Η ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΙΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Του  Χρήστου  Γιανναρά  (σχεδίασμα  εισαγωγής  στη φιλοσοφία)

[…] Ἡ ἀρχαιοελληνικὴ πόλη θεωρήθηκε (ἀπὸ τὴν ἀναγεννησιακὴ Δύση καὶ ἀργότερα) σὰν πρότυπο τῆς «δημοκρατικῆς» πολιτείας, πρότυπο ὅμως ἀπογυμνωμένο ἀπὸ τὶς θεμελιώδεις προϋποθέσεις του: τὴν ἐνεργητικὴ συμβολὴ τοῦ κάθε πολίτη στὴν πραγματοποίηση τῆς ζωῆς ὡς κοσμικῆς ἁρμονίας, τὴν ταύτιση τοῦ κοινωνεῖν μὲ τὸ ἀληθεύειν, ταύτιση τοῦ ἀγαθοῦ μὲ τὸ κατόρθωμα τῶν πολιτῶν νὰ πραγματοποιοῦν τὸν ἰδεατὸ λόγο τῆς δικαιοσύνης καὶ εὐταξίας τοῦ «κόσμου». 

ΤΟ ΑΝΤΙΠΑΛΟ ΔΕΟΣ ΣΤΗΝ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ: "Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ"

Ο  Ντοστογιέβσκι  είχε  κατανοήσει πλήρως  το  συγκεντρωτικό-καταπιεστικό  πρόταγμα  του  δυτικού  σοσιαλισμού  που  κινούνταν  στο άρμα  του νεωτερικού καπιταλισμού. Έτσι,  σε  αυτό  το απόσπασμα  αναφέρεται  σε  κάθε  αποτυχημένο  εγχείρημα   για  πραγματική κοινωνία  είτε  από  τους  σοσιαλιστές  είτε από τους  νεωτερικούς  καπιταλιστές. Είναι  τελείως  διαφορετικά πράγματα  η  δυτική  απόπειρα  για  κοινωνία  (με  ελευθερία  και ισότητα ) με μηχανιστικούς  όρους  και  άλλο  η απόπειρα  για  αδελφότητα (κοινότητες  σχέσεων αγάπης  και συνεργατισμού).

ΖΙΑΚΑΣ - Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΩΣ ΘΕΑΤΡΟΚΡΑΤΙΑ

Στην  πραγματική  δημοκρατία  δεν  συμμετέχει  και αποφασίζει μόνο  ένας, ούτε λίγοι, αλλά έχουν  δικαίωμα  να  συμμετέχουν  και  να αποφασίζουν  όλοι οι πολίτες  ενεργά  στη διαμόρφωση  των αποφάσεων  για  την  προοπτική  της "πόλεως". Το ίδιο ακριβώς  συμβαίνει  και  στην αρχαία  τραγωδία  και  το  αρχαίο δράμα. Μόνο  όσοι  συμμετέχουν  ζωντανά, μέσα  εκεί,  και  θεώνται  ζώντας  με την παρουσία τους  το  γίγνεσθαι  του  κατ' αλήθειαν  καλλιτεχνήματος  μπορούν να  συλλάβουν  το  πραγματικό  διακύβευμα  της  ανθρώπινης  ύπαρξης, το καθολικό νόημα  των  όντως  σχέσεων.   

Του  θεόδωρου  Ζιάκα

"Η Τραγωδία (όπως και η σωκρατική φιλοσοφία) είναι το ανάχωμα που υψώνει το υγιές ελληνικό Άτομο, για να αποσοβήσει την κατολίσθησή του στον ηθικό και γνωσιολογικό σχετικισμό κι από εκεί στον γραικυλισμό και τον μηδενισμό. Το ανάχωμα στήνεται όταν η δύναμη του Μύθου έχει πάψει να τροφοδοτεί την κοινωνική συνοχή. Όταν η «απομυθοποίηση» έχει ήδη εξασθενίσει το «ιερό δέος» που συνέχει την πόλι. «Πώς μπορεί να σταθεί πόλις χωρίς τον ιερό φόβο;» (που φυλάει τα έρημα), θα αναρωτηθεί ο Αισχύλος. Είναι ολοφάνερη η σωφρονιστική σκοπιμότητα της Τραγωδίας. Γι' αυτό, άλλωστε, η αθηναϊκή κυβέρνηση καθιερώνει επιμίσθιο, ώστε όλοι οι πολίτες να προσέρχονται στις θεατρικές παραστάσεις. Γι’ αυτό και η δημοκρατία είναι «θεατροκρατία», κατά τον ιεροφάντη των «μεγάλων μυστηρίων» της ελληνικής φιλοσοφίας. Τη διαρκή απειλή της υποστροφής στο χάος (στο «μηδέν») υπενθυμίζει άλλωστε και η γιγαντομαχία στα αετώματα του Παρθενώνα.

