ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ

Το ερώτημα επιστρέφει αδήριτο. Αυτό που δεν μπορέσαμε να κάνουμε στον 19^οκαι τον 20^ό αιώνα, όταν ακόμα ήταν ενεργή και λαμπρή η κοινοτική μας παράδοση, είναι δυνατό να το πραγματοποιήσουμε σήμερα, πάνω στασυντρίμμια του ελληνικού τρόπου; Είναι δυνατό το κοινοτικό ήθος και η κοινοτική μορφή οργάνωσης να αναβιώσουν την εποχή των μεγαπόλεων, των τεράστιων μετακινήσεων πληθυσμών, των πολυεθνικών επιχειρήσεων; Μήπως πρόκειται απλώς για μια ρομαντική φυγή από την πραγματικότητα χωρίς καμιά δυνατότητα εκπλήρωσης;

Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΟΣΧΟΒΑΚΗΣ ΚΑΙ Ο ΟΡΓΑΝΙΣΤΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ

Εκτός από τον Καραβίδα και τον Μαλούχο είναι απαραίτητο να κάνουμε ένα σταθμό στο εξαιρετικά πυκνό και ενδιαφέρον δοκίμιο του Νικολάου Μοσχοβάκη Το εν Ελλάδι Δημόσιον Δίκαιον επί Τουρκοκρατίας[1] όπου η ενδελεχής μελέτη του κοινοτισμού εναρμονίζεται σε κάποιο βαθμό με οργανιστικές ερμηνείες.

Ο Μοσχοβάκης ξεκινά με την γλαφυρή περιγραφή της απογοητευτικής εικόνας της ελληνικής πολιτικής, που αποδίδεται στην δουλική μίμηση ξένων θεσμών: «η πολιτική ημών οργάνωσις απέτυχεν, αίτιον είναι, ουχί ότι το ελληνικόν έθνος στερείται της εις πολιτικόν βίον ικανότητος, αλλ’ ότι εν τη καταλαβούση το έθνος όλον μέθη εις απομίμησιν ξένων ηθών και ξένων θεσμών,

Ο ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ

Τι σταμάτησε αυτά τα κινήματα ψυχής που αξιώθηκε

κι έφτασαν ως τις κοινότητες; Ποιος καπάκωσε

μια τέτοιου είδους αρετή, που μπορούσε μια μέρα

να μας οδηγήσει σ’ ένα ιδιότυπο, κομμένο στα μέτρα της χώρας πολίτευμα; Όπου κοινοτικό

αίσθημα να συμπίπτει με κείνο των αρίστων; Τι

έγινε η φύση που μαντεύουμε αλλά δεν τη

βλέπουμε; Ο αέρας που ακούμε αλλά δεν τον εισπνέουμε;

Ο. Ελύτης[1]

Η κοινότητα δεν υπήρξε μια συσσωμάτωση αδιάφορη για το μάτι των ερευνητών. Από νωρίς διαπιστώθηκε, ότι η εξέταση της θα έθετε κρίσιμα προβλήματα και θα αποκάλυπτε ουσιώδεις πτυχές

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Του  Πανταζόπουλου  Ιωάννη

Η οργάνωση των Ελλήνων τόσο  στα  αρχαία  χρόνια  όσο  και  στα χρόνια της τουρκοκρατίας ήταν βασισμένη στον κοινοτισμό. Την  περίοδο  της  τουρκοκρατίας  κάθε χωριό ήταν και μια κοινότητα με ευρύτατες αρμοδιότητες όσον αφορά τις λειτουργίες της. Οι αρμοδιότητες της ήταν από τα δημόσια έργα μέχρι την συλλογή φόρων αφού το φορολογικό υποκείμενο στην Τουρκοκρατία ήταν η κοινότητα και όχι ο ιδιώτης. Ο Ιωάννης Πανταζόπουλος ένας από τους σοβαρότερους μελετητές της κοινοτιστικής Ελλάδας έχει φέρει στο φως στοιχεία για το πως οι αποκεντρωμένες κοινότητες εφάρμοζαν κοινωνική πολιτική χωρίς ένα κεντρικό κοινωνικό κράτος.

