Ατενίζοντας το κοντινό μέλλον
Κάποτε, όταν περάσουν αρκετά χρόνια, η άμεση δημοκρατία με την κοινοτική της εφαρμογή και η "σύγχρονη εκκλησία του δήμου" με τα δημοψηφίσματα και την κλήρωση θα λειτουργούν σε πολλές χώρες δίνοντας τη δυνατότητα στους πολίτες να συναποφασίζουν. Ίσως κάποιοι νομίζουν, επειδή δεν γνωρίζουν (πιο πολλοί οι μετριοπαθείς φιλελεύθεροι), ότι ο ελληνικού τύπου κοινοτισμός δεν προωθεί μια ελεύθερη πολιτεία που θα σέβεται τα ατομικά δικαιώματα ή την αγορά. Πραγματικά πλανώνται. Ο ελληνικός κοινοτισμός είναι μια μεταφιλελεύθερη πρόταση πολιτισμού. Τι σημαίνει αυτό; Συνεχίζει ακριβώς στο σημείο που απέτυχε ο φιλελευθερισμός. Δεν νοείται να μιλά κανείς για δημοκρατία και να προτάσσει την ελευθερία του ατόμου εις βάρος της κοινότητας, ούτε την οικονομική ισότητα εις βάρος κάθε
διακριτής ατομικότητας ως προσωπικότητας. Στον κοινοτισμό δεν νοούνται ως δόγματα η ελευθερία και η ισότητα, όπως τις προσλαμβάνουν αντίστοιχα ο φιλελευθερισμός ή ο σοσιαλισμός. Το άτομο δεν αντλεί τις ιδέες και τις πίστεις του από τον εαυτό του, αλλά από τις όμορες μορφές κοινοτήτων. Κάθε άτομο γεννιέται ήδη σε μια κοινωνία με υπάρχοντες θεσμούς μέσω των οποίων διαμορφώνεται ως προσωπικότητα.
Διαπιστώσεις για το αντιπροσωπευτικό μη δημοκρατικό σύστημα
Ο κοινοτισμός και η παντοδυναμία του πολίτη θα είναι η διάδοχη μελλοντική κατάσταση στο "δράμα" που βιώνουν οι σύγχρονες κοινωνίες από την αυθαιρεσία των λίγων. Πέρα από το σοσιαλισμό και τις παραφυάδες του που απέτυχε ολοκληρωτικά, γιατί ήταν μια πολιτική δεισιδαιμονία και πέρασε οριστικά στην πολιτική ιστορία, ο νεωτερικού τύπου φιλελευθερισμός σε όλες του τις οικονομικοπολιτικές του μορφές (κλασσικός φιλελευθερισμός, νεοφιλελευθερισμός, μονεταριστικός ή νεοκλασικός φιλελευθερισμός, κοινωνικός φιλελευθερισμός, φιλελεύθερη σοσιαλδημοκρατία, εξισωτικός φιλελευθερισμός), που με την δογματική προσήλωσή του στα πρωτεία του ατόμου προώθησε την υλική ευδαιμονία και την δυνατότητα του ατόμου να παίρνει πρωτοβουλίες σε όλα τα επίπεδα, ήδη δεν υπάρχει αμιγής πουθενά.
Στη σύγχρονη πολιτική επιστήμη την τελευταία δεκαετία γίνεται ήδη λόγος για το πέρασμα σε μια εποχή κατά την οποία όλες οι μεγάλες πολιτικές σχολές σκέψης (φιλελεύθερες, συντηρητικές, αριστερές ή ενδιάμεσες) αναθεωρούν, αναπροσαρμόζουν τις πολιτικές τους ιδέες βάζοντας τόσο νερό στο κρασί τους, που τις καθιστά όμοιες σε όλα τα επίπεδα.