Όποιος δεν γνωρίζει ότι οι ναοί, οι τελετές, οι αθλητικοί αγώνες κ.λπ ήταν τα συλλογικά αλεξικέραυνα έναντι της εσωτερικής βίας, δεν είναι σε θέση να αντιληφθεί τίποτε από την ελληνική τέχνη. "

ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ: ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ - ΚΟΙΝΩΝΙΑ - ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ

Ορισμοί  κοινότητας  και κοινωνίας

Ο Lorenz von Stein (1876) διαφοροποιώντας τις γενικές Εγελιανές αρχές, υποστήριξε ότι το κράτος εκφράζει, μέσω της κοινότητας, τον "προσωπικό" τρόπο οργάνωσης των ανθρώπων, ενώ η κοινωνία, τον απρόσωπο, ο οποίος υποστασιοποιείται στις οικονομικές συναλλαγές των ανθρώπων.

Η βασική διάκριση μεταξύ κοινότητας και κοινωνίας αποτυπώθηκε με πληρότητα από τον Ferdinand

ΒΙΒΛΙΟ ΚΩΝ. ΚΑΡΑΒΙΔΑ: Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ Η ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ

Ο  Κωνσταντίνος  Καραβίδας, στο  έργο  του  "Δημοκρατία  και  Αυτοδιοίκηση  εν Ελλάδι",  κάνει  αναφορά  στην  πολιτική  κατάσταση  κατά  την περίοδο  πριν και μετά  την μικρασιατική  καταστροφή  παραθέτοντας  την  δική  του  γνώμη  για  το πώς  θα  έπρεπε  να  οργανωθεί  το  ελληνικό  κράτος  με βάση  τον κοινοτισμό. Οι  ιδέες  του  δεν ήταν απλά  ριζοσπαστικές, αλλά  είχαν  προοπτική  κύρους  εκατοντάδων χρόνων  μπροστά  και  από  μεγάλους  πολιτικούς  άνδρες  της  εποχής  του (Βενιζέλο, Παπαναστασίου κ.λπ). Στάθηκε  απέναντι  τόσο  στις  αριστερές  ιδέες  όσο  και στις  δεξιές. Κράτησε  σκληρή  κριτική στάση  απέναντι  στον  φίλο  του  Ελευθέριο Βενιζέλο,  τόσο  επειδή  δεν κατανόησε  το πώς θα έπρεπε  να  λειτουργεί  μια  σύγχρονη   δημοκρατία  οργανωμένη  με βάση  τον κοινοτισμό, όσο  και για  το γεγονός  ότι εισήγαγε  στη χώρα  "ξενικές"  δυτικές δομές  με έναν  κοινοβουλευτισμό  που αναπαρήγαγε  την εξουσία  των λίγων. Για  τον Καραβίδα  τόσο  ο καπιταλισμός όσο και ο  σοσιαλισμός  αποτελούν τις δύο όψεις  του ενός

ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ: ΧΑΟΣ, ΥΒΡΙΣ, ΑΒΥΣΣΟΣ

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Καστοριάδη «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΑ» (από τον Όμηρο στον Ηράκλειτο)

.......[Το Χάος δεν είναι απλή αταξία. Υπάρχει στα βάθη του κόσμου ένα Χάος ως ακατονόμαστη αταξία. Υπάρχει όμως ασφαλώς φαινομενική τάξη στον συσταθέντα κόσμο: η τάξη αυτή είναι η ατέρμων διαδοχή γέννησης/καταστροφής, τάξη στερούμενη νοήματος. Και ακόμα πιο πέρα: η ὕβρις, ως έκφραση της άνομης χαοτικής ουσίας, του ανθρώπινου βάθους αποτελεί, κατά μία έννοια, μέρος

του μηχανισμού επαναφοράς της τάξεως, δεδομένου ότι ωθώντας στην υπέρβαση προκαλεί την καταστροφή που είναι συγχρόνως αποκατάσταση.

ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ

Του Γιώργου Οικονόμου, δρ φιλοσοφίας

Το μέγιστο πρόβλημα στις σημερινές κοινωνίες είναι η απουσία των ανθρώπων από την πολιτική σκηνή, όχι μόνο από τα κέντρα των αποφάσεων και τη θέσπιση των νόμων, αλλά και από διεκδικητικούς αγώνες για προάσπιση βασικών δικαιωμάτων που καθιστούν τη ζωή αξιοπρεπή και ασφαλή. Η κυρίαρχη ιδεολογία της αντιπροσώπευσης και των κομμάτων έχει διαποτίσει το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να αναθέτουν τα ουσιαστικά ζητήματα της ζωής τους σε άλλους, τους υποτιθέμενους «ειδικούς» της πολιτικής, βουλευτές, περιφερειάρχες και δημάρχους. Όμως η ιδεολογία αυτή έχει κλονισθεί μετά την παταγώδη αποτυχία των επί δεκαετίες κυρίαρχων πολιτικών και οικονομικών ελίτ να λύσουν τα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Με την μεγάλη ανικανότητα και απληστία τους οι ελίτ οδήγησαν τις κοινωνίες σε πρωτοφανή κρίση, όχι μόνο οικονομική, αλλά και πολιτική, πολιτιστική, ανθρωπιστική.

ΒΙΒΛΙΟ ΣΠΥΡΟΥ ΚΟΥΤΡΟΥΛΗ: Ο ΚΟΣΜΟΣ Ο ΜΙΚΡΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ

Ο  Σπύρος  Κουτρούλης  είναι  ένας  από τους σύγχρονους  Έλληνες  που  πρεσβεύουν  τον κοινοτισμό. Μέσα  από  τα  έργα  του  διατρανώνει  τη  μεγάλη οργανωτική  παράδοση  κοινοτισμού  που χαρακτήριζε  τον ελληνικό πολιτισμό  μέσα  από την οποία  αναδεικνυόταν  το μοναδικό  και  ιδιαίτερο  στοιχείο  που  πλαισίωνε  την  ελληνική  δημοκρατική παράδοση  αιώνων. 

Σχόλιο-κείμενο  της  Ange - ta:

[ Ο κόσμος μας είναι ένα πολύχρωμο χαλί με πυκνή ύφανση.

Θρησκείες, δοξασίες, γλώσσες, ήθη, έθιμα, συνήθειες, καταβολές, ιστορικότητες και ιστορίες, βουνά, λαγκάδια, θάλασσες και ποτάμια, αποτελούν τα κύρια υλικά αυτού του χαλιού.

Πολύχρωμο και δυνατό φαντάζει αιώνιο και άφθαρτο με όσες αλλαγές γίνονται πότε αργά από μεγάλες αποστάσεις ιδωμένο και πότε γρήγορα, όταν το κοιτάς από κοντά.

Όταν τα υλικά που δένουν αυτό το χαλί σκορπίσουν στους πέντε ανέμους, τότε άχρηστα κουρέλια θα απομείνουν που θα τα σβήσει ο χρόνος

Αυτή την αίσθηση αποκόμισα διαβάζοντας το βιβλίο του Σπύρου Κουτρούλη, «ο κόσμος ο μικρός ο μέγας». Δεν είναι ωστόσο η πρώτη φορά που περνάνε τέτοιες σκέψεις από το μυαλό μου. Πόσο μπορεί να διατηρείται ζωντανή η ανθρωπότητα στηριγμένη στην κουλτούρα της χυδαιότητας, της απομόνωσης και του ατομικισμού αλλά όχι ατομικότητας που δημιουργεί προσωπικότητες;

Τι διαφορετικό συνέβη τους τελευταίους αιώνες (ας πούμε μετά την διάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η οποία συμπίπτει με την εξόρμηση της Δύσης) και που προβληματίζει σήμερα πολλούς διανοητές της εποχής μας;

Πολλά έχουν συμβεί, τόσα πολλά που η κατάταξη και η αναφορά τους θα χρειαζόταν δυο και τρεις φορές τους τόνους σε χαρτί που καταναλώθηκε από την εφεύρεση της τυπογραφίας και εντεύθεν για

ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ: ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΗΜΕΡΑ

       

[Απομαγνητοφωνημένο κείμενο ομιλίας του Κορνήλιου Καστοριάδη, το 1989, στον Βόλο, με θέμα «Τα προβλήματα δημοκρατίας σήμερα»]

ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ - ΜΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ

Η  γυμναστική  ήταν  για  τους  Έλληνες  απαραίτητη  προετοιμασία  για  την κοινωνική  ζωή  του πολίτη.  Τέλειος  πολίτης  ήταν εκείνος  που, περνώντας  από τα  γυμναστήρια  και τις παλαίστρες, μπόρεσε  να  δουλέψει  το  σώμα  του, να το  δημιουργήσει ισχυρό και αρμονικό, δηλαδή  ωραίο, και  να το  έχει  έτοιμο  να  υπερασπίσει  το γένος. Κοιτάζεις  ένα άγαλμα  της κλασσικής  εποχής  και  καταλαβαίνεις αμέσως  αν  ο  άντρας  που παριστάνει  είναι  λεύτερος  ή δούλος. Το  σώμα  του  το  φανερώνει. Ωραίο  αθλητικό κορμί, στάση ήρεμη, πειθαρχία  του πάθους, είναι  τα χαρακτηριστικά  του ελεύθερου  ανθρώπου. Ο  δούλος  παριστάνεται πάντα  παχύσαρκος  ή  καχεκτικός,  με  απότομες  χειρονομίες, αχαλίνωτες. Ο Διόνυσος,  ο θεός  της  μέθης, στέκεται  γαλήνιος. Και  γύρα  του  ασχημονούν  και  κορδακίζουν, ολομέθυστοι, οι κατώτεροί  του, οι δούλοι του, οι Σειλινοί  και οι Σάτυροι.

ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ: Ο ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΣ ΕΡΩΤΑΣ (ΒΙΝΤΕΟ)

Για να υπάρξει πραγματική εκπαίδευση με την αυστηρή έννοια του όρου υπάρχει μια βασική προϋπόθεση: αυτή η εκπαιδευτική διαδικασία γίνεται αντικείμενο επένδυσης και πάθους και από τους εκπαιδευτές και από τους εκπαιδευόμενους. Και για να τα πω καθαρά, αν δεν υπάρχει έρωτας με την εκπαίδευση, δεν υπάρχει εκπαίδευση.


Εάν κάποιος μαθαίνει στο σχολείο, είναι διότι διαδοχικά τουλάχιστον έναν καθηγητή σε κάθε τάξη -και στο πανεπιστήμιο ακόμα- τον ερωτεύεται, και τον ερωτεύεται διότι ο ίδιος ο καθηγητής είναι ερωτευμένος με αυτό που διδάσκει. Για να τα πω επίσης καθαρά και για να γίνω πλήρως απεχθής σ’ αυτούς που με ακούνε, σήμερα οι εκπαιδευτικοί ασχολούνται με τις εκπαιδευτικές τους διεκδικήσεις, οι οικογένειες ασχολούνται με το να πάρει το παιδί ένα χαρτί και τα παιδιά ασχολούνται με οτιδήποτε άλλο εκτός από την επένδυση των πραγμάτων που μαθαίνουν. Λοιπόν, δεν είναι δυνατό να υπάρξει εκπαίδευση.

Πηγή: tvxs

ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ - Η ΣΧΕΣΗ ΩΣ ΑΙΤΙΑ ΑΛΗΘΙΝΗΣ ΧΑΡΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ

Ο κοινοτισμός πάνω από όλα είναι ένας άλλος τρόπος συλλογικής συνύπαρξης με οτιδήποτε μας περιβάλλει, είναι μια ουσιαστική, πρώτιστα βιωματική, στάση ζωής που συνοψίζει το εφήμερο και το αυτονόητο ως την κοινωνική κορωνίδα για την επανεκκίνηση του εαυτού μας.

ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ - ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ ΣΤΗΝ ΑΣΗΜΑΝΤΟΤΗΤΑ

Απ “όλα τα χαρακτηριστικά του σύγχρονου κόσμου – κρίσεις, αντιφάσεις, αντιθέσεις, τομές -, εκείνο που με εντυπωσιάζει περισσότερο είναι η ασημαντότητα. Ας πάρουμε τη διαμάχη ανάμεσα στη Δεξιά και την Αριστερά. Στις ημέρες μας έχει χάσει το νόημα της.” Οχι επειδή δεν υπάρχει υλικό, για να τροφοδοτηθεί μια πολιτική διαμάχη, και μάλιστα μια πολύ σοβαρή διαμάχη. Αλλά επειδή τόσο η Δεξιά όσο και η Αριστερά, λίγο έως πολύ, λένε τα ίδια πράγματα.
Στη Γαλλία το 1983 οι Σοσιαλιστές ακολούθησαν κάποια πολιτική. Μετά, ήρθε η Δεξιά με τον Μπαλλαντύρ και ακολούθησε την ίδια πολιτική. Μετά, ξανάρθαν οι Σοσιαλιστές με τον Μπερεγκοβουά και συνέχισαν την ίδια πολιτική. Μετά, ξανά η Δεξιά με τον Μπαλλαντύρ και ξανά η ίδια πολιτική. Μετά, ο Σιράκ κέρδισε τις εκλογές λέγοντας « εγώ θα κάνω κάτι άλλο » και, τελικά, έκανε κι αυτός τα ίδια.

