ΕΛΛΑΔΑ - Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ

(αντίστοιχο κεφάλαιο στο έργο του πανεπιστημίου της ΟΞΦΟΡΔΗΣ

«Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Ο ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ»

Του  SIMON HORNBLOWER

Περίληψη των γεγονότων (479-431)

ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ ΙΔΡΥΣΑΝ μια ναυτική αυτοκρατορία το 478, αντικαθιστώντας έτσι τους Σπαρτιάτες ως επικεφαλής των Ελλήνων. Η δύναμή τους μεγάλωσε τις δεκαετίες του 470 και του 460, όταν πέρασαν στην αντεπίθεση εναντίον των Περσών που πρόσφατα είχαν αποχωρήσει από την Ελλάδα. Το ύψιστο σημείο αυτής της αντεπίθεσης ήταν στις αρχές της δεκαετίας του 460, όταν ο Αθηναίος ναύαρχος Κίμων νίκησε στη ναυμαχία του Ευρυμέδοντα ποταμού, στις ακτές της Παμφυλίας της νότιας Μικράς Ασίας. Η καταστολή μιας εξέγερσης κατά των Αθηνών στο βορειο-αιγαιοπελαγίτικο νησί της Θάσου στα μέσα του 460, ήταν άλλος ένας σταθμός: οδήγησε στην επιδείνωση των σχέσεων με τη Σπάρτη και την Πελοποννησιακή συμμαχία. Έτσι από το 460 περίπου έως το 446 έχουμε πόλεμο μεταξύ Αθηνών και Πελοποννησιακής συμμαχίας, γνωστό πλέον ως Πρώτο Πελοποννησιακό πόλεμο. Στις πρώτες φάσεις του πολέμου, μολονότι οι Σπαρτιάτες εισέβαλαν στην Αττική τον τελευταίο του χρόνο, η Κόρινθος και όχι η Σπάρτη ήταν πιο φανερά στο μέτωπο των συγκρούσεων. Η ασυνήθιστη έχθρα της Κορίνθου προς την Αθήνα ήταν το αποτέλεσμα της προσάρτησης των Μεγάρων, της μικρής πόλης που τη χώριζε γεωγραφικά από την Κόρινθο, από την Αθήνα, αλλά που το μίσος γι’ αυτά ένωνε ώς τότε πολιτικά την Αθήνα και την Κόρινθο. Στη δεκαετία του 450 η Αθήνα, παρά τον πόλεμο που διεξήγε στην Ελλάδα, πολέμησε στο πλευρό των επαναστατών της Αιγύπτου εναντίον των Περσών (μια εξέγερση που απέτυχε ολοσχερώς και στοίχισε πολλές αθηναϊκές ζωές) και ανέπτυξε τις διπλωματικές της σχέσεις με τις κοινότητες της Σικελίας. Επισήμως, οι εχθροπραξίες με την Περσία έληξαν το 449 με την ειρήνη του Καλλίου. 

ΑΙΤΙΟΚΡΑΤΙΑ (ΝΤΕΝΤΕΡΜΙΝΙΣΜΟΣ)

Συνοπτικά

Αιτιοκρατία  ή Ντετερμινισμός:  Η θεωρία που παραδέχεται ότι όλα όσα συμβαίνουν στον κόσμο γίνονται σύμφωνα με κάποια αιτία, που την ακολουθεί αναγκαστικά πάντα το ίδιο αποτέλεσμα.

Η ιδέα της αιτιοκρατίας προέρχεται από τη μεταφυσική των αρχαίων Ελλήνων. Στους δυο περασμένους αιώνες η μηχανική βρισκόταν σε μεγάλη άνοδο. Πολλοί επιστήμονες, που μελετούσαν τις εξελίξεις της, κατέληγαν σε απόψεις με τις οποίες υποστήριζαν, ότι όλα τα φαινόμενα του κόσμου μπορούν να ερμηνευτούν με βάση τους νόμους της μηχανικής. Έτσι, δημιουργήθηκε στη φιλοσοφία ένα ρεύμα που ονομάστηκε «μηχανιστικός υλισμός». Πατέρας αυτού του μηχανιστικού υλισμού πρέπει να θεωρηθεί ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος Δημόκριτος, που, αν και στην εποχή του δεν υπήρχαν μηχανές, ανέπτυξε τα εμβρυώδη προπλάσματα των ιδεών αυτών, που αποτέλεσαν τη βάση του ντετερμινισμού ως ολοκληρωμένης θεωρίας. Από τους αρχαίους φιλοσόφους οπαδοί της αιτιοκρατίας είναι οι οι ατομικοί, όπως ο Λεύκιππος, που διδάσκει ότι, τίποτε δε γίνεται χωρίς αιτία, αλλά όλα γίνονται από κάποια λογική δύναμη και από ανάγκη. Επίσης, οι Στωικοί, που δέχονται ότι όλα γίνονται σύμφωνα με την ειμαρμένη, η οποία είναι το αναγκαστικό αποτέλεσμα του γεγονότος. Ο Πλάτων ομιλεί για τις αιτίες, που τις διακρίνει σε πρώτες και σε δεύτερες αιτίες ή ξυναίτια. Για αιτίες ομιλεί και ο Αριστοτέλης, που τις χωρίζει σε 4 κατηγορίες: α) την ουσία, β) την ύλη, γ) την ποιητική αιτία και δ) την τελική αιτία. Στο Μεσαίωνα, οι φιλόσοφοι παραδέχονταν τις απόψεις του Αριστοτέλη σχετικά με την αιτιοκρατία. Οι νεώτεροι αιτιοκρατικοί φιλόσοφοι ερμήνευαν όλα τα φαινόμενα με τη βοήθεια των νόμων της μηχανικής.