Κλασική περίοδος

Ιδανική ταύτιση κοινότητας-κοινωνίας-πολιτείας έχουμε κατά την κλασσική περίοδο της ιστορίας

Η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΑΝΟΙΓΕΙ ΝΕΟΥΣ ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

Πραγματική πολιτική χωρίς κοινοτισμό δεν νοείται, και κοινοτισμός χωρίς ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών ενός τόπου με τη συνεπαγόμενη πολύπλευρη ανάπτυξή του (οικονομική-αγροτική, οικολογική, αστοχωρική, πολιτική) πάλι δε νοείται. Για να συλλάβει πολιτιστικά κανείς το μεγάλο και το καθολικό πρέπει να εκκινεί πάντοτε από το μικρό και το μερικό, επειδή οι μικρές τοπικές εστίες διαπροσωπικής και κοινωνικής επαφής, γύρω από τις οποίες συναναστρέφονται οι πολίτες, είτε κόμβοι παραγωγικής συνάντησης είτε δρόμοι συνεύρεσης ετεροτήτων, ως "κοινότητες εν δράσει", είναι αυτές που στηρίζουν και αναζωογονούν τον κεντρικό πολιτικό άξονα ενός έθνους ή

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ

Στην παγκόσμια πολιτική ιστορία ο κοινοτισμός είναι επινόηση των Ελλήνων. Οι Έλληνες είναι οι πρώτοι που πλάθουν μέσα από βιωματικές παραδόσεις και τον κοινό βίο μια υψηλού τύπου μυθολογική αφήγηση για τον κόσμο, τον άνθρωπο, τη φύση. Γέννημα της άφθαστης μυθολογίας τους ήταν η φιλοσοφία και η δημοκρατία. Ο αληθινός κοινοτισμός (που δεν είναι ούτε κολεκτιβιστικός ούτε ατομικιστικός) είναι ο ελληνικός. Ο ελληνικός κοινοτισμός ήταν μια πολιτική παράδοση 3000 χρόνων περίπου.

ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ - Ο ΜΕΤΑΝΕΩΤΕΡΙΚΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΜΟΡΦΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ

Πραγματικά,  υπάρχουν  πολλοί  Έλληνες  πολίτες  που  δεν  έχουν  κατανοήσει  τι  ακριβώς  πρεσβεύει  ο  Ελληνικός  Κοινοτισμός. Δεν πρόκειται  για  κάποια  παλινόρθωση  του  προνεωτερικού  τοπικού  κοινοτισμού, αλλά  για  την μετανεωτερική  συγκρότηση  ενός  ανοιχτού  δημοκρατικού  κοινοτισμού  που  σέβεται  με  πρωτότυπο  τρόπο  όλα τα είδη κοινοτήτων.  Τα  είδη  των κοινοτήτων  αυτών  είναι  πολλών ειδών  και θα πρέπει  να  κατανοήσουμε όλοι  ότι  η  θεσμική  νομιμοποίηση  και ο  σεβασμός  όλων  των  μορφών κοινοτήτων  αποτελεί  τη βάση  για  να λειτουργήσει  μια  κοινωνία  που θα  προάγει  τον οικολογικό  και  πνευματικό  ανθρωπισμό.

Μορφές  κοινοτήτων  τις οποίες  προστατεύει  ο  ελληνικού  τύπου  κοινοτισμός  είναι:

α) οι  ανθρωπολογικές πολυαριθμικές  κοινότητες, όπως  η  οικογένεια,  η συνοικία, το  χωριό,  η

πόλη, ο νομός ή  η  περιφέρεια  και  το κράτος.  

β) οι  θρησκευτικές  ή  εκκλησιολογικές  κοινότητες, όπως  όλα  τα είδη  θρησκειών  ή εκκλησιών.

γ) οι  πολιτικές  ή  πολιτιστικές  κοινότητες, όπως σύλλογοι  ή  οργανώσεις  πολιτών  που  προασπίζουν  πολιτικές  και  οικολογικές ιδέες  αλλά και είδη  παραδόσεων.