Οι πολιτικοί είναι ανίσχυροι. Αυτό είναι βέβαιο. Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να «πηγαίνουν με το ρεύμα», δηλαδή να εφαρμόζουν μια υπερ – φιλελεύθερη πολιτική, η οποία είναι

ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ - ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ Ή ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΓΙΑ ΚΟΙΝΟΥΣ ΣΤΟΧΟΥΣ

Το  πολιτικό παράδειγμα  του  φιλελεύθερου προτάγματος  της ριζοσπαστικής  ουδετερότητας  του κράτους απέναντι  σε  κάθε έννοια  αγαθού  ή  συλλογικότητας  είναι  αυτό  που  οδήγησε  σε  κρίση  τη  νεωτερικότητα  και  την  αρχή  του τέλους  για  τον νεωτερικό πολιτισμό  όπως  τον γνωρίσαμε. Όταν  η  ριζοσπαστική ουδετερότητα  του κράτους  αποκόπτει  τα  άτομα  από οποιαδήποτε  μορφή  κοινότητας, αυτόματα  ακυρώνεται  το  αίτημα  για  συναπόφαση  και  ενεργή  συμμετοχή  των πολιτών  στα  κοινά. Είναι  λογικό  το  πάγιο  φιλελεύθερο αίτημα  για  ουδετερότητα  του κράτους απέναντι  σε κάθε μορφή  θρησκείας  ή  κοινωνικής  προστασίας  και  δε  διαφωνεί  κανείς  στο επίπεδο  μιας  ομοσπονδιακής  πολιτείας  με πολυεθνικά  πολυπολιτισμικά  χαρακτηριστικά. Δεν είναι  όμως  ορθολογικό  να επεκτείνεται  αυτή η ουδετερότητα  ακόμα  και σε  μικρές  μορφές  κοινωνιών/κοινοτήτων/συλλογικοτήτων  που  "κοινή  συναινέσει", ως αυτοδιαχειριζόμενες  κοινωνικές  οντότητες,  έχουν  θεσπίσει  την υιοθέτηση  ενός  κοινού  αγαθού. Σε  μια  εποχή  που θα  συγκροτούνται   (και ήδη  άρχισαν  να  συγκροτούνται  τώρα) μορφές  αυτοδιαχειριζόμενων  κοινοτήτων   θα υποχωρεί  η  απόλυτη  ουδετερότητα  του κράτους.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟ "ΕΙΔΩΛΟΝ ΕΓΕΝΟΜΗΝ" ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΖΙΑΚΑ

Έτσι περιγράφει ο Θεόδωρος Ζιάκας τον κοινοτισμό στο Αυτοείδωλον εγενόμην, εκδόσεις ΑΡΜΟΣ, Αθήνα, 2005:

Η ιστορία ξεκινά από παλιά. Από την ελληνική Πόλιν που συγκροτήθηκε από Κοινότητες και οι κοινότητες από Οίκους. Η μικρή πόλις συμπίπτει με την κοινότητα, η μεγάλη περιλαμβάνει πολλές κοινότητες. Η οικογένεια και η κοινότητα είναι αναγκαίες για το ζην, ενώ η πόλις για το ευ ζην. Στην εξέλιξή της η ελληνική κοινότητα ολοκληρώνεται σε πόλι-κράτος, χαρακτηριστικό της οποίας είναι η συνειδητή συλλογική αυτοθέσμιση. Η πολιτειακή αυτοθέσμιση περιλαμβάνει και την εκπαίδευση του πολίτη με κριτήρια αμιγώς “πολιτικά”. Διαμορφώνει δηλαδή η ίδια, σύμφωνα με τα πρότυπά της, το

ΟΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΞΙΕΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

Καθώς  πορευόμαστε  τις πρώτες  δεκαετίες  του 21ου  αιώνα  γίνεται  όλο και περισσότερο  επιτακτικό  το  αίτημα  για  ένταξη  των  σύγχρονων κοινωνικών  και  οικονομικών δομών  σε  πλαίσια  κοινοτικά. Ο  Παύλος  Σούρλας,  αν και φιλελεύθερος, στο άρθρο του  αυτό  ομολογεί  τη  μεγάλη  αξία  των  κοινοτικών αξιών  για  τη συγκρότηση  πιο δίκαιων  κοινωνιών.

