Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΣΤΩΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥΣ

Εισαγωγικά

Κατά τους στωικούς, η ανθρώπινη φύση είναι τμήμα της παγκόσμιας φύσης, η οποία καθοδηγείται και κυβερνάται από τον συμπαντικό νόμο της Λογικής. Ο άνθρωπος, ως έλλογο ον, συγγενεύει όχι μόνο με τα άλογα ζώα αλλά και με τους Θεούς και πέραν του ενστίκτου διαθέτει και ηθική αίσθηση.

Κύριο ζητούμενο του βίου είναι συνεπώς το να ζει κάποιος σύμφωνα με την φύση του, η οποία για τον άνθρωπο, μέσω της λογικότητάς του (στα λατινικά ratio), ωθεί προς την Αρετή, άρα το «κατά Φύσιν ζήν» σημαίνει «κατ’ Αρετήν ζήν». Η Αρετή είναι το μόνο αγαθό και μόνο από αυτήν εξαρτάται η ευημερία. Όλα τα υπόλοιπα πράγματα, ευχάριστα ή δυσάρεστα, στερούνται αξίας, είναι «αδιάφορα».

ΒΛΑΣΗΣ ΡΑΣΣΙΑΣ - ΜΗΝ (ΞΑΝΑ)ΠΥΡΟΒΟΛΕΙΤΕ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ

Από τις τρεις κατηγορίες ανθρώπων που επετέθησαν και εξακολουθούν να επιτίθενται με μανία στην, δειλή και μερική, απόπειρα εξανθρωπισμού του Νέου Ελληνισμού που επεχείρησαν ανεπιτυχώς πριν από δύο περίπου αιώνες οι λεγόμενοι Έλληνες Διαφωτιστές (Κοραής, Φαρμακίδης, Καϊρης, κ. ά.), δηλαδή από

τους λαϊκιστές δημοτικιστές, 
τους ρωμιούς μαρξιστές, και 
τους ορθοδόξους βυζαντινιστές πασών των τάσεων και λαϊκισμών,

καμία δεν μπορεί να αθωωθεί από την κατηγορία του δεδηλωμένου μίσους προς τον προχριστιανικό κόσμο και κυρίως τον Ελληνικό εκείνο. Υπό αυτή την γωνία, θα απαντήσω  με αρκετή δόση στωικής γαλήνης και κατανοήσεως στον συγγραφέα του εξωφρενικού ενθέτου του περασμένου τεύχους “Η τύχη του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Μία συνωμοσία αποσιώπησης”, ο οποίος, ούτε λίγο ούτε πολύ, εξυμνεί την βυζαντινή μούμια ως.. θεματοφύλακα και.. “κορυφωτή” (!!!.., σελ. 1) της αρχαιοελληνικής Παραδόσεως και Φιλοσοφίας και, την ίδια ώρα, κατηγορεί ευθέως τους ελάχιστους Έλληνες που προσεπάθησαν την στοιχειώδη επανασύνδεσή μας με τους πραγματικούς Έλληνες της Αρχαιότητος (και των οποίων το έργο, επιπροσθέτως διεστρεβλώθη και έγινε αντικείμενο χυδαίας εκμεταλλεύσεως για τη δόμηση του εθνικιστικού και ουχί εθνικού ιδεολογικού συνονθυλεύματος  (1)  του Νεοελληνικού Κράτους, που παραδόξως παρέμεινε δίχως διαμαρτυρία ο παραγιός της βυζαντινής τερατωδίας), τάχα ως.. σπορείς συγχύσεως στο Νεοελληνισμό και ως.. νεροκουβαλητές υπέρ της επαράτου Δύσεως ενάντια στην αγία μας, λαϊκή, μεσαιωνική και ανατολίτικη τουρκοϊουδαϊκή “Παράδοση”.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΕΠΙΝΟΩΝΤΑΣ ΞΑΝΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΑΡΞ)

   

      Ο εικοστός αιώνας έκλεισε με την παταγώδη αποτυχία των μαρξιστικών ιδεολογιών, των αριστερών κομμάτων και των ολοκληρωτικών κομμουνιστικών καθεστώτων που χαρακτηρίζονταν από πλήρη απουσία ελευθερίας και δημοκρατίας. Ο εικοστός πρώτος ξεκίνησε την μεγάλη οικονομική κρίση του καπιταλισμού, η οποία δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και πολιτική, με την έννοια ότι αυτό που ευθύνεται κυρίως είναι το αντιπροσωπευτικό πολίτευμα που υποβαστάζει και ευνοεί το καπιταλιστικό σύστημα. Η κρίση αυτή ανέδειξε την αδυναμία και την αναξιοπιστία του αντιπροσωπευτικού πολιτεύματος. Ευλόγως λοιπόν τίθεται το ερώτημα: Υπάρχει εναλλακτική πορεία στις δύο αποτυχημένες πρακτικές; Το έργο του Κορνήλιου Καστοριάδη μας επιτρέπει να προσανατολιστούμε στα σημερινά αδιέξοδα και στην θλιβερή ένδεια της πολιτικής και φιλοσοφικής σκέψης.

