Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ (ΒΙΒΛΙΟ)

Δ.Ι. Ιακώβ 1982, «Η ενότητα του χρόνου στην αρχαία ελληνική τραγωδία. Συμβολή στη διερεύνηση της τραγικής τεχνικής».

• Πρόλογος (σσ. 9-11)
• Κεφάλαιο Α. Οι Αριστοτελικές απόψεις (σσ. 13-21)
• Κεφάλαιο Β. Η συνολική διάρκεια των γεγονότων (σσ. 23-77)
• Κεφάλαιο Γ. Προσδιορισμός και λειτουργία των τμημάτων του ημερήσιου κύκλου (σσ. 79-97)
• Κεφάλαιο Δ. Παρελθόν και παρόν: Η εκκίνηση της δράσης (σσ. 99-130)
• Κεφάλαιο Ε. Οι μετακινήσεις των προσώπων (σσ. 131-154)
• Κεφάλαιο ΣΤ. Ο ρόλος του χορού στη χρονική οργάνωση της δράσης (σσ. 155-201)
• Κεφάλαιο Ζ. Η ημέρα του δράματος και η σημασία της (σσ. 203-208)
• Παράρτημα. Ενδείξεις για ημερολογιακό καθορισμό της δράσης (σσ. 209-211)
• Βιβλιογραφικός Πίνακας (σσ. 297-337)

Ο Δανιήλ Ι. Ιακώβ είναι καθηγητής της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας

πηγή: greek-language

Ο ΗΣΙΟΔΟΣ ΚΑΙ Η ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ - ΜΟΥΣΑΩΝ ΑΡΧΩΜΕΘΑ (ΒΙΒΛΙΟ)

Συλλογικό έργο των πανεπιστημιακών καθηγητών φιλολογίας  Ν. Π. Μπεζαντάκου, Χρήστου Κ. Τσαγγάλη, Φλώρας Μανακίδου, Σπύρου Ι. Ράγκου

ΠΡΟΚΛΟΣ - Η ΙΕΡΑΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ, ΟΙ ΥΜΝΟΙ ΚΑΙ Η ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΥΡΓΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΡΟΚΛΟ (ΒΙΒΛΙΟ)

Του Σπύρου Ράγκου, επίκουρου καθηγητή  Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών 

Η πεποίθηση ότι μέσω μυστηριακών τελετών μπορούσε να έρθει κανείς σε επαφή με τη θεότητα ήταν πανάρχαιη. Ομως, στην ελληνική φιλοσοφία εμφανίστηκε όψιμα. Το πρώτο ολοκληρωμένο σύγγραμμα που μας διέσωσε η αρχαιότητα για την υπεράσπιση των μεθόδων αυτών (γνωστών υπό τον όρο θεουργία) είναι το Περί των αιγυπτίων μυστηρίων του Ιάμβλιχου (3ος - 4ος αι. μ. Χ.). Στην παράδοση που εγκαινίασε το έργο αυτό εγγράφεται και ένα μικρό σωζόμενο πόνημα του Πρόκλου, το οποίο κάποιος χριστιανός συμπιλητής, πιθανότατα ο Μιχαήλ Ψελλός, επέγραψε Περί της καθ' Ελληνας ιερατικής τέχνης.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΝΤΟΣ - ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΕΝΑ ΑΓΝΩΣΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ (ΒΙΒΛΙΟ)

Ο πολιτισμός είναι έργο του ανθρώπου, του ανθρώπινου εγκεφάλου. Όσο περισσότεροι άνθρωποι, ανθρώπινοι εγκέφαλοι, συμμετέχουν στο έργο αυτό, τόσο ο πολιτισμός ανθεί περισσότερο. Για να γίνει όμως το συμμετοχικό πλήθος των ανθρώπινων εγκεφάλων μεγάλο, χρειάζεται κάποιο πολίτευμα που να δημιουργεί πολίτες. Δεν είναι τυχαίο που η λέξη «πολιτισμός» προϋποθέτει τη λέξη «πολίτης». Ο πολίτης όμως δεν είναι δημιούργημα παρά ενός και μόνου πολιτεύματος: της Δημοκρατίας.

ΚΡΙΣΤΟΦ ΓΚΑΛΦΑΡ - ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΣΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ)

Ο διεθνούς φήμης αστροφυσικός Κριστόφ Γκαλφάρ μάς οδηγεί σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον του σύμπαντος − ένα ταξίδι στον πραγματικό κόσμο της επιστήμης.