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ

Του  Δημήτρη Κρίγγου

Ο αείμνηστος Παναγιώτης Φωτέας (ένας από τους σημαντικότερους, αλλά δυστυχώς άγνωστους στο ευρύ κοινό, στοχαστές του σύγχρονου Ελληνισμού), αναφερόμενος στην Ελληνική κοινοτική παράδοση, τη χαρακτήριζε ως την ιστορική απόδειξη της «επιβιωτικής ιδιοφυΐας» του έθνους. Με αυτήν την καίρια στην «πυκνότητά» της διατύπωση, συνόψιζε στην ουσία κατά τρόπο επιγραμματικό ένα από τα πολυτιμότερα διδάγματα της πολυαίωνης Ελληνικής ιστορίας. Ότι, δηλαδή, η Ελληνική πολιτική παράδοση είναι κατ’ εξοχήν κοινοτική και ότι ο κοινοτικός θεσμός απετέλεσε για τον Ελληνισμό τον ακρογωνιαίο λίθο πάνω στον οποίο οικοδομήθηκαν μεγάλα ιστορικά επιτεύγματα, αλλά και επί του οποίου βασίστηκε η σωτηρία της πατρίδας μας σε δύσκολες εποχές και χαλεπούς

καιρούς. 

ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ - ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΜΕΤΑΝΕΩΤΕΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Πολλοί  δεν έχουν  κατανοήσει τι  είναι ο  ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ. Ας  αποσαφηνιστούν  πολύ  συγκεκριμένες   θεμελιακές  πτυχές  του  και  επισημάνσεις  που  τον διακρίνουν  από τα  νεωτερικά προτάγματα.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ

Το ερώτημα επιστρέφει αδήριτο. Αυτό που δεν μπορέσαμε να κάνουμε στον 19^οκαι τον 20^ό αιώνα, όταν ακόμα ήταν ενεργή και λαμπρή η κοινοτική μας παράδοση, είναι δυνατό να το πραγματοποιήσουμε σήμερα, πάνω στασυντρίμμια του ελληνικού τρόπου; Είναι δυνατό το κοινοτικό ήθος και η κοινοτική μορφή οργάνωσης να αναβιώσουν την εποχή των μεγαπόλεων, των τεράστιων μετακινήσεων πληθυσμών, των πολυεθνικών επιχειρήσεων; Μήπως πρόκειται απλώς για μια ρομαντική φυγή από την πραγματικότητα χωρίς καμιά δυνατότητα εκπλήρωσης;

Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΟΣΧΟΒΑΚΗΣ ΚΑΙ Ο ΟΡΓΑΝΙΣΤΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ

Εκτός από τον Καραβίδα και τον Μαλούχο είναι απαραίτητο να κάνουμε ένα σταθμό στο εξαιρετικά πυκνό και ενδιαφέρον δοκίμιο του Νικολάου Μοσχοβάκη Το εν Ελλάδι Δημόσιον Δίκαιον επί Τουρκοκρατίας[1] όπου η ενδελεχής μελέτη του κοινοτισμού εναρμονίζεται σε κάποιο βαθμό με οργανιστικές ερμηνείες.

Ο Μοσχοβάκης ξεκινά με την γλαφυρή περιγραφή της απογοητευτικής εικόνας της ελληνικής πολιτικής, που αποδίδεται στην δουλική μίμηση ξένων θεσμών: «η πολιτική ημών οργάνωσις απέτυχεν, αίτιον είναι, ουχί ότι το ελληνικόν έθνος στερείται της εις πολιτικόν βίον ικανότητος, αλλ’ ότι εν τη καταλαβούση το έθνος όλον μέθη εις απομίμησιν ξένων ηθών και ξένων θεσμών,

Ο ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ

Τι σταμάτησε αυτά τα κινήματα ψυχής που αξιώθηκε

κι έφτασαν ως τις κοινότητες; Ποιος καπάκωσε

μια τέτοιου είδους αρετή, που μπορούσε μια μέρα

να μας οδηγήσει σ’ ένα ιδιότυπο, κομμένο στα μέτρα της χώρας πολίτευμα; Όπου κοινοτικό

