Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΞΕΝΟΥΣ ΠΙΣΤΩΤΕΣ ΤΗΣ (ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ)

Η Ελλάδα δεν είναι “ξένη” ως προς τις οικονομικές κρίσεις,όπως η σημερινή. Η χώρα είναι χρεωμένη από την ανεξαρτησία της κι έχει περάσει από ένα κύκλο δανεισμού πολλές φορές. Οι ξένες δυνάμεις είχαν πάντα ενδιαφέρον για τη διατήρηση της σταθερότητας στην Ελλάδα και πάντα συμφωνούσαν στην αναχρηματοδότηση του χρέους της. Το μόνο νέο στοιχείο σ΄ αυτή τη κρίση είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει πια τόσο μεγάλη στρατηγική σημασία,όπως είχε πριν από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Υπερχρεωμένο γεννήθηκε το σύγχρονο ελληνικό κράτος μετά από τον αγώνα ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία (1821-1832).Χρειάστηκε η αποφασιστική δυτική επέμβαση το 1827 για να γείρει η πλάστιγγα υπέρ της Ελλάδας σ΄ αυτή τη σύγκρουση. Ο πόλεμος είχε διαταράξει το εμπόριο στην Ανατολική Μεσόγειο και η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο εξέφραζαν την ανησυχία τους ότι ένα κενό εξουσίας στην περιοχή θα έδινε τη δυνατότητα στη Ρωσική Αυτοκρατορία να βρει την πρόσβαση που πάντα επιθυμούσε στη Μεσόγειο.

ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Κατά τη μακρά περίοδο της Τουρκοκρατίας, η οποία άρχισε με την Άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, η προοπτική να εξασφαλίσουν οι Έλληνες την ελευθερία τους έμοιαζε μακρινή. Μόνο προς τα τέλη του 18ου αιώνα άρχισαν να εκδηλώνονται τα πρώτα σκιρτήματα του εθνικού κινήματος, ενός αιώνα κατά τη διάρκεια του οποίου η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε αρχίσει να αποδυναμώνεται στρατιωτικά, εδαφικά και οικονομικά. H επιφανής ομάδα των Ελλήνων Φαναριωτών αλλά και η εύρωστη τάξη των εμπόρων ελληνικής καταγωγής και παιδείας που έφτασαν να κυριαρχούν στο εμπόριο της αυτοκρατορίας προσέφεραν την απαραίτητη υλική βάση για μια πνευματική αναγέννηση με σκοπό να τονωθεί το αίσθημα του απαράμιλλου εθνικού κληροδοτήματος, ενώ ο άνεμος που φύσηξε με το ξέσπασμα της πρόσφατης Γαλλικής Επανάστασης έπνεε ακόμη.

ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

Κατεβάστε δωρεάν 20 βιβλία για την Επανάσταση του 1821 (PDF)


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΑΘΑ - ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΟΥΜΕΝΗ ΕΛΛΑΣ (ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ)

ΤΡΙΚΟΥΠΗ - ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ 1

ΤΡΙΚΟΥΠΗ - ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ 2

ΤΡΙΚΟΥΠΗ - ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ 3

ΤΡΙΚΟΥΠΗ - ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ 4

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΟΡΔΑΤΟΣ - Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

ΦΩΤΑΚΟΥ - ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ

ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ

ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΠΕΡΡΑΙΒΟΥ - ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ

ΑΝΩΝΥΜΟΥ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟΣ - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑ

ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΠΕΡΡΑΙΒΟΥ - ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΡΗΓΑ ΦΕΡΑΙΟΥ

ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΠΕΡΡΑΙΒΟΥ - Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΟΥΛΙΟΥ

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΠΗΛΙΑΔΗΣ - ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ Α

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΠΗΛΙΑΔΗΣ - ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ Β

ΚΟΚΚΙΝΟΥ - Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ, ΤΟΜΟΣ 1

ΚΟΚΚΙΝΟΥ - Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΜΟΣ 2

ΚΟΚΚΙΝΟΥ - Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΜΟΣ 3

ΚΟΚΚΙΝΟΥ - Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΜΟΣ 4

ΚΟΚΚΙΝΟΥ - Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΜΟΣ 5

ΚΟΚΚΙΝΟΥ - Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΤΟΜΟΣ 6

Υ.Γ
(Σε περίπτωση που δεν ανοίγουν οι σύνδεσμοι - Τρόπος ανοίγματος του βιβλίου: δεξί κλικ πάνω στον σύνδεσμο, αντιγραφή του συνδέσμου και επικόλληση σε νέο παράθυρο)

πηγή: eranistis.net

ΝΙΚΟΣ ΣΒΟΡΩΝΟΣ - Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΔΕΑΣ

Η μάχη του Μαντζικέρτ μεταξύ της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και των Σελτζούκων έλαβε χώρα στις 26 Αυγούστου του 1071, κοντά στο Μαντζικέρτ (σημερινό Μαλαζγκίρτ στην Τουρκία).