Ένα εντυπωσιακό έργο εκλαϊκευμένης επιστήμης που εξηγεί την κβαντική μηχανική, τη γενική σχετικότητα και τη θεωρία χορδών όχι μέσα από αφηρημένα διαγράμματα και εξισώσεις, αλλά μέσα από την αφήγηση, σαν ένα παραμύθι. Διαβάζοντάς το, μεταφερόμαστε στην επιφάνεια του θνήσκοντος Ηλίου, ταξιδεύουμε σε μακρινούς γαλαξίες, δοκιμάζουμε τη θανάσιμα ασφυκτική αγκάλη μιας μαύρης τρύπας και ξεδιπλώνονται μπροστά μας τα μυστήρια της φυσικής.

ΕΜΜΑΝΟΥΕΛ ΚΑΝΤ - ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ ΤΩΝ ΗΘΩΝ (ΒΙΒΛΙΟ)

Εισαγωγή

Ο Διαφωτισμός είναι η έξοδος του ανθρώπου από την ανωριμότητα του για την οποία ο ίδιος είναι υπεύθυνος. Η διάσημη φράση του Καντ θα λέγαμε πως στην ηθική του μεταφράζεται στην έξοδο του ανθρώπου από την ανωριμότητα της φυσικής ορμής και την υποταγή στην κατηγορική προσταγή. 

Κορυφαία φυσιογνωμία της εποχής του Διαφωτισμού και «υπεύθυνος» για τον γερμανικό ιδεαλισμό, ο Καντ (Πρωσία, 1724-1804) είναι γνωστός για τις τρεις περίφημες κριτικές του: Η κριτική του Καθαρού Λόγου (1781), Η Κριτική του Πρακτικού Λόγου (1788), Η κριτική της Κριτικής Δύναμης (1790). 

Ένθερμος θιασώτης του Νεύτωνα, θεωρείται ότι εισάγει την «κοπερνίκεια στροφή» στη φιλοσοφία. Όσον αφορά την επιστημολογία του ενδιαφέρεται να γνωρίσει τον κόσμο των φαινομένων. Δηλαδή τα πράγματα που διέπουν τον κόσμο, ακριβώς όπως φαίνονται στον άνθρωπο και σχετίζονται με αιτιακές σχέσεις: αυτός είναι ο «καθαρός Λόγος» όπου μπορεί να βασιστεί η επιστήμη. Δεν τον ενδιαφέρουν τα πράγματα όπως είναι «καθαυτά». Δεν υπάρχει χώρος για τη μεταφυσική των πραγμάτων. Η καινοτομία του αφορά την υπέρβαση του δίπολου εμπειρισμός / ορθολογισμός, εισάγοντας την υπερβατoλογική Λογική και την υπερβατολογική Αισθητότητα. Η Λογική χρειάζεται εμπειρικά δεδομένα (το αδιαμόρφωτο πολλαπλό υλικό της εμπειρίας) και η Αισθητότητα χρειάζεται προεμπειρικούς όρους (τις a priori μορφές εποπτείας και κατηγορίες). Δε μπορεί να αποκτηθεί επιστημονική γνώση με βάση μόνο τη νοησιαρχία ή την αισθησιοκρατία. 

IRVIN D. YALOM - Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΣΟΠΕΝΑΟΥΕΡ

Μια πρόταση ψυχοθεραπείας της ανθρωπιστικής σχολής, σύμφωνη με την αρχαιοελληνική αντίληψη για την ελευθερία της βούλησης

Έκπληξη προκαλεί ο τίτλος του εν λόγω βιβλίου η Θεραπεία του Σοπενάουερ, διότι  δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς, τι είδους σχέση μπορεί να έχει ο Γερμανός φιλόσοφος Σοπενάουερ (1788-1860) με την ψυχοθεραπεία και γιατί αυτός ο μισάνθρωπος φιλόσοφος, εκφραστής του πεσιμισμού, επελέγη από τον συγγραφέα Γιάλομ (1931- ), καθηγητή της Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ των Η.Π.Α, για να δείξει, πως μπορούν να θεραπευτούν τα πάθη της ψυχής. Ο τίτλος του έργου είναι δίσημος: ο Σοπενάουερ είναι υποκείμενο ή αντικείμενο της θεραπείας;

ΕΝΤΜΟΥΝΤ ΧΟΥΣΕΡΛ - Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΣΜΟΥ

Βιβλίο: H προέλευση της γεωμετρίας

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

[Στην "Προέλευση της γεωμετρίας" ο Χούσερλ, με μέθοδο κυρίως απορητική, διατυπώνει θέσεις που εξακολουθούν να έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη σύγχρονη φιλοσοφική σκέψη. Προπάντων επιτυγχάνει να διανοίξει σε όλο της το πλάτος τη σχέση ανάμεσα στη γλώσσα, την επιστήμη και την ιστορία: η γλώσσα φωτίζεται ως εγγυητής της ιδεατότητας του νοήματος και φορέας της ιστορικότητας. Αυτή η θεματοποίηση της γλώσσας δεν θα ήταν ωστόσο έγκυρη, εάν δεν παρέπεμπε στον πρακτικό κόσμο της καθημερινότητας και, ταυτοχρόνως, δεν προβαλλόταν στην τελεολογία του Λόγου.