Αυτή η πολιτική πραγματικότητα του σύγχρονου πολιτισμού που έλαβε χώρα από το διαφωτισμό και μετά έφθασε στα όριά της. Στις αρχές του 21ου αιώνα γίνεται όλο και περισσότερο εμφανές σε όλους ότι η πολιτική και οικονομική προσήλωση του ατόμου στον εαυτό του και τα δικαιώματά του αδιαφορώντας για την παραμικρή κοινωνική συναρμογή του στο συλλογικό συμφέρον δεν πέτυχε κοινωνική πρόοδο. Δεν μπορεί να νοείται ως "κοινωνική' πρόοδος η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών και της υλικής ευμάρειας, τη στιγμή που η νέα φτώχεια, η ανεξέλεγκτη οικονομική εκμετάλλευση των φτωχών χωρών από τις πλούσιες και ο κοινωνικός αποκλεισμός αποτελούν ακόμα μια κοινωνική πραγματικότητα που μαρτυρά το έλλειμμα δημοκρατίας και την πολιτική ιδιωτεία που επικουρούν στη διαιώνιση της υπάρχουσας κατάστασης.
Ο ρους της ιστορίας, έτσι όπως ξεδιπλώνεται στον τρόπο που εκδηλώνονται τα γεγονότα, με βάση τα πολιτικά, ιστορικά και κοινωνικά δεδομένα που έχουμε, προδίδει την υποχώρηση του νεωτερικού καπιταλισμού έτσι όπως τον ξέραμε, ο οποίος έχει ως οδηγό το δογματικό "φάντασμα" του άχρονου equilibrium (ισορροπία), που προάγει την υπερσυσσώρρευση χρήματος σε ένα δαρβινικό πλαίσιο επιβίωσης του ισχυροτέρου. Καθίσταται έτσι μη βιώσιμο το εν λόγω πολιτικοοικονομικό υπόδειγμα, αφού διευρύνει τις ανισότητες και, διαταράσσοντας την ισορροπία των κοινωνιών, οδηγεί αναπόφευκτα σε κατάρρευση. Δεν προκαλεί λοιπόν απορία το ότι οι οικονομικές κρίσεις επαναλαμβάνονται και έχουν κοινά γνωρίσματα.
Η πολιτιστική ρευστότητα που απορρέει από τις υπάρχουσες πολιτικοοικονομικές δομές μαρτυρά ότι βρισκόμαστε σε ένα μεταβατικό (πολιτικό και πολιτιστικό) στάδιο μετά το πέρας του οποίου θα μεταβληθούν οι προτεραιότητες, η νοοτροπία και οι θεσμοί που θα εγκαινιάσουν μια νέα κοινωνία αξιών και τομών. Αυτό που φαίνεται να προχωρεί, στη μεταβατική αυτή φάση τουλάχιστον, είναι η σταδιακή δημοκρατική μεταμόρφωση του νεωτερικού καπιταλισμού (όχι εξαφάνισή του) εντάσσοντας στην πολιτική του κονίστρα κοινοτικά στοιχεία. Όσο θα περνά ο χρόνος τόσο περισσότερο θα γίνεται κατανοητό στις σύγχρονες κοινωνίες και θα καθίσταται επιτακτική κοινωνική και ατομική ανάγκη η σύνθεση του ατομικού και συλλογικού συμφέροντος. Γιατί θα καταστεί επιτακτική ανάγκη; Γιατί το ίδιο το νεωτερικό "άτομο", ο σύγχρονος άνθρωπος, έχει ήδη αρχίσει να συνειδητοποιεί ότι κινδυνεύουν πλέον τα ίδια τα ατομικά δικαιώματά του από την άναρχη, ανεξέλεγκτη ανάπτυξη του μονεταριστικού οικονομικού συστήματος που ενδέχεται να εξοβελίσει και να εξαφανίσει τα ίδια τα αυτονόητα ατομικά προτάγματα τα οποία ευαγγελιζόταν.
Η διάδοχη κατάσταση θα κομίσει πολίτες που θα συμμετέχουν στα κοινά και θα συναποφασίζουν για όλα τα φλέγοντα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα. Ζητήματα για τα οποία αποφάσιζε μέχρι τώρα ένας μικρός κύκλος πολιτικών εξουσιαστών σε συνδυασμό με την αθέατη και ηθελημένη υποταγή τους σε επιχειρηματικές κάστες που ορίζουν, λόγω του τεράστιου μεγέθους τους, σε μεγάλο βαθμό τις προτεραιότητες της αγοράς.
