Θεωρούν πολλοί ότι ο όρος ελληνικότητα αποτελεί ιδεολόγημα και κατασκευασμένη κοινωνική φαντασίωση μιας παράδοσης χωρίς νόημα και ότι δεν αντέχει σε μια ορθολογική θεώρηση των πραγμάτων ούτε την βάσανο οποιασδήποτε μορφής της κριτικής σκέψης. Αγνοούν μια μοναδική σύλληψη που αποτέλεσε τρόπο του βίου (όχι εικασία, είναι βίωμα ζωής) και δεν γνωρίζουν ότι ο ελληνικός κοινοτικός τρόπος είναι η πιο συμβατή με τον ανθρωπισμό αφήγηση για το πώς θα μπορούσε να υπάρχει ο κόσμος και τα όντα. Η ελληνικότητα, ο ελληνικός κοινοτικός δημοκρατικός τρόπος του βίου, μια πολιτιστική παράδοση περίπου 3500 χρόνων αποτυπώνεται ξεκάθαρα σε όλες τις κλασσικές μορφές της ελληνικής τέχνης.
Ο τρόπος που συνελάμβαναν την πραγματικότητα, τον κόσμο ως όλον, οι Έλληνες αποτελεί παράλληλα και μια μεγάλη παγκόσμια πανανθρώπινη κληρονομιά που αν καταμαρτυρηθεί στο δημόσιο λόγο θα καταστεί η αφορμή να αναζωογονηθούν οι σύγχρονες κοινωνίες και να μεταβληθεί ριζικά όχι μόνο ο τρόπος που προσλαμβάνουμε τις ανθρώπινες σχέσεις, αλλά και ο τρόπος που συγκροτούμε τις δομές και τους θεσμούς για την επίτευξη συγκρότησης μια αληθινής δημοκρατικής πολιτείας.
Η ελληνική τέχνη μετέρχεται τους όρους, τα μοτίβα και τις μορφές εκείνες που αποτυπώνονται και στις σχέσεις κάτω από τις οποίες υπάρχουν τα όντα. Δεν στέκεται στα επιμέρους υπαρκτά όντα που είναι εφήμερα, αλλά στον αιώνιο τρόπο που υπάρχουν τα ίδια τα όντα. Αυτός ο τρόπος ύπαρξης των όντων συλλαμβάνεται στον τρόπο που σχετίζονται μεταξύ τους και αυτό το πλέγμα των σχέσεων είναι κοσμικό κατόρθωμα. Στον ελληνικό πολιτισμό κάθε πραγματική σχέση είναι κατόρθωμα. Ο ίδιος ακριβώς τρόπος κάτω από τον οποίο υπάρχουν τα όντα και ο κόσμος φανερώνεται και στην πόλη, την ελληνική πολιτική κοινότητα, ως ένα κατόρθωμα συνύπαρξης που τείνει από την κοινωνία της χρείας στην κοινωνία του αληθούς.
Η ελληνική τέχνη σε καμιά περίπτωση δεν είναι ψυχαγωγική ούτε κομίζει το παραμικρό διακοσμητικό στοιχείο, γιατί συμπυκνώνει το σύνολο των φιλοσοφικών εντυπώσεων και αισθητικών δομών που φανερώνονται στον κατ' αλήθειαν τρόπο οργάνωσης της όντως πόλεως ως πολιτικής κοινότητας.
Το προϊόν της ελληνικής τέχνης είναι το "άγαλμα" με την πλατιά έννοια. Είναι εκείνο που όταν θεάται ή γίνεται αντικείμενο του αισθητού, προσφέρει αγαλλίαση και ατελείωτη τέρψη. Ενώ ο δυτικός καλλιτέχνης μιμείται ένα φυσικό ή προκαθορισμένο μορφολογικά από συμβάσεις ον, ο Έλληνας καλλιτέχνης, για να συλλάβει την αλήθεια, αφαιρεί όλα τα περιστασιακά γνωρίσματα του όντος και συνοψίζει επάνω του όλα εκείνα που συλλαμβάνονται από τον κοινό νου σε κάθε χρονική στιγμή της αέναης μεταβολής του, γιατί τίποτα δεν εννοείται ως στατικό αλλά ως διαρκώς κινούν. Το άγαλμα, το προϊόν της ελληνικής τέχνης, διασώζει τον κοινό τρόπο που υπάρχουν τα όντα, διασώζει την ουσία των όντων, γιατί το αληθινό είναι εκείνο που διατηρείται απαράλλαχτο αιωνίως μέσα στα όντα. Ο μορφολογικός οίστρος των κοινών σχημάτων συνεχίζεται και συλλαμβάνεται μέσα στην διαχρονία του ελληνικού καλλιτεχνικού τρόπου ως ένα μοναδικό και ιδιάζον στοιχείο της αισθητικής ταυτότητας του ελληνικού πολιτισμού.
Το άγαλμα λειτουργεί ακριβώς όπως και η αρχαία τραγωδία, το υψηλότερο ποιοτικά και αισθητικά καλλιτεχνικό έργο του ανθρώπινου πνεύματος. Η αρχαία τραγωδία προσφέρει την αγαλλίαση της θέας του υπαρκτού, επειδή λειτουργεί αποκαλυπτικά. Πώς πετυχαίνει αυτήν την αποκάλυψη; Ο τραγικός ήρωας υπερβαίνει τη δεδομένη ή αυτονόητη λογικότητα που διέπει τα πάντα και επαναστατώντας σπάει κατεστημένους θεσμούς και συμβάσεις οδηγούμενος στην ύβριν. Στην ουσία ο τραγικός ήρωας, χωρίς να το συνειδητοποιεί, διανοίγει τον κοινωνικό ορίζοντα της δράσης του, απελευθερώνεται από το σύνηθες και το ανορθόλογο στοιχείο που λιμνάζει παθολογικά στον ψυχισμό του και ανίσταται. Δηλαδή, οδηγείται στην ελευθερία από κάθε προκαθορισμό, επειδή ίπταται πάνω από τη δεδομένη δυνατότητά του ανοίγοντας τη δίοδο προς το υπερβατικό.
Η διαρκής απόπειρα για υπέρβαση των ορίων κάθε αυτονόητου ή δεδομένου όντος χαρακτηρίζει τον μεταφυσικό άξονα που κομίζει ο ελληνικός τρόπος του βίου. Ως μεταφυσική δεν εννοείται εδώ ο αστήρικτος εμπειρικά βερμπαλισμός και η ανούσια ιδεαλιστικού χαρακτήρα φλυαρία. Η μεταφυσική, ως θεμελιακός πυρήνας της φιλοσοφίας, νοείται ως η συνεχής αναζήτηση του ορθώς διανοείσθαι δια του ορθώς κοινωνείν, είναι δηλαδή μια ατέλεστη τελειότητα.