Με στόχο να δοθούν κάποιες πρώτες εξηγήσεις στον Έλληνα αναγνώστη, το κείμενο του Χούσερλ συνοδεύεται εδώ από επιλεγμένα αποσπάσματα των συναφών μελετών του Ζακ Ντεριντά και του Μωρίς Μερλώ-Ποντύ, που αναλύουν, το καθένα με το δικό του ξεχωριστό ύφος, τη σχέση ιστορίας, γλώσσας και ιδεατότητας του νοήματος.]

ΒΙΒΛΙΟ Δ. ΛΙΑΝΤΙΝΗ - ΓΚΕΜΜΑ (ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ)

Απόσπασμα από το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου:

".....Όταν λέμε η Ερώτηση της Μαργαρίτας, έχουμε στο νου την απορία των ανθρώπων για το θεό. Διατυπώνουμε, δηλαδή, διαφορετικά το ενδιαφέρον μας. Όπως όταν λέμε το άστρι της τραμουντάνας, έχουμε στο νου τον πολικό αστέρα. Ο λεκτικός καθιερωμός η Ερώτηση της Μαργαρίτας, die Gretchensfrage στο πρωτότυπο, είναι η στερεότυπη κα- ταδήλωση, ένας terminus technicus, που αναφέρεται στα απορήματα του ανθρώπου για το θεό, σ' έναν τρόπο εντελώς αυστηρό και εντελώς γεωμετρημένο. Ότι, δηλαδή, η έρευνα του ανθρώπου για το θεό είναι κεφάλαιο και ιδιο-χτησία της φιλοσοφίας και της επιστήμης, και όχι της θρησκείας. 

ΒΙΒΛΙΟ ΝΙΤΣΕ - Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ (ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ)

Αποσπάσματα από το βιβλίο:

«Σκοπός σ΄ αυτή τη μελέτη είναι να κάνουμε μια σύγκριση των φιλοσόφων άλλων καιρών και άλλων λαών μ' αυτή τη σειρά των φυσιογνωμιών, που αρχίζει απ' το Θαλή και τελειώνει στο Δημόκριτο, να φέρουμε, ακόμη, σ' αντιπαράσταση μ΄αυτούς το Σωκράτη και τους μαθητές του κι όλους τους κατοπινoύς. Φαντάζομαι, πώς οι σκέψεις αυτές θα καταλήγουν πάντα μ’ αυτή την αναφώνηση: “Πόσο ήσαν ωραίοι!” 

»Ανάμεσά τους δεν βλέπω μορφές με βλοσυρές γκριμάτσες, ούτε φανατικούς υμνολόγους τού παρόντος, ούτε κιβδηλοποιούς τής θεολογίας, ούτε χλωμούς και σκυθρωπούς σχολαστικούς δασκάλους, μ' όλο, που το σπέρμα όλων αυτών ενυπήρχε κι αρκούσε μια μολυσμένη τού ανέμου πνοή, για να λουλουδίσει το σαπρόφυτο.

ΝΙΤΣΕ - Η ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ)

 

                                          Φρ. Νίτσε

                                          1844–1900

                             Η ανατροπή όλων των αξιών

                                    ως κατάφαση στη ζωή

                                                       §1

Η Γενεαλογία της ηθικής θεωρείται ως το πιο συστηματικό και συγκροτημένο έργο του Νίτσε. Γράφτηκε μέσα σε λίγες εβδομάδες (1887) και πραγματεύεται, με έναν «πολεμικό τρόπο», το αξιακό σύστημα της Δύσης –θρησκευτικό, ηθικό και φιλοσοφικό– ως ένα σύστημα που αιχμαλώτισε την ελευθερία του ανθρώπου, έφθειρε την αυθυπόστασή του και υπονόμευσε τη γνώση. Εξ’ αυτού ανακύπτει η αναγκαιότητα μεταξίωσης, ήτοι απαξίωσης, και ανατροπής όλων των αξιών, που συνθέτουν τον «αγγελικό» κόσμο του Δυτικού πολιτισμού.