[πηγή: Γιώργου Χασιάκου, Ερμηνευτικό Λεξικό των -ισμών, εκδόσεις Επικαιρότητα, Αθήνα 1992]

ΠΕΡΙ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ

Η ελεύθερη βούληση είναι μια αρχή της παραδοσιακής φιλοσοφίας που αναφέρεται στην πεποίθηση ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά δεν καθορίζεται απόλυτα από εξωγενείς αιτίες, αλλά είναι το αποτέλεσμα επιλογών που γίνονται από μια πράξη θέλησης. Αυτές οι επιλογές δεν καθορίζονται από εξωγενείς αιτίες, αλλά από τα κίνητρα και τις προθέσεις, τα οποία με τη σειρά τους ούτε αυτά καθορίζονται απόλυτα από εξωγενή αίτια.

Παραδοσιακά, εκείνοι που αρνούνται την ύπαρξη ελεύθερης βούλησης θεωρούν ότι η μοίρα, οι υπερφυσικές δυνάμεις ή οι φυσικές αιτίες καθορίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά. Οι υποστηρικτές της ελεύθερης βούλησης, ή libertarians όπως αποκαλούνται κάποιες φορές, πιστεύουν ότι ενώ οτιδήποτε άλλο στο σύμπαν μπορεί να είναι η αναπόφευκτη συνέπεια εξωγενών δυνάμεων, η ανθρώπινη συμπεριφορά είναι μοναδική και καθορίζεται από τον άνθρωπο, όχι από το Θεό ή τα άστρα ή τους νόμους της φύσης.

ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ - Η ΑΜΕΣΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ Η ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΩΣ ΠΥΞΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Η Δημοκρατία ήδη από την ονομασία της ανοίγει τις ερωτήσεις και τα προβλήματα και από αυτή την άποψη, δεν είναι τυχαίο ότι η γέννησή της συμπίπτει κατά τελείως ουσιαστικό τρόπο με την γέννηση αυτής της απεριόριστης ερώτησης και επερώτησης που είναι η φιλοσοφία.

Δημοκρατία σήμερα πραγματικά δεν υπάρχει πουθενά -υπάρχουν το πολύ φιλελεύθερες ολιγαρχίες σε ορισμένες χώρες, σχετικά προνομιούχες, που η κατάσταση ενώ φαίνεται περίπου βιώσιμη, είναι στην πραγματικότητα απελπιστική. Το καθεστώς είναι φυσικά ένα καθεστώς τελείως ολιγαρχικό. Φυσικά υπάρχουν οι φιλελεύθερες πλευρές αυτού του ολιγαρχικού καθεστώτος, υπάρχουν ορισμένα δικαιώματα των ανθρώπων και των πολιτών, υπάρχει ένας λεγόμενος ελεύθερος τύπος, αλλά εάν κοιτάξει κανείς ποιοι πραγματικά κυβερνούν, ποιοι πραγματικά έχουν την εξουσία στα χέρια τους, θα αντιληφθεί  ότι δεν έχουμε, δεν είχαμε ποτέ δημοκρατία, αλλά ολιγαρχία- το ποσοστό αυτών που έχουν δύναμη μέσα στην κοινωνία δεν ήτανε τόσο λίγο όσο είναι σήμερα.

ΤΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΟΥ «ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ»

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ είναι ΞΥΝΟΣ ΛΟΓΟΣ, κατά την Ηρακλείτειον έκφρασιν, δηλαδή κοινός λόγος, διότι δεν είναι μέσον συμβατικής επικοινωνίας, αλλά λογική, ανα+λογία και αντι+λόγος.