αίσθημα να συμπίπτει με κείνο των αρίστων; Τι

έγινε η φύση που μαντεύουμε αλλά δεν τη

βλέπουμε; Ο αέρας που ακούμε αλλά δεν τον εισπνέουμε;

Ο. Ελύτης[1]

Η κοινότητα δεν υπήρξε μια συσσωμάτωση αδιάφορη για το μάτι των ερευνητών. Από νωρίς διαπιστώθηκε, ότι η εξέταση της θα έθετε κρίσιμα προβλήματα και θα αποκάλυπτε ουσιώδεις πτυχές

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Του  Πανταζόπουλου  Ιωάννη

Η οργάνωση των Ελλήνων τόσο  στα  αρχαία  χρόνια  όσο  και  στα χρόνια της τουρκοκρατίας ήταν βασισμένη στον κοινοτισμό. Την  περίοδο  της  τουρκοκρατίας  κάθε χωριό ήταν και μια κοινότητα με ευρύτατες αρμοδιότητες όσον αφορά τις λειτουργίες της. Οι αρμοδιότητες της ήταν από τα δημόσια έργα μέχρι την συλλογή φόρων αφού το φορολογικό υποκείμενο στην Τουρκοκρατία ήταν η κοινότητα και όχι ο ιδιώτης. Ο Ιωάννης Πανταζόπουλος ένας από τους σοβαρότερους μελετητές της κοινοτιστικής Ελλάδας έχει φέρει στο φως στοιχεία για το πως οι αποκεντρωμένες κοινότητες εφάρμοζαν κοινωνική πολιτική χωρίς ένα κεντρικό κοινωνικό κράτος.

Κλασική περίοδος

Ιδανική ταύτιση κοινότητας-κοινωνίας-πολιτείας έχουμε κατά την κλασσική περίοδο της ιστορίας

Η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΑΝΟΙΓΕΙ ΝΕΟΥΣ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

Πραγματική πολιτική χωρίς κοινοτισμό δεν νοείται, και κοινοτισμός χωρίς ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών ενός τόπου με τη συνεπαγόμενη πολύπλευρη ανάπτυξή του (οικονομική-αγροτική, οικολογική, αστοχωρική, πολιτική) πάλι δε νοείται. Για να συλλάβει πολιτιστικά κανείς το μεγάλο και το καθολικό πρέπει να εκκινεί πάντοτε από το μικρό και το μερικό, επειδή οι μικρές τοπικές εστίες διαπροσωπικής και κοινωνικής επαφής, γύρω από τις οποίες συναναστρέφονται οι πολίτες, είτε κόμβοι παραγωγικής συνάντησης είτε δρόμοι συνεύρεσης ετεροτήτων, ως "κοινότητες εν δράσει", είναι αυτές που στηρίζουν και αναζωογονούν τον κεντρικό πολιτικό άξονα ενός έθνους ή

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ

Στην παγκόσμια πολιτική ιστορία ο κοινοτισμός είναι επινόηση των Ελλήνων. Οι Έλληνες είναι οι πρώτοι που πλάθουν μέσα από βιωματικές παραδόσεις και τον κοινό βίο μια υψηλού τύπου μυθολογική αφήγηση για τον κόσμο, τον άνθρωπο, τη φύση. Γέννημα της άφθαστης μυθολογίας τους ήταν η φιλοσοφία και η δημοκρατία. Ο αληθινός κοινοτισμός (που δεν είναι ούτε κολεκτιβιστικός ούτε ατομικιστικός) είναι ο ελληνικός. Ο ελληνικός κοινοτισμός ήταν μια πολιτική παράδοση 3000 χρόνων περίπου.

ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ - Ο ΜΕΤΑΝΕΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΟΡΦΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ

Πραγματικά,  υπάρχουν  πολλοί  Έλληνες  πολίτες  που  δεν  έχουν  κατανοήσει  τι  ακριβώς  πρεσβεύει  ο  Ελληνικός  Κοινοτισμός. Δεν πρόκειται  για  κάποια  παλινόρθωση  του  προνεωτερικού  τοπικού  κοινοτισμού, αλλά  για  την μετανεωτερική  συγκρότηση  ενός  ανοιχτού  δημοκρατικού  κοινοτισμού  που  σέβεται  με  πρωτότυπο  τρόπο  όλα τα είδη κοινοτήτων.  Τα  είδη  των κοινοτήτων  αυτών  είναι  πολλών ειδών  και θα πρέπει  να  κατανοήσουμε όλοι  ότι  η  θεσμική  νομιμοποίηση  και ο  σεβασμός  όλων  των  μορφών κοινοτήτων  αποτελεί  τη βάση  για  να λειτουργήσει  μια  κοινωνία  που θα  προάγει  τον οικολογικό  και  πνευματικό  ανθρωπισμό.

