Αυτοί οι δύο φιλόσοφοι είναι οι πιο διαλεκτικοί στοχαστές στην ιστορία της φιλοσοφίας.
Ο Πρόκλος κατάφερε και ενοποίησε ολόκληρη την αρχαία φιλοσοφία αποτυπώνοντας στο διαλεκτικό σύστημά του την πορεία του Όντως Όντος με το τρίπτυχο ΜΟΝΗ-ΠΡΟΟΔΟΣ-ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ. Είναι η πορεία που ακολουθεί το θείο Όλον μέσα στην ατέρμονη αιωνιότητα πέρα και πάνω από τον χρόνο. Ο τελευταίος είναι μορφή εποπτείας, κατά Καντ, στον αισθητό-μεταβλητό κόσμο. Στο πρώτο πρόκλειο στάδιο της πορείας (ΜΟΝΗ) ο χωρόχρονος είναι "ανύπαρκτος". Η διαλεκτική του Πρόκλου είναι μια φιλοσοφική θεολογία αναγωγής του νου στο ΕΝ.
Ο Πρόκλος κατάφερε και ενοποίησε ολόκληρη την αρχαία φιλοσοφία αποτυπώνοντας στο διαλεκτικό σύστημά του την πορεία του Όντως Όντος με το τρίπτυχο ΜΟΝΗ-ΠΡΟΟΔΟΣ-ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ. Είναι η πορεία που ακολουθεί το θείο Όλον μέσα στην ατέρμονη αιωνιότητα πέρα και πάνω από τον χρόνο. Ο τελευταίος είναι μορφή εποπτείας, κατά Καντ, στον αισθητό-μεταβλητό κόσμο. Στο πρώτο πρόκλειο στάδιο της πορείας (ΜΟΝΗ) ο χωρόχρονος είναι "ανύπαρκτος". Η διαλεκτική του Πρόκλου είναι μια φιλοσοφική θεολογία αναγωγής του νου στο ΕΝ.
Ο Χέγκελ, στηρίζοντας τη διαλεκτική του μέθοδο στο πρόκλειο τρίπτυχο (ΜΟΝΗ-ΠΡΟΟΔΟΣ-ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ), αναπτύσσει στη φαινομενολογία του πνεύματος και στην επιστήμη της λογικής ένα καθαρά φιλοσοφικό διαλεκτικό σύστημα λογικής. Το εγελιανό σύστημα διαλεκτικής υιοθετεί ως θεμέλιο της πορείας την "άρνηση", η οποία είναι μια αναγωγική λογική πορεία του ανθρώπινου νοείν προς την πνευματική ολοκλήρωσή του, την θέαση του παγκόσμιου Λόγου μέσα του ως θέαση της Αυτοσυνείδησής του. Ο Χέγκελ αποφεύγει κάθε θεολογική ή θρησκευτική διάσταση στο έργο του, προσλαμβάνοντας στην εννοιολογική νοηματοδότηση της φιλοσοφίας του την αέναη εκτύλιξη του Πνεύματος μέσα στην ιστορία. Το τρίπτυχο της εγελιανής διαλεκτικής είναι ΘΕΣΗ-ΑΡΝΗΣΗ-ΑΡΝΗΣΗ ΑΡΝΗΣΕΩΣ. Κάθε πράξη και γεγονός μέσα στην ανθρώπινη ιστορία είναι μορφές εξέλιξης που λαμβάνει το Πνεύμα (ο συλλογικός καθολικός νους) στην πορεία του προς την Αυτοσυνειδησία του. Για τον Χέγκελ ο ανθρώπινος ατομικός νους αποτελεί μέρος του καθολικού ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ως ΟΛΟΝ. Η διαλεκτική του Χέγκελ είναι μια αμιγώς φιλοσοφική λογική αναγωγή του νου στον καθολικό εαυτό του, που είναι υποσύνολο του εγκόσμιου ηρακλείτειου Λόγου ως ΑΠΟΛΥΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ.