Το πρόβλημα  εστιάζεται περισσότερο  στο δεύτερο  είδος  κοινοτήτων, τις θρησκευτικές. Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ  ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ  ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ, επειδή  είναι  μια  μεταδιπολική  και μεταφιλελεύθερη  πρόταση  για  τον 21ο  αιώνα, δεν αποδέχεται  ούτε νομιμοποιεί  την κριτική  και  προσβολή  οποιωνδήποτε  κοινοτήτων, όπως και των θρησκευτικών.  Τι  σημαίνει  αυτό; Δεν είναι  δυνατόν μια  σύγχρονη  πολιτική, πολιτιστική  και  κοινωνιοκεντρική πρόταση, όπως  ο  ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ,  να  εκκινεί  διάλογο  και  συζήτηση  για  να  ασκήσει κριτική  σε  θρησκείες  ή  εκκλησίες, γιατί  μια τέτοια πολιτική  στάση  τον εισάγει αυτόματα  σε  ζητήματα  πίστης και μεταφυσικής  που δεν αφορούν  τον δημόσιο  πολιτικό  χώρο  καθιστώντας  τα  προτάγματά  του ιδεολογήματα.

Να  θυμίσω  ότι  η  ενασχόληση  με  τη  σύγχρονη  πολιτική  τον 21ο  αιώνα  πρέπει  να  αφήσει πίσω  της  τακτικές  και  λογικές  που ακολουθήθηκαν  κατά  τον 19ο  και  τον 20ο  αιώνα. Για  παράδειγμα, τον 20ο  αιώνα  σε  τέτοια  απαράδεκτα  λάθη  υπέπεσε  η  μαρξιστική  αριστερά  που πολέμησε  το θρησκευτικό φαινόμενο  χωρίς  να συνειδητοποιεί  ότι  με την κίνησή  της αυτή  διεκδικούσε   ρόλο θρησκείας αντικαθιστώντας  τη  θρησκευτική  μεταφυσική  με τη δική της. Από  την άλλη,  η  συντηρητική  ακροδεξιά  ασπάστηκε  και ενσωμάτωσε  στις πολιτικές της ιδέες  θρησκευτικές πεποιθήσεις  που ακύρωναν  κάθε πραγματιστικό  πολιτικό  διακύβευμα  για  τις ελευθερίες  των πολιτών.

Εν κατακλείδι, για  τον ΕΛΛΗΝΙΚΟ  ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟ,  είναι  απολύτως  σεβαστή  κάθε μορφή  θρησκευτικής κοινότητας προτάσσοντας ως πρώτη προτεραιότητα την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ. Δεν είναι  δυνατόν  να γίνεται ορθολογική  κριτική  σε  ζητήματα  που υπεισέρχονται  θέματα  πίστης, συναισθημάτων  και  μεταφυσικής  νομιμοποιώντας  στο  δημόσιο χώρο  την διαίρεση  και την αφαίρεση  και όχι  την πρόσθεση  και τον πολλαπλασιασμό  για  την  αρμονική  συνύπαρξη του διαφορετικού  αποφεύγοντας  οποιαδήποτε  μορφή  μισαλλοδοξίας  και  σύγκρουσης. 

ΑΛΗΘΕΙΑ, ΤΙ ΔΕΙΧΝΕΙ ΑΥΤΗ Η ΕΙΚΟΝΑ; ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ

Η εικόνα που βλέπετε είναι από την Ελβετία.Στην πλατεία μιας πόλης διεξάγεται ένα δημοψήφισμα (σχεδόν τρεις φορές το χρόνο) στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι πολίτες και αποφασίζουν για τα πάντα (οικονομικά, κοινωνικά και εκπαιδευτικά θέματα της περιοχής τους). Οι πλατείες ως σημεία συνάντησης, συνάθροισης και επαφής των πολιτών δεν παίζουν διακοσμητικό ρόλο στην καθημερινή ζωή τους, αλλά εκεί θεμελιώνεται μια ουσιαστική πολιτική και κοινωνική σχέση μεταξύ των ανθρώπων ερχόμενοι ο ένας κοντά με τον άλλο.


Οι Ελβετοί μελέτησαν πολύ καλά αυτό που έκαναν κάποτε οι παλιοί Έλληνες στην αρχαία Ελλάδα μέσα στην εκκλησία του δήμου, στο Βυζάντιο και την περίοδο της τουρκοκρατίας (σε μικρότερο βαθμό) γύρω από την ενορία. Έτσι, υιοθέτησαν τον ελληνικό κοινοτισμό και τον προσάρμοσαν στα

Η ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ

Η μεταφυσική, ως κλάδος της φιλοσοφίας, δεν ασχολείται με κανένα δεδομένο του φυσικού υπαρκτού κόσμου, αλλά με την αιτία, το σκοπό και τους όρους ύπαρξης του φυσικού κόσμου, δηλαδή το νόημα ύπαρξης του κόσμου. Για αυτό και η θεμελιακή της διάσταση συλλαμβάνεται στη γλώσσα τόσο ως προς τον τρόπο χρήση της όσο και ως προς τη φιλοσοφία της.