Ο ανθρώπινος νους πρέπει να συλλάβει το μήνυμα, που διαχρονικώς εκπέμπεται από το αεί υπάρχον λογικόν οικοδόμημα, που είναι το οικοδόμημα του Ελληνικού Λόγου, γιατί η αρχαία Ελληνική Σκέψις, Λόγος και Φιλοσοφία, παραμένει σταθερώς νέα διαχρονική, ομοία με τον Ηλιον του Ηράκλειτου.

ΜΕΘΗ ΚΑΙ ΜΕΘΕΞΗ - Η ΕΚΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

Η έκσταση είναι η σημαντικότερη όψη του Διονυσιασμού. Είναι μια τελετουργική συμπεριφορά για την επίτευξη αλλαγής της κατάστασης συνείδησης. Με τον τρόπο αυτό είναι δυνατή η μετουσίωση σε μια διαφορετική συνειδητότητα. Η έκσταση, εκτός από την άμεση ατομική επικοινωνία με τη θεότητα, είναι ταυτόχρονα και συλλογική, κοινωνική στα πλαίσια του δραματικού θιάσου. Δεν είναι μια κατάσταση κρίσης που απομονώνει το άτομο από την εσωτερική του εμπειρία.  «Ο  Διονυσιασμός είναι ένα μέσο για την ανακάλυψη μιας αιώνιας εσωτερικής ζωής και ενός μυστικισμού», όπως αναφέρει ο E. Rohde στο βιβλίο του Η Ψυχή.

ΘΕΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΙΚΛΗΣΗ, ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Θεουργική Επίκληση

Τι είναι η θεουργική επίκληση. Όταν επικαλούμαστε δεν μπορούμε να διατάξουμε ή να εξαναγκάσουμε τον Θεό να εμφανιστεί ή να μας πραγματώσει αυτό που θέλουμε. Όπως δεν μπορούμε να διατάξουμε τον ήλιο να λάμψει δεν μπορούμε να διατάξουμε και τον Θεό. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να ανοίξουμε τα παράθυρα μας και να αφήσουμε να μπει το φως μέσα. Έτσι και με τους Θεούς, γινόμαστε δοχεία των ενεργειών τους και της θείας χάρης τους. Ο θεουργός πριν επικαλεστεί κάποιο Θεό πρέπει να προετοιμαστεί ψυχικά και σωματικά. Αυτό περιλαμβάνει ψυχική πειθαρχία και αγνότητα. Αυτά επιτυγχάνονται με διάφορες ασκήσεις όπως η νηστεία, η αποχή από συγκεκριμένες τροφές ή από σεξ, ασκήσεις υπομονής, εγκράτειας κτλ. Αυτές οι ψυχικές ασκήσεις καθιστούν τον θεουργό σαν ένα δοχείο του θείου πνεύματος και της χάρης και των ενεργειών των Θεών γι αυτό και ο θεουργός ονομάζεται «δοχεύς». Με άλλα λόγια ο θεουργός συντονίζεται όσο καλύτερα μπορεί με την δόνηση του Θεού που επικαλείται χρησιμοποιώντας διαφόρων ειδών σύμβολα ή συνθήματα.

ΚΡΙΣΤΟΦ ΓΚΑΛΦΑΡ - ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΣΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ)

Ο διεθνούς φήμης αστροφυσικός Κριστόφ Γκαλφάρ μάς οδηγεί σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του σύμπαντος − ένα ταξίδι στον πραγματικό κόσμο της επιστήμης.

Ένα εντυπωσιακό έργο εκλαϊκευμένης επιστήμης που εξηγεί την κβαντική μηχανική, τη γενική σχετικότητα και τη θεωρία χορδών όχι μέσα από αφηρημένα διαγράμματα και εξισώσεις, αλλά μέσα από την αφήγηση, σαν ένα παραμύθι. Διαβάζοντάς το, μεταφερόμαστε στην επιφάνεια του θνήσκοντος Ηλίου, ταξιδεύουμε σε μακρινούς γαλαξίες, δοκιμάζουμε τη θανάσιμα ασφυκτική αγκάλη μιας μαύρης τρύπας και ξεδιπλώνονται μπροστά μας τα μυστήρια της φυσικής.

ΠΡΟΚΛΟΣ - ΟΙ ΕΝΑΔΕΣ (ΘΕΟΙ) ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΤΟΥΣ

Όπως έχουμε δει, η δομή κάθε θεού είναι τριαδική, αποτελείται από πέρας-άπειρο και μικτό, όπως μας περιγράφει ο Πλάτων στον Φίληβο και όπως έχει αποτυπωθεί στην Ορφική Θεολογία (αντίστοιχο αιθήρ-χάος-αυγό).

ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ - ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΚΕΦ. 4 (ΣΤΙΧΟΙ 1-10)

Προοίμιο

Το θέμα και ο χειρισμός του

Νεοελληνικό κείμενο

[1] Πολλές φορές απόρησα με αυτούς που καθιέρωσαν τις θρησκευτικές γιορτές και οργάνωσαν τους αθλητικούς αγώνες: Έκριναν άξιες για τόσο μεγάλα έπαθλα τις ικανότητες του σώματος, ενώ αυτούς που κοπίασαν προσωπικά για το κοινό καλό και καλλιέργησαν έτσι τον ψυχικό τους κόσμο ώστε να είναι σε θέση να ωφελήσει και τους άλλους, σ᾽ αυτούς δεν έδωσαν καμιά τιμητική διάκριση. 

       [2] Και όμως το σωστό θα ήταν γι᾽ αυτούς κυρίως να νοιαστούν· γιατί δυο φορές τόση δύναμη και αν αποχτήσουν οι αθλητές, οι άλλοι δε θα είχαν να κερδίσουν τίποτα παραπάνω· αντίθετα, και ένας μονάχα άνθρωπος αν σκεφτεί σωστά, όλοι θα ήταν δυνατό να ωφεληθούν, όσοι θα ήθελαν να γευτούν τη γνώση εκείνου.

Η ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΕΝ ΩΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΩΝ

Αναγωγή στο Εν 

Η Αναγωγή στο Εν (Ενάδες) είναι η κεντρική πνευματική πρακτική των Πυθαγορείων. Βασίζεται στην αρχή ότι ο άνθρωπος για να κατανοήσει πλήρως το τι είναι ο Θεός πρέπει να ενωθεί μαζί του ώστε να αποκτήσει την εμπειρία βιωματικά.  Η ένωση της ψυχής του ανθρώπου με το θείο στοιχείο ονομάζεται Θέωση. 

Επί πλέον από την στιγμή που το Εν είναι η αρχή που όλα τα όντα έχουν ως βάση την ύπαρξη τους με την επιστροφή στο Εν ανακαλύπτουμε ακόμη μια φορά αλλά και διατηρούμε την αιώνια Ουσία που έχουμε μέσα μας (την Θεϊκή σπίθα) και έτσι η Αναγωγή είναι η Σωτηρία της ψυχής στην Πυθαγόρεια παράδοση. 

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

O καρκίνος είναι μια κατάρα για το ανθρώπινο γένος. Αν και υπήρχε από την αρχαιότητα ο σύγχρονος τρόπος ζωής φαίνεται πως τον ευνοεί ιδιαίτερα. Ακόμη και σήμερα μια διάγνωση καρκίνου ισοδυναμεί συχνά με βέβαιο θάνατο. Γι’ αυτό και τα περισσότερα θύματά της επάρατης νόσου τείνουν να την αντιμετωπίζουν μοιρολατρικά. Ωστόσο υπάρχει ελπίδα. Η γνώση των πραγματικών αιτιών του καρκίνου και η ανάλογη αντιμετώπιση τους, μπορεί να οδηγήσει στην ανάσχεση της νόσου, ακόμη και στην οριστική θεραπεία της. Διαβάστε πως μπορείτε να προστατευτείτε, να αντιμετωπίσετε ακόμη και να νικήσετε την επάρατη νόσο…

ΟΙ ΔΑΙΜΟΝΕΣ ΩΣ ΜΕΣΟΛΑΒΗΤΙΚΑ ΠΝΕΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΑΘΟΔΗΓΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Κατά πρώτον,  δεν υπάρχουν κακοί δαίμονες. Υπάρχουν κακές ανθρώπινες ψυχές, οι οποίες είναι προσκολλημένες στην ύλη και στις σωματικές επιθυμίες. Οι δαίμονες είναι συμπαντικές κοσμικές δυνάμεις. Είναι σαν να αναρωτιόμαστε αν ο σεισμός ή η περιφορά των πλανητών γύρω από τους ήλιους είναι κακή ή καλή. Οι δαίμονες είναι πνευματικά όντα που συμβάλλουν στην ορθή λειτουργία των κόσμων και των όντων. 

Στην Αρχαία Ελλάδα, Δαίμων μπορούσε να οριστεί σαν οποιαδήποτε θεότητα από θεούς του Ολύμπου μέχρι τις απλές θεότητες. Οι Πυθαγόρειοι ωστόσο περιόρισαν την θέση αυτή αυστηρά στα Μεσολαβητικά Πνεύματα μεταξύ των Θεών και εμάς. Μερικοί Πυθαγόρειοι αποκαλούσαν τα ανώτερα στρώματα των Δαιμόνων, Αγγέλους επειδή ο ειδικός ρόλος τους ήταν να φέρουν αναγγελίες από τους Θεούς στους ανθρώπους. Τα κατώτερα στρώματα των Δαιμόνων ήταν οι Ήρωες. Μια άλλη τάξη Δαιμόνων είναι οι Άχραντοι που ο ρόλος τους είναι να μετενσαρκώνονται ώστε να βοηθούν την ανθρωπότητα. Οι Πυθαγόρειοι αναφερόντουσαν στους Δαίμονες ως οι Κρείττονες μας. Οι Δαίμονες έχουν μια ενδιάμεση φύση μεταξύ Θεών και ανθρώπων. 

ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ - Ο ΘΕΟΥΡΓΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ

Τα ρεύματα της εξέλιξης κινούν την Εκδήλωση προς τα εμπρός, ωθώντας αδιάλειπτα τη ζωή να αναζητά καινούργιες, ποιοτικά ανώτερες κάθε φορά, μορφές έκφρασης των δημιουργικών πνευματικών προτύπων. Στην αέναη αυτή κίνηση συμμετέχουν τα πάντα, από τους μακρινότερους γαλαξίες μέχρι τα πιο μικροσκοπικά σωματίδια ύλης. Ολόκληρο το σύμπαν ακολουθεί την ανοδική τροχιά της εξελικτικής σπείρας, μαζί και η ανθρωπότητα.

Αν μπορούσαμε να παρατηρήσουμε την απέραντη ανθρωποθάλασσα στη μακραίωνη πορεία της, θα βλέπαμε τις ωθήσεις της εξέλιξης να τη διαπερνούν, ένα πανίσχυρο ρεύμα που προκαλεί ρυθμικές ταλαντώσεις, σαν κύματα. Στην κορυφή των κυμάτων στέκουν κάποιες ξεχωριστές μορφές που λειτουργούν ως εστιακά σημεία και δίαυλοι επικοινωνίας με τις πνευματικές σφαίρες. Άνθρωποι ευαίσθητοι στην ενδόμυχη ανάγκη της ανθρώπινης φυλής για αμεσότερη επαφή με τους ανώτερους κόσμους, για περισσότερο φως, και ταυτόχρονα δεκτικοί στους κραδασμούς των δημιουργικών Αρχετύπων. Διεύρυναν τους συνειδησιακούς ορίζοντες της ανθρωπότητας, άλλοτε ως πρωτοπόροι, ανοίγοντας καινούργιους δρόμους σκέψης, άλλοτε ως θεματοφύλακες της αρχαίας κληρονομιάς των Μυστηρίων κι άλλοτε συνυφαίνοντας τα δύο σε ένα εμπνευσμένο όραμα για τον εξελικτικό προορισμό της φυλής των ανθρώπων. Σε όποιο χώρο κι αν υπηρέτησαν, σε όποια σφαίρα κι αν δραστηριοποιήθηκαν, στον τομέα της επιστήμης, της φιλοσοφίας, της τέχνης ή της πολιτικής, κράτησαν ψηλά τη δάδα του πνεύματος και αγωνίστηκαν ενάντια στις αντιθετικές δυνάμεις του σκοταδισμού και της άγνοιας, την τυραννία και την καταπίεση που επιβάλλει ο άνθρωπος στον άνθρωπο, με γνώμονα την αγάπη για τον άνθρωπο και βαθιά πίστη στην αξία της εξελικτικής προόδου.

ΧΑΪΝΤΕΓΓΕΡ - Ο ΗΡΑΚΛΕΙΤΕΙΟΣ ΑΡΧΕΓΟΝΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΦΑΥΛΗΣ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑΣ

Σκέπτεται ο Χάιντεγκερ πολιτικά; Όπως κάθε σοβαρή φιλοσοφική σκέψη, από τον Ηράκλειτο ήδη έως και σήμερα, είναι πρωτίστως στοχαστική αντιπαράθεση με το Πολιτικό, έτσι και η χαϊντεγκεριανή σκέψη διακρίνεται για τη μοναδική της δυναμική αντιπαράθεση με το Πολιτικό. Τούτο σημαίνει πως κατανοεί τον εαυτό της όχι ως μια απλή κατάφαση ή άρνηση μιας εν λειτουργία πολιτικής μηχανής: κομμάτων, μηχανισμών, κρατικών ή παρακρατικών σχημάτων κ.λπ., αλλά ως πολεμική, με το νόημα του Ηράκλειτου: αρχέγονος αγώνας (Kampf), σύγκρουση, αντιπαράθεση για την επικράτηση του κόσμου ως ευταξίας, ως αρμονίας των αντιθέτων. Με αυτόν τον πόλεμο και μόνο με αυτόν, τα πάντα εκ-τίθενται στο φως, εξ-έρχονται σε φανέρωση, εντάσσονται εκεί που ανήκουν: στο ξέφωτο της Πόλεως, δηλαδή της Πολιτείας. Εδώ τότε το παν είναι πολιτικό, όχι επειδή σχετίζεται με βάρβαρους πολιτικούς, «που βρίσκουν ευχαρίστηση στο βόρβορο» (Ηράκλειτος απ. 13), ή με οιονδήποτε ανισόρροπο, σε επίπεδο απλής λογικής, πολιτικό ακτιβισμό, αλλά επειδή ενδημεί στο πιο πάνω ξέφωτο και εξ-ίσταται στην επικινδυνότητα του Είναι του, προκειμένου να συμβεί ιστορία. Όταν συμβαίνει αυθεντική ιστορία, η πόλις δεν εκ-τοπίζεται από την τοπο-θεσία της, δηλαδή από τη θέση της ως τόπο της ιστορίας, ως εστία, ως πατρίδα, αλλά συνιστά αυτό τούτο το Είναι, που κρατάει γερά στα θεμέλιά του την ιστορία ενός λαού ως πρωταγωνιστή του παρόντος.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ

Λόγος και φρόνηση                                                        

§1

Εισαγωγικές υποτυπώσεις

ΠΛΩΤΙΝΟΣ - Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΕΙΝΑΙ Η ΑΝΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΑΙΣΘΗΤΑ ΣΤΑ ΝΟΗΤΑ

Ο Πλωτίνος ήθελε να ανακτήσει η φιλοσοφία τον «ψυχαγωγικό» χαρακτήρα της, που της είχαν δώσει «οι παλαιοί και θείοι άνδρες»· να γίνει οδηγός της ψυχής στην πορεία της προς το Αγαθό, το Ένα. Γι᾽ αυτό και επέστρεψε στον Πλάτωνα.

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Σε ένα πολύ σημαντικό απόσπασμα του ο Δαμάσκιος , στο έργο του "Σχόλια στον Πλατωνικό Φαίδωνα 130", καταγράφει επιγραμματικά, αλλά ταυτόχρονα πολύ εμπεριστατωμένα, την πορεία της ψυχής, όπως έχει καταγραφεί στους μύθους και δίνει το κλειδί για την αποκωδικοποίηση και ταυτόχρονα την σύνδεση των διαφόρων μύθων μεταξύ τους, και έτσι μας επιτρέπει να αποκτήσουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα και άποψη για το θέμα αυτό.

"Οτι Κορικώς μεν εις γένεσιν κάτεισιν η ψυχή,
Διονυσιακώς δε μερίζεται υπό της γενέσεως,
Προμηθείως δε και Τιτανικώς εγκαταδείται τωι σώματι.
Λύει μεν ουν αυτήν Ηρακλείως ισχύσασα,
Συναιρεί δε δια Απόλλωνος
Και της Σώτειρας Αθηνάς καθαρκτικώς τωι όντι φιλοσοφούσα,
Ανάγει δε εις τα οικεία αίτια αυτήν μετά της Δήμητρος"

Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΟΝΥΣΙΑ

    Μαρμάρινο άγαλμα του Διόνυσου,
 Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
            2ος π.Χ. αιώνας


Σχετικό κεφάλαιο από το έργο του Christian Meier  «Η πολιτική τέχνη της Αρχαίας Ελληνικής Τραγωδίας»

Στο δεύτερο μισό του Μάρτη οι Αθηναίοι γιόρταζαν τα Μεγάλα Διονύσια, μια από τις πιο σημαντικές, ενδιαφέρουσες και επιπλέον πιο μοντέρνες σε περιεχόμενο γιορτές στη μακρά σειρά των γιορτών τους. Λίγο νωρίτερα είχε ξαναρχίσει η ναυσιπλοΐα στο Αιγαίο. Οι πόλεις της αθηναϊκής συμμαχίας έπρεπε από τα μέσα του πέμπτου αιώνα να καταβάλουν στην Αθήνα τις εισφορές τους (που ήδη τότε ήταν βασικά φόροι) “στα Διονύσια”, όπως έλεγαν. Η πόλη γέμιζε από ξένους και αποκτούσε διεθνή χαρακτήρα.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΦΗ - 7000 ΕΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Εισαγωγή