ΠΡΟΚΛΟΣ - Η ΠΡΟΟΔΟΣ ΚΑΙ Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

                      

Πρώτο κεφάλαιο στο ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑ ΠΛΑΤΩΝΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ του Πρόκλου

14,15

Ο Πρόκλος αναφέρει ότι υπάρχουν οι πρόοδοι των Ενάδων.

Πρόοδος νοείται η κατάβαση του νου από το Εν μέχρι το υλαίο σώμα ενώ η επιστροφή είναι η αντίστροφη διαδικασία δηλαδή η ανάβαση από το υλαίο πεδίο μέχρι το Εν.

Επιστροφή στο Εν τελούν όσοι χρησιμοποιούν την νόηση η οποία είναι όχι η απλή σκέψη αλλά η πράξη του νου σε διαλογισμό ή ενδοσκόπηση ή σε ουρανοδρομία της ψυχής που επιστρέφει πίσω στο Εν μετά τον θάνατο.

ΤΑ "ΜΑΓΙΚΑ" ΔΕΝΤΡΑ ΣΤΙΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ

Τα δέντρα κινούνται.

Ποια είναι αυτή η αόρατη παρουσία που κατοικεί μέσα στα δάση της νύχτας; Έχουν τα δέντρα χέρια που λυγίζουν σαν κλαδιά για ν’ αρπάξουν τον ανύποπτο ταξιδιώτη; Ποιος θα αποκρυπτογραφήσει την μουσική του θροϊσματος των φυλλωμάτων των δέντρων; Τα δέντρα κινούνται. Προς τα πάνω. Οδηγούν στον ουρανό και σε διαφορετικές σφαίρες ανάλογα με το κλαδί πάνω στο οποίο ταξιδεύεις. Υπάρχει κι ένα δέντρο ανάποδο, που οδηγεί στον Κάτω Κόσμο. Τα δέντρα μιλούν, φτιάχνουν άνεμο, παντρεύονται, κρύβουν τις ψυχές των προγόνων, είναι φύλακες-άγγελοι, γεννούν μέσα από τα πουλιά, και μετρούν τον χρόνο με ομόκεντρους κύκλους στον κορμό τους. Τα δέντρα είναι μαγικά.

Πίσω από τους σκελετούς των κλαδιών αιωρούνταν μια περίεργη σκιά. Όλα έπαυαν μετά το δειλινό. Πέρα από τον άνεμο, που φυσώντας παρέσυρε τα φυλλώματα των δέντρων κάνοντάς τα να μοιάζουν με μαλλιά που ανεμίζουν, δεν ακουγόταν τίποτα. Κανένα ίχνος ζωής, εκτός από το τρεχούμενο νερό, που κυλούσε στο ρυάκι και ήταν το μόνο προσιτό πράγμα αυτήν την ώρα, που όλο και σκοτείνιαζε, όλο και σκοτείνιαζε. Το δειλινό χανόταν μέσα στο πυκνό σκοτάδι που κατάπινε κάθε μπλε ή κόκκινη απόχρωση ψηλά στον ουρανό, ενώ λιγότερο ψηλά, πλησιάζοντας, άρχιζαν αργά να κάνουν την εμφάνισή τους οι σκελέτινοι κορμοί του δάσους. Υπήρχε ή δεν υπήρχε κίνηση, δεν θα μπορούσες να διακρίνεις στα σίγουρα.

ΜΑΡΤΙΝ ΧΑΪΝΤΕΓΓΕΡ - Η ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ

Η φιλοσοφία του Χάιντεγκερ παρουσιάζεται κυρίως στην πρώτη της περίοδο ως ερμηνευτική περιγραφή της συμπεριφοράς του ανθρώπου. Το ενδιαφέρον της περιγραφής αυτής δεν στρέφεται προς τον άνθρωπο ως άνθρωπο, δεν προέρχεται από ανθρωπιστική διάθεση (την οποία μάλιστα ο Χάιντεγκερ αποκρούει), αλλά γεννιέται από το γεγονός ότι –ανάμεσα στα διάφορα όντα– ο άνθρωπος έχει το προνόμιο να είναι το μόνο ον που μπορεί να ερευνά και, επομένως, το μόνο που μπορεί να συλλάβει και να κατανοήσει την έννοια της ύπαρξης, που αποτελεί το πραγματικό αντικείμενο της φιλοσοφίας.

Έχοντας την δυνατότητα να στρέφεται ερευνητικά στην βάση της, η ύπαρξη ανήκει, κατά τον Χάιντεγκερ, μόνο στον άνθρωπο και δεν έχει καμιά σχέση με την απλή πλασματική πραγματικότητα ενός πράγματος ή ενός αντικειμένου του φυσικού κόσμου. Αν όμως η ύπαρξη ως δυνατότητα δημιουργίας μιας ερωτηματικής σχέσης με το Είναι, είναι μια προϋπόθεση που ανήκει αποκλειστικά στον άνθρωπο, μόνο ο άνθρωπος επίσης είναι προικισμένος από την μοίρα του να αποκτήσει συνείδηση της χρεοκοπίας και του αδύνατου της σχέσης αυτής.

Μεταξύ του Είναι και της ανθρώπινης ύπαρξης ανοίγεται ένα χάσμα.