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ

Ο Αριστοτέλης, αποφασισμένος να διαχωρίσει την τέχνη και ειδικότερα την ποιητική τέχνη από τις ηθικές παραμέτρους και την πολιτική, ξεκινάει διαιρώντας τρία είδη "σκέψης" - τομέων όπου μπορεί να διοχετευτεί η ανθρώπινη δραστηριότητα: τη γνώση (θεωρία), την πράξη (πράξις) και τη δημιουργία (ποίησις). Διαιρεί τη μιμητική τέχνη σε δύο κατηγορίες: Στην τέχνη της μίμησης οπτικών εμφανίσεων με τη βοήθεια του χρώματος και του σχεδίου και στην τέχνη της μίμησης ανθρώπινων πράξεων με τη βοήθεια του στίχου, του τραγουδιού και του χορού. Υποθέτει ότι ο άνθρωπος ωθείται στη μίμηση είτε επειδή η αναγνώριση της μίμησης είναι ευχάριστη στον ίδιο ως λογικό ον (η αναγνώριση της μίμησης συνιστά ειδική μορφή μάθησης), είτε επειδή η μελωδία και ο ρυθμός είναι ευχάριστα και σύμφυτα με την ανθρώπινη φύση. 

Στο έργο του Ποιητική Τέχνη, ο Αριστοτέλης απαντά στις κατηγορίες που απευθύνει ο Πλάτωνας σε

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, "Η ΑΡΕΤΗ ΩΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΚΑΙΡΙΚΟΤΗΤΑΣ" - ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ 9

ΕΝΟΤΗΤΑ 9

Μετάφραση

[Παραδείγματος χάριν μπορεί κανείς να φοβηθεί ή να δείξει θάρρος, να επιθυμήσει, να οργισθεί ή να σπλαχνισθεί, γενικά να νιώσει ευχαρίστηση ή δυσαρέσκεια, και σε μεγαλύτερο και σε μικρότερο βαθμό, κι ούτε το ένα ούτε το άλλο από τα δύο αυτά είναι καλό. Να τα αισθανθεί όμως κανείς όλα αυτά τη στιγμή που πρέπει, σε σχέση με τα πράγματα που πρέπει, σε σχέση με τους ανθρώπους που πρέπει, για τον-λόγο που πρέπει και με τον τρόπο που πρέπει, αυτό είναι, κατά κάποιον τρόπο,

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, "ΦΥΣΗ, ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΗ" - ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ 8

ΕΝΟΤΗΤΑ 8η

Μετάφραση

[Αν λοιπόν η κάθε τέχνη εκπληρώνει σωστά το έργο της με αυτόν τον τρόπο, έχοντας στραμμένο το βλέμμα της προς το μέσον και κατευθύνοντας προς αυτό όλα τα έργα της (γι' αυτό και συνηθίζουμε να λέμε στο τέλος για όλα τα πετυχημένα έργα, πως τίποτε δεν έχουμε να προσθέσουμε σ' αυτά ή να τους αφαιρέσουμε, δεδομένου ότι η υπερβολή και η έλλειψη, φθείρουν το σωστό, ενώ η μεσότητα το

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, "ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ ΩΣ ΜΕΣΟΤΗΤΑ" - ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ 7

