Ο ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΥΣΤΕΡΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ - Η ΜΑΝΙΦΑΚΤΟΥΡΑ ΚΑΙ Η ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΣΤΙΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ

Εισαγωγή:
Η εξέλιξη του σύγχρονου κοινοτισμού

Ο κοινοτισμός ξεκινά από την απαρχή της ανθρώπινης ιστορίας. Μαζί με την αντίληψη για τη «μάνα θεά φύση», κυριάρχησε και η αντίληψη στους ανθρώπους για τη «μάνα κοινότητα». Για τη μόνη –σε δύσκολες συνθήκες- δυνατότητα επιβίωσης του ατόμου. Μέσα από τη κοινή συμβίωση στην ομάδα, στη κοινότητα ανθρώπων, που χρησιμοποιεί τα αγαθά της φύσης και μεταποιώντας τα κάνει συλλογικά αγαθά με κοινή χρήση και κοινοκτημοσύνη. Στη βάση αυτών των δύο βασικών αντιλήψεων για τις δύο «μαμάδες» ενηλικιώθηκε ο άνθρωπος σαν όν και είδος, περνώντας από τις πρωτόγονες εξισωτικές κοινωνίες στις πιο σύνθετες, στις οποίες υπήρξαν διαφοροποιήσεις, λόγω της ανισοκατανομής της εξουσίας στα πλαίσια των ανθρώπινων κοινοτήτων. 

"ΑΓΡΟΤΙΚΑ" ΚΩΝ/ΝΟΥ ΚΑΡΑΒΙΔΑ - Α. ΖΟΥΚΑΣ, ΤΙ ΧΑΘΗΚΕ; ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΟΠΤΙΚΗ

(Το κείμενο που ακολουθεί είναι η παρουσίαση του Αλέκου Ζούκα στην εκδήλωση – συζήτηση με τον Γιώργο Κολέμπα, συγγραφέα του βιβλίου «Τοπικοποίηση: Μια απάντηση στην παγκοσμιοποίηση», που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 13 Μαρτίου στο Μύλο Ματσόπουλου από την κίνηση αποανάπτυξης τρικαλινών πολιτών)

Θα αναρωτιούνται, όπως είναι φυσικό, οι νεότεροι, δηλαδή όλοι όσοι μεγάλωσαν μέσα σ’ ένα καθεστώς επάρκειας ή, στην καλύτερη περίπτωση, ευμάρειας για το ποιος ήταν άραγε αυτός ο πλούτος σε προϊόντα, διατροφικά ή άλλα, που χάθηκε και κάτω από ποιες συγκεκριμένες συνθήκες; Ή, πιο συγκεκριμένα, ήταν τόσο απαραίτητα όλα αυτά τα προϊόντα που η εξαφάνισή τους από τη ζωή του σύγχρονου ανθρώπου να προβάλλεται σήμερα ως  πλήγμα στην ισορροπημένη ζωή και υγιεινή διατροφή του; Η απάντηση στο τελευταίο αυτό ερώτημα είναι προφανής. Στη φύση δεν περισσεύει τίποτα, απαραίτητα για την διατροφή του ανθρώπου μπορεί να μην είναι τα λαθούρια, αλλά σίγουρα σε κάποια άλλη βιολογική αλυσίδα είχαν το ρόλος τους. Με την σταδιακή τους εξαφάνιση φτωχαίνει η βιοποικιλότητα ενός τόπου κι οπωσδήποτε θα εμφανισθούν οι συνέπειές της.

Ίσως ακόμα να σκέφτονται κάποιοι με μια δόση εφησυχασμού πως τελικά η εξέλιξη είναι αυτή που ρυθμίζει αυτού του είδους τις απώλειες και πως αυτό είναι μια εντελώς φυσιολογική διαδικασία, που ονομάζεται και Φυσική Επιλογή. Θα συμφωνούσα, πράγματι, με την τελευταία άποψη αν αυτό συνέβαινε σε ένα καθεστώς πλήρους ελευθερίας, αν δηλαδή η επιλογή ήταν αποτέλεσμα μιας απρόσκοπτης φυσικής διαδικασίας κι όχι της εντατικής ανθρώπινης παρέμβασης. Δυστυχώς όμως όπως θα φανεί στη συνέχεια δεν υπήρξε καμιά ελεύθερη επιλογή, αντιθέτως, ο χάρτης της σύγχρονης ελληνικής παραγωγής και ο κατάλογος των διατροφικών προϊόντων, διαμορφώθηκαν ως αποτέλεσμα της μεθοδικής αλλοίωσης της παραγωγικής φυσιογνωμίας της χώρας.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ - ΠΟΛΙΣ, ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Α. ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