Μορφές  κοινοτήτων  τις οποίες  προστατεύει  ο  ελληνικού  τύπου  κοινοτισμός  είναι:

α) οι  ανθρωπολογικές πολυαριθμικές  κοινότητες, όπως  η  οικογένεια,  η συνοικία, το  χωριό,  η

πόλη, ο νομός ή  η  περιφέρεια  και  το κράτος.  

β) οι  θρησκευτικές  ή  εκκλησιολογικές  κοινότητες, όπως  όλα  τα είδη  θρησκειών  ή εκκλησιών.

γ) οι  πολιτικές  ή  πολιτιστικές  κοινότητες, όπως σύλλογοι  ή  οργανώσεις  πολιτών  που  προασπίζουν  πολιτικές  και  οικολογικές ιδέες  αλλά και είδη  παραδόσεων.

Το πρόβλημα  εστιάζεται περισσότερο  στο δεύτερο  είδος  κοινοτήτων, τις θρησκευτικές. Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ  ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ  ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ, επειδή  είναι  μια  μεταδιπολική  και μεταφιλελεύθερη  πρόταση  για  τον 21ο  αιώνα, δεν αποδέχεται  ούτε νομιμοποιεί  την κριτική  και  προσβολή  οποιωνδήποτε  κοινοτήτων, όπως και των θρησκευτικών.  Τι  σημαίνει  αυτό; Δεν είναι  δυνατόν μια  σύγχρονη  πολιτική, πολιτιστική  και  κοινωνιοκεντρική πρόταση, όπως  ο  ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ,  να  εκκινεί  διάλογο  και  συζήτηση  για  να  ασκήσει κριτική  σε  θρησκείες  ή  εκκλησίες, γιατί  μια τέτοια πολιτική  στάση  τον εισάγει αυτόματα  σε  ζητήματα  πίστης και μεταφυσικής  που δεν αφορούν  τον δημόσιο  πολιτικό  χώρο  καθιστώντας  τα  προτάγματά  του ιδεολογήματα.

Να  θυμίσω  ότι  η  ενασχόληση  με  τη  σύγχρονη  πολιτική  τον 21ο  αιώνα  πρέπει  να  αφήσει πίσω  της  τακτικές  και  λογικές  που ακολουθήθηκαν  κατά  τον 19ο  και  τον 20ο  αιώνα. Για  παράδειγμα, τον 20ο  αιώνα  σε  τέτοια  απαράδεκτα  λάθη  υπέπεσε  η  μαρξιστική  αριστερά  που πολέμησε  το θρησκευτικό φαινόμενο  χωρίς  να συνειδητοποιεί  ότι  με την κίνησή  της αυτή  διεκδικούσε   ρόλο θρησκείας αντικαθιστώντας  τη  θρησκευτική  μεταφυσική  με τη δική της. Από  την άλλη,  η  συντηρητική  ακροδεξιά  ασπάστηκε  και ενσωμάτωσε  στις πολιτικές της ιδέες  θρησκευτικές πεποιθήσεις  που ακύρωναν  κάθε πραγματιστικό  πολιτικό  διακύβευμα  για  τις ελευθερίες  των πολιτών.

Εν κατακλείδι, για  τον ΕΛΛΗΝΙΚΟ  ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟ,  είναι  απολύτως  σεβαστή  κάθε μορφή  θρησκευτικής κοινότητας προτάσσοντας ως πρώτη προτεραιότητα την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ. Δεν είναι  δυνατόν  να γίνεται ορθολογική  κριτική  σε  ζητήματα  που υπεισέρχονται  θέματα  πίστης, συναισθημάτων  και  μεταφυσικής  νομιμοποιώντας  στο  δημόσιο χώρο  την διαίρεση  και την αφαίρεση  και όχι  την πρόσθεση  και τον πολλαπλασιασμό  για  την  αρμονική  συνύπαρξη του διαφορετικού  αποφεύγοντας  οποιαδήποτε  μορφή  μισαλλοδοξίας  και  σύγκρουσης.