ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΕΠΙΝΟΩΝΤΑΣ ΞΑΝΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΑΡΞ)

   

      Ο εικοστός αιώνας έκλεισε με την παταγώδη αποτυχία των μαρξιστικών ιδεολογιών, των αριστερών κομμάτων και των ολοκληρωτικών κομμουνιστικών καθεστώτων που χαρακτηρίζονταν από πλήρη απουσία ελευθερίας και δημοκρατίας. Ο εικοστός πρώτος ξεκίνησε την μεγάλη οικονομική κρίση του καπιταλισμού, η οποία δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και πολιτική, με την έννοια ότι αυτό που ευθύνεται κυρίως είναι το αντιπροσωπευτικό πολίτευμα που υποβαστάζει και ευνοεί το καπιταλιστικό σύστημα. Η κρίση αυτή ανέδειξε την αδυναμία και την αναξιοπιστία του αντιπροσωπευτικού πολιτεύματος. Ευλόγως λοιπόν τίθεται το ερώτημα: Υπάρχει εναλλακτική πορεία στις δύο αποτυχημένες πρακτικές; Το έργο του Κορνήλιου Καστοριάδη μας επιτρέπει να προσανατολιστούμε στα σημερινά αδιέξοδα και στην θλιβερή ένδεια της πολιτικής και φιλοσοφικής σκέψης.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - Η ΔΙΑΨΕΥΣΗ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Α. ΤΙ ΕΧΕΙ ΑΠΟΜΕΙΝΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ;

            Με την ευκαιρία των 200 ετών από την γέννηση του Καρλ Μαρξ, ενός από τους πιο γνωστούς στοχαστές και ταυτόχρονα από τους πιο αμφιλεγόμενους, δίνεται η ευκαιρία να εκτιμηθεί ο ρόλος του στην ιστορία των ιδεών και στην πολιτική πρακτική. Έχουν περάσει άλλωστε αρκετές δεκαετίες από τότε που ο Γερμανός στοχαστής ήταν στο επίκεντρο των συζητήσεων και των εμβληματικών κινημάτων ανά τον κόσμο. Οι ιδέες του έχουν υποστεί κριτική από ποικίλες πλευρές ενώ τις τελευταίες δεκαετίες η αίγλη του έχει υποχωρήσει. Το μεγαλύτερο πλήγμα δόθηκε μετά την κατάρρευση των ολοκληρωτικών κομμουνιστικών καθεστώτων και την εμφανή αμηχανία και αδυναμία των απανταχού μαρξιστών να δώσουν μία αξιοπρεπή απάντηση.   

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΦΥΣΙΚΟΣ ΚΑΙ ΗΘΙΚΟΣ ΑΥΤΟΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑΣ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

                        

Ο κύριος υπαίτιος για την χρεοκοπία και τα Μνημόνια είναι το εγχώριο πολιτικό-οικονομικό σύστημα. Αυτό είναι ο ηθικός και φυσικός αυτουργός του πρωτοφανούς συνεχιζόμενου εγκλήματος, αυτό έχει την κύρια ευθύνη-ενοχή. Η οικονομική χρεοκοπία είναι αποτέλεσμα της πολιτικής χρεοκοπίας, οφείλεται στην ολοκληρωτική αποτυχία του πολιτικού συστήματος και της παρωχημένης ιδεολογίας του. Εκτός από οικονομική και εξωγενής, η ελληνική χρεοκοπία είναι κυρίως πολιτική και ενδογενής.