Το «ελληνικό θαύμα» 

Για αρκετούς αιώνες, η ευρωπαϊκή φιλολογία και η ευρω­παϊκή ιστοριογραφία αντιμετώπιζαν το αρχαιοελληνικό παρελθόν ως «θαύμα». Η λα­μπρή περίοδος από τον 8ο περίπου έως και τον 4ο αιώνα -.Χ. θάμπωνε όσους έρχο­νταν σε επαφή με τα έπη του Ομήρου, τη λυρική ποίηση, τα τραγικά και κοσμικά έρ­γα της Αθήνας, με τη φιλοσοφία από τον Θαλή μέχρι και τον Αριστοτέλη, με τη γλυπτική και την αρχιτεκτονική, με τη ρητορική και την πολιτική σκέψη. Αυτό που κυρίως εξέπληττε δεν ήταν τόσο η ιδιοφυία του ενός ή του άλλου ποιητή, το ταλέντο του ενός ή του άλλου καλλιτέχνη, η βαθύνοια και η πρωτοτυπία της σκέψης του ενός ή του άλλου στοχαστή, όσο το ίδιο το γεγονός της ανάδειξης τρόπων σκέψης και έκφρασης μοναδικών μέχρι τη στιγμή εκείνη στην ιστορία της ανθρωπότητας, «θαύ­μα» όμως είναι κάτι που αδυνατούμε να ερμηνεύσουμε, ένα φαινόμενο του οποίου οι αιτίες θεωρούνται υπερφυσικές, ένα γεγονός πέρα από τα όρια της ανθρώπινης κατανόησης. 

ΟΙ ΑΜΕΣΟΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΚΤΥΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Αν θέλουμε να αντλήσουμε νέες πολύτιμες εμπειρίες για την αμεσοδημοκρατική οργάνωση, να ανοιχτούν οι αμεσοδημοκράτες στην κοινωνία και να προτάξουν τη συγκρότηση ενός ποιοτικού πραγματικού αμεσοδημοκρατικού κινήματος, είναι ανάγκη να έρθουν σε επαφή και να αναπτύξουν επικοινωνία και συνεργασία με τις αμεσοδημοκρατικές οικοινότητες, με αυτοδιαχειριζόμενους κοινωνικούς χώρους, με δίκτυα συνεργατισμού, με αλληλέγγυα ανταλλακτικά δίκτυα, με τοπικά ανταλλακτικά νομίσματα, με δίκτυα συνεργατικότητας και ανάπτυξης καινοτομίας, με τράπεζες και ανταλλακτήρια σπόρων, με αυτόνομες αμεσοδημοκρατικές λαϊκές συνελεύσεις, με οικολογικές περιβαλλοντικές οργανώσεις-αειφορία, με τράπεζες χρόνου, με αγροτικούς συνεταιρισμούς, με συνεταιριστικές τράπεζες, με ταμεία αλληλεγγύης, με εναλλακτικές συλλογικότητες, με συλλογικότητες διαχείρισης κοινωνικών αγαθών, με αγορές απευθείας διάθεσης τροφής.....!!!!

