι περισσότεροι & σοφότατοι. Γιατί νομίζουν οι μεν ότι είναι δυο θεοί όπως είναι οι αντίτεχνοι, ο μεν αγαθών, ο δε φαύλων δημιουργός. Οι δε τον μεν αμείνονα θεό, το δε έτερο Δαίμονα αποκαλούν. Όπως ο Ζωροάστρης ο Μάγος, τον οποίο πρεσβύτερο κατά 5 χιλιάδες έτη πριν τα Τρωικά τον ιστορούν. Αυτός, λοιπόν, αποκαλεί τον μεν αγαθών δημιουργό θεό Ωρομάζη (Απόλλωνα), τον δε φαύλων δημιουργό Δαίμονα Αρειμάνιο (Διόνυσο). Και παρουσίαζε ότι ο ένας ομοιάζει στο φως των αισθητών, και ο άλλος στο σκότος και την άγνοια, και στο μέσον των δυο τούτων είναι ο Μίθρας. Για αυτό και οι Πέρσες ονομάζουν τον μεσίτη Μίθρα.
Δίδαξε, λοιπόν, στον έναν – στον Ωρομάζη – να θύουν ευκταία και χαριστήρια, και στον άλλο – στον Αρειμάνιο – αποτρόπαια και σκυθρωπά. Γιατί κόβουν κάποια πόα που καλείται μώλυ εν όλμω, και καλούν κατ’ επανάληψη τον Άδη και στον σκότο. Έπειτα το μιγνύουν με αίμα σφαγμένου λύκου και το βγάζουν έξω και το ρίχνουν σε ανήλιαγο τόπο. Γιατί και τα φυτά νομίζουν ότι τα μεν είναι του αγαθού θεού τα δε του κακού Δαίμονα. Και από τα ζώα τους κύνες, τις όρνιθες και τους χερσαίους αχινούς, είναι του αγαθού, ενώ του φαύλου είναι οι ένυδροι μύες. Για αυτό και αυτόν που σκότωσε τους περισσότερους ενύδρους μύες τον ευδαιμονίζουν. Όχι μόνον αλλά και εκείνοι λένε πολλά μυθώδη περί των θεών.
Όπως και τα εξής:
Καθώς ο Ωρομάζης έγινε εκ του καθαροτάτου φάους, και ο Αρειμάνιος εκ του ζόφου, πολεμούσαν μεταξύ τους. Και ο πρώτος ποίησε 6 θεούς (τον πρώτο της ευνοίας, τον δεύτερο της αληθείας, τον τρίτο της ευνομίας. Και από τους υπόλοιπους τον πρώτο της σοφίας, τον επόμενο του πλούτου και τον επόμενο δημιουργό των ηδέων επι της καλής). Ο άλλος αντίτεχνους σε αυτούς ίσους τον αριθμό.[1] Έπειτα ο Ωρομάζης αύξησε 3εις φορές τον εαυτό του και απομακρύνθηκε από τον Ήλιο τόσο, όσο ο Ήλιος από την γη. Και κόσμησε τον ουρανό με άστρα. Και πριν από όλους έναν αστέρα τον οποίο εγκατέστησε φύλακα & προόπτη, τον Σείριο. Και ποίησε άλλους 24 θεούς, τους οποίους έθεσε μέσα σε ωό. Ενώ αυτοί που έγιναν από τον Αρειμάνιο, και αυτοί 24, διάτρησαν το ωό γη και έτσι αναμίχθηκαν τα αγαθά με τα κακά. Αλλά έπεται χρόνος ειμάρμενος, κατά τον οποίο είναι ανάγκη να φθαρεί και να αφανιστεί ο Αρειμάνιος από τους αγαθούς θεούς όταν θα στέλνει λιμό και λοιμό, και η γη θα γίνει επίπεδη και ομαλή και θα γίνει ένας βίος και μια πολιτεία απάντων των ανθρώπων μακαρίων και ομόγλωσσων. Ο Θεόπομπος λέγει ότι κατά τους Μάγους κάθε 3 χιλιάδες έτη ο Ωρομάζης κρατεί επι των θεών και ο Αριμάνειος κρατείται από αυτούς, και για άλλες 3 χιλιάδες έτη μάχονται και πολεμούν και καταστρέφει ο ένας τα του άλλου. Όμως στο τέλος ο Άδης εγκαταλείπεται και οι άνθρωποι θα είναι ευδαίμονες χωρίς να χρειάζονται τροφής και να ποιούν σκιά. Ο θεός που μηχανεύτηκε αυτά, ηρεμεί & αναπαύεται για κάποιο χρόνο, αλλά όχι πολύ αφού είναι θεός, αλλά αν μιλούσαμε για άνθρωπο κοιμώμενο μέτριο χρόνο. Η μυθολογία των Μάγων έχει αυτό τον τρόπο.»[2]
_______________
[1] της δυσμένειας, του ψεύδους, της ανομίας, της άγνοιας, της πενίας και των ηδέων επι του αίσχους.