ΟΙ ΟΡΦΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ ΚΑΙ Η ΣΥΜΠΑΝΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗ (ΟΛΟΙ ΟΙ ΥΜΝΟΙ)

Το Σύμπαν ολόκληρο εμπεριέχεται και εναρμονίζεται στους Ορφικούς Ύμνους, και κοινός παρονομαστής αποτελεί η σχεδόν στερεότυπη ευχή στο τέλος κάθε ύμνου, άμεσα συνδεδεμένη με τον μύστη, και δηλωτική της αδιατάρακτης και μυστηριακής σχέσης μεταξύ υμνητή και υμνολογουμένου.

Οι 87 Ορφικοί Ύμνοι, καθώς και η ευχή προς Μουσαίον είναι θρησκευτικά άσματα που ανήκουν στην Λυρική ποίηση. Το ότι σε αρκετούς από αυτούς περιλαμβάνεται το στοιχείο της αφήγησης για τους Θεούς, τους προσδίδει ενίοτε έναν επικό χαρακτήρα. Η χρονολόγηση τους αποτελεί χρόνιο σημείο διαφωνιών και τριβής μεταξύ των ειδικών της επιστημονικής κοινότητας. Κάποιοι υποστηρίζουν πως πρόκειται για κείμενα παλαιότερα και από τα Ομηρικά, ενώ άλλοι τα τοποθετούν σε μεταγενέστερα χρόνια θεωρώντας τα έργα της σχολής των Νεοπλατωνικών. 

FINANCIAL TIMES - Η ΙΛΙΑΔΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ, ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΟ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ! (ΒΙΒΛΙΟ)

             Το έπος των νυχτερινών ουρανών
         αποκωδικοποιημένο

Στο εν λόγω βιβλίο, Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΙΛΙΑΔΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ, των Φλόρενς και Κένεθ Γουντ, που εκδόθηκε το 2000 μετά από 40 χρόνια μελέτης, αποκαλύπτεται η αντιστοίχιση των γεγονότων και προσώπων του έπους με αιώνια αστρονομικά γεγονότα της χωρίς αρχή δημιουργίας του κόσμου. Η αντιστοίχιση των εν λόγω γεγονότων επιβεβαιώθηκε από την σύγχρονη επιστήμη της αστρονομίας με την βάσιμη πλέον ΟΛΟΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ. [Να σημειωθεί ότι και η Οδύσσεια, πέρα από το ότι αποτελεί και αυτή κωδικοποίηση επαναλαμβανόμενων κοσμογονικών γεγονότων, είναι μια περιγραφή του κόσμου της ψυχής, των αρετών και των παθών της, στο δρόμο προς την επιστροφή προς το ΕΝ, την απόλυτη θεότητα.]  
______________

«Διαρκούσης της δεκαετίας τον 1930, ή νεαρή κόρη ενός αγρότη από το Κάνσας των Η.Π.Α, περνούσε νύχτες ολόκληρες παρατηρώντας τις κινήσεις των πλανητών στο ουράνιο στερέωμα. Αργότερα ως δασκάλα στην Αγγλία συνδύασε την αφοσίωση της στην αστρονομία με την αγάπη της για τα Ομηρικά έπη. Αυτό την οδήγησε σε μία ανακάλυψη, πού θα είχε παρασιωπηθεί, εάν ή κόρη της, ή δρ. Φλόρενς Γούντ, δεν είχε αξιολογήσει τις σημειώσεις της μητέρας της το 1991.» 

ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗ - Η ΦΑΝΤΑΣΙΑΚΗ ΘΕΣΜΙΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Περιγραφή από τον Γιώργο Οικονόμου, Δρ, φιλοσοφίας