ΚΡΙΣΤΟΦΕΡ ΛΑΣ - Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΑ

Το άρθρο του Christopher Lasch δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο περιοδικό © Tikkun, Vol. 4. No.3 (May/June 1989):  Progress: The Last Superstition (pdf) 

Ι

Ούτε ο φιλελευθερισμός ούτε ο μαρξισμός, ο κύριος ανταγωνιστής του, φαίνονται να προσφέρουν πολλές ελπίδες για λύσεις στα αυξανόμενα προβλήματα που απειλούν να μας κατακλύσουν. Εξ ού και η αναζήτηση για κάποια τρίτη θέση, όπως αποδεικνύεται από το πρόσφατο ενδιαφέρον για τον πολιτικό ανθρωπισμό, τον κοινοτισμό, και για άλλες βυθισμένες παραδόσεις κοινωνικής κριτικής, που έχουν επισκιασθεί από τις κυρίαρχες παραδόσεις που απορρέουν από τον Διαφωτισμό. Η αναζήτηση ενός τρίτου δρόμου, ούτε μαρξιστικού ούτε φιλελεύθερου, αντανακλά τον αυξανόμενο φόβο, ότι οι άνθρωποι δεν έχουν πλέον τον έλεγχο της ζωής τους.

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ (ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ)

Ο ελληνικός ή δημοκρατικός κοινοτισμός ως πολιτειακό σύστημα για πρώτη φορά στην παγκόσμια πολιτική ιστορία εφαρμόστηκε στην αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία και συνδέθηκε με την άμεση δημοκρατία (508 π.Χ.-326 π.Χ), σύμφωνα με πολλούς διαπρεπείς Έλληνες ιστορικούς. Ο ελληνικός (ή ανθρωποκεντρικός) κοινοτισμός αποτελεί την κατά δήμο, κατά περιφέρεια και κατά κράτος καθολική λήψη αποφάσεων από τους πολίτες μέσα από θεσμούς που έχουν δημιουργηθεί από τους ίδιους τους πολίτες (κοινοτικές πολιτικοοικονομικές δομές και αρχές, δημοψηφίσματα και συνελεύσεις). Πρόκειται δηλαδή για την μόνη ιστορικά εκδοχή εφαρμοσμένης άμεσης δημοκρατίας, και προσλαμβάνει την αμεσοδημοκρατική οργάνωση σε κάθε μορφή πολιτειακής κοινότητας (χωριό, δήμος, περιφέρεια, κράτος, κοινότητα κρατικών οντοτήτων). Ο κοινοτισμός αναπτύχθηκε στις πόλεις-κράτη της ελληνικής κλασσικής εποχής και με τον ερχομό της ελληνιστικής περιόδου και των ρωμαϊκών χρόνων έχασε σε μεγάλο βαθμό την πρότερη δημοκρατική διάσταση που είχε από τον 5ο π.Χ. αιώνα μέχρι τα τέλη του 4ου αιώνα. Μέχρι την μέση και ύστερη βυζαντινή περίοδο ο αμεσοδημοκρατικός κοινοτικός τρόπος οργάνωσης λειτουργεί μόνο στην πολύ μικρή κλίμακα, ενώ στη μέση και μεγάλη κλίμακα διακυβέρνησης κυριαρχεί μια δεσποτικού τύπου αυτοκρατορική εξουσία. Την περίοδο της τουρκοκρατίας ο κοινοτικός τρόπος αρχίζει να ακμάζει πάλι μέσα από τις οργανωμένες κοινότητες σε πολλές περιοχές φθάνοντας στο απόγειο τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας.

Ο ρόλος της κοινότητας στην κοινοτική οργάνωση του ελληνισμού

Η μεγάλη αντινομία της ελληνικής κοινότητας υπήρξε το γεγονός ότι, όπως έχουν αποδείξει οι εγκυρότεροι ιστορικοί της (Παπαρρηγόπουλος, Μοσχοβάκης, Πανταζόπουλος) αποτέλεσε βασικό κύτταρο διοικητικής αυτοοργάνωσης του ελληνισμού ως βασικός συντελεστής διατήρησης της εθνικής ταυτότητας, της ηθικής συγκρότησης και της επαναστατικής αφύπνισης αφ' ενός, και αφ' ετέρου χρησιμοποιήθηκε ως μηχανισμός πολιτικής κυριαρχίας από τον κατακτητή και έμμεσης οικονομικής εκμετάλλευσης των υπόδουλων Ελλήνων. Στην ουσία η κοινότητα διέσωσε την ιδιοσυστασία του ελληνικού τρόπου του βίου με μοναδικό τρόπο. Το ιστορικό θετικό παράδοξο της ελληνικής κοινότητας είναι ότι κατέστη ζωτικός τρόπος οργάνωσης των Γραικών από τα αρχαϊκά χρόνια ως άτυπη μορφή εξουσίας επιτελώντας ένα τεράστιο έργο στη μικρή κλίμακα διακυβέρνησης. Το 1833 και επίσημα ο βασιλιάς Όθωνας κατάργησε μια παράδοση κοινοτισμού χιλιάδων χρόνων εξαφανίζοντας κάθε μορφή κοινοτικής οργάνωσης στον ελληνικό δημόσιο χώρο προκρίνοντας ένα συγκεντρωτικού τύπου ελληνικό κράτος.