ΕΝΟΤΗΤΑ 7η

Μετάφραση

[Σε καθετί λοιπόν που είναι συνεχές και διαιρετό μπορούμε να πάρουμε ένα κομμάτι μεγαλύτερο, ένα κομμάτι, μικρότερο ,είτε σε σχέση προς το ίδιο το πράγμα, είτε «σε σχέση προς εμάς… Όταν λέω «μέσον σε σχέση προς το πράγμα», εννοώ «αυτό που απέχει εξίσου από καθένα από τα δύο άκρα»· αυτό, φυσικά, είναι ένα, και το ίδιο για όλους.  Όταν, πάλι, λέω «μέσον σε σχέση προς εμάς»., εννοώ «αυτό που δεν είναι ούτε πάρα πολύ ούτε πολύ λίγο», κάτι που, βέβαια, δεν είναι ούτε ένα ούτε το ίδιο για όλους. Παράδειγμα: Αν τα δέκα είναι πολλά και τα δύο λίγα, μέσον σε σχέση προς το πράγμα θεωρείται το έξι, αφού αυτό» υπερέχει και υπερέχεται κατά τον ίδιο αριθμό μονάδων. Αυτό βέβαια είναι το μέσον σύμφωνα με τις διδασκαλίες της αριθμητικής. Το μέσον όμως

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, "Η ΕΞΙΣ" - ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ 6

ΕΝΟΤΗΤΑ 6η

Μετάφραση

[Δεν πρέπει όμως,να το πούμε μόνο έτσι, ότι η αρετή είναι «έξη». Πρέπει να πούμε και τι λογής »έξη» είναι. Ας πούμε λοιπόν πως η κάθε αρετή, όποιου πράγματος είναι αρετή, και το ίδιο το πράγμα το κάνει να φτάσει στην πιο· "τέλεια” κατάσταση του και επιπλέον το βοηθεί να εκτελέσει με τον σωστό τρόπο το έργο του» π.χ. η αρετή του ματιού και το ίδιο το μάτι το κάνει τέλειο, αλλά επίσης και, το έργο του, αφού η αρετή του ματιού.  Είναι που κάνει να βλέπουμε καλά. Όμοια η

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, "Η ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΗ ΚΑΙ Η ΔΥΣΑΡΕΣΚΕΙΑ" - ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ 5

ΕΝΟΤΗΤΑ 5η

Μετάφραση

[Σημάδι αποδεικτικό των έξεων πρέπει να θεωρούμε την ευχαρίστηση ή τη δυσαρέσκεια που συνοδεύει τις πράξεις μας. Αυτό θα πει: Όποιος μένει μακριά από τις σωματικές ηδονές και αυτό του προκαλεί ευχαρίστηση, είναι άνθρωπος σώφρων ακόλαστος, είναι αυτός που το πράγμα αυτό τον δυσαρεστεί. Επίσης: ο άνθρωπος που στέκεται να αντιμετωπίσει όλα τα επικίνδυνα πράγματα και αυτό του προκαλεί ευχαρίστηση ή, έστω, δεν τον δυσαρεστεί, είναι ανδρείος.· Δειλός είναι αυτός που το πράγμα αυτό τον δυσαρεστεί. Και όλα αυτά γιατί η ηθική αρετή σχετίζεται στην πραγματικότητα με την ευχαρίστηση και με τη δυσαρέσκεια: η ευχαρίστηση μας εξωθεί να κάνουμε ευτελή

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, "Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ" - ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ 4

ΕΝΟΤΗΤΑ 4η

Μετάφραση

[Το ίδιο συμβαίνει και με τις αρετές: κάνοντας αυτά που κάνουμε στην καθημερινή μας συνάφεια με τους άλλους ανθρώπους άλλοι γινόμαστε δίκαιοι και άλλοι άδικοι· επίσης: κάνοντας αυτά που κάνουμε στις επικίνδυνες και φοβερές περιστάσεις της ζωής και αποκτώντας σιγά-σιγά τη συνήθεια να αισθανόμαστε φόβο ή θάρρος, άλλοι γινόμαστε ανδρείοι και άλλοι δειλοί. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και σε σχέση με τις επιθυμίες και την οργή: άλλοι  γίνονται σώφρονες και πράοι και άλλοι ακόλαστοι και οργίλοι, οι πρώτοι με το να συμπεριφέρονται έτσι στις περιστάσεις αυτές και οι άλλοι με τον αντίθετο τρόπο. Με δυο λόγια: οι έξεις γεννιούνται από την επανάληψη όμοιων ενεργειών. Γι' αυτό και πρέπει να φροντίζουμε οι ενέργειες μας να έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, αφού οι έξεις είναι τελικά αντίστοιχες προς τις διαφορές που οι ενέργειες αυτές παρουσιάζουν μεταξύ τους. Δεν έχει λοιπόν μικρή σημασία να αποκτά κανείς όσο γίνεται πιο νέος αυτές ή εκείνες τις συνήθειες. Ίσα-ίσα έχει πολύ μεγάλη σημασία, ή μάλλον σημαίνει το παν.]

