Του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου
Η εγελιανή διαλεκτική ως φιλοσοφικό σύστημα αποτελεί μια κάτοψη του συνόλου των φιλοσοφικών συστημάτων εμπερικλείοντας τις αλήθειες εν σπέρματι όλων των προηγούμενων φιλοσοφιών. Ο Χέγκελ αποτελεί ουσιαστικά έναν νεωτερικό Πρόκλο, γιατί ανέπτυξε καθαρά φιλοσοφικά τόσο τον τρόπο που εκδηλώνεται η πολλαπλότητα του Ενός-Όντος στο αισθητό πεδίο όσο και τον τρόπο που πραγματοποιείται η επιστροφή των όντων στη θεμελιακή πηγή τους, στο ΕΝ ΟΝ. Η λογική του Χέγκελ συλλαμβάνει την αλήθεια του όντος κατά την κίνησή του τόσο στην αρνητική όσο και στη θετική του κατάσταση αποκαλύπτοντας τη δομή του σύμπαντος, κάθε σύμπαντος, όχι απλά στην αλλαγή των μορφών, αλλά στην αληθινή του ουσία. Αφορμή για να κατανοήσουμε τη διαλεκτική του Χέγκελ θα σταθεί η πρόσληψη του υποκειμένου και του αντικειμένου στην κατ΄αίσθηση βεβαιότητα και την αντίληψη στη φαινομενολογία του πνεύματος.
Όπως και η πλατωνική συντακτική διαλεκτική δεν μετέρχεται την τυπική λογική για να υπηρετήσει τη διαλεκτική κίνηση του πνεύματος, της Ιδέας ως αμετάβλητου και αιώνιου όντος, έτσι και η εγελιανή πράττει ανάλογα. Η εγελιανή Ιδέα είναι στο βάθρο της καθολικής θέασης, στην αρχή και στο τέλος της πορείας. Είναι η πορεία που διανύει το πνεύμα μέσα στον κόσμο επιστρέφοντας κάθε φορά στον εαυτό του. Μετά από ένα μεγάλο ταξίδι που έκανε ο πλατωνικός διαλεκτικός στοχασμός από την κλασική εποχή μέσα στην πορεία της σκέψης επανέρχεται θριαμβευτικά στα φιλοσοφικά συστήματα του Πρόκλου στην ύστερη αρχαιότητα και του Χέγκελ στη νεότερη και σύγχρονη εποχή.