Η σχέση της έννοιας πόλις με την έννοια της κοινότητας

Η έννοια  πόλις προέρχεται  από  το  αρχαίο  ρήμα πέλω (οι  υπέρμαχοι  της  ινδοευρωπαϊκής  θεωρίας  και γλώσσας κάνουν λόγο  για  προέλευση  από  τον  τύπο  pel),  το οποίο σημαίνει  συναναστρέφομαι  γύρω από ένα άξονα. Από  την ίδια ρίζα  του ρήματος πέλω προέρχεται  και η λέξη  πόλος,  που σημαίνει  κέντρο  έλξης, άξονας  γύρω  από τον οποίο στρέφεται κάτι. Η  αρχαία  πόλις  αποτελούσε  το κέντρο  έλξης  των πολιτών,  τον πόλο έλξης,  μαγνήτιζε  με  τη λάμψη  της  τους πολίτες,  προκειμένου  να συναντηθούν, να συναναστραφούν  και να  κοινωνήσουν αρχικά μεταξύ τους  ιδέες, ανησυχίες. Στην ουσία  αυτό  που θα πετύχαιναν  ήταν  να μοιραστούν  μεταξύ  τους  τα  κοινά, το απόθεμα  του  πλούτου  που προερχόταν  από  την παραγωγική  τους  εργασία  στους αγρούς  των τότε γεωργικών κοινωνιών. Έτσι,  η έννοια-λέξη  πόλις ήταν συνώνυμη  με την έννοια-λέξη  κοινότητα.

Στην  αρχαιοελληνική  κοινωνική θεώρηση πραγμάτων  πολιτική  σήμαινε  το ενδιαφέρον  για  τη συμμετοχή  στα "κοινά"  της  κοινότητας,  της  αρχαιοελληνικής πόλεως, την  ενασχόληση  με  τα  ζητήματα  της κοινότητας, του  μικρού  τόπου  και  της υπαίθρου,  ζητήματα για τα οποία συναναστρέφονταν σε θεσπισμένα τακτά χρονικά διαστήματα. Πολιτική  σήμαινε  την μεταμόρφωση  της πόλεως  σε οίκο, σε  αγορά  λόγου. Κάτι  τέτοιο  δε  σήμαινε  κοινοκτημοσύνη  ούτε  εξαφάνιση  της  ατομικής  ιδιοκτησίας  ή  της όποιας  ετερότητας,  αλλά  συμπόρευση  του ατομικού και του συλλογικού συμφέροντος.  

Ο ελληνικός κοινοτισμός τον 21ο αιώνα

Στη σύγχρονη πολιτική κοινωνική περίοδο ο ελληνικός κοινοτισμός ως οργανωτικό και διοικητικό σύστημα αστοχωρικής ανάπτυξης έλαβε πολιτικά χαρακτηριστικά ως εναλλακτική πρόταση πολιτισμού διακείμενος απέναντι στα νεωτερικά συστήματα του καπιταλισμού και του σοσιαλισμού. Σε αντίθεση με τον καπιταλισμό, τον σοσιαλισμό και τις ποικίλες εκδοχές τους που θέτουν ως προτάγματα το άτομο και την κοινωνία προκρίνοντας τον ατομικισμό ή τον κολεκτιβισμό, ο ελληνικός κοινοτισμός θέτει ως πολιτικό θεμέλιο την πολιτική κοινότητα. Ο σύγχρονος ελληνικός κοινοτισμός που προωθεί την κοινοτική οικονομία (κοινοτικοποίηση μέσων παραγωγής) αντιτίθεται στο αντιπροσωπευτικό νεωτερικό σύστημα διακυβέρνησης, επειδή δεν το λαμβάνει ως δημοκρατικό. Το αντιπροσωπευτικό κοινοβουλευτικό πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης δεν θεωρείται καν δημοκρατία για τον ελληνικό κοινοτισμό, γιατί πρώτον, οι πολίτες εκεί υπολαμβάνονται ως ιδιώτες, παθητικά όντα, και δε συμμετέχουν θεσμικά στη διαμόρφωση των πολιτικών αποφάσεων, και δεύτερον, κυριαρχούν σε αυτό μεσολαβητικοί μηχανισμοί εξουσίας που ποδηγετούν και ακυρώνουν την οποιαδήποτε, έστω και ισχνή, απόπειρα των πολιτών να ελέγξουν την πολιτική εξουσία.