Όμως, γίνονται συντονισμένες προσπάθειες από τις διευθυντικές ελίτ να παρουσιασθεί ως κύρια υπεύθυνη για την χρεοκοπία η παγκόσμια οικονομική κρίση. Από την άλλη, τα κόμματα της Αριστεράς παρουσιάζουν ως υπεύθυνους την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ευρώ, την παγκοσμιοποίηση, τον καπιταλισμό και τον ιμπεριαλισμό, με συνέπεια να υποβαθμίζουν τις ευθύνες του εγχωρίου πολιτικού-οικονομικού συστήματος. Θα πρέπει λοιπόν να επισημανθούν τρία μείζονα πραγματολογικά στοιχεία που αποσιωπούνται ή συγκαλύπτονται τεχνηέντως, είτε από κομματική σκοπιμότητα, είτε από άγνοια ή ιδεολογική αβελτηρία:

ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ - Ο ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΑΙΩΝΑ

Το έργο του Κορνήλιου Καστοριάδη (1922-1997), ενός από τους πιο σημαντικούς στοχαστές του 20^ου αιώνα, εξακολουθεί να αποτελεί πηγή συζητήσεων, κριτικών αναγνώσεων και εμπνεύσεων. Δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά, διότι το έργο του, πολυσχιδές και πολυπρισματικό, άνοιξε νέους ριζοσπαστικούς δρόμους στη φιλοσοφία, στην κοινωνική και πολιτική θεωρία, στην ψυχανάλυση και στην πολιτική. Ήδη από τα χρόνια του περιοδικού Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα (1949-1965), οι ρηξικέλευθες ιδέες και αναλύσεις του διερρήγνυαν τον ασφυκτικώς κλειστό χώρο της πολιτικής θεωρίας και πράξης, τον εγκλωβισμένο τόσο στην ιδεολογία και πρακτική της αντιπροσώπευσης, των εκλογών και των κομμάτων, όσο και  στη μαρξική-μαρξιστική ιδεολογία και στις πρακτικές των σοσιαλιστικών ή κομμουνιστικών κομμάτων, ανοίγοντας δρόμο προς την αυτονομία και τη δημοκρατία.

Η ΒΑΣΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΟΡΝΗΛΙΟ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗ

Είκοσι χρόνια μετά τον θάνατο του Κορνήλιου Καστοριάδη (1922-1997) το πολύπτυχο έργο του παραμένει εξαιρετικά γόνιμο και επίκαιρο για σύγχρονες αναζητήσεις. Η φιλοσοφική του προσφορά είναι σημαντική, όπως επίσης η ψυχαναλυτική και η πολιτική του παρακαταθήκη. Ιδιαιτέρως η πολιτική ανάλυσή του περιέχει μία δυναμική πρόταση για τις σημερινές δύσκολες συνθήκες, μετά την αποτυχία των κυρίαρχων θεωρητικών αφηγήσεων και πολιτικών πρακτικών.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΜΕΣΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΡΧΙΑΣ

Σε κάποιους αναρχικούς και αντιεξουσιαστικούς χώρους υπάρχει μεγάλη σύγχυση γύρω από τα ζητήματα της δημοκρατίας και της εξουσίας. Μάλιστα κάποιοι χρησιμοποιούν τον όρο «άμεση δημοκρατία» είτε ως σχετιζόμενο με την αναρχία είτε ως μέσον ή διαδικασία προς αυτήν. Χρειάζονται λοιπόν κάποιες διευκρινίσεις.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΤΑ ΙΔΕΟΛΟΓΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΘΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΟΚΡΑΤΙΚΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Το βιβλίο της βυζαντινολόγου κυρίας Ελένης Αρβελέρ Γιατί το Βυζάντιο είναι, όπως γράφει η ίδια, «ένα κείμενο χωρίς επιστημονικές απαιτήσεις» και «απευθύνεται σε όσους από τους Νεοέλληνες ταλανίζονται με το πρόβλημα της ελληνικής ιστορικής συνέχειας» και σκοπό έχει να αναδείξει την ελληνικότητα, τα «επιτεύγματα» και το «πολιτιστικό μεγαλείο» του «ένδοξου βυζαντινισμού» (σ. 9-11), τα οποία, κατά τη γνώμη της, έχουν παραγνωρισθεί από Έλληνες και ξένους (σ. 97, 255). Δηλαδή από την αρχή η συγγραφέας είναι σαφής και ειλικρινής, διευκρινίζει ότι οι στόχοι του βιβλίου είναι κυρίως ιδεολογικοί, οπότε και το επιλεγμένο υλικό και η διαχείρισή του εξυπηρετούν τους στόχους αυτούς. Στο παρόν θα εξετάσουμε κριτικά μόνο αυτές τις ομολογημένες ιδεολογικές θέσεις του βιβλίου, όπως τις εκθέτει ρητώς η συγγραφέας.

ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ

Του δρ. φιλοσοφίας Οικονόμου Γιώργου

Tο δυτικό κοινοβουλευτικό πολίτευμα αποκαλείται δημοκρατία συνοδευόμενη ενίοτε από διάφορα επίθετα (έμμεση, φιλελεύθερη, αστική, αντιπροσωπευτική). Όμως ούτε αντιπροσωπευτική είναι ούτε δημοκρατία.

Αντιπροσωπευτική δεν είναι, διότι οι ασκούντες την εξουσία δεν αντιπροσωπεύουν τα συμφέροντα των κατωτέρων και μικρομεσαίων στρωμάτων ή το κοινό συμφέρον, όπως συνήθως διατυμπανίζεται, αλλά το δικό τους, των κομμάτων τους, καθώς και των ολίγων ισχυρών και πλουσίων, όπως κατέδειξε εμφανώς και προκλητικώς η παγκόσμια κρίση από το φθινόπωρο 2008. Πράγματι, κατά την διάρκειά της οι κυβερνήσεις των κοινοβουλευτικών πολιτευμάτων ευνόησαν σκανδαλωδώς με αρκετά δισεκατομμύρια και άλλα νομοθετικά μέτρα τις τράπεζες, τις επιχειρήσεις και τους εργοδότες, στρεφόμενες ταυτοχρόνως κατά των κατωτέρων και μικρομεσαίων στρωμάτων και του κοινού συμφέροντος.

ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΙ Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Του δρ. φιλοσοφίας, Γιώργου Οικονόμου

Το ζήτημα της στάσης του Αριστοτέλη απέναντι στη δημοκρατία έχει απασχολήσει από παλιά τους ερευνητές της αρχαίας γραμματείας και φιλοσοφίας, και τους έχει χωρίσει σε δύο στρατόπεδα: σε αυτούς που υποστηρίζουν ότι ο Αριστοτέλης είναι υπέρ της δημοκρατίας[1] και σε αυτούς που υποστηρίζουν το αντίθετο.[2] Στο παρόν κείμενο θα απομονώσουμε ορισμένα επιχειρήματα που μπορεί κανείς να προσκομίσει για να υποστηρίξει ότι ο Αριστοτέλης είναι υπέρ της άμεσης δημοκρατίας, και στα οποία θα ασκήσουμε κριτική υποστηρίζοντας την άποψη ότι ο Αριστοτέλης δεν προκρίνει τη δημοκρατία ως πολιτειακή οργάνωση.

ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ - Η ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Για όσους επικαλούνται τον Αριστοτέλη προκειμένου να υποστηρίξουν τον ρεπουμπλικανισμό και να δικαιολογήσουν μια πολιτεία που συνδυάζει την ολιγαρχία με τη δημοκρατία, ο δρ. φιλοσοφίας Γιώργος Οικονόμου επιχειρηματολογεί και αποδεικνύει την ολιγαρχική φύση της αριστοτελικής πολιτείας με την προβιά του δημοκρατικού μανδύα.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΟΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΠΟΜΕΓΕΘΥΝΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Για το βιβλίο