Η Φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας[1] (εφεξής ΦΘΚ) που καθιέρωσε τον συγγραφέα της ως έναν μεγάλο στοχαστή είναι από τα σημαντικότερα έργα του εικοστού αιώνα. Στις σελίδες της –πάνω από πεντακόσιες πυκνογραμμένες- οικοδομείται μια καινούργια αντίληψη για τον άνθρωπο, την ιστορία και την κοινωνία, μια καινούργια οντολογία. Για να οικοδομηθεί όμως αυτή πρέπει να ανατρέψει τις βασικές κατηγορίες της κληρονομημένης ελληνοδυτικής σκέψεως, από τις απαρχές της στην αρχαία Ελλάδα και, δια μέσου του Καντ, Χέγκελ και Μάρξ να φθάσει έως τον Χάιντεγκερ και τις θεωρίες των στρουκτουραλιστών του 20ου αι. Όπως φαίνεται, το έργο είναι βαρύ και δύσκολο και μάλλον υπόθεση πολλών συγγραφέων, αλλά ο Καστοριάδης αποδεικνύεται χαλκέντερος, αφου καταφέρνει να διεξέλθει όχι μόνο τις σημαντικώτερες απόψεις απο την ιστορία της φιλοσοφίας αλλά και ποικίλους επιστημονικούς τομείς και κλάδους του επιστητού: Μαθηματικά, Φυσική, Γλωσσολογία, Σημειολογία, Ψυχανάλυση, Επιστημολογία, Οικονομία, Κοινωνιολογία, Εθνολογία, Πολιτικη θεωρία αλλά και πολιτική ιστορία Ανατολής και Δύσεως.

ΒΙΒΛΙΟ - ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΜΑΖΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ (ΑΝΤΟΡΝΟ, ΛΟΒΕΝΤΑΛ, ΜΑΡΚΟΥΖΕ, ΧΟΡΚΧΑΙΜΕΡ)

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του αιώνα μας, ο δυτικός "πολιτισμένος" κόσμος, ο κόσμος της υλικής αφθονίας και της ιδεολογικής αποτελμάτωσης, χαρακτηρίζεται και στηρίζεται στην εμφάνιση της μαζικής κουλτούρας. Η μαζική κουλτούρα, που συμβαδίζει με την εξάλειψη του λαϊκού πολιτισμού της υπαίθρου και των πόλεων και που έβαλε στο περιθώριο τη γνήσια, την αυθεντική τέχνη, κατασκευάστηκε για να γεμίσει τον ελεύθερο χρόνο του σύγχρονου ανθρώπου. Όλοι σήμερα, ανεξάρτητα από την κοινωνική ή εθνική τους προέλευση, ανεξάρτητα από την κοινωνική κατηγορία στην οποία ανήκουν και από τις ιδεολογικές πεποιθήσεις τους, είναι αφοσιωμένοι μανιακά στην ανάγνωση βιβλίων μπεστ σέλλερ, εφημερίδων και περιοδικών ποικίλης ύλης, στην ακρόαση αμφίβολων ραδιοφωνικών προγραμμάτων και μουσικών τεχνοτροπιών "της μόδας", στην παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων, τηλεταινιών, σήριαλ και κακόγουστων κινηματογραφικών ταινιών. 

ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ - "ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΑ"

Μια  λογοτεχνική  και φιλοσοφική επιτομή  για  τον ελληνικό πολιτισμό, ένας  ύμνος  για  τον ελληνικό κοινοτισμό

Το  πεζό  αυτό  κείμενο  του  Οδυσσέα  Ελύτη (Τα  δημόσια  και  τα ιδιωτικά)  αποτελεί  μια  λογοτεχνική  και  φιλοσοφική  επιτομή  για  τον ελληνικό πολιτισμό, έναν ύμνο  για  τον ελληνικό  κοινοτισμό. Συμπυκνώνει  όλα  εκείνα  τα  στοιχεία  που συνθέτουν  τον  κατάσπαρτο  τούτο  εδώ  με αναρίθμητες  πολύχρωμες  νησίδες  τόπο  στον οποίο  αγκιστρώνεται  κάθε  σημάδι

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΟΡΝΗΛΙΟ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗ (ΒΙΒΛΙΟ)

Ο  Κορνήλιος Καστοριάδης  αποτέλεσε  έναν  από  τους πιο διακεκριμένους  Έλληνες  στοχαστές  και  χάραξε  το όνομά  του   με  το ιδιαίτερο  μοναδικό  ύφος  και  τον  ρηξικέλευθο  λόγο  του  στη διεθνή  φιλοσοφική  και πολιτική σκέψη. Πρώτιστο αντικείμενο  των  γραπτών  του  ήταν  ο  άνθρωπος  και το  κοινωνικό  φαινόμενο. Διακρίθηκε  για  την  οξύνοια  και  την απαράμιλλη  δεινότητα  αποτύπωσης  πτυχών  του επιστητού  που συνέτειναν  στη  βαθιά  διαχρονική  και  συγχρονική  μελέτη  ανθρωπολογικών,  φιλοσοφικών, ψυχαναλυτικών, πολιτικών, κοινωνιολογικών   χαρακτηριστικών της  ανθρώπινης ιστορίας.