Ο Νίκος Σβορώνος (1911 – 26 Απριλίου 1989) υπήρξε σημαντικός Έλληνας ιστορικός με ιδιαίτερη επιρροή στην σύγχρονη ιστοριογραφία της Ελλάδας.

Κείμενο: Νίκος Σβορώνος*

Η νέα τούτη πορεία του Ελληνισμού αρχίζει να διαγράφεται καθαρά από το τέλος του 11ου και τις αρχές του 12ου αιώνα, για να διαρκέσει, περνώντας από διάφορα στάδια, ως τις αρχές του 19ου αιώνα. Είναι η περίοδος που ένας παλαιός λαός, με την προοδευτική του διαμόρφωση σε συντελεσμένο έθνος, ανανεώνεται και αποτελεί μια καινούργια ιστορική οντότητα, τον Νέο Ελληνισμό, δηλαδή το Ελληνικό έθνος.

ΑΡΙΣΤΟΞΕΝΟΣ - Ο ΘΕΜΕΛΙΩΤΗΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΑΣ

Ο Αριστόξενος (370 π.Χ - 304 π.Χ.), ήταν αρχαίος φιλόσοφος από τον Τάραντα, μαθητής του Αριστοτέλη. Η πιο σημαντική προσωπικότητα στον αρχαίο κόσμο στην μουσική θεωρία. Ήταν γνωστός στην αρχαιότητα ως ο ΄Μουσικός’. Ο Αριστόξενος μαθήτευσε αρχικά στον πατέρα του. Στην συνέχεια δίπλα στον Πυθαγόρειο φιλόσοφο Ξενόφιλο και μετά δίπλα στον Αριστοτέλη στο Λύκειο. Σύμφωνα με τις πηγές ανέμενε να διαδεχθεί τον Αριστοτέλη μετά τον θάνατο του στο Λύκειο αλλά η ανάληψη αυτών τον καθηκόντων από τον συνάδελφο του Θεόφραστο προκάλεσε την οργή του.

ΕΡΜΕΙΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΥΣ Ο ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΚΟΣ

Νεοπλατωνικός φιλόσοφος ο οποίος έδρασε στην Αθήνα και κυρίως στην Αλεξάνδρεια τον 5ο αιώνα μ.Χ. Το Yπόμνημά του στον Φαίδρο, στο οποίο καταγράφεται η διδασκαλία του Συριανού, αποτελεί το μοναδικό σωζόμενο αρχαίο Υπόμνημα στον συγκεκριμένο πλατωνικό διάλογο.

ΣΟΥΜΠΕΤΕΡ - Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ

Ο Γιόζεφ Αλόις Σουμπέτερ είναι αμερικανός οικονομολόγος, αυστριακής καταγωγής, γνωστός για τις θεωρίες του περί καπιταλιστικής ανάπτυξης και οικονομικών κύκλων, καθώς και για την εκλαΐκευση του μαρξικού όρου της «δημιουργικής καταστροφής» (του καπιταλισμού). Το πιο δημοφιλές έργο του είναι το πολυδιαβασμένο βιβλίο «Καπιταλισμός, Σοσιαλισμός και Δημοκρατία», που εκδόθηκε το 1942. Θεωρείται ένας από τους επιδραστικότερους οικονομολόγους του 20ου αιώνα.

Ο ΘΕΟΣ ΤΩΝ ΙΟΥΔΑΙΩΝ ΕΙΝΑΙ Ο ΕΓΚΟΣΜΙΟΣ ΔΙΟΝΥΣΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Ο Πλούταρχος ο Χαιρωνεύς, στο έργο του Συμποσιακά Β’, στο 4ον Βιβλίο και συγκεκριμένα στο «Πρόβλημα Στ’» (στ.671e – 672c) και στο με τίτλο «Τίς ὁ παρ’ Ἰουδαίοις θεός» κεφάλαιο, λέγει ότι:

«Απορώντας με αυτό που λέχθηκε στο τέλος, ο Σύμμαχος είπε: “Επομένως, Λαμπρία, τον συμπατριώτη σου Θεό, τον Διόνυσο του Ευοί, που ξεσηκώνει τις γυναίκες και δέχεται τις τιμές που του αποδίδουν μέσα στη μανία τους, τον πολιτογραφείς και τον εισάγεις κρυφά στα απόρρητα δόγματα των Εβραίων; Ή μήπως υπάρχει όντως κάποια παράδοση που τον ταυτίζει με εκείνον;”. Ο Μοιραγένης όμως πήρε τον λόγο και είπε: “Άφησε τον Λαμπρία, διότι εγώ, που είμαι Αθηναίος, σου απαντώ και σου λέω πως δεν είναι διαφορετικός. Τα περισσότερα τεκμήρια για το θέμα αυτό είναι ρητά και διδάσκονται μόνο σε όσους μυούνται στα μέρη μας στην “Τριετηρική Παντέλεια”[1], ενώ όσα δεν απαγορεύεται να εκθέσει κανείς σε φίλους, τη στιγμή μάλιστα που βρισκόμαστε μπροστά στον οίνο και τα δώρα του Θεού, αν τούτοι μου το ζητήσουν, είμαι έτοιμος να σου τα πω“. 