Δεν υπάρχει άλλη πραγματικότητα από την πράξη.

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΜΟΙΡΕΣ - Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΕΝΣΑΡΚΩΣΗ

          

 Η Κλωθώ μαζί με τις αδελφές της, την Λάχεση και την Άτροπο συνιστούν την τριαδική εκδήλωση της μοίρας στην αρχαία ελληνική μυθολογία. Η μοίρα, μια έννοια κομβική για την εναγώνια πορεία του ανθρώπου πάνω στη γη, από τα πανάρχαια χρόνια μέχρι σήμερα, έχει αποτελέσει τον πυρήνα ποικίλων μύθων, λαογραφικών παραδόσεων, εθίμων και παραμυθιών.

Ένας εξ αυτών των μύθων εντοπίζεται στον πλατωνικό διάλογο Πολιτεία στον οποίο ο Σωκράτης περιγράφει στον Γλαύκωνα την μεταθανάτια εμπειρία που βίωσε ο Ηρ ο Αρμένιος ο Πάμφυλος, αφότου πέθαινε στο πεδίο της μάχης μέχρι του χρονικού σημείου που μεταφέρθηκε στην πατρίδα του, δώδεκα μέρες αργότερα προκειμένου να πραγματοποιηθεί η ταφή του.  Εκεί πάνω στην νεκρική πυρά, αναστήθηκε και διηγήθηκε τα όσα ατένισε κατά την ουράνια περιδιάβαση του.

ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ - ΤΟ ΓΑΡ ΑΥΤΟ ΝΟΕΙΝ ΕΣΤΙΝ ΤΕ ΚΑΙ ΕΙΝΑΙ (ΚΑΙ ΔΥΟ ΒΙΝΤΕΟ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΓΚΑΝΑΣΟΥ)

<< Το γαρ αυτό νοείν εστίν τε και είναι >> : σκέψη και ύπαρξη είναι το ίδιο

  

Η φιλοσοφία του Παρμενίδη εμπεριέχεται σε ένα αποκαλυπτικό ποίημα, γραμμένο σε δακτυλικό εξάμετρο, από το οποίο ευτυχώς διασώθηκαν τα πιο σημαντικά μέρη. Στο ποίημα ένας νέος (ο ίδιος ο Παρμενίδης) διηγείται τη μύησή του στη φιλοσοφία από μια θεά, η οποία αναλαμβάνει να τον κρατήσει μακριά από τις κοινές αντιλήψεις των ανθρώπων, «όπου αληθινή εμπιστοσύνη δεν υπάρχει», και να τον οδηγήσει στην «ατρόμητη καρδιά της ολοστρόγγυλης αλήθειας».

ΜΑΝΟΣ ΔΑΝΕΖΗΣ - Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΑΣΤΡΟΦΥΣΙΚΗ ΑΚΥΡΩΝΕΙ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ "ΘΑΝΑΤΟΥ"

ΔΕ ΘΑ ΠΕΘΑΝΟΥΜΕ ΠΟΤΕ, ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΗ

Η γεωμετρία του Σύμπαντος

Όταν αναφερόμαστε σε μια γεωμετρία, θεωρούμε αυτονόητη την ύπαρξη ενός χώρου μέσα στον οποίο αυτή αναπτύσσεται και τις ιδιότητες του οποίου περιγράφει.

Στα μαθηματικά, στο μαθηματικό Κόσμο, η έννοια του χώρου είναι ιδεατή -νοητή και δεν έχει καμία μα καμία σχέση με την υλική πραγματικότητα. Ομοίως και τα γεωμετρικά σχήματα που μορφοποιούνται εντός του είναι ιδεατά – νοητά και άυλα και δεν έχουν καμία μα καμία σχέση με την υλική πραγματικότητα.

ΔΑΝΕΖΗΣ - ΤΟ ΜΠΟΖΟΝΙΟ ΤΟΥ ΧΙΓΚΣ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ

«Όταν λέμε ότι κάποιος γεννιέται ή πεθαίνει, εννοούμε επιστημονικά ότι χάνεται ή εμφανίζεται η δυνατότητα να τον αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας»

Πριν λίγα χρόνια έκανε το γύρο του κόσμου, κάνοντας λόγο για τη μεγαλύτερη επιστημονική ανακάλυψη των τελευταίων ετών: οι ερευνητές στο Cern εντόπισαν επιτέλους το πολυδιαφημιζόμενο Σωματίδιο του Θεού ή Μποζόνιο του Χιγκς, όπως είναι η επίσημη ονομασία του.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, πρόκειται για το πρωταρχικό στοιχείο ύλης που θα μας αποκαλύψει ό,τι δεν γνωρίζουμε για τη φύση της πραγματικότητας και το σύμπαν, από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του εως τώρα. Μια ανακάλυψη που αναμένεται να φέρει τα πάνω- κάτω στην εικόνα που έχουμε για τον κόσμο… Καθώς λοιπόν τα διθυραμβικά σχόλια για τη σπουδαία αυτή ανακάλυψη έδιναν και έπαιρναν, αποφασίσαμε να ζητήσουμε την άποψη ενός ειδικού, παλιού γνώριμου του ΑΒΑΤΟΝ, του επίκουρου καθηγητή αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μάνου Δανέζη.