Μέσα στην "πολιτική κοινότητα" που προωθεί ο ελληνικός κοινοτισμός, ως πολιτειακό πρόταγμα μιας δημοκρατικής πολιτείας, διασώζεται το άτομο ως πρόσωπο (ως κοινωνικοποιημένη υπεύθυνη οντολογική μονάδα) και κάθε κοινωνική του προοπτική. Το άτομο, δηλαδή, καθίσταται ενεργός πολίτης που συμμετέχει στα κοινά και στη διαμόρφωση της πολιτικής.

Ο Κωνσταντίνος Καραβίδας αποτέλεσε τον μεγάλο οραματιστή και εμπνευστή του σύγχρονου ελληνικού κοινοτισμού ως οργανικού πολιτικού συστήματος που εμπλέκει στα προτάγματά του τη λειτουργία της κοινότητας, της πόλης, με την άμεση δημοκρατία και τις συνελεύσεις πολιτών. Η κοινότητα, ως η οργανωμένη πολιτικά και δημοκρατικά πόλη, για τον ελληνικό κοινοτισμό θεωρείται ένας ζωντανός οργανισμός που κομίζει ως συνιστούντα συστατικά του ελεύθερους ενεργούς πολίτες που κοινωνούν τις ανάγκες τους μέσα σε μια συγκροτημένη με θεσμούς (δημιουργημένους από τους ίδιους τους πολίτες) δημοκρατική πολιτεία (Καστοριάδης, η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας). Στην ουσία γίνεται λόγος για την πολιτική συγκρότηση αυτοκυβερνώμενων δήμων, περιφερειών και κεντρικού κράτους με βάση λειτουργίας τους τα πολιτειακά δημοψηφίσματα και τις συνελεύσεις ως θεσμικούς τρόπους πολιτειακής διακυβέρνησης. Τα δημοψηφίσματα στον ελληνικό κοινοτισμό έχουν καθολικότητα και όχι αποσπασματικότητα, δηλαδή δεν συλλαμβάνουν ένα υποσύνολο του σώματος των πολιτών μιας πολιτειακής κοινότητας, όπως μια τάξης ή συντεχνίας επαγγελματιών, αλλά το σύνολο του πολιτικού σώματος μιας πολιτειακής κοινότητας (χωριό, δήμος, περιφέρεια, κράτος). Σε αντίθεση με τον ελευθεριακό κοινοτισμό των νεότερων χρόνων που έχει μαρξιστικές βάσεις και αφετηρίες στην συνολική θεώρησή του και προωθεί δογματικά την κατάργηση κάθε μορφής κράτους ή αγοράς κομίζοντας προτάγματα των κομμουνιστικών και σοσιαλιστικών ιδεωδών, ο σύγχρονος ελληνικός κοινοτισμός προωθεί μια μη κολεκτιβιστική οργάνωση της κοινωνίας στηριζόμενη στις λαϊκές πρωτοβουλίες πολιτών, στα τακτικά δημοψηφίσματα και στις λαϊκές ή κοινοτικές συνελεύσεις.