ΠΡΟΚΛΟΣ - ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΘ΄ ΕΛΛΗΝΑΣ ΙΕΡΑΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

«Όπως ακριβώς οι ερωτικοί προχωρούν ξεκινώντας από το αισθητό κάλλος και καταλήγουν στην μία αρχή όλων των καλών και νοητών, έτσι ακριβώς και ιερατικοί, ξεκινώντας από την ομοιοπάθεια που έχουν όλα τα αισθητά και μεταξύ τους και με τις αόρατες δυνάμεις, κατανόησαν ότι όλα βρίσκονται μέσα σε όλα και έτσι συγκρότησαν την ιερατική, θαυμάζοντας που έβλεπαν ότι τα τελευταία βρίσκονται μέσα στα πρώτα, και τα πρώτα μέσα στα τελευταία, τα χθόνια εν ουρανώ κατ’ αιτία και ουρανίως, και εν τη γη τα ουράνια γηίνως. Αλλιώς πως τα ηλιοτρόπια κινούνται μαζί με τον ήλιο και τα σεληνοτρόπια μαζί με την σελήνη, συμπεριπολόντας όσο μπορούν τους φωστήρες; Γιατί όλα προσεύχονται σύμφωνα με την θέση που έχουν, και υμνούν τους ηγεμόνες ολόκληρων των σειρών είτε με νοητική τρόπο είτε με λογικό είτε με φυσικό είτε με αισθητό τρόπο. Γιατί και το ηλιοτρόπιο κινείται με το μέρος του που είναι ευκίνητο και, αν κανείς κατά την περιστροφή του μπορούσε να το ακούσει να κρούει τον αέρα, θα αντιλαμβάνονταν ότι με αυτόν το ήχο απευθύνει στον Βασιλιά ένα ύμνο τον οποίο μπορεί να απευθύνει ένα φυτό.

ΖΩΝΤΑΝΑ ΑΠΟ ΤΟ ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΟ HUBBLE ΤΗΣ NASA - ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΑΠΕΙΡΟΙ ΚΟΣΜΟΙ

ΠΕΡΙ ΦΥΣΕΩΣ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ - ΒΙΒΛΙΟ ΙΙ 1090-1105

9ο Απόσπασμα: Τίτος Λουκρήτιος Κάρος - Επικούρειος - Υπάρχουν άπειροι κόσμοι. 

Πρώτα πρώτα, παντού γύρω μας, απ' όλες τις μεριές, κι από το πλάι και πάνω και κάτω, το σύμπαν δεν έχει όρια σου το απόδειξα και πριν, μα και τα ίδια τα πράγματα το βροντοφωνάζουν και η φύση της αβύσσου το μαρτυρά. Αν το διάστημα απλώνεται δίχως όρια προς κάθε κατεύθυνση, και άτομα αναρίθμητα με χίλιους δυο τρόπους παρασυρμένα σε μια αδιάκοπη κίνηση πετούν σ' όλα τα μήκη και τα βάθη του σύμπαντος, με κανένα τρόπο μη το δεχτείς ως πιθανό πως η δική μας γη και ο δικός μας ουρανός είναι τα μόνα που έχουν δημιουργηθεί, και πως όλη η υπόλοιπη ύλη έξω από αυτά μένει αδρανής. Πόσο μάλλον που ο κόσμος μας είναι έργο της φύσης: τα άτομα από μόνα τους, αυθόρμητα και τυχαία προσέκρουαν μεταξύ τους και έσμιγαν με χίλιους δυο τρόπους στα τυφλά, μάταια και δίχως σκοπό, ώσπου ήρθε η στιγμή και σχημάτισαν εκείνες τις ενώσεις που στάθηκαν μια για πάντα οι απαρχές των μεγάλων πραγμάτων, της θάλασσας και τ' ουρανού, της γης κι όλων των έμβιων όντων. Γι' άλλη μια φορά, δε μπορείς παρά να ομολογήσεις ότι υπάρχουν και αλλού συσσωρεύσεις ύλης όμοιες μ' ετούτην εδώ που την αγκαλιάζει άπληστα ο αιθέρας.