To ζήτημα της γενέσεως της γραφής υπήρξε εδώ και πολλά έτη σημείο τριβής και πεδίο αναπτύξεως διαφόρων θεωριών. Από τα τέλη του 18ου αι. όμως, και ιδιαιτέρως από το 1816 και έπειτα, το ζήτημα της γραφής ετέθη επί νέων, «ινδοευρωπαϊκών» βάσεων. Η έκφρασις της ινδοευρωπαϊκής -βλ. ινδογερμανικής- θεωρίας από τον Βορρά, καθαρό προϊόν του αναγεννημένου γερμανικού εθνικισμού, μετά την νικηφόρο λήξι των Ναπολεόντειων Πολέμων, δεν ήταν δυνατό να αφήση εκτός το ζήτημα της γραφής. Όφειλε και η γραφή να καταστή εφεύρημα των ανύπαρκτων ινδοευρωπαίων Αρίων. Μητέρα δε όλων των γλωσσών απεκλήθη η σανσκριτική. Από τότε φυσικά έχουν παρέλθει πολλά έτη και νέα αρχαιολογικά ευρήματα έχουν έλθει στο φως, τα όποια στην πιο καλή για τους ίνδοευρωπαϊστάς περίπτωσι, θέτουν εν αμφιβάλω την θεωρία τους. Ωστόσο αυτοί συνεχίζουν ακάθεκτοι να διαβιούν εντός της πλάνης των, λοιδορώντας τα νεώτερα στοιχεία η ακόμη χειρότερα αγνοώντας τα. Κι όμως το ζήτημα της γραφής, χάρις στην αρχαιολογική σκαπάνη, έχει με την σειρά του αρχίσει να ξεκαθαρίζη. Πέρα από κάθε διάθεσι σωβινισμού ή προγονολατρίας, η ελληνική γη έχει αρχίσει να αναδεικνύεται και πάλι στο μεγάλο βιβλίο της ανθρωπότητας, φανερώνοντας από τα σπλάγχνα της ανεκτίμητους ιστορικούς θησαυρούς, για όσους επιθυμούν να τους αναγνώσουν.

ΣΒΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΥΠΕΡΑΙΣΘΗΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

Το σύμβολο της Σβάστικας αποτελεί ιερότατο σύμβολο στις διάφορες Εθνικές παραδόσεις, με κορύφωση στον Ινδουισμό όπου και κοσμεί τους Ινδικούς ναούς.

Είναι το σύμβολο των Δημιουργών Θεών, όλων των Εθνικών Παραδόσεων και αποτυπώνεται στον Τίμαιο του Πλάτωνα, στο 34Α-36C, όπου περιγράφεται η δημιουργία της Ψυχής του Κόσμου.

Στο σημείο εκείνο ο Πλάτων περιγράφει πως ο Δημιουργός, έβαλε στον κέντρο την Ψυχή του Κόσμου, την έκοψε σε δυο λωρίδες και ακολούθως αφού τις συνέδεσε υπό μορφήν Χ, την αφησε να περιστρέφεται αενάως κυκλικώς, κάνοντας "θείαν έναρξη μιας ζωής αδιακόπου και φρονίμου που θα διαρκέσει αιώνια".

Αν δούμε λοιπόν την Σβάστικα, τότε τα δύο κάθετα τμήματα αποτελούν τις δύο λωρίδες της Ψυχής του Κόσμου που συνεδέθησαν υπό μορφήν Χ, τα δε μικρά τμήματα στα άκρα των δύο κάθετων τμημάτων, αποτελούν τα "πτερύγια" τα οποία αποτυπώνουν την περιστροφή.

πηγή: empedotimos.blogspot.gr

ΟΙ ΕΛΕΑΤΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ

                Ζήνων

  Η Ελέα, χτισμένη λίγο νοτιότερα από το σημερινό Σαλέρνο, ήταν αποι­κία των Φωκιέων, που 'φθασαν εκεί διωγμένοι όταν οι Πέρσες κατέλαβαν την Ιωνία.

  

    Ι. Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος

         Ο Ξενοφάνης γεννήθηκε το 570 π.Χ. και πέθανε σε πολύ μεγάλη ηλικία. Στα είκοσι πέντε του χρόνια εγκαταλείπει τον Κολοφώνα για να γλιτώσει από την εισβολή των Περσών, πηγαίνει αρχικά στην Ελλάδα κι αργότερα στην Ελέα και στις Συρακούσες. Πέρασε τη ζωή του περιπλανώμενος από πόλη σε πόλη και απαγγέλλοντας ποιήματα, ίσως μάλιστα να ήταν και ραψωδός. Όντας εξαιρετικά φτωχός, έγραφε ιάμβους και ελεγείες, με­ταξύ των οποίων εποποιίες για την ίδρυση του Κολοφώνα και της Ελέας. Δεν μας απομένουν πια παρά ορισμένα αποσπάσματα από τις Ελεγείες του και τους Σίλλους (δηλ. σάτιρες), ενώ μια παράδοση του αποδίδει ακόμα ένα εκτενές ποίημα με τίτλο Περί Φύσεως. Γελοιοποιούσε τον Πυθαγόρα, γνωρίστηκε πιθανότατα με τον Αναξίμανδρο τον Μιλήσιο αλλά και εθε­ωρείτο από τον Ηράκλειτο πολύξερος δίχως μυαλό (απ. 40).