Η "ΦΑΝΤΑΣΙΑ" ΣΤΗ ΓΝΩΣΙΟΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΔΑΜΑΣΚΙΟΥ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΓΝΩΘΙ Σ΄ ΕΑΥΤΟΝ

Του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου

Στην γνωσιοθεωρία του ο Δαμάσκιος εισάγει μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα στρατηγική. Ανατρέπει τη θεωρία της ταύτισης του ισομορφισμού που εισήγαγε ο Αριστοτέλης, σύμφωνα με την οποία η νόηση είναι τα ίδια τα αντικείμενά της και θεωρεί ότι στη φιλοσοφία του νεοπλατωνισμού βρίσκεται ενσωματωμένη η εξής θεωρία αντιστοιχίας της αλήθειας:

<< Η γνώση εναρμονίζεται απόλυτα με το αντικείμενό της, αλλά δεν είναι το αντικείμενό της. >>

ΚΙΟΥΠΚΙΟΛΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ - ΓΙΑ ΤΑ ΚΟΙΝΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ)

                           

            Του Κιουπκιολή Αλέξανδρου, Επίκουρου καθηγητή πολιτικών επιστημών στο ΑΠΘ

Από το ομώνυμο βιβλίο

Τα «κοινά», οι συλλογικοί φυσικοί και πολιτισμικοί πόροι που διαχειριζόμαστε από κοινού με συμμετοχικές πρακτικές, αναδεικνύονται σήμερα στην κριτική θεωρία και πράξη ως ένας από τους βασικούς κόμβους της αυτόνομης πληθυντικής ανοικοδόμησης. Η ενδυνάμωσή τους δεν πλουτίζει μόνο την εμπειρία της κοινωνικής αυτοκυβέρνησης μέσα από αμεσοδημοκρατικούς θεσμούς και κοινότητες σε πολιτισμικούς χώρους, στην υγεία, στην εκπαίδευση, στο διαδίκτυο, στην κατανάλωση και στην παραγωγή. Κτίζει εδώ και τώρα τα μικροθεμέλια της καθημερινής επιβίωσης και συμβίωσης με τους όρους των άλλων κόσμων στους οποίους προσβλέπουμε, εξασφαλίζει τις υλικές και θεσμικές προϋποθέσεις της μετάβασης προς αυτούς και διαπλάθει την άλλη εξισωτική ηθική της κοινής αυτοδιεύθυνσης χωρίς την οποία οι κόσμοι αυτοί δεν θα μπορέσουν να εξαπλωθούν και να αναπαραχθούν.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - Η ΔΙΑΨΕΥΣΗ ΤΟΥ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΥΠΕΡΟΧΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Α. ΤΙ ΕΧΕΙ ΑΠΟΜΕΙΝΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ;

            Με την ευκαιρία των 200 ετών από την γέννηση του Καρλ Μαρξ, ενός από τους πιο γνωστούς στοχαστές και ταυτόχρονα από τους πιο αμφιλεγόμενους, δίνεται η ευκαιρία να εκτιμηθεί ο ρόλος του στην ιστορία των ιδεών και στην πολιτική πρακτική. Έχουν περάσει άλλωστε αρκετές δεκαετίες από τότε που ο Γερμανός στοχαστής ήταν στο επίκεντρο των συζητήσεων και των εμβληματικών κινημάτων ανά τον κόσμο. Οι ιδέες του έχουν υποστεί κριτική από ποικίλες πλευρές ενώ τις τελευταίες δεκαετίες η αίγλη του έχει υποχωρήσει. Το μεγαλύτερο πλήγμα δόθηκε μετά την κατάρρευση των ολοκληρωτικών κομμουνιστικών καθεστώτων και την εμφανή αμηχανία και αδυναμία των απανταχού μαρξιστών να δώσουν μία αξιοπρεπή απάντηση.   

ΓΕΩΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΜΑΝΤΙΚΗ ΣΤΟ ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ

Της Eλένης Παρτίδας

Αρχαιολόγος Ma, PhD I΄ Eφορεία Π. – K. Αρχαιοτήτων

Η έναρξη της μεγάλης ανασκαφής στους Δελφούς αντιδόνησε τον παλμό μιας αρχαίας κοινωνίας με καταλυτικό ρόλο στην ιστορία του πολιτισμού. Συνδυάζοντας τη συγκλονιστική ομορφιά του φυσικού τοπίου με την καλλιτεχνική δημιουργία και τα χειροπιαστά ανασκαφικά ευρήματα, που αποτελούν σταθμό στην ιστορία τέχνης και τεχνολογίας, το ιερό του Φοίβου Απόλλωνα και της Αθηνάς Προναίας κηρύχθηκε από την UNESCO Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Όμως στην καθιέρωση των Δελφών ως παγκόσμιου προσκυνήματος συνετέλεσε και το ιδεολογικό υπόβαθρο τού εκεί Απολλώνειου μαντείου, δηλαδή η καλλιέργεια εννοιών που παραμένουν επίκαιρες: η πάλη των αντιθέσεων για να επικρατήσουν η αρμονία, η τάξη και η κοσμική ισορροπία, ο αέναος αγώνας του καλού ενάντια στο κακό. Εξίσου διαχρονική και έμφυτη είναι η αγωνία του ανθρώπου για όσα τού επιφυλάσσει το μέλλον, η επιθυμία να προγνώσει τη μοίρα του και να επέμβει ώστε να μην καταλήξει έρμαιο των συγκυριών ή του πεπρωμένου. Έτσι οι αρχαίοι Έλληνες κατέφευγαν στους χαρισματικούς εκείνους διάμεσους, τους προφήτες και μάντεις που μπορούσαν να αφουγκραστούν τη θέληση των θεών και να ζητήσουν τη συμβουλή ή καθοδήγησή τους.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΩΤΙΝΟΥ (ΚΕΙΜΕΝΟ-ΒΙΝΤΕΟ)

Της Μαρκοπούλου Άννας

Ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Πλωτίνος γεννήθηκε στην Λυκόπολη της Αιγύπτου κατά το 204 ή 205 μ. Χ..

Αφού μαθήτευσε έντεκα χρόνια κοντά στον Αμμώνιο Σακκά, τον ιδρυτή του νεοπλατωνισμού, ο Πλωτίνος αποφάσισε να ταξιδέψει στις ανατολικές χώρες για να γνωρίσει την σοφία των Περσών και των Ινδών. Γι’ αυτόν τον λόγο προσήλθε στο στρατόπεδο του αυτοκράτορος Γορδιανού, που ετοιμαζόταν να εκστρατεύσει εναντίον των Περσών. Όμως, η προσπάθεια του Πλωτίνου να γνωρίσει την σοφία της Ανατολής απέτυχε, γιατί ο Γορδιανός δολοφονήθηκε στην Μεσοποταμία, ενώ ο Πλωτίνος μόλις κατάφερε να διαφύγει και να διασωθεί στην Αντιόχεια. Από εκεί, ο Πλωτίνος μετέβη στην Ρώμη σε ηλικία 40 ετών, όπου άρχισε την φιλοσοφική του διδασκαλία.

ΤΟ ΚΥΜΒΑΛΕΙΟΝ, ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΡΜΗΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

Της Μαρκοπούλου Άννας

Το «Κυμβάλειον», ο τίτλος του παρόντος έργου που αποτελεί σύνοψη της ερμητικής φιλοσοφίας και αποδίδεται στον Ερμή τον Τρισμέγιστο, είναι ένα όνομα κατεξοχήν μυστηριακό.

ΒΙΝΤΕΟ

Η μυστηριακή του διάστασις αναδεικνύεται από την ετυμολογική του προέλευση: Το κυμβάλειον (στα γαλλικά Kybalion), έλκει την καταγωγή του από το κύμβαλον, μουσικό όργανο το οποίο, όπως μάς παραδίδει ο Διόδωρος Σικελιώτης, εφηύρε για πρώτη φορά, η θεά Κυβέλη. Το κύμβαλον συνδέεται με τα μυστήρια της Σαμοθράκης καθώς και με την Κυβέλη και τον Κορύβαντα που μετέφεραν στην Ασία τις τελετές της μητέρας των θεών και πήγαν στην Φρυγία.

ΕΥΤΡΑΠΕΛΕΣ ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ - ΟΙ ΙΠΠΟΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ ΗΛΙΟΥ ΩΣ ΤΑΡΑΝΔΟΙ ΤΟΥ ΑΗ ΒΑΣΙΛΗ

Πώς τα ιπτάμενα άλογα του Φωτοφόρου Απόλλωνα έγιναν τάρανδοι του Αϊ - Βασίλη και ο ίδιος Άγαλμα της Ελευθερίας.

Τον μήνα Δεκέμβριο, οι Έλληνες γιόρταζαν τον Διόνυσο αλλά και τον Φωτοφόρο Απόλλωνα – Ήλιο, παριστάνοντας τον πάνω στο ιπτάμενο άρμα του να μοιράζει το φως. Το άρμα έγινε έλκηθρο του Αϊ-Βασίλη, τα άλογα έγιναν τάρανδοι και το «δώρο» του φωτός που μοίραζε στους ανθρώπους … έγινε κυριολεκτικά «μοίρασμα δώρων».

"Ξεπατίκωσαν" και το αρχαίο Ελληνικό έθιμο του εορταστικού άρτου, τον οποίο οι αρχαίοι Έλληνες πρόσφεραν στους θεούς σε μεγάλες αγροτικές γιορτές, όπως τα Θαλύσια και τα Θεσμοφόρια και το έκαναν έθιμο της βασιλόπιτας.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ - Η ΛΟΓΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Λογική είναι η νοητική διεργασία κατά την οποία συνδέονται στοιχεία για την παραγωγή αποτελέσματος που σχετίζεται με τα συνδεθέντα πχ αν πούμε ότι 2+2=4 αυτό είναι μια λογική διεργασία ή αν πούμε μιαν οποιαδήποτε λέξη πχ “θάλασσα” αυτό είναι μια λογική διεργασία διότι οι λέξεις είναι σύνδεση αισθητηριακών πληροφοριών (εκ των φαινομένων) με αποτέλεσμα την παραγωγή (υπό μορφή γραμμάτων και φωνημάτων) των λέξεων. Ο όρος “λέξη” εκ του “λέγω” σημαίνει “παράγωγο σύνδεσης”.

Ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο “λόγος” ήταν ο Ηράκλειτος ο οποίος διευκρίνισε ότι ο λόγος είναι ένας σύνδεσμος ο οποίος συνδέει τον κόσμο (τα φαινόμενα) με την ομιλία δηλαδή τα φαινόμενα με κάποιο τρόπο μέσω της διάνοιας  μεταποιούνται σε γνώση και σε λέξεις (λόγο). Γι’ αυτό είναι λάθος να ερμηνεύουμε τη λογική εκκινώντας από τις προτάσεις που είναι παράγωγα των λέξεων. Σωστό είναι να γνωρίζουμε (κατά τον Αριστοτέλη) τις αρχές των όσων ερευνούμε και αρχή του λόγου είναι οι λέξεις οι οποίες ονομάζουν τα φαινόμενα και η έρευνα πρέπει να αρχίζει από την προέλευση των λέξεων και τη σχέση τους με τα φαινόμενα. Έτσι κατορθώσαμε να βρούμε την σχέση ανάμεσα: στα φαινόμενα, τη γνώση και τον λόγο, σχέση που είναι το υπόβαθρο της Λογικής και που αποδεικνύει πώς νοητικά διενεργείται η Λογική, δηλαδή η σύνδεση των όσων φέρνουμε στο μυαλό για να τα κάνουμε γνώση και γλώσσα.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ TESS DAWSON - Η ΚΑΝΑΑΝΙΤΙΚΗ (ΠΡΟΕΒΡΑΪΚΗ) ΠΟΛΥΘΕΪΣΤΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

                                       

                                                                   Ο θεός Βαάλ

Από τα σχολικά βιβλία μάθαμε –και μαθαίνουμε- από μικρά παιδιά για τις ιστορίες της Βίβλου και τα (μυθικά στην ουσία τους) κατορθώματα των ηρώων της. Ανάμεσα σε αυτές, φαντάζομαι πως οι αναγνώστες θα θυμούνται και τη διήγηση για τον Μωυσή που κατεβαίνει από το βουνό με τις δέκα εντολές και βρίσκει τον αδερφό του Ααρών να λατρεύει με «τον λαό του Ισραήλ» το χρυσό βόδι. Ο Μωυσής οργισμένος θρυμματίζει το βόδι και σπάει τις πλάκες του, ενώ στη συνέχεια μεταβαίνει ξανά στο όρος, όπου και υπογράφει το νέο του «συμβόλαιο» με τον Θεό.

Αναρωτηθήκατε όμως ποτέ τι ακριβώς θα μπορούσε να συμβολίζει αυτή η ιστορία; Γιατί οι Ισραηλίτες ένιωσαν την ανάγκη να κατασκευάσουν ένα είδωλο; Και γιατί αυτό είχε τη μορφή βοδιού; Γιατί ο Μωυσής το διέλυσε οργισμένος;

Το παραπάνω γεγονός σηματοδοτεί ουσιαστικά την αρχή του τέλους για την άγνωστη προχριστιανική (και προεβραϊκή στην προκειμένη) παράδοση του λαού που εισήγαγε αργότερα το μοντέλο του μονοθεϊσμού. Μέσα από αυτόν τον λαό της Καναάν ή Χαναάν, με το οργανωμένο πολυθεϊστικό πάνθεον, θα προκύψουν τους επόμενους αιώνες οι –επίσης- πολυθεϊστές Φοίνικες, που εξαλείφθηκαν στο πέρασμα του χρόνου και οι μονοθεϊστές Εβραίοι, πνευματικά τέκνα των οποίων αποτέλεσαν αιώνες αργότερα ο χριστιανισμός και ο ισλαμισμός.

Η Tess Dawson, μια εκπρόσωπος του ρεύματος για την αναβίωση της αρχαίας Καναανίτικης θρησκείας (Natib Qadish), μιλά στον Μηνά Παπαγεωργίου (meta-journalist) για τα ιερά κείμενα της πόλης Ugarit, τους Θεούς και τις παραδόσεις των Καναανιτών, ακόμα και για τα όσα τους ενώνουν με τους αρχαίους Έλληνες!

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ ΚΑΙ Η ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΗ ΩΣ ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΚΟΙ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ (4 ΒΙΝΤΕΟ)

Στην ελληνική κοσμοθεώρηση και φιλοσοφία, αλλά και σύμφωνα με την κβαντική φυσική, η ανθρώπινη ψυχή εξελίσσεται μέσα από πολλές μετενσαρκώσεις με τελικό σκοπό την ένωσή της με τον θείο κόσμο. Μόνο τότε σταματά να εισέρχεται σε σώματα, όταν ολοκληρώσει το έργο για το οποίο υπάρχει. Όταν τελειωθεί θα γίνει ένα με το ΕΝΑ (ΕΝΑΔΕΣ).