ΤΟ ΤΡΟΦΩΝΙΟ ΑΝΤΡΟ - ΤΟ ΜΑΝΤΕΙΟ ΤΟΥ ΔΙΑ ΚΑΙ Η ΑΠΟΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΩΝ ΔΡΩΜΕΝΩΝ

Η Λιβαδειά είναι η αρχαία πρωτεύουσα της Βοιωτίας, και δεν ονομάζεται έτσι επειδή υπάρχουν εκεί λιβάδια. Στην βαθιά αρχαιότητα, όπως γράφει ο Παυσανίας υπήρχε εκεί μία πόλη με την ονομασία Μήδεια και ήταν χτισμένη στον «πράσινο λόφο». Αργότερα, σύμφωνα με την μυθολογική παράδοση, ο Αθηναίος Λέβαδος ίδρυσε μία πόλη στην πεδιάδα, η οποία πήρε το όνομα της από τον κτήτορα της και ονομάστηκε Λιβαδεία και πολύ αργότερα το τοπωνύμιο παραφράστηκε και έγινε «Λιβαδειά».

Στους ιστορικούς χρόνους η πόλη έγινε ευρύτερα γνωστή στον Ελλαδικό χώρο λόγω του μυστηριακού μαντείου του Τροφωνίου. Στο αρχαίο Τροφώνιο Άντρο ταξίδευαν από παντού και ζητούσαν μελλοντολογικούς χρησμούς πάρα πολλοί άνθρωποι και εκεί είχαν προσφύγει ζητώντας βοήθεια πολύ σπουδαίοι άντρες (ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι εκεί ζήτησε χρησμό ο πάμπλουτος βασιλιάς Κροίσος, ο αρχηγός του περσικού στρατού Μαρδόνιος, ο Ρωμαίος στρατηγός Αιμίλιος-Παύλος, κ.α.).

ΓΕΝΕΣΗ ΚΑΙ ΝΕΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΡΑΓΩΔΙΑΣ

Στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε την τραγωδία ως είδος πολιτιστικής δημιουργίας με τόσο και τέτοιο εύρος, οφείλουμε να αναχθούμε στην αρχική στιγμή σύλληψης, γένεσης και διαμόρφωσής της ως σκηνικής οντότητας, στην Αθήνα του 5^ου π.χ. αιώνα. Σ’ αυτή μας την προσέγγιση, διαπιστώνουμε ότι η ιστορική πραγματικότητα, τα αντικειμενικά δηλαδή γεγονότα για τα οποία ενδεχομένως άκουσαν κάποιοι να γίνεται λόγος μέσα από μυθολογικές αφηγήσεις ή από τις λογοτεχνικές εκδοχές τους και τα οποία συντελέστηκαν κάποτε στο απώτερο  παρελθόν, μετατράπηκαν μέσα στην αχλύ της ιστορίας σε θρύλο και στη συνέχεια, μορφοποιήθηκαν μέσα στο πέρασμα του χρόνου σε μύθο (Τρωικός πόλεμος, αργοναυτική εκστρατεία). Αυτά, με τη σειρά τους,  αποτέλεσαν το θεματικό πλαίσιο από το οποίο αντλήθηκαν οι υποθέσεις των έργων που γράφτηκαν αρκετά μεταγενέστερα από τους κορυφαίους έλληνες τραγικούς ποιητές, μετατρεπόμενα από μυθολογικές εξιστορήσεις σε δραματικές απεικονίσεις, παραστατικά μορφοποιημένες πάνω στη σκηνή από ηθοποιούς, απευθυνόμενες σε θεατές. Κατ’ αυτό τον τρόπο η τραγωδία προσφεύγει στον μύθο όχι με την αρχική μαγικο-θρησκευτική σημασία του, αλλά την μεταγενέστερη σημασιοδότησή του στο χώρο και το χρόνο της λογοτεχνίας, που τον μετατρέπει σε ένα δυναμικό σημειωτικό σύστημα συμβόλων και νοημάτων που συνιστούν ένα λογοτεχνικό πια κείμενο (J.P. Vernant-P. Vidal-Naquet 1981).

ΠΡΟΚΛΟΣ - ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΟΝ ΑΛΚΙΒΙΑΔΗ 175

Έτσι και η ψυχή όταν συνταράσσεται από τις ψεύτικες υποκειμενικές γνώμες, την βοήθεια που της δίνει η γνώση την δέχεται σύμφωνα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται, με αποτέλεσμα να την κάνει αρχή ακόμα μεγαλύτερης ψευδούς δοξασίας και απάτης.

Ούτω δη και ψυχή δια της ψευδούς οιήσεως επιταραττομένη και την της επιστήμης ενδιδομένην βοήθειαν οικείως της εαυτής έξει δεχομένη ποιείται μείζονος ψευδοδοξίας και απάτης αρχήν.