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΞΩΑΣΤΙΚΩΝ ΙΕΡΩΝ

           Το ιερό της Θεάς Δήμητρας στον αρχαιολογικό 
                        χώρο Δίον  στην Πιερία

Τα ιερά αποτέλεσαν χώρο διαμόρφωσης του συλλογικού πνεύματος που οδήγησε  εξελικτικά στην πορεία της διαμόρφωσης της  Ελληνικής  πόλεως, καθώς αποτέλεσαν χώρο συνάντησης Θεού και ανθρώπων αλλά και ανθρώπων μεταξύ τους. Όντας στην εποχή ακόμα των μικρών οικισμών, οι άνθρωποι βρήκαν στο Θείο μια αιτία να έρθουν πιο κοντά πνευματικά και στο ιερό ένα χώρο να οριοθετήσουν την πίστη τους. Η κοινή τους πορεία σε αυτό τον τομέα έφερε τους Έλληνες ένα βήμα πιο κοντά στο συνοικισμό και στη γέννηση της πόλεως. Η σημασία των ιερών ήταν πολλαπλή: Κοινωνική, πολιτική, στρατιωτική, θρησκευτική και συμβολική.

ΠΡΟΣΩΚΡΑΤΙΚΟΙ - ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩΤΕΣ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

«Το λάθος της κοινής συνείδησης έγκειται στο ότι μετατρέπει το φανερό σε προφανές. Ενώ για την εγρήγορη συνείδηση τίποτε δεν είναι προφανές».

                                                                                                                                                                                                                      Χ. Μαλεβίτσης

        Η προσωκρατική σκέψη δεν είναι εκδήλωση μιας ξαφνικής αφύπνισης του ελληνικού πνεύματος. Είναι η κορυφαία κατάληξη μιας μακροχρόνιας εξέλιξης και ωρίμασης της προσωπικότητας του Έλληνα. Καλύπτει τη χρο­νική περίοδο από τις αρχές του 6ου αι. π.Χ. μέχρι το τέλος, περίπου, του 5ου αι. Π.Χ., που συμπίπτει - εξ ου και η συμβατική ονομασία της- με την εποχή που εμφανίζεται ο Σωκράτης.

        Ο Ησίοδος (8ος-7ος αι. π.Χ.) θα κάνει το πρώτο βήμα απομυθοποίη­σης και μετάβασης από θεϊκές προσωποποιήσεις προς αντίστοιχες αφηρη­μένες έννοιες. Είναι εκείνος που θα θέσει για πρώτη φορά τα βασικά ερωτή­ματα για την «αλήθεια», για την «απαρχή» και για τη «συνοχή του κόσμου». Δίνοντας μια φυσιοκρατική απάντηση στην κοσμογονία του, φωτίζει ήδη τον δρόμο που θα ακολουθήσει ο ελληνικός στοχασμός. Το ελληνικό πνεύ­μα είναι πλέον ώριμο για το αποφασιστικό βήμα προς τη φιλοσοφία και την, ακόμη άρρηκτα συνδεδεμένη με αυτήν, επιστήμη.

Η ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΩΣ ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ - ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ

"Τρία πρέπει να είναι τα αθλοθετήματα της ζωής μας, η πορεία προς την αρχαιότητα, η πορεία προς τον έξω κόσμο και, το μεγαλύτερο και γονιμότερο, είναι η επιστροφή στον εαυτό μας. Κανένα από αυτά, και προπαντός το πρώτο αθλοθέτημα της ζωής μας, η πορεία προς την αρχαιότητα, δε θα φέρει μήτε τώρα καρπούς, αν δε τη ζήσομε με το θάμασμα. Μονάχα οι κουρασμένοι δε θαυμάζουνε και δεν αγαπούνε."
                      
              ΙΩΑΝΝΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, καθηγητής φιλοσοφίας 


Σε μία κρίσιμη εποχή, που όχι μόνο θεμελιώδη γνωρίσματα του κυρίαρχου οικονομικοπολιτικού μοντέλου αλλά, κυρίως, τα πολιτισμικά – με την ευρεία έννοια – συστατικά των δυτικών δημοκρατιών αμφισβητούνται και αναδιαρθρώνονται – δικαιώματα αφαιρούνται, ιδέες αναθεωρούνται, ελευθερίες περιορίζονται, η φτώχεια κι η ανεργία εκτοξεύονται κι ο πολιτικός αυταρχισμός εδραιώνεται – ο ρόλος των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών στη διαμόρφωση ενός νέου ανθρωπισμού είναι καταλυτικός.