[2] Βλ. Πλούταρχος «Περί Ίσιδος και Οσίριδος, 369.D.6 – 370.C.5» :
De Iside et Osiride 369.D.6 ` to De Iside et Osiride 370.C.5 Καὶ δοκεῖ τοῦτο τοῖς πλείστοις καὶ σοφωτάτοις· νομίζουσι γὰρ οἱ μὲν θεοὺς εἶναι δύο καθάπερ ἀντιτέχνους, τὸν μὲν ἀγαθῶν, τὸν δὲ φαύλων δημιουργόν· οἱ δὲ τὸν μὲν [γὰρ] ἀμείνονα θεόν, τὸν δ᾽ ἕτερον δαίμονα καλοῦσιν, ὥσπερ Ζωροάστρης ὁ μάγος, ὃν πεντακισχιλίοις ἔτεσι τῶν Τρωικῶν γεγονέναι πρεσβύτερον ἱστοροῦσιν. οὗτος οὖν ἐκάλει τὸν μὲν Ὡρομάζην, τὸν δ᾽ Ἀρειμάνιον· καὶ προσαπεφαίνετο τὸν μὲν ἐοικέναι φωτὶ μάλιστα τῶν αἰσθητῶν, τὸν δ᾽ ἔμπαλιν σκότῳ καὶ ἀγνοίᾳ, μέσον δ᾽ ἀμφοῖν τὸν Μίθρην εἶναι· διὸ καὶ Μίθρην Πέρσαι τὸν μεσίτην ὀνομάζουσιν· ἐδίδαξε <δὲ> τῷ μὲν εὐκταῖα θύειν καὶ χαριστήρια, τῷ δ᾽ ἀποτρόπαια καὶ σκυθρωπά. πόαν γάρ τινα κόπτοντες ὄμωμι καλουμένην ἐν ὅλμῳ τὸν Ἅιδην ἀνακαλοῦνται καὶ τὸν σκότον, εἶτα μίξαντες αἵματι λύκου σφαγέντος εἰς τόπον ἀνήλιον ἐκφέρουσι καὶ ῥίπτουσι. καὶ γὰρ τῶν φυτῶν νομίζουσι τὰ μὲν τοῦ ἀγαθοῦ θεοῦ, τὰ δὲ τοῦ κακοῦ δαίμονος εἶναι, καὶ τῶν ζῴων ὥσπερ κύνας καὶ ὄρνιθας καὶ χερσαίους ἐχίνους τοῦ ἀγαθοῦ, τοῦ [δὲ] φαύλου μῦς ἐνύδρους εἶναι· διὸ καὶ τὸν κτείναντα πλείστους εὐδαιμονίζουσιν. οὐ μὴν <ἀλλὰ> κἀκεῖνοι πολλὰ μυθώδη περὶ τῶν θεῶν λέγουσιν, οἷα καὶ ταῦτ᾽ ἐστίν. ὁ μὲν Ὡρομάζης ἐκ τοῦ καθαρωτάτου φάους ὁ δ᾽ Ἀρειμάνιος ἐκ τοῦ ζόφου γεγονὼς πολεμοῦσιν ἀλλήλοις· καὶ ὁ μὲν ἓξ θεοὺς ἐποίησε, τὸν μὲν πρῶτον εὐνοίας, τὸν δὲ δεύτερον ἀληθείας, τὸν δὲ τρίτον εὐνομίας, τῶν δὲ λοιπῶν τὸν μὲν σοφίας, τὸν δὲ πλούτου, τὸν δὲ τῶν ἐπὶ τοῖς καλοῖς ἡδέων δημιουργόν· ὁ δὲ τού τοις ὥσπερ ἀντιτέχνους ἴσους τὸν ἀριθμόν. εἶθ᾽ ὁ μὲν Ὡρομάζης τρὶς ἑαυτὸν αὐξήσας ἀπέστη τοῦ ἡλίου τοσοῦτον, ὅσον ὁ ἥλιος τῆς γῆς ἀφέστηκε, καὶ τὸν οὐρανὸν ἄστροις ἐκόσμησεν· ἕνα δ᾽ ἀστέρα πρὸ πάντων οἷον φύλακα καὶ προόπτην ἐγκατέστησε τὸν σείριον. ἄλλους δὲ ποιήσας τέσσαρας καὶ εἴκοσι θεοὺς εἰς ᾠὸν ἔθηκεν. οἱ δ᾽ ἀπὸ τοῦ Ἀρειμανίου γενόμενοι καὶ αὐτοὶ τοσοῦτοι διατρήσαντες τὸ ᾠὸν γαν, ὅθεν ἀναμέμικται τὰ κακὰ τοῖς ἀγαθοῖς. ἔπεισι δὲ χρόνος εἱμαρμένος, ἐν ᾧ τὸν Ἀρειμάνιον λοιμὸν ἐπάγοντα καὶ λιμὸν ὑπὸ τούτων ἀνάγκη φθαρῆναι παντάπασι καὶ ἀφανισθῆναι, τῆς δὲ γῆς ἐπιπέδου καὶ ὁμαλῆς γενομένης ἕνα βίον καὶ μίαν πολιτείαν ἀνθρώπων μακαρίων καὶ ὁμογλώσσων ἁπάντων γενέσθαι. Θεόπομπος δέ φησι (fr. 65 FGrHist.) κατὰ τοὺς μάγους ἀνὰ μέρος τρισχίλια ἔτη τὸν μὲν κρατεῖν τὸν δὲ κρατεῖσθαι τῶν θεῶν, ἄλλα δὲ τρισχίλια μάχεσθαι καὶ πολεμεῖν καὶ ἀναλύειν τὰ τοῦ ἑτέρου τὸν ἕτερον, τέλος δ᾽ ἀπολείπεσθαι τὸν Ἅιδην· καὶ τοὺς μὲν ἀνθρώπους εὐδαίμονας ἔσεσθαι μήτε τροφῆς δεομένους μήτε σκιὰν ποιοῦντας, τὸν δὲ ταῦτα μηχανησάμενον θεὸν ἠρεμεῖν καὶ ἀναπαύεσθαι χρόνον [καλῶς] μὲν οὐ πολύν [τῷ θεῷ], ὥσπερ ἀνθρώπῳ κοιμωμένῳ μέτριον. Ἡ μὲν οὖν μάγων μυθολογία τοιοῦτον ἔχει τρόπον·
πηγή: hellenictheologyandplatonicphilosophy