Από  τα τέλη της δεκαετίας  του 1970  κεντρικό  θέμα  των αναζητήσεών του  τέθηκε  η  άμεση δημοκρατία,  ο κοινοτισμός  και  η  συγκρότηση  του αυτόνομου  πολίτη,  στοιχεία  που  συναντήσαμε  στην  αρχαία Αθήνα  του 5ου  π.Χ  αιώνα.

Στο  πολύμορφο  πλούσιο  και  μοναδικά  ποιοτικό  συγγραφικό  του έργο  αναδεικνύει  νέες  επιστημονικές  θεωρήσεις  και  επισημάνσεις  με τη δημιουργία  νέων όρων  και ορισμών που ανακαθορίζουν  θεμελιακά  την αντίληψή  μας  για  την πολιτική, την δημοκρατία, την κοινωνία  και τον άνθρωπο. Όροι  και  έννοιες  που δεσπόζουν  στη  φιλοσοφική του αντίληψη και σκέψη  είναι  η  φαντασία, το  κοινωνικό  φαντασιακό, ο ανακλαστικός  στοχασμός, η άμεση  δημοκρατία, η κοινότητα,  η  ατομική  και  συλλογική αυτονομία.

ΒΙΒΛΙΟ ΧΕΡΜΠΕΡΤ ΜΑΡΚΟΥΖΕ - Ο ΜΟΝΟΔΙΑΣΤΑΤΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Ο  Χέρμπερτ  Μαρκούζε στο έργο του « ο μονοδιάστατος άνθρωπος» αποτυπώνει  ακριβώς  αυτό  που κομίζει  στις  οικονομικές  και κοινωνικές  δομές  του  το  νεωτερικό  καπιταλιστικό  κράτος. Τι  κομίζει  δηλαδή; Τη  μηχανιστική  νοοτροπία  των συστημάτων που χαρακτηρίζουν  τον σύγχρονο  πολιτισμό  η οποία  δρα  μεσολαβητικά στις  ανθρώπινες  σχέσεις  αλλοιώνοντας  την αυθεντικότητα  της ανάπτυξής  τους. Η  θεωρούμενη  "ελευθερία"  είναι  επίπλαστη  ως επιφαινόμενο  των προκαθορισμένων επιλογών της  λειτουργίας του νεωτερικού  συστήματος. 

ΜΑΡΤΙΝ ΧΑΪΝΤΕΓΓΕΡ: Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΕΧΝΗΣ (ΒΙΒΛΙΟ)

Στο  έργο  του,  "Η  προέλευση  του έργου της τέχνης", ο Χάιντεγγερ  σχολιάζει  αρχικά  έναν πίνακα  του Βαν  Γκογκ  που  εικονίζει  ένα  ζευγάρι παπούτσια, προκειμένου  να καταδείξει  ένα  θεμελιακό  ζήτημα  στην πρόσληψη  της  ίδιας  της τέχνης  που δεν είναι καθόλου αυτονόητο. Εκκινεί  με αυτό  το παράδειγμα  για  να φανερώσει  την  βαρύνουσα  αλλοιωτική φύση  της  "μεταφοράς  νοήματος"  σε  ένα  έργο  τέχνης  αποκαλύπτοντας  ανύποπτες  πλευρές  της  λειτουργίας  της. Το ίδιο δηλαδή  που μπορεί  να  συμβεί  και στη φιλοσοφία  και την αισθητική  της  πρόσληψη.

Το  μέγα  ζήτημα  που θέτει ο χαιντεγγεριανός στοχασμός  είναι  η  αλλοίωση  και η αναστροφή  της ελληνικής  φιλοσοφίας  στη δυτική  σκέψη  και  η σχέση  του ιερού  με την  τέχνη  και  της  τέχνης

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΕΦΙΑΛΤΗ ΤΟΥ ΑΘΗΝΑΙΟΥ- Α) ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ Β) ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΡΗΓΑ

Σχετικά  με την  αρχαία  αθηναϊκή  δημοκρατία  οι περισσότεροι  γνωρίζουμε  τον Περικλή, τον Κλεισθένη  ή  και τον Αριστείδη. Δεν γνωρίζουμε  όμως  τον πραγματικό  ιστορικό  πρωταγωνιστή  που αγωνίστηκε  και εδραίωσε  την ΑΛΗΘΙΝΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΤΗΝ ΑΜΕΣΗ. Ποιος  είναι αυτός; Ο  Εφιάλτης  ο Αθηναίος ή Σοφωνίδου. Μην τον μπερδεύουμε  με  τον   Εφιάλτη  τον Ευρυδήμου

που πρόδωσε  τους  Έλληνες  στον Ξέρξη. 