ΠΛΩΤΙΝΟΣ - ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗΣ ΩΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Το παρόν κείμενο είναι αναπόσπαστο κομμάτι από το έργο του Πλωτίνου «Εννεάδες». Στο παρακάτω κειμενο ο Πλωτίνος («Εννεάδες,  3.1.1 – 3.6.24») πραγματεύεται την Διαλεκτική.

«Ποιά τέχνη, ποια μέθοδος ή επιτήδευση θα μας οδηγήσει εκεί που πρέπει να πάμε; Πού πρέπει να πάμε; Στο Αγαθό και στην πρώτη αρχή, καθώς θέσαμε ως συμφωνημένο και αποδεδειγμένο, με πολλές αποδείξεις. Και οι ίδιες οι αποδείξεις είναι ένας τρόπος να αναχθούμε μέχρι εκεί.

Αλλά τι είδους άνθρωπος είναι αυτός που ανάγεται έτσι; Μήπως κάποιος που έχει δει τα πάντα ή, όπως λέει ο Πλάτων «που έχει δει τα περισσότερα και στην πρώτη γέννηση του εισήλθε στην γονή ανθρώπου που επρόκειτο  να γίνει φιλόσοφος, μουσικός ή ερωτικός ; – τὸν πλεῖστά φησιν ἰδόντα, ὃς ἐν τῇ πρώτῃ γενέσει εἰς γονὴν ἀνδρὸς ἐσομένου φιλοσόφου μουσικοῦ τινος ἢ ἐρωτικοῦ;».

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ ΚΑΙ Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΙΟΥΔΑΪΚΟΥ ΘΕΟΥ "ΓΙΑΧΒΕ" ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΙΟΝΥΣΟ

Του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου

Ο Γιαχβέ ήταν μία Θεότητα ανάμεσα στις πολλές τις οποίες είχαν αρχικά οι Εβραίοι/Ιουδαίοι. Μάλιστα είχε διάφορα ονόματα. Η ονομασία Γιαχβέ ή Ιαχέ ή Ιακχέ προέρχεται από το ελληνικό όνομα  Ίακχος, ή Βάκχος που δεν είναι άλλος από τον ελληνικό Θεό Διόνυσο (Βλέπε αντίστοιχο αιγυπτιακό μύθο περί Ίσιδος και Οσίριδος). Στην ελληνική μυθολογία/θεολογία ο Διόνυσος είναι ο έκτος στη σειρά δημιουργός θεός μετά τις 5 βασιλείες/δημιουργίες του Ηρικεπαίου (Φάνης), της Αδράστειας, του Ουρανού, του Κρόνου και του Δία σύμφωνα με την ορφικοπυθαγόρεια-πλατωνική παράδοση. Η δημιουργία του Διόνυσου είναι ο αισθητός ορατός κόσμος. 

ΑΛΒΙΝΟΣ - ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΟΣ, Η ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΠΛΑΤΩΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ)

Ο Αλβίνος υπήρξε ένας από τους σημαντικότε­ρους πλατωνικούς σχολιαστές του 2ου αιώνα μ.Χ. Ήταν μαθητής του Γάιου Πλατωνικού, ερμηνευτή του Πλά­τωνα (πρώτο μισό του 2ου αιώνα μ.Χ.) και του Θέωνα του Σμυρναίου, δίδα­ξε στη Σμύρνη και είχε μεταξύ των μαθητών του τον ευρέως γνωστό γιατρό Γαληνό από την Πέργαμο. Δυστυχώς, δεν έχουν διασωθεί πε­ραιτέρω πληροφορίες σχετικά με τη ζωή του Αλβίνου και έτσι, από τις ελάχιστες αναφορές στο όνομα του, η χρονολογία γέννησης του ει­κάζεται πως είναι περίπου το 100 μ.Χ. Δύο μικρές πραγματείες είναι τα μοναδικά έργα του Αλβίνου που σώζονται ακέραια έως τις μέρες μας. Το πρώτο είναι η Εισαγωγή ή Πρόλογος, που, όπως δηλώνει και ο τίτλος, πρόκειται για μια εισαγωγή στους διάλογους του Πλάτωνα, αποτελούμενη από έξι σύντομα κεφάλαια. Στον «Πρόλογο» αυτό, αφού πρώτα επεξηγεί τη φύση του πλατωνικού διαλόγου, συγκρίνοντας τα έργα αυτά με μικρά δράματα, ο Αλβίνος υποδιαιρεί τους πλατωνικούς διαλόγους σε 4 κατηγορίες (τάξεις): τους λογικούς, τους κριτικούς, τους φυσικούς και τους ηθικούς. Αναφέρει επίσης μία άλλη ταξινόμησή τους σε τετραλογίες, σύμφωνα με τα θέματά τους. Συμβουλεύει ότι οι διάλογοι Αλκιβιάδης, Φαίδων, Πολιτεία και Τιμαίος πρέπει να διαβάζονται σε σειρά. 

ΜΑΡΤΙΝ ΧΑΪΝΤΕΓΓΕΡ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗ (ΒΙΒΛΙΟ)

Ό Μάρτιν Χάϊντεγγερ είναι ένας από τους κορυφαίους φιλοσόφους τού αiώνα μας. Τήν ύψηλή αύτή θέση τήν κατέχει, επειδή έδωσε νέο προσανατολισμό στή φι­λοσοφική επίγνωση τής εποχής μας - αλλά καί τής ίστορίας εν γένει. Ή σκέψη τού Χάϊντεγγερ σημειώνει τήν πιό γνήσια κατάληξη τού δυτικού φιλοσο­φικού στοχασμού, ό όποιος άρχισε από τους προσωκρατικοίις φιλοσόφοuς, τόν Άναξίμανδρο, τόν Ήράκλειτο, τόν Παρμε­νίδη. Ή κατάληξη αύτή έχει διπλή σημασία. Πρώτον, παροuσιάζεται ως κατάρρεuση τής κλασικής όντολογίας, τής όποίας οί μέ­θοδοι καί ή προβληματική οδήγησαν μα­κριά από τό καθαυτό πρόβλημα τής φιλο­σοφίας, τό όποιο, κατά τόν Χάϊντεγγερ, εί­ναι τό ερώτημα γιά τό νόημα τού 'Όντος. 

ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΝΟΗΜΑ

Η γλώσσα είναι ένα ιδίωμα του ανθρώπου που τον ξεχωρίζει από τα άλλα βασίλεια. Εννοούμε εδώ τη γλώσσα ως έκφραση εσωτερικών αιτίων και ως γραπτό και προφορικό σύμβολο των εσωτερικών νοημάτων που διευκολύνει την επικοινωνία. Βέβαια, ένα είδος γλώσσας υπό ευρεία έννοια, όπως έχουμε μάθει ώς τώρα, διαθέτουν τα βασίλεια φυτικό και ζωικό ως κώδικα επικοινωνίας μεταξύ των μελών τους, όμως δεν υπάρχει ο Λόγος, εκείνη η νοητική επεξεργασία για την οποία είναι ικανός ο άνθρωπος.

Το πρόβλημα που ανακύπτει εδώ είναι το εξής: Είναι η γλώσσα αίτιο ή επιφαινόμενο; Σύμβολο ή συμβολιζόμενο; Κύριο ή δευτερεύον στοιχείο;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΞΕΧΑΣΜΕΝΑ ΝΟΗΜΑΤΑ

Απόσπασμα από την ομιλία που έγινε στην εκδήλωση για τα 150 χρόνια από την ίδρυση του Δικηγορικού Συλλόγου Μεσολογγίου (από τους αρχαιότερους Δικηγορικούς Συλλόγους της χώρας),  στο Κέντρο Λόγου και Τέχνης «Διέξοδος», Μεσολόγγι, 23 Οκτωβρίου 2016.

            Ο ελληνοδυτικός πολιτισμός ξεκινά με το αίτημα για δικαιοσύνη. Αυτό είναι εμφανές στα καταγωγικά κείμενα της αρχαιοελληνικής γραμματείας στην «Ιλιάδα» και την «Οδύσσεια» του Ομήρου (8^ος π.Χ.) και στα «Έργα και Ημέραι» του Ησιόδου (7^ος π.Χ.).  Πράγματι από τα έργα αυτά αναδύεται ένα σαφές αίτημα για δικαιοσύνη, όπως φαίνεται τόσο στο περιεχόμενο όσο και στους χρησιμοποιούμενους όρους που υποδηλώνουν ή εκφράζουν την έννοια της δικαιοσύνης. Το αίτημα αυτό δεν είναι μόνο γραμματειακό ή ποιητικό, αλλά αντανακλά κοινωνικές διεργασίες που γίνονταν κυρίως στα κατώτερα και μεσαία στρώματα, τα οποία υπέφεραν από την άκρατη καταπίεση του αριστοκρατικού καθεστώτος και τον φόβο της δουλείας.

ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ΣΤΙΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣ

ΔΙΟΝΥΣΟΣ - ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ

Ο Διόνυσος ήταν προπάντων θεός του κρασιού. Όμως κατά τους πρώτους χρόνους η εξουσία του απλώνονταν σ' ολόκληρη τη φύση. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα της λατρείας του είναι κάτι σαν εκστατικό παραλήρημα που κυριεύει τους πιστούς του, που φαντάζομαι μέσα στο μεθύσι τους πως και οι ίδιοι συμμετέχουν στη θεϊκή φύση του γιου της Σεμέλης και του Διός. 

Ο Ευριπίδης λέει: "Ο Διόνυσος είναι θεός του γλεντιού, βασιλεύει στα συμπόσια ανάμεσα σε λουλουδένια στέφανα, ζωηρεύοντας τους χαρούμενους χορούς στον ήχο της φλογέρας. Γέλια τρελά προκαλεί και διώχνει τις μαύρες έγνοιες. Και στο τραπέζι των θεών, το νέκταρ του αυξάνει τη μακαριότητά τους κι αντλούν οι θνητοί από τη γελαστή του κύλικα τον ύπνο και ξεχνούν τα βάσανά τους".

ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ - Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΚΛΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΤΕΛΕΤΩΝ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ

                   

Απόσπασμα από το βιβλίο ΠΕΡΙ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ του Ιαμβλίχου, εκδόσεις Κάκτος (39.16 - 42.20, σελίδες 113 - 117):

Οι δυνάμεις των ανθρώπινων παθών που υπάρχουν μέσα μας, όταν εμποδίζονται εντελώς, καθίστανται σφοδρότερες. Όταν, όμως, μπαίνουν σε ενέργεια λίγο και όσο επιτρέπει το μέτρο, χαίρονται με μέτρο και ικανοποιούνται, και αφού καθαίρονται με αυτόν τον τρόπο, σταματούν με την πειθώ και όχι με τη βία. Γι΄αυτό και, όταν στην κωμωδία και στην τραγωδία παρακολουθούμε ξένα πάθη, σταματούμε, μετριάζουμε και αποκαθαίρουμε τα δικά μας. Και στις ιερές τελετές, με κάποια θεάματα και ακούσματα άσχημων πραγμάτων, λυτρωνόμαστε από τη βλάβη που προκαλούνται από αυτά στην πράξη.

Αυτά, λοιπόν, προσφέρονται για θεραπεία της ψυχής που βρίσκεται μέσα μας, για μετριασμό των κακών που προσκολλώνται σε αυτήν λόγω της γέννησης, για λύτρωση και απαλλαγή από τα δεσμά της. Γι΄αυτό ορθώς ο Ηράκλειτος τα χαρακτήρισα τούτα "φάρμακα", επειδή γιατρεύουν τα κακά και απαλλάσσουν την ψυχή από τις συμφορές του κόσμου της γένεσης.

ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ - ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΥΘΑΓΟΡΙΚΟΥ ΒΙΟΥ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Με τη γέννησή της η φιλοσοφική σκέψη δέχτηκε την πρόκληση του μη όντος. Από τον αγώνα για το ον και το μη ον βγήκε νικήτρια. Δάμασε τις έννοιες που τη συνόδευσαν και, με βοηθό τον ορθό λόγο, προχώρησε στη διερεύνηση της ``ζητούμενης επιστήμης``, στο λόγο για τα γένη του όντος. Μια μάχη, όμως, έχασε ۠ τη μάχη του «άλλου». Γιατί το «άλλο» είναι « πάγκρυφον» και ο άνθρωπος δεν κατορθώνει να το προσεγγίσει, να το δει. Έτσι, ο άνθρωπος αρκείται να το ονομάζει. Οι ονομασίες, όμως, δε σβήνουν τον πόθο για τη γνώση του. 

ΠΡΟΚΛΟΣ - ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΑΤΑ ΠΛΑΤΩΝΑ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ, ΤΟΜΟΣ Α΄(ΒΙΒΛΙΑ Α΄-Ζ΄)

“Κατά Πλάτωνα Θεολογία” : Βιβλίο Α΄, κεφάλαιο α’ – ζ’ : Πρόκλου πλατωνικού διαδόχου (σχολάρχης της Πλατωνικής Ακαδημίας)

Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΛΕΥΣΙΝΙΩΝ ΚΑΙ ΚΑΒΕΙΡΙΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ

Κατ’ αρχήν να αναφέρουμε πως το όνομα της η πόλη το οφείλει στον τοπικό ήρωα Ελευσίνα. Να τι αναφέρει σχετικά ο Παυσανίας:

«Ο ήρωας Ελευσίνας, που έδωσε το όνομά του στην πόλη, άλλοι λένε πως ήταν γιός του Ερμή και της Δαείρας, κόρης του Ωκεανού και άλλοι ποιητές θεωρούν πατέρα του Ελευσίνα τον Ώγυγο.»[1]

Τα Μυστήρια της Ελευσίνας είναι θεοπαράδοτα εκ της Θεάς Δήμητρας, όπως παραδίδει ο Όμηρος στον ένα εκ των δύο ύμνων του προς την Θεά. Τα παρέδωσε η Θεά στους ανθρώπους όταν αυτή ξεκινώντας από την Κρήτη περιπλανιόταν ψάχνοντας την αρπαγμένη από τον Πλούτωνα κόρη της Περσεφόνη, και έφτασε στην Ελευσίνα – όπως παραδίδει ο Όμηρος:

«ώσπου στου αντρείου Κελεού έφτασε το παλάτι,

Άρχοντας της ευωδιαστής πόλης της Ελευσίνας.»[2]

Να ο μύθος όπως τον παραδίδει περιληπτικά ο Απολλόδωρος ο Αθηναίος και αναλυτικά ο Όμηρος:

«Ο Πλούτωνας ερωτεύτηκε την Περσεφόνη και με την βοήθεια του Διός την άρπαξε κρυφά. Η Δήμητρα περιπλανιόταν νύχτα και μέρα σε όλη τη γη αναζητώντας την. Όταν έμαθε από τους Ερμιονείς ότι την απήγαγε ο Πλούτωνας, οργισμένη με τους Θεούς εγκατέλειψε τον ουρανό και με την μορφή απλής γυναίκας έφτασε στην Ελευσίνα. Πρώτα κάθισε σε μια πέτρα, που από εκείνη ονομάστηκε Αγέλαστος, δίπλα στο φρέαρ που λέγεται Καλλίχορο. Μετά πήγε στον Κελεό, που ήταν τότε βασιλιάς των Ελευσινίων. Εκεί μέσα στον οίκο του ήταν κάποιες γυναίκες, που της είπαν να καθίσει κοντά τους, και μια από αυτές, η Ιάμβη, με τα πειράγματα της έκανε τη θεά να χαμογελάσει. Για αυτό, λένε, κατά τις θεσμοφορίες οι γυναίκες πειράζονται μεταξύ τους. Ο Κελεός και η γυναίκα του Μετάνειρα είχαν έναν παίδα και αυτό το πήρε η Δήμητρα και το μεγάλωνε. Θέλοντας να κάνει το βρέφος αθάνατο, τις νύχτες το παράχωνε στο πυρ και του αφαιρούσε τις θνητές σάρκες. Καθώς ο Δημηφώντας – γιατί αυτό ήταν το όνομά του παιδός – μεγάλωνε παράδοξα κάθε μέρα, την παραφύλαξε η Μετάνειρα κι όταν την είδε να το κρύβει μέσα στο πύρ, έβαλε τις φωνές. Έτσι το βρέφος καήκε από το πύρ και η θεά φανερώθηκε ποια ήταν. Έφτιαξε στον Τριπτόλεμο, τον μεγαλύτερο για της Μετάνειρας, δίφρο που το έσερναν πτερωτοί δράκοι, και του έδωσε τον πυρό(σιτάρι)[3], με το οποίο έσπειρα όλη την οικουμένη, υψωμένος στον ουρανό. Ο Πανύασις λέει ότι ο Τριπτόλεμος ήταν γιός του Ελευσίνου. Γιατί σε αυτόν, λέει, πήγε η Δήμητρα. Ο Φερεκίδης τον ονομάζει γιό του Ωκεανού και της Γής. Όταν ο Ζεύς διέταξε τον Πλούτωνα να στείλει πίσω την κόρη, ο Πλούτωνας, για να μην μείνει πολύ καιρό κοντά στη μητέρα της, της έδωσε να φάει ένα σπυρί ροδιού. Εκείνη, επειδή δεν μπορούσε να προβλέψει τι θα συνέβαινε, το έφαγε. Επειδή ο Ασκάλαφος, γιός του Απόλλωνα και της Γοργύρας, την κατηγόρησε (ότι το έφαγε επίτηδες), η Δήμητρα έβαλε πάνω του στον Άδη ένα βαρύ βράχο, και η Περσεφονη αναγκάστηκε να μένει ένα τρίτο κάθε χρόνο με τον Πλούτωνα και τον υπόλοιπο χρόνο παρά των Θεών.»[4]

Η ΑΡΝΗΤΙΚΗ Ή ΘΕΤΙΚΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ

Σε προηγούμενη ανάρτηση με τίτλο «ΓΙΑΤΙ ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΟΜΑΔΕΣ » ο  Ν. Χ. Τάτσης, στο βιβλίο του Κοινωνική οργάνωση και πολιτισμικές διεργασίες Εκδόσεις Οδυσσέας 1994, προσέγγισε τις αιτίες σχηματισμού των ανθρώπινων ομάδων. Το παρόν κείμενο περιλαμβάνει αποσπάσματα του παραπάνω βιβλίου που σχετίζονται με τη συμμόρφωση των μελών μιας ομάδας. Δηλαδή με την υπακοή των ατόμων της ομάδας στην ομαδική βούληση.

——————– / ——————–

«Τόση είναι η δύναμη συμμόρφωσης του ατόμου προς την ομάδα, ώστε τα άτομα με δημόσιο ήθος και σπάνια ακαδη­μαϊκή κατάρτιση να δέχονται την ένοχη σιωπή της ανομίας και του παραλόγου»