 (επιμ.), Τ. ντ’ Αλίζα-Φ. Ντεμάρια-Γ. Καλλής

Το λεξιλόγιο της αποανάπτυξης

 Οι εκδόσεις των συναδέλφων, Αθήνα 2016

            Το βιβλίο αυτό αποτελείται από κείμενα διαφόρων συγγραφέων, έκαστος των οποίων ασχολείται με κάποια έννοια-κλειδί, όπως «ευτυχία», «καπιταλισμός», «ανάπτυξη», «οικοκοινότητες» κ.λπ. Οι έννοιες αυτές πλαισιώνουν τη συζήτηση για την απομεγέθυνση (décroissance, degrowth) ή «αποανάπτυξη», όπως λανθασμένα αποδίδεται ο όρος στην ελληνική. Το βιβλίο δίνει σημαντικές πληροφορίες γι’ αυτές τις έννοιες. Όμως οι αναφορές των συγγραφέων στην άμεση δημοκρατία, στην αυτονομία και στον Κορνήλιο Καστοριάδη, καθώς επίσης στις σχέσεις της απομεγέθυνσης με την άμεση δημοκρατία είναι προβληματικές, όπως θα δούμε στη συνέχεια.

ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ - ΤΟ ΣΥΜΒΑΝ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ ΚΑΙ ΤΟ ΑΤΟΠΗΜΑ ΤΟΥ UMBERTO ΕCO

H δημοκρατία είχε ανέκαθεν πολλούς εχθρούς με ποικίλες μορφές και σε ποικίλους χώρους. Η έχθρα προς τη δημοκρατία χαρακτηρίζει ανθρώπους συντηρητικούς, κεντρώους, δεξιούς, αριστερούς υποστηρικτές του σύγχρονου ολιγαρχικού αντιπροσωπευτικού συστήματος, οι οποίοι τρέμουν στην ιδέα ότι μπορεί κάποτε τα σημερινά άτομα από παθητικοί ψηφοφόροι να γίνουν πολίτες, δηλαδή να λαμβάνουν αποφάσεις, να θεσπίζουν νόμους. Στους επικριτές της δημοκρατίας θα μπορούσαν να προστεθούν και αυτοί που αγνοούν την ουσία της  ή νομίζουν ότι την ξέρουν βασιζόμενοι στην ατελή γνώση τους γι΄αυτήν, στην ημιμάθειά τους. Αυτοί συνιστούν τη συντριπτική πλειονότητα, διότι δεν διδάχθηκαν ποτέ τη δημοκρατία, δεν άκουσαν ποτέ γι’ αυτήν ή δεν ενδιαφέρθηκαν να μάθουν. Νομίζουν ότι δημοκρατία είναι τα σημερινά αντιπροσωπευτικά συστήματα, οι εκλογές και τα κόμματα. Από φόβο λοιπόν μήπως συνειδητοποιήσουν οι πολλοί τη δύναμή τους και σταματήσουν να είναι υποτακτικοί στην ολιγαρχία, συστημικοί πολιτικοί και διανοούμενοι προσπαθούν πάντοτε με κάθε μέσον να απαξιώσουν τη δημοκρατία, και φυσικά την αθηναϊκή, αφού αυτή είναι η πηγή και η γενέτειρα των δημοκρατικών ιδεών και η έμπρακτη απόδειξη του ιδίου του πολιτεύματος.

ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ - ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ, ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΚΑΚΟ

Περί του βιβλίου της Simone Weil

Για την κατάργηση των κομμάτων

μτφρ. Σ. Γουνελάς, Άγρα, 2011

            Στο πόνημά της αυτό η Simone Weil προβαίνει από νωρίς (δεκαετία 1940) σε τολμηρές και οξυδερκείς διαπιστώσεις για τον αρνητικό ρόλο των κομμάτων και για τους λόγους για τους οποίους θα πρέπει αυτά να καταργηθούν. Ιστορικώς, τα κόμματα εισέρχονται στην πολιτική κονίστρα με την αυγή της νεωτερικότητας των αστικών επαναστάσεων και την εγκαθίδρυση του αβασίλευτου πολιτεύματος της République (Republic,Repubblica), δηλαδή του αντιπροσωπευτικού πολιτεύματος. Με άλλα λόγια τα κόμματα είναι ταυτόσημα με την αντιπροσώπευση. Το πολίτευμα αυτό στηρίχθηκε στα ανθρώπινα δικαιώματα και την καθολικη ψηφοφορία, που όμως στην αρχή περιορίζονταν σε ένα μικρό αριθμό ανδρών και για να γίνουν τελικώς  καθολικά πέρασαν από πολλά στάδια. Οι γυναίκες λ.χ., το μισό του πληθυσμού, απέκτησαν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

            Όμως παρά τη ρητορεία των κοινοβουλευτικών πολιτευμάτων περί δημοκρατίας, αυτά δεν έχουν τίποτα το δημοκρατικό, όπως σωστά διείδε τον 18^ο αιώνα ο Ρουσσώ, επισήμανε η Σιμόν Βέιλ (Σ.Β.) και αργότερα ο Κορνήλιος Καστοριάδης. Είναι καθαρές ολιγαρχίες. Γράφει η Σ.Β. στη γραμμή του Ρουσσώ: «δεν έχουμε γνωρίσει ποτέ τίποτα που να μοιάζει, έστω και από μακριά, με μια δημοκρατία. Σε ό,τι ονομάζουμε έτσι, ο λαός δεν είχε ποτέ την ευκαιρία ούτε το μέσο να εκφράσει μια γνώμη σε οποιοδήποτε πρόβλημα της δημόσιας ζωής». Φυσικά αυτό ισχύει και σήμερα με μερική εξαίρεση την Ελβετία στην οποία γίνονται κάποια δημοψηφίσματα και ο λαός εκφράζει άμεσα την γνώμη του για κάποια συγκεκριμένα ζητήματα.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΞΕΧΑΣΜΕΝΑ ΝΟΗΜΑΤΑ

Απόσπασμα από την ομιλία που έγινε στην εκδήλωση για τα 150 χρόνια από την ίδρυση του Δικηγορικού Συλλόγου Μεσολογγίου (από τους αρχαιότερους Δικηγορικούς Συλλόγους της χώρας),  στο Κέντρο Λόγου και Τέχνης «Διέξοδος», Μεσολόγγι, 23 Οκτωβρίου 2016.

            Ο ελληνοδυτικός πολιτισμός ξεκινά με το αίτημα για δικαιοσύνη. Αυτό είναι εμφανές στα καταγωγικά κείμενα της αρχαιοελληνικής γραμματείας στην «Ιλιάδα» και την «Οδύσσεια» του Ομήρου (8^ος π.Χ.) και στα «Έργα και Ημέραι» του Ησιόδου (7^ος π.Χ.).  Πράγματι από τα έργα αυτά αναδύεται ένα σαφές αίτημα για δικαιοσύνη, όπως φαίνεται τόσο στο περιεχόμενο όσο και στους χρησιμοποιούμενους όρους που υποδηλώνουν ή εκφράζουν την έννοια της δικαιοσύνης. Το αίτημα αυτό δεν είναι μόνο γραμματειακό ή ποιητικό, αλλά αντανακλά κοινωνικές διεργασίες που γίνονταν κυρίως στα κατώτερα και μεσαία στρώματα, τα οποία υπέφεραν από την άκρατη καταπίεση του αριστοκρατικού καθεστώτος και τον φόβο της δουλείας.