Ο  Εφιάλτης  ο Αθηναίος  έδωσε  ολοκληρωτικά  την  εξουσία  στους  Αθηναίους  πολίτες, στον αθηναϊκό  λαό.

Α΄ ΜΕΡΟΣ

Η  βιογραφία  του Εφιάλτη  του  Αθηναίου

Η βιογραφία του είναι ελάχιστα γνωστή, ωστόσο παραδίδεται πώς ήταν φτωχός, δίκαιος και αδιάφθορος. Χαρακτηριστικό είναι το ακόλουθο περιστατικό που αναφέρεται σε αυτόν. Κάποτε οι φίλοι του θέλησαν να του δώσουν δέκα τάλαντα, εκείνος όμως δεν τα δέχθηκε, με το εξής επιχείρημα: «αυτά θα με αναγκάσουν, επειδή θα σας ντρέπομαι, να αποκρύψω κάτι από τα δίκαια. Επειδή όμως ούτε θέλω να σας ντρέπομαι ούτε να σας χαρίζομαι, θα σας φανώ δυσάρεστος». Ακόμη, όταν κάποτε ένας στρατηγός τον κατηγόρησε ως φτωχό, αποκρίθηκε «γιατί όμως δεν ανέφερες και το άλλο, ότι δηλαδή είμαι δίκαιος;» Ανήκε στην προοδευτική πολιτική παράταξη των δημοκρατικών, την αρχηγία της οποίας ανέλαβε μετά τον εξοστρακισμό του Θεμιστοκλή το 471 π.Χ., και αντιπολιτευόταν τον προβεβλημένο πολιτικό Κίμωνα, εκπρόσωπο της αριστοκρατικής παράταξης. Αγωνίστηκε για τον περιορισμό της εξουσίας του αριστοκρατικού σώματος του Αρείου Πάγου. Κυριότερη πηγή για τις μεταρρυθμίσεις του είναι η Αθηναίων πολιτεία του Αριστοτέλη.

Ο Εφιάλτης ξεκίνησε δικαστικές διώξεις εναντίον μελών του Αρείου Πάγου επικρίνοντας τη διαφθορά τους και πέτυχε έτσι τη μείωση του γοήτρου του στην αθηναϊκή κοινωνία. Το 462/61 π.Χ. εκμεταλλεύτηκε την απουσία του Κίμωνα στη Μεσσηνία κατά το Γ΄ Μεσσηνιακό Πόλεμο και πέτυχε να περάσει νόμο στην εκκλησία του δήμου, που αφαιρούσε πολλές εκτελεστικές και δικαστικές αρμοδιότητες από τον Άρειο Πάγο. Την επικράτηση της αντιλακωνικής δημοκρατικής παράταξης βοήθησε η αποτυχημένη, λόγω της Σπαρτιατικής καχυποψίας, εξέλιξη της αθηναϊκής βοήθειας προς τη Σπάρτη υπό την ηγεσία του Κίμωνα. Οι Σπαρτιάτες απέπεμψαν με προσβλητικό τρόπο από την Ιθώμη την αθηναϊκή δύναμη, που οι ίδιοι είχαν καλέσει για βοήθεια εναντίον των επαναστατημένων ειλώτων. Οι Αθηναίοι αντέδρασαν συμμαχώντας με το Άργος, τον προαιώνιο εχθρό της Σπάρτης, και στράφηκαν εναντίον του Κίμωνα, που είχε υποστηρίξει ένθερμα την αποστολή βοήθειας. Οι δημοκρατικοί, με τον Εφιάλτη και τον Περικλή, ανέκτησαν το κύρος τους στο δήμο και έστρεψαν την πόλη προς την πολιτική της σύγκρουσης με τη Σπάρτη και της ηγεμονίας επί των άλλων πόλεων στα πλαίσια της Αθηναϊκής Συμμαχίας.

Πιο συγκεκριμένα, ο νόμος που ψήφισε η εκκλησία του δήμου με πρωτοβουλία του Εφιάλτη:

• Μετέφερε πολιτικές, ελεγκτικές και δικαστικές αρμοδιότητες του Αρείου Πάγου στην εκκλησία του δήμου, τη βουλή και τα λαϊκά δικαστήρια της Ηλιαίας. Ο Άρειος Πάγος διατήρησε μόνο τη δικαστική αρμοδιότητα για φόνους εκ προθέσεως, τραυματισμούς με σκοπό το φόνο, εμπρησμούς, δηλητηριάσεις και κοπές ιερών δέντρων, όταν και οι δύο διάδικοι ήταν Αθηναίοι πολίτες

• Επιφόρτισε τη βουλή με το συντονισμό και την επίβλεψη των αρχών που εμπλέκονταν σε πράξεις διοικήσεως και την αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων που ανέκυπταν στο διάστημα ανάμεσα σε δύο συνεδριάσεις του δήμου.

