Πρόλογος του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου
Ο Σπινόζα, χωρίς αμφιβολία, θεωρείται ο μεγαλύτερος φιλόσοφος του 17ου αιώνα και αποτέλεσε τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στην αρχαία φιλοσοφία και τη νεότερη σκέψη. Μην ξεχνάμε ότι είναι εκείνος ο διανοητής που θεμελίωσε μια φιλοσοφία που συνέβαλε καθοριστικά στη ρουσωική θεμελίωση της δημοκρατίας, στον γερμανικό πανθεϊσμό του Σέλινγκ και του Χέγκελ, στα μεταμαρξιστικά σχέδια μιας διαλεκτικής του συγκεκριμένου, στις φαινομενολογικές απόπειρες μιας αγκίστρωσης της συνείδησης στη σωματικότητα του βιώματος. Για τον Σπινόζα πραγματικά ελεύθερος
χαρακτηρίζεται ο άνθρωπος που καθοδηγείται από τη δική του φύση σύμφωνα με τον
ορθό λόγο, γιατί μόνο αυτός θα καταφέρει, έχοντας κατανοήσει και εσωτερικεύσει
τις αιτίες των αιτιακά προκαθορισμένων πράξεών του, να σωθεί από την παθητική
υποδούλωση στα πάθη του. Η πραγματική
ευτυχία και ευδαιμονία δε θα επέλθει στον ανθρώπινο βίο αν ο άνθρωπος παραμένει δέσμιος των παθών του, αν αναλώνεται σε
εφήμερα αγαθά και αν ασπάζεται τις δεισιδαιμονίες που προωθεί η θρησκεία. Ο δρόμος για τον ενάρετο βίο θα διανοιχτεί μόνο αν ο άνθρωπος καλλιεργήσει τον στοχασμό και το φιλοσοφείν με βάση τον ορθό λόγο. Ο ορθός λόγος είναι ξεκάθαρα δομικό στοιχείο που χαρακτηρίζει την τάξη της Φύσης, η οποία είναι φαινομενική φανέρωση του ίδιου του Παγκόσμιου πνεύματος.