Απόσπασμα από  Πολιτεία  Πλάτωνα: κεφάλαιο 10, 620e. Οι τρεις Μοίρες και πώς η ανθρώπινη ψυχή επιλέγει το επόμενο σώμα της. 

<< ...Αφού λοιπόν όλες οι ψυχές είχαν διαλέξει τον τρόπο της ζωής τους,με την ίδια σειρά που τους είχε δώσει ο κλήρος, πήγαιναν μπροστά στη Λάχεση. Εκείνη έδινε στην καθεμία το δαίμονα που διάλεξε για να προστατεύει στη ζωή της και να εποπτεύει στην εκτέλεση των υποχρεώσεων που διάλεξε κάθε ψυχή. Αυτός ο δαίμονας οδηγούσε αρχικά την ψυχή στην Κλωθώ, κάτω ακριβώς από το χέρι της και στο στριφογύρισμα του αδραχτιού, για να επικυρώσει έτσι τη μοίρα που διάλεξε η ψυχή. Μετά την επαφή με το αδράχτι, έφερνε την ψυχή εκεί που έγνεθε η Άτροπος, κάνοντας έτσι αμετάκλητα όσα είχαν κλωστεί, κι από κει, χωρίς να γυρίσουν πίσω πήγαιναν και περνούσαν κάτω από το θρόνο της Ανάγκης κι έβγαιναν από την άλλη μεριά.... >>

ΒΛΑΣΗΣ ΡΑΣΣΙΑΣ - ΤΟ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Τα δύο Ηλιοστάσια (Θερινό και Χειμερινό) και οι δύο Ισημερίες (Εαρινή και Φθινοπωρινή) είναι οι ιδιαίτερες ημέρες του «ενιαυτού», δηλαδή του ετήσιου κύκλου, που σηματοδοτούν την αφετηρία των ισάριθμων εποχών. Ως αφετηριακά σημεία του κάθε τεταρτημορίου του «ενιαυτού», η κάθε μία τους έχει ιδιαίτερη σημασία, αλλά και θρησκευτική διάσταση σε κάθε φυσική Θρησκεία που δέχεται την κυκλικότητα του χρόνου και την αντανάκλαση των θείων αληθειών στα απλά και απτά πράγματα της εκδηλωμένης Φύσης.

ΚΩΣΤΑΣ ΑΞΕΛΟΣ - Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΥ

(Αντίστοιχο κεφάλαιο στο έργο του Κώστα Αξελού

«Ο ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ»)

Στον Ηράκλειτο, ο Λόγος είναι αυτό που συνιστά, φω­τίζει και εκφράζει την τάξη και τη ροή του κόσμου. Ο λό­γος του Ηράκλειτου - ο λόγος του στοχαστή που στοχά­ζεται τον κόσμο - δεν μπορεί να συλληφθεί αν δεν ανοί­ξουμε μαζί του διάλογο. Ο λόγος θεμελιώνει το λόγο και το διάλογο, κι είναι η ψυχή της διαλεκτικής. Αυτό που - με πολλή ασάφεια - ονομάζουμε διαλεκτική, - είναι ο ρυθμός του ηρακλειτικού λόγου, και για να μπορέσουμε να κάνουμε διάλογο με τον Ηράκλειτο πρέπει ν’ ακολου­θήσουμε αυτό το ρυθμό. Η διαλεκτική προϋποθέτει τo λόγο, πρώτη όμως αυτή θα μελετήσουμε, γιατί αυτή μας δείχνει το δρόμο που ακολουθεί η σκέψη του Εφέσιου: η διαλεκτική είναι μια οδός, μια μέθοδος. Η διαλεκτική όμως δεν είναι μια απλή μεθοδολογική εκκίνηση˙ αυτή διαρθρώνει τις δομές της διαίσθησης που συλλαμβάνει τη δομή του κόσμου. Το δικό μας δίχτυ τη συλλαμβάνει μό­νον όταν κάνουμε δικό μας το ρυθμό της˙ αυτή μας δεί­χνει τη μετατροπή του μύθου σε λόγο. Με τη διαλεκτική, η ποίηση του οράματος και του ρήματος ανταμώνει τη σκέψη του λόγου και της σύλληψης του κόσμου. Ο Αρι­στοτέλης, έχοντας κατά νου τη λογική που λειτουργεί με σύστημα και μ’ έννοιες, θεωρεί ιδρυτή της διαλεκτικής το Ζήνωνα τον Ελεάτη (*). Ο Χέγκελ όμως είναι αυτός που πρώτος κατανόησε ότι ο Ηράκλειτος συνέλαβε «την ίδια τη διαλεκτική σαν αρχή» ([1]).Με το κεφάλαιο που έγραψε για τον Ηράκλειτο στα Μαθήματα πάνω στην Ιστορία της φιλοσοφίας, ο Χέγκελ αρχίζει το διάλογο. Μεταφράζει όμως στη γλώσσα της δικής του διαλεκτικής κι οντολογι­κής λογικής τη σκέψη του Ηράκλειτου· ο Χέγκελ κατα­νοεί μεγαλοφυώς τον Ηράκλειτο, αυτή όμως η κατανόηση επιτυγχάνεται στα πλαίσια της δικής του αφηρημένης ιδεαλιστικής σκέψης. Γράφει ότι «ο Ηράκλειτος συλλαμ­βάνει τώρα το ίδιο το απόλυτο σαν διαδικασία, σαν δια­λεκτική... Σ' αυτόν βρίσκουμε για πρώτη φορά στη φιλο­σοφική της μορφή την ιδέα της αφηρημένης σκέψης... Αυτός αποτελεί την αποτελείωση της προγενέστερης συ­νείδησης, μια αποτελείωση της Ιδέας που οδηγεί στην Ολότητα (που είναι και η αφετηρία της φιλοσοφίας), ή η ουσία της ιδέας που εκφράζει το απεριόριστο, το τι είναι το απεριόριστο... Το απόλυτο είναι η ενότητα του είναι και του μη είναι... Το αληθινό είναι το γίγνεσθαι κι όχι το είναι... Η νόηση (Verstand) χωρίζει το είναι από το μη είναι, ο νους (Vernuft) αναγνωρίζει το ένα στο άλλο... κι έτσι το Όλο, το απόλυτο, μπορεί να οριστεί ως γίγνε­σθαι... Το απεριόριστο το είναι καθεαυτό και δι' εαυτό, είναι η ενότητα των αντιθέτων... Στον Ηράκλειτο, η στιγ­μή της αρνητικότητας είναι ενυπάρχουσα... Ο χρόνος εί­ναι το καθαρό γίγνεσθαι... η καθαρή έννοια» ([2]). Η ηρακλειτική διαλεκτική όμως δεν είναι εννοιολογική. Είναι μια διαλεκτική που ενεργοποιεί μια θεμελιακή διαίσθηση των αντιθέτων. Αργότερα θα οικοδομηθεί η διαλεκτική λογική που λειτουργεί με τις αντιθέσεις που υπάρχουν ανάμεσα στις έννοιες και που κλείνει την τυπική λογική της μη αντίφασης μέσα στη συνθετική λογική. Ο διάλογος του Ηράκλειτου με τον Κόσμο εκφράζεται μέσ' από λογι­σμούς που είναι μεγάλες εξισώσεις.