• Μετέτρεψε τη σολώνεια Ηλιαία, που ως τότε συνερχόταν ολόκληρη και πιθανόν ταυτιζόταν με την εκκλησία του δήμου, σε «δεξαμενή» 6000 κληρωμένων και ορκισμένων Αθηναίων άνω των 30 ετών, από την οποία λαμβάνονται στο εξής οι δικαστές για τα ηλιαστικά δικαστήρια.

Αποτέλεσμα των μεταρρυθμίσεων ήταν να χάσει ο Άρειος Πάγος και τα τελευταία μέσα έμμεσης πολιτικής επιρροής, όπως π.χ. την καταδίκη φιλόδοξων αρχόντων μετά το τέλος της θητείας τους και τον αποκλεισμό τους από τον Άρειο Πάγο. Την αρμοδιότητα εκλογής αρχόντων και προβουλευτικής επεξεργασίας των ψηφισμάτων είχε αφαιρέσει από τον Άρειο Πάγο ήδη ο Σόλων. Έτσι, ο Άρειος Πάγος απώλεσε το ρόλο του ως υπέρτατης αρχής και φύλακα του αθηναϊκού πολιτεύματος. Το πολίτευμα της Αθήνας έκανε ακόμα ένα σημαντικό βήμα προς τον εκδημοκρατισμό.

Όταν επέστρεψε ο Κίμων, προσπάθησε να αναστρέψει το νόμο, πράγμα που δεν κατόρθωσε. Αντιθέτως, οι αντίπαλοί του, λόγω της αποτυχημένης επιχείρησής του στη Μεσσηνία και της μεγάλης προσβολής που υπέστη το αθηναϊκό γόητρο εξαιτίας του, πέτυχαν να εξοστρακισθεί (461 π.Χ.). Έτσι, επικράτησαν τελικά οι μεταρρυθμίσεις του Εφιάλτη, αλλά ο ίδιος ο Εφιάλτης δολοφονήθηκε λίγο αργότερα από όργανα των αριστοκρατικών και τον ηγετικό ρόλο του στη δημοκρατική παράταξη της Αθήνας ανέλαβε ο Περικλής. Λόγω της επίσης σημαντικής προσφοράς του τελευταίου στην ανάδειξη της Αθήνας σε ηγέτιδα δύναμη στο Αιγαίο, αλλά και ευρύτερα στον ελληνικό κόσμο τον 5ο αι. π.Χ., πολλές μεταρρυθμίσεις του Εφιάλτη αποδόθηκαν εσφαλμένα στον Περικλή.

Λίγα χρόνια μετά τις μεταρρυθμίσεις, το 458 π.Χ., διδάχθηκε η Ορέστεια του Αισχύλου, στην οποία ο Άρειος Πάγος προβάλλεται ως το ανώτατο, αδιάφθορο δικαστήριο που φυλάσσει το δίκαιο του αίματος (Blutrecht) ως τη βάση κάθε δικαίου και πολιτειακής τάξης. Οι απόψεις σχετικά με την ιστορική ερμηνεία του φαινομένου διίστανται: Αποτελεί η Ορέστεια προσπάθεια καθησυχασμού των πολιτών για τις μεταρρυθμίσεις της δημοκρατικής παράταξης, προσπάθεια διάσωσης του γοήτρου του Αρείου Πάγου παρά τις μεταρρυθμίσεις ή απόπειρα αντίδρασης στις μεταρρυθμίσεις και προβολής του επιχειρήματος ότι ο Άρειος Πάγος είναι η βάση κάθε δικαίου;

Βιβλιογραφία

• Μ.Β. Σακελλαρίου, Η αθηναϊκή δημοκρατία, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης: Ηράκλειο 2000.
• Χρήστος Γ. Ρήγας, "Η δημοκρατία του Εφιάλτη - Η εξουσία των πολιτών", Εκδόσεις Ελευσίς, Αθήνα 2008

πηγή: Βικιπαίδεια

Β΄ ΜΕΡΟΣ

Το  βιβλίο  45  σελίδων  του Χρήστου Ρήγα, η Δημοκρατία  του Εφιάλτη (Με  εισαγωγή  του συγγραφέα):

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟΥ ΕