Νεοπλατωνικός φιλόσοφος ο οποίος έδρασε στην Αθήνα και κυρίως στην Αλεξάνδρεια τον 5ο αιώνα μ.Χ. Το Yπόμνημά του στον Φαίδρο, στο οποίο καταγράφεται η διδασκαλία του Συριανού, αποτελεί το μοναδικό σωζόμενο αρχαίο Υπόμνημα στον συγκεκριμένο πλατωνικό διάλογο.
Βίος
Ο Ερμείας γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια, όπου ανέλαβε αργότερα τη δημόσια έδρα τηςφιλοσοφίας (βλ. Η νεοπλατωνική σχολή της Αλεξάνδρειας). Φοίτησε μαζί με τον Πρόκλο κοντά στον Συριανό στην Αθήνα την εποχή κατά την οποία ο τελευταίος ήταν πλατωνικός διάδοχος . Καθώς ο Συριανός πέθανε το 437, η γέννηση του Ερμεία πρέπει να τοποθετηθεί γύρω στο 410/415. Νυμφεύθηκε την Αιδεσία, συγγενή του Συριανού, την οποία ο τελευταίος είχε προτείνει αρχικά στον Πρόκλο. Από το γάμο του με την Αιδεσία γεννήθηκαν οι Αμμώνιος , ο οποίος επρόκειτο να αναλάβει την έδρα της φιλοσοφίας στην Αλεξάνδρεια, και ο επίσης φιλόσοφος Ηλιόδωρος. Δεδομένου ότι η Αιδεσία κατάφερε να μεταφέρει το δικαίωμα της δημόσιας σίτισης του συζύγου της στα νεαρά ακόμη παιδιά της, εικάζεται ότι ο Ερμείας πέθανε σχετικά νέος, δηλαδή γύρω στο 450/455.
Ο Πλατωνικός διάδοχος Δαμάσκιος υποβαθμίζει τη διαλεκτική δεινότητα και την εμβρίθεια της φιλοσοφικής κατανόησης του Ερμεία, επαινεί εντούτοις τον αληθώς ενάρετο βίο του, στον οποίο κυριαρχούσαν η πραότητα και η δικαιοσύνη (βλ. κειμενικές πηγές).
Συγγραφικό έργο και επιρροή
Ο Ερμείας είναι συγγραφέας του μοναδικού σωζόμενου αρχαίου υπομνήματος στον Φαίδρο του Πλάτωνα, το οποίο φέρει τον τίτλο Ἑρμείου φιλοσόφου εἰς τὸν Πλάτωνος Φαῖδρον σχόλια. Ο διάλογος εξηγείται υπό νεοπλατωνική σκοπιά ως διάλογος περί του «παντοδαπού καλού» (και όχι ως διάλογος «περί ψυχής» ή «περί έρωτος», όπως είχαν υποστηρίξει αρχαιότεροι γραμματικοί ή φιλόσοφοι), το οποίο δεν ταυτίζεται με την ουσία αλλά με την ενέργεια του έρωτα στον κόσμο και στις εγκόσμιες ψυχές• μέσω αυτής της ενέργειας,όπως αναφέρεται στο Υπόμνημα, τα πάντα ανάγονται στο ωραίο (τὸ καλόν). Εντούτοις, το περιεχόμενο του Υπομνήματος στον Φαίδρο δεν ανήκει πραγματικά στον Ερμεία, αφού αποτελεί καταγραφή των διαλέξεων του Συριανού• σε αυτό καταγράφονται επίσης, κατά τρόπο που ζωντανεύει την αρχαία διδακτική πράξη, οι απορίες του Ερμεία, όπως και αυτές του «εταίρου» του Ερμεία Πρόκλου.
Ο Αμμώνιος αναφέρει επίσης την άποψη του πατέρα του σχετικά με την τελειότητα των συλλογισμών του δευτέρου και του τρίτου σχήματος, πιθανώς σε κάποιο μη σωζόμενο υπόμνημα του Ερμεία στα Αναλυτικά πρότερα του Αριστοτέλη. Φαίνεται ότι και ως προς αυτό ο Ερμείας ακολούθησε την ερμηνεία του Συριανού.
Παρότι το διδακτικό έργο του Ερμεία δεν σώζεται, μπορεί εύλογα να θεωρηθεί ότι ο Αλεξανδρινός φιλόσοφος μεταλαμπάδευσε στη γενέτειρα του την ερμηνευτική γραμμή της Νεοπλατωνικής σχολής της Αθήνας, όπως του μεταδόθηκε από τον Συριανό.
Δαμάσκιος, Βίος Ισιδώρου, επιμ. C. Zintzen, στο Damascii vitae Isidori reliquiae (Hildesheim 1967), απόσπασμα 122.2-6: «Στους λόγους και τα επιχειρήματά του ήταν φτωχότερος απ’ όσο θα έπρεπε, ήταν όμως τόσο καλά ασκημένος στην αρετή ώστε ούτε ο Μώμος μπορούσε να του βρει ψεγάδι ούτε ο Φθόνος να τον μισήσει• τόση πραότητα και τέτοια δικαιοσύνη υπήρχαν σε αυτόν τον άνδρα.»
πηγή: n1.xtek.gr