ΣΧΟΛΙΑ

Η συμπεριφορά του ανθρώπου διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην από­κτηση της αρετής. Ο Αριστοτέλης θεωρεί για παράδειγμα ότι οι άνθρωποι γίνονται ενάρετοι, μέσα από τον τρόπο που

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, "Η ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΩΣ ΕΘΟΣ" - ΗΘΙΚΑ ΝΟΚΟΜΑΧΕΙΑ 3

ΕΝΟΤΗΤΑ 3η

Μετάφραση

[Την επιβεβαίωση μας την προσφέρει και αυτό που γίνεται στις πολιτείες· πραγματικά, οι νομοθέτες κάνουν καλούς τους πολίτες τους ασκώντας τους να αποκτούν τις συγκεκριμένες συνήθειες -αυτή είναι η θέληση του κάθε νομοθέτη, και όσοι δεν τα καταφέρνουν σ” αυτό, δεν πετυχαίνουν στο έργο τους· σ” αυτό, άλλωστε, και διαφέρει τελικά το ένα πολίτευμα από το άλλο, το καλό από το λιγότερο καλό. Επίσης: Η γένεση κάθε αρετής και η φθορά της έχουν την ίδια αρχή και γίνονται με τα ίδια μέσα -έτσι ακριβώς γίνεται και στις τέχνες: παίζοντας κιθάρα γίνονται και οι καλοί και οι κακοί

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, "Η ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΑΞΗΣ" - ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ 2

ΕΝΟΤΗΤΑ 2η

Μετάφραση

Για καθετί που το έχουμε από τη φύση, πρώτα έχουμε τη δυνατότητα του να ενεργήσει.· Στην ενέργεια την ίδια  φτάνουμε ύστερα (το πράγμα γίνεται φανερό στις αισθήσεις μας· πραγματικά, τις αισθήσεις της όρασης ή της ακοής δεν τις αποκτήσαμε έχοντας δει ή έχοντας ακούσει πολλές φορές, αλλά αντίθετα: έχοντάς τες τις χρησιμοποιήσαμε,  δεν τις απο­κτήσαμε με τη χρήση). Τις αρετές όμως τις αποκτούμε αφού πρώτα τις ε­φαρμόσουμε στην πράξη – όπως ακριβώς γίνεται και στις άλλες τέχνες.· Τα πράγματα δηλαδή που πρέπει πρώτα να τα μάθουμε προτού αρχίσουμε να τα κάνουμε, τα μαθαίνουμε κάνοντας τα.· Π.χ. οι  οικοδόμοι γίνονται χτίζοντας σπί­τια, κιθαριστές παίζοντας κιθάρα, με τον ίδιο τρόπο γινόμαστε: δίκαιοι κάνο­ντας δίκαιες πράξεις, σώφρονες κάνοντας σώφρονες πράξεις, ανδρείοι κάνο­ντας ανδρείες πράξεις.

ΣΧΟΛΙΑ

Ο Αριστοτέλης υποστηρίζει ότι για καθετί που έχουμε από τη φύση μας ,πρώτα έχουμε τη δυνατότητά του να ενεργήσει. Έπειτα φτάνουμε στην ενέργεια. Τις αρετές ωστόσο ,τις αποκτούμε αφού πρώτα τις εφαρμόσουμε στην πράξη .

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ "Η ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΗΘΙΚΗ ΑΡΕΤΗ" - ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ 1

Ενότητα 1η

Μετάφραση

[ Δύο λοιπόν, όπως είδαμε, είναι τα είδη της αρετής, η διανοητική και η ηθική. Η διανοητική αρετή χρωστάει και τη γένεση και την αύξηση της κατά κύριο λόγο στη διδασκαλία (γι” αυτό κι εκείνο που χρειάζεται γι” αυτήν είναι η πείρα και ο χρόνος), ενώ η ηθική αρετή είναι αποτέλεσμα του έθους (και το ίδιο της το όνομα, άλλωστε, μικρή μόνο διαφορά παρουσιάζει από τη λέξη έθος). Αυτό ακριβώς κάνει φανερό ότι καμιά ηθική αρετή δεν υπάρχει μέσα μας εκ φύσεως. Πραγματικά, δεν υπάρχει πράγμα εφοδιασμένο από τη φύση μι κάποιες ιδιότητες, που να μπορείς να το συνηθίσεις να αποκτήσει άλλες ιδιότητες. 