ΘΑΛΗΣ - TO ΥΔΩΡ ΑΠΟ TO ΟΠΟΙΟ ΟΛΑ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΟΛΑ ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΝ

Εισαγωγικά

«Το κατόρθωμα του Θαλή», παρατηρεί ο Guthrie, «έχει παρου­σιαστεί από τους ιστορικούς μέσα από δύο εντελώς διαφορε­τικές θεωρήσεις: από τη μία, ως θαυμαστός πρόδρομος της σύγχρονης επιστημονικής σκέψης, και από την άλλη ως τίποτα περισσότερο από μία ολοφάνερη εκλογίκευση ενός μύθου». Σύμφωνα με τον ίδιο τον Guthrie, μπορεί κανείς να πει ότι «οι ιδέες του Θαλή και των άλλων Μιλησίων δημιούργησαν μία γέφυρα μεταξύ δύο κόσμων - τον κόσμο του μύθου και τον κόσμο του νου»[1].

Προσωπικά πιστεύω ότι το αληθινό επίτευγμα του Θαλή ήταν η υιοθέτηση εκείνης της διανοητικής διαδικασίας, η οποία αποτελεί τη βάση όλης της θεωρητικής γνώσης: εγκαινίασε την παράδοση των λογικών επιχειρημάτων αναφορικά με αυτό που δεν είναι δυνατόν να παρατηρηθεί.

Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΩΣ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ

Απόσπασμα από το κείμενο «Η Δυνατότητα Μιας Αυτόνομης Κοινωνίας: Το Ζήτημα της Δημοκρατίας», που αποτελεί το περιεχόμενο διάλεξης που δόθηκε στο Πανεπιστήμιο του Μπουένος Άιρες τον Σεπτέμβριο του 1993, και που περιλαμβάνεται στο τόμο Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΜΙΑΣ ΑΥΤΟΝΟΜΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ (ΕΚΔ. ΣΤΑΣΕΙ ΕΚΠΙΠΤΟΝΤΕΣ, 2012). Μετάφραση Μιχάλης Τσούτσιας

ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ, Η ΑΥΘΕΝΤΙΑ ΚΑΙ Η ΕΝΟΧΗ ΩΣ ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΛΑΝΕΣ

Επίκληση στο Συναίσθημα (ή στο έλεος) είναι η προσπάθεια να αποσπαστεί η προσοχή μας από την αλήθεια ενός συμπεράσματος, χρησιμοποιώντας συναισθηματισμούς ή και οίκτο. 

Πρόκειται για όλες εκείνες τις περιπτώσεις όπου η συμπάθεια, η συμπόνια και το έλεος επιστρατεύονται με τρόπο παραπλανητικό, προκειμένου να γίνει αποδεκτή ή να θεωρηθεί έγκυρη μια θέση, ακόμη κι αν αυτή είναι παράλογη. Η Επίκληση στο Συναίσθημα είναι μια λογική πλάνη που εκδηλώνεται τόσο εκούσια όσο και ακούσια.