ΕΤΙΚΕΤΕΣ

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΣΟΦΙΣΤΕΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΣΟΦΙΣΤΕΣ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ - ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ





Άνθρωπος: «πάντων χρημάτων μέτρον»


§1: Ο Πρωταγόρας ανήκει στο ριζοσπαστικό κίνημα των Ελλήνων Σοφιστών, που αναπτύχθηκε θεμελιωδώς κατά την κλασική περίοδο της αρχαίας Ελλάδας, βασικά της Αθήνας του Περικλή. Το εν λόγω κίνημα είναι εν πολλοίς ένα ελευθεριακό κίνημα σκέψης, με δεσπόζουσα την πολιτική απόχρωση και με αποκλίνουσες επί αρκετών θεμάτων ιδέες. Εγκαινίασε καθοριστικά τη στροφή προς τον άνθρωπο σε αντίθεση με την προηγηθείσα σκέψη των προσωκρατικών, η οποία είχε ασχοληθεί κι αυτή βέβαια με τον άνθρωπο αλλά σε ένα ευρύτερο πλαίσιο κοσμολογικών-οντολογικών προβληματισμών: οι διανοητές της προ-σοφιστικής, ήτοι της προσωκρατικής περιόδου, διαστοχάστηκαν κυρίως πάνω στη φύση, τον κόσμο (βασικά με το νόημα του σύμπαντος) και το ον εν γένει. Η έννοια του ανθρώπου τους απασχόλησε ως τμήμα αυτού του κόσμου. Για τους Σοφιστές, απεναντίας, ο άνθρωπος δεν εξακοντίζεται πλέον σε συλλήψεις ενός οντο-κοσμο-λογικού Είναι, αλλά συλλαμβάνεται βασικά ως ένα πλέγμα σχέσεων: σχέσεις προς τη φύση, την κοινωνία, το κράτος, τους θεούς· προς άλλους ανθρώπους ή άλλους λαούς κ.λπ. Στο πνεύμα αυτών των σχέσεων κατανοείται, λιγότερο ή περισσότερο, και η σχέση των ίδιων των Σοφιστών με τον κοινωνικό τους περίγυρο. Μάλιστα, μέσα στην ιστορία της φιλοσοφίας, η σχέση τους αυτή αποτιμάται άλλοτε ως μια στεγνή επαγγελματική σχέση, όπου εξαργυρωνόταν η γνώση με χρήμα, με συνέπεια να αμαυρώνεται η εικόνα του σοφιστικού κινήματος, άλλοτε ως μια στοχαστική σχέση του ανθρώπινου ατόμου εντός της κοινωνίας και σε σχέση με τούτη.

ΖΑΚΛΙΝ ΝΤΕ ΡΟΜΙΓΥ - ΟΙ ΣΟΦΙΣΤΕΣ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΡΗΤΟΡΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ


Της Ζακλίν Ντε Ρομιγύ

«Τι ακριβώς ήθελαν να κάνουν οι σοφιστές;
Ήθελαν πρώτα να διδάξουν πώς να μιλά κανείς δημόσια, πώς να υπερασπίζεται τις ιδέες του στην εκκλησία του δήμου ή στο δικαστήριο» πρώτος τους στόχος ήταν λοιπόν η διδασκαλία της ρητορικής. Σε μιαν εποχή, όπου όλα -οι δίκες, η πολιτική επιρροή, οι κρατικές αποφάσεις- εξαρτιόνταν από το λαό και ο ίδιος ο λαός εξαρτιόταν από τον προφορικό λόγο, ήταν ουσιαστικό το να ξέρει κανείς να μιλήσει δημόσια, να προβάλει επιχειρήματα, να συμβουλέψει τους συμπολίτες του στο πεδίο της πολιτικής. Όλα αυτά αποτελούσαν σύνολο και πρόσφεραν το κλειδί για μιαν αποτελεσματική δράση.

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑ


Η μεγάλη αντίφαση των υποστηρικτών του αντιπροσωπευτικού συστήματος συλλαμβάνεται στην εξής συλλογιστική: ενώ ευθέως, με απόλυτη βεβαιότητα, διατείνονται ότι δεν είναι ικανοί οι πολίτες να αποφασίσουν για τα πολιτικά ζητήματα και προτείνουν να επιλέγουν αντιπροσώπους για να παίρνουν αυτοί τις αποφάσεις, δεν μας λένε πώς είναι δυνατόν να έχουν οι πολίτες τη δυνατότητα να επιλέγουν τους σωστούς πολιτικούς προκειμένου να τους αντιπροσωπεύουν. Κατά την θεώρησή τους οι πολίτες είναι ικανοί να επιλέγουν μόνο άτομα και όχι να αποφασίζουν για το μέλλον τους. Δύο μέτρα και δύο σταθμά. Σε αυτήν την αντίφαση είχε υποπέσει και ο Πρωταγόρας.