Μελέτες και αξιόλογο έργο για την ιστορία και το μέλλον του ελληνικού κοινοτισμού και της άμεσης δημοκρατίας έχουν να επιδείξουν πολλοί συγγραφείς και στοχαστές, όπως ο καθηγητής φιλοσοφίας Χρήστος Γιανναράς, (πρόσωπο και έρως) ο μαθηματικός Θεόδωρος Ζιάκας (Πέρα από το άτομο, Αυτοείδωλον εγενόμην), ο πολιτειολόγος Γιώργος Κοντογιώργης (Το ελληνικό κοσμοσύστημα) και ο Κορνήλιος Καστοριάδης (Η φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας, η ελληνική ιδιαιτερότητα)

Πηγές

• "Σοσιαλισμός και Κοινοτισμός",(Το πρόβλημα της αυτονομίας) Κωνσταντίνος Δ. Καραβίδας
• "Ο νεοελληνικός κοινοτισμός και η ελληνική κοινοτική παράδοση", συγγραφέας: Νικόλαος Πανταζόπουλος
• Αντίφωνο
• "Κοινοτισμός", του Μελέτη Μελετόπουλου
• "Το εν Ελλάδι δημόσιον δίκαιον", του Νικόλαου Μοσχοβάκη
• "Το ελληνικό κοσμοσύστημα", του Γιώργου Κοντογιώργη
• "Η ελληνική ιδιαιτερότητα", του Κορνήλιου Καστοριάδη
• "Πέρα από το άτομο", του Θεόδωρου Ζιάκα

πηγή: Βικιπαίδεια

Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΣΗ

“Μοι φαίνεται ως μία αίγλη φωτός, εν φαεινόν βήμα, εν εύηχον κήρυγμα προόδου, ευημερίας και αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων”! Με αυτά τα γεμάτα ενθουσιασμό και από καρδιάς λόγια ο υπέρμαχος του κοινοτισμού  Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης χαιρετίζει το 1908 την ίδρυση συνεταιρισμού άρτι συσταθείσας κοινότητας, προλογίζοντας το καταστατικό της.

Κοινότητες, συνεταιρισμοί, συντροφίες και άλλες συσσωματώσεις και ενώσεις προσώπων αποτελούν συναντήσεις ανθρώπων που αγωνιούν και αγωνίζονται για το κοινό καλό και την κοινή ευημερία. Και μάλιστα μάχονται για την επίτευξη στόχων που εδράζονται επί πραγματικών ζητημάτων που προκύπτουν από τον ζωτικό τους χώρο. Άλλωστε, για να θυμηθούμε πάλι τον μεγάλο Σκιαθίτη συγγραφέα και το επίκαιρο διήγημά του “Χαλασοχώρηδες”, που αναφέρεται στις εκλογές, “όπου γενικότης, εκεί και επιπολαιότης”.

211 ΑΥΤΟΝΟΜΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ!

Οι Αυτοδιαχειριζόμενοι Κοινωνικοί Χώροι είναι οι νέοι κόμβοι της Αλληλέγγυας - Κοινωνικής Οικονομίας. Οι περισσότεροι  από αυτούς τους χώρους δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια. Σ' αυτούς διοργανώνονται καθημερινά δεκάδες δραστηριότητες αλληλέγγυου, πολιτιστικού και επιμορφωτικού χαρακτήρα. Στεγάζονται: κινηματογραφικές λέσχες,  θεατρικές ομάδες, τοπικά μουσικά γκρουπ, παιδικοί σταθμοί και σε κάποιους υπάρχουν χώροι φιλοξενίας αστέγων και επισκεπτών. Λειτουργούν συλλογικές κουζίνες, καφενεία, δανειστικές βιβλιοθήκες. 

ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΣΜΟΣ

      

Η άμεση δημοκρατία είναι συνυφασμένη με την παραγωγική επάρκεια και την σχετική τουλάχιστον οικονομική ανεξαρτησία των δήμων

Είναι τεράστια η διαφορά αντίληψης μεταξύ της αρχαίας ελληνικής οικονομικής σκέψης και της σύγχρονης νεωτερικής οικονομοκρατίας ή οικονομισμού. Η οικονομία είναι πραγματική όταν εντάσσεται στο κοινωνικό υπόβαθρο των αναγκών των πολιτών και δεν αυτονομείται αποξενώνοντας τους ανθρώπους σε κάθε μορφή σχέσεων που αναπτύσσουν στο δημόσιο χώρο.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ

Η μελέτη της ελληνικής κοινότητας στην περίοδο της Τουρκοκρατίας ιδιαίτερα αναδεικνύει σχήματα της ελληνικής νοοτροπίας εν γένει, αλλά ερμηνεύει επίσης τον συνεκτικό ιστό που απαντάται σήμερα σε όλες τις ελληνικές κοινότητες που διαμορφώνονται στην παγκοσμιότητα και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους. Ο εξαστισμός, αυτή η καθοριστική διαδικασία που αποκόλλησε τον άνθρωπο από το φυσικό του περιβάλλον, συμπίεσε και το μαγικοθρησκευτικό πλέγμα που καθοδηγεί με τρόπο αόρατο τα άτομα σε μια ιδιότυπη συνεργατική και συμβιωτική σχέση. Η μαγεία που αναπτύσσεται στη σχέση του ανθρώπου με τη φύση χάθηκε στα πλαίσια του εξορθολογισμού και της τεχνολογίας των αστικών κέντρων. Η συνολική μαγεία της κοινότητας, όμως, ως πολιτισμικός παράγοντας έμεινε βαθιά ριζωμένη στο συλλογικό ασυνείδητο των Ελλήνων καθορίζοντας και τον χαρακτήρα τους

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ

Του Σπύρου Κουτρούλη, από  το βιβλίο  Ἐθνισμὸς καὶ Κοινοτισμός, Ἐναλλακτικὲς ἐκδόσεις, Ἀθήνα 2004

.......[ Στὸ δοκίμιο «Αἱ κοινότητες τῆς Μακεδονίας καὶ ἡ Ἑλληνικὴ διοίκησις» (Πολιτικὴ Ἐπιθεώρησις, σελ. 630-631, 647-650), ὁ Ντίνος Μαλοῦχος ἐπισημαίνει ὅτι οἱ ἑλληνικὲς κοινότητες δημιούργησαν κατὰ τὴν Τουρκοκρατία ἕνα δεύτερο κράτος. Τὸ ὀθωμανικὸ δίκαιο, ἀγνοώντας τὴν πραγματικότητα τῶν κοινοτήτων, ἐπέτρεψε τὴ λειτουργία τους. Βέβαια οἱ κοινότητες ἀναπτύσσονται, καὶ μὲ τὴν ἀνάπυξή τους διασώζουν τὸν Ἑλληνισμό, κυρίως στὰ κεφαλοχώρια, ἐνῶ στὰ τσιφλίκια οἱ οἰκογένειες κολλήγων ἔχουν πολὺ περιορισμένες δυνατότητες αὐτονομίας. Οἱ μακεδονικὲς κοινότητες φροντίζουν γιὰ τὴν παιδεία, τὴ διαχείριση τῶν κοινοτικῶν βοσκοτόπων καὶ τῆς κοινοτικῆς περιουσίας, ἐνοικιάζουν τὶς ἰδιόκτητες γαῖες ποὺ εἶναι σὲ ἀγρανάπαυση,

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ "ΕΙΔΩΛΟΝ ΕΓΕΝΟΜΗΝ" ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΖΙΑΚΑ

Έτσι περιγράφει ο Θεόδωρος Ζιάκας τον κοινοτισμό στο Αυτοείδωλον εγενόμην, εκδόσεις ΑΡΜΟΣ, Αθήνα, 2005:

Η ιστορία ξεκινά από παλιά. Από την ελληνική Πόλιν που συγκροτήθηκε από Κοινότητες και οι κοινότητες από Οίκους. Η μικρή πόλις συμπίπτει με την κοινότητα, η μεγάλη περιλαμβάνει πολλές κοινότητες. Η οικογένεια και η κοινότητα είναι αναγκαίες για το ζην, ενώ η πόλις για το ευ ζην. Στην εξέλιξή της η ελληνική κοινότητα ολοκληρώνεται σε πόλι-κράτος, χαρακτηριστικό της οποίας είναι η συνειδητή συλλογική αυτοθέσμιση. Η πολιτειακή αυτοθέσμιση περιλαμβάνει και την εκπαίδευση του πολίτη με κριτήρια αμιγώς “πολιτικά”. Διαμορφώνει δηλαδή η ίδια, σύμφωνα με τα πρότυπά της, το

ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ - ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΠΟΛΥΩΝΥΜΟ

Ο  Κωνσταντίνος  Καραβίδας  στην επιστολή  του  προς  τον Νίκο  Γιαννιό: 

Ο Ισοκράτης επιλέγει

Φίλε  Κύριε   Γιαννιέ,

Στο προηγούμενο πρώτο μέρος της απαντήσεώς μου, σας έδωσα μια περιγραφή και αρκετές, όπου χρειάστηκαν, αποδεικτικές αναλύσεις καθώς και μια γενική κάτοψι του «κοινοτισμού»`

ο «κοινοτισμός», σας είπα, δεν είνε σύστημα διοικητικών δικαίων` είνε πνεύμα ζωής, είνε βίωσις, είνε δεδομένο οικονομικό, κοινωνικό και βιολογικό και εμφανίζεται υπό πολυάριθμες μορφές

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕΣΩ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Ο Δρ. Φιλ Μπαρτλ έχει δομήσει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο οργάνωσης πολιτικών κοινοτήτων (και όχι μόνο) μέσω εκπαιδευτικής διαδικασίας. Παραθέτει βασικές αρχές οργάνωσης για τον κοινοτισμό που μπορεί να αφορά ποικίλες εκδοχές κοινοτικών κινημάτων και γενικότερα συλλογικοτήτων. Γίνεται λόγος για διοίκηση και οργάνωση των κοινοτήτων με βάση τις αρχές της πραγματικής δημοκρατίας, της άμεσης δημοκρατίας.

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΜΕΣΩ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΩΣ ΕΝΟΠΟΙΗΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ

Ας συνειδητοποιήσουμε ότι και  οι Έλληνες των παροικιών του εξωτερικού διέπρεψαν με τον κοινοτισμό. Η κοινότητα προσέφερε ένα χρηματικό ποσό σε όποιον Έλληνα ξενιτευόταν, προκειμένου να επιβιώσει, να βρει εργασία και να προκόψει. Οι Έλληνες μετανάστες στη συνέχεια όχι μόνο επέστρεφαν το ποσό, αλλά βοηθούσαν οικονομικά έτι περαιτέρω την κοινότητα καταγωγής τους.

Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
Θεοφάνη Μαλκίδη
Δρ. Κοινωνικῶν Ἐπιστημῶν

      Οἱ Ὀθωμανοί ἐμφανίζονται στή Θράκη τό 1352, ὅταν πραγματοποιοῦν ἀπόβαση καί

ΟΙ ΚΟΙΝΕΣ ΣΥΝΤΡΟΦΙΕΣ (ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ) ΤΩΝ ΑΜΠΕΛΑΚΙΩΝ

Ο  Γεώργιος  Μαύρος Σβαρτς,  γεννημένος το 1738,  συνέδεσε το όνομά του με την ενεργοποίηση της πρώτης  στον κόσμο συνεταιριστικής δραστηριότητας στα Αμπελάκια Θεσσαλίας. Δημιούργησε,  λοιπόν,  τον πρώτο  κοινοτικού  τύπου  συνεταιρισμό  στον κόσμο  στα  Αμπελάκια της  Λάρισας. Η  οργανωτική  δομή  αυτού  του είδους  της επιχείρησης  διαφέρει  κατά  πολύ από  τους κρατικοδίαιτους  συνεταιρισμούς  που  συναντήσαμε  τον 20ο  αιώνα.

 Οι  επιχειρηματικοί  αυτοί οργανισμοί  ονομάζονταν  "κοινές  συντροφιές"  και  λειτουργούσαν  κομίζοντας κέρδη  και στην κοινότητα των Αμπελακίων  στην οποία  λειτουργούσε  κοινοτικό ταμιευτήριο. Σε  αυτού  του  είδους  την επιχείρηση  οι εργαζόμενοι  ήταν ταυτόχρονα  και  ιδιοκτήτες έχοντας ατομικούς λογαριασμούς για  τα κέρδη τους στο κοινοτικό ταμιευτήριο  της περιοχής  τους. Και παρόλο που η δημιουργία ενός συνεργατικού σχηματισμού αποτελούσε τότε