Παράδειγμα η πέτρα: καμωμένη από, τη φύση να πηγαίνει προς τα κάτω, δεν είναι δυνατό να συνηθίσει να πηγαίνει προς τα πάνω, έστω κι αν χιλιάδες φορές προσπαθήσει κανείς να της το μάθει πετώντας την και ξαναπετώντας την προς τα πάνω· ούτε η φωτιά μπορεί να συνηθίσει να πηγαίνει προς. τα κάτω» γενικά δεν υπάρχει πράγμα καμωμένο από τη φύση να συμπεριφέρεται με έναν ορισμένο τρόπο, που να μπορεί να συνηθίσει να συμπεριφέρεται με άλλον τρόπο. Συμπέρασμα: οι

ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΑΤΟΜΟ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΚΡΑΤΙΚΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΗΣ ΤΡΙΠΛΗΣ ΔΙΥΛΙΣΗΣ (ΒΙΝΤΕΟ)

Του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου

Ο  αρχαίος  φιλόσοφος  Σωκράτης,  όπως  και  αρκετοί  φιλόσοφοι  της  εποχής  του,  είχαν  συλλάβει μια  άλλη  αντίληψη  για  την ανθρώπινη  υπόσταση,  έναν  άλλο  τύπο  ανθρώπου, τον άνθρωπο που φιλοσοφεί. Γίνεται  λόγος για το "συλλογικό άτομο". Στην  ελληνική  αντίληψη  για  τον ανθρωπισμό  ελευθερία  και χαρά θεωρείται  η  κοινωνία  σχέσεων,  οι  σχέσεις  μας  με  τους άλλους. Για  να  σφυρηλατηθεί  μια αλληλέγγυα  και  ουσιαστική  σχέση  των ανθρώπων μεταξύ  τους,  είναι  απαραίτητο  να συναισθάνονται  ο  ένας  τον άλλο,  να  συνειδητοποιούν  κάθε  στιγμή  με  ποιο τρόπο  θα μπορούσαν  να  βρίσκονται  στη  θέση  του άλλου. Είναι  αυτό που εννοούμε  ότι  πρέπει  οι άνθρωποι  να  κομίζουν  ως  τρόπο  ζωής  τη  δυνατότητα  "απόβλεψης"  της  ύπαρξης  των  άλλων μέσα  από  την πολλότητα  των  πλευρών,  των όψεων  και  των σκιάσεων  που  αποτυπώνουν  μέσα μας  την αντίληψή  μας  για  τους άλλους. 

Ο ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΙΑΚΥΒΕΥΜΑ ΤΟΥ

Ο ελληνικού τύπου κοινοτισμός υπερβαίνει τα οποιαδήποτε νεωτερικά σχήματα και ιδεολογήματα που συνδέονται με τις ιδέες της αριστεράς και της δεξιάς. Οι όροι "αριστερά" και "δεξιά" αποτελούν για μας μέρη του λόγου, ως επιρρηματικοί προσδιορισμοί της ελληνικής γραμματικής, και η οποιαδήποτε εμπλοκή τους στην ενασχόληση της ουσίας της πολιτικής όχι μόνο προσδίδει στην πολιτική ποδοσφαιρική διάσταση αλλά και ακυρώνει, ως εξωτερικές ετικέτες  που  είναι, την πραγματική παραγωγή πολιτικού λόγου και τη συγκρότηση ενός δημόσιου χώρου συζήτησης και διαβούλευσης μεταξύ των πολιτών με απώτερο στόχο την δημιουργία μιας αγοράς Κοινού Λόγου, που τόσο εκλείπει στους σύγχρονους καιρούς.

ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ - Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΘΕΑΤΡΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΒΟΥΛΕΥΤΗΡΙΩΝ

Αναρωτιούνται πολλοί σύγχρονοι Έλληνες πολίτες αν υπάρχουν στοιχεία που μαρτυρούν τους τόπους που επέλεγαν οι αρχαίοι, προκειμένου να συζητήσουν και να κοινωνήσουν ζητήματα που αφορούσαν τις πόλεις τους, τον πολιτισμό, την τέχνη, ουσιώδη θέματα της κοινότητάς τους.

ΚΑΡΑΒΙΔΑΣ - ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΠΟΛΥΩΝΥΜΟ

Ο  Κωνσταντίνος  Καραβίδας  στην επιστολή  του  προς  τον Νίκο  Γιαννιό: 

Ο Ισοκράτης επιλέγει

Φίλε  Κύριε   Γιαννιέ,

Στο προηγούμενο πρώτο μέρος της απαντήσεώς μου, σας έδωσα μια περιγραφή και αρκετές, όπου χρειάστηκαν, αποδεικτικές αναλύσεις καθώς και μια γενική κάτοψι του «κοινοτισμού»`

ο «κοινοτισμός», σας είπα, δεν είνε σύστημα διοικητικών δικαίων` είνε πνεύμα ζωής, είνε βίωσις, είνε δεδομένο οικονομικό, κοινωνικό και βιολογικό και εμφανίζεται υπό πολυάριθμες μορφές

ΟΤΑΝ Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ Η ΙΣΟΤΗΤΑ ΚΑΘΙΣΤΑΝΤΑΙ ΔΟΓΜΑΤΑ

Η  "ελευθερία"  πολιτική  και  οικονομική  καθίσταται  ιδεολογία στο νεωτερικό πολιτισμό(φιλελευθερισμός). Απόλυτη  ελευθερία  δεν υπάρχει, γιατί  γεννά  νέες  μορφές  δουλείας, νέα  αφεντικά  και νέους δούλους. Το  ίδιο  συμβαίνει  με την ισότητα. Απόλυτη  ισότητα  οικονομική, πολιτική και κοινωνική  (κομμουνισμός-σοσιαλισμός) είναι  αδύνατον να υπάρξει, γιατί οδηγεί  στο  αντίθετο αποτέλεσμα,  σε μια πολιτεία  ανελευθερίας. 

Γνωρίζουμε  πολύ καλά  πλέον ότι  το  πραγματικό νόημα  σε  μια  πολιτεία, μια κοινωνία,  είναι  η  ποιότητα  των  πολιτικών,  κοινωνικών  και  οικονομικών σχέσεων  μεταξύ  των ανθρώπων  σε  σχέση  με τον  τρόπο  που  τις  εντάσσουν  στο  όλον, στην κοινότητα. Για  αυτό  και οι αρχαίοι  προσλάμβαναν  την ενασχόληση  με τα "της πόλεως"  ως κοινό  αρεταϊκό  άθλημα,  ως  προσπάθεια  αυθυπέρβασης. Προσπάθεια  να  ξεπεραστεί  η  εγωτική  φιλοσοφία  και  το  προσπορίζειν  ιδιοτελώς. Το  άθλημα  συνίσταται  στην προσπάθεια  του  ανθρώπου  να  νικήσει  τον εγωκεντρισμό  του,  να  συνειδητοποιήσει  ότι  η  συνύπαρξη  και η συνεργασία  με  τον άλλο  μπορεί  να αποκαλύψει  στον ίδιο  του τον εαυτό  δυνατότητες  που  δεν μπορούσε  να φανταστεί, οι οποίες  μεταμορφώνουν  τον τρόπο  που αντιλαμβάνεται  τον  κόσμο  και  τον εαυτό  του.

Ο  Σαράντος  Καργάκος  παρακάτω παραθέτει  δύο  αποσπάσματα  του Λίνκολν  και  του Πλάτωνα  για  την "ελευθερία",  μια ιδέα  την  οποία   ο νεωτερικός  πολιτισμός  μας  την  κατέστησε  είδωλο  ανώτερο και  από  τον  ίδιο  τον  άνθρωπο: 

[ Ὁ Ἀβραάμ Λίνκολν τό εἶχε πεῖ: «Δίνοντας ἐλευθερία στούς σκλάβους, διασφαλίζουμε τήν ἐλευθερία τῶν ἐλευθέρων». Σήμερα οἱ περισσότεροι λαοί ἔχουν κατακτήσει –τυπικά τουλάχιστον–