Ο ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΚΟΡΝΗΛΙΟ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗ - ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

Σκέψεις για το βιβλίο του Francois Dosse

ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ, ΜΙΑ ΖΩΗ

Πόλις, Αθήνα, 2015

            Ο Κορνήλιος Καστοριάδης, όπως αναφέρει και ο Francois Dosse   στο βιβλίο αυτό, είναι ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους, ενώ το έργο του «Η Φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας» (1975) κατατάσσεται στα σπουδαιότερα  του 20^ου αιώνα, του οποίου η αξία και η εμβέλεια  προεκτείνεται και στον 21^ο αιώνα. Ωστόσο το συνολικό έργο του είναι πολυσχιδές, μεγάλο σε έκταση και διεσπαρμένο σε μικρά κείμενα. Ο ιδιαίτερος χαρακτήρας  του έργου αυτού από μία άποψη μπορεί να διευκολύνει τον αναγνώστη αλλά από την άλλη δίνει αποσπασματική εικόνα και καθιστά δύσκολη την πρόσβασή του σε μία συνολική οπτική.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΑ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΑ

Aπό το φθινόπωρο του 2008, η ανθρωπότητα ζει μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις στην ιστορία της: την κρίση του διεθνούς χρηματοπιστωτικού-οικονομικού συστήματος μετά από την πανθομολογούμενη αποτυχία της παγκοσμιοποίησης και του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού.

Όμως η κρίση αυτή είναι βαθύτερη, είναι κρίση του φιλελεύθερου καπιταλισμού και της ιδεολογίας του, αφού όπως αποδείχθηκε ο νεοφιλελευθερισμός είναι η αναγκαστική επέκταση ή το ανώτατο στάδιο του φιλελευθερισμού. Είναι κυρίως κρίση κοινωνική, κρίση δομών, αξιών και σημασιών. αφορά και το λεγόμενο αντιπροσωπευτικό πολίτευμα, όπως έχει αποκρυσταλλωθεί στη Δύση εδώ και δύο αιώνες. Αυτό διαπιστώνεται εδώ και μερικά χρόνια από πολλές πλευρές. οι διαγνώσεις και οι αιτιολογίες όμως ποικίλλουν αναλόγως της οπτικής του εκάστοτε ερευνητή.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΣ

Ι

Μία μεγάλη πολιτική σύγχυση που υπάρχει σήμερα, ιδιαιτέρως εν Ελλάδι, είναι σχετικά με την έννοια της δημοκρατίας. Εκτός από τους πολιτικούς και τα κόμματα, μία μεγάλη μερίδα των διανοουμένων θεωρεί ότι τα κοινοβουλευτικά ή αντιπροσωπευτικά πολιτεύματα είναι δημοκρατικά («αντιπροσωπευτική», «κοινοβουλευτική», «σύγχρονη», «αστική» δημοκρατία κ.λπ). Όμως κανείς δεν εξηγεί γιατί είναι δημοκρατικά, και ποια, εν πάση περιπτώσει, είναι ολιγαρχικά^. δεν έχουν καθόλου επιχειρηματολογία, oύτε επικαλούνται κάποια επιχειρήματα άλλων στοχαστών^. τα θεωρούν «δημοκρατίες» εξ ορισμού, εκ γενετής ή επειδή το είπαν κάποιοι. Αυτό λέγεται δογματισμός, που επιβλήθηκε από τη φιλελεύθερη ιδεολογία. Αν εξετάσουμε όμως - πράγμα που επιχειρώ αμέσως  πιο κάτω - τις απόψεις ορισμένων που προσφέρουν κάποιες εξηγήσεις για το θέμα αυτό θα διαπιστώσουμε ότι αυτές είναι λανθασμένες.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ

[ Η άμεση δημοκρατία δεν έχει καμιά σχέση με τον κομμουνισμό. Ο δρ. φιλοσοφίας Γιώργος Οικονόμου αναλύει παραδειγματικά με επιχειρήματα τις θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ της άμεσης δημοκρατίας και του κομμουνισμού. Ο κομμουνισμός προωθεί μια κολεκτιβιστική θεώρηση της κοινωνίας που καταργεί αυτονόητες πολιτικές ατομικές ελευθερίες, σε αντίθεση με την άμεση δημοκρατία που προωθεί την πραγματική ελευθερία. ]

Aπό τις 25 Μαΐου 2011, που άρχισαν οι συγκεντρώσεις και οι συνελεύσεις στις πλατείες της χώρας και ιδιαιτέρως στην πλατεία Συντάγματος με αίτημα την  άμεση δημοκρατία, γράφτηκαν και ειπώθηκαν για την τελευταία τόσα όσα δεν είχαν γραφεί από συστάσεως νεοελληνικού κράτους. Γέμισαν ξαφνικά τα ΜΜΕ και τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης από «ειδήμονες» και «ερμηνευτές» της άμεσης δημοκρατίας. Οι περισσότεροι δεν είχαν γράψει πριν κάτι σχετικό ούτε τους είχε απασχολήσει ποτέ το ζήτημα ή είχαν εκφρασθεί αρνητικά^. όμως επειδή η άμεση δημοκρατία βρέθηκε στην επικαιρότητα αναγκάσθηκαν να γράψουν γι’ αυτήν. Αρκετά από αυτά ήταν διαστρεβλωτικά, απαξιωτικά, γεμάτα παρερμηνείες, προέρχονταν δε και από τον αριστερό χώρο.

ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗ - Η ΦΑΝΤΑΣΙΑΚΗ ΘΕΣΜΙΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Περιγραφή από τον Γιώργο Οικονόμου, Δρ, φιλοσοφίας

Η Φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας[1] (εφεξής ΦΘΚ) που καθιέρωσε τον συγγραφέα της ως έναν μεγάλο στοχαστή είναι από τα σημαντικότερα έργα του εικοστού αιώνα. Στις σελίδες της –πάνω από πεντακόσιες πυκνογραμμένες- οικοδομείται μια καινούργια αντίληψη για τον άνθρωπο, την ιστορία και την κοινωνία, μια καινούργια οντολογία. Για να οικοδομηθεί όμως αυτή πρέπει να ανατρέψει τις βασικές κατηγορίες της κληρονομημένης ελληνοδυτικής σκέψεως, από τις απαρχές της στην αρχαία Ελλάδα και, δια μέσου του Καντ, Χέγκελ και Μάρξ να φθάσει έως τον Χάιντεγκερ και τις θεωρίες των στρουκτουραλιστών του 20ου αι. Όπως φαίνεται, το έργο είναι βαρύ και δύσκολο και μάλλον υπόθεση πολλών συγγραφέων, αλλά ο Καστοριάδης αποδεικνύεται χαλκέντερος, αφου καταφέρνει να διεξέλθει όχι μόνο τις σημαντικώτερες απόψεις απο την ιστορία της φιλοσοφίας αλλά και ποικίλους επιστημονικούς τομείς και κλάδους του επιστητού: Μαθηματικά, Φυσική, Γλωσσολογία, Σημειολογία, Ψυχανάλυση, Επιστημολογία, Οικονομία, Κοινωνιολογία, Εθνολογία, Πολιτικη θεωρία αλλά και πολιτική ιστορία Ανατολής και Δύσεως.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΚΑΙ ΣΕΙΣΑΧΘΕΙΑ

Με την έλευση της γενικευμένης χρεοκοπίας έγινε πολύς λόγος για την ανάγκη μίας σημερινής «σεισάχθειας», κατά τα πρότυπα των μεταρρυθμίσεων του Αθηναίου νομοθέτη Σόλωνα, όταν στις αρχές του 6^ου π.Χ. διαγράφηκαν τα χρέη και απαγορεύθηκε εφεξής η υποδούλωση των ανθρώπων ένεκα χρεών. Αυτό όμως που δεν συζητήθηκε ήταν το κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο εντός του οποίου έγιναν αυτές οι μεταρρυθμίσεις, καθώς επίσης το σύνολο των μεταρρυθμίσεων αυτών. Χωρίς αυτό το ευρύτερο πλαίσιο η «σεισάχθεια» μένει μετέωρη, όπως πολλά πράγματα στην Ελλάδα, ακόμη και η ίδια η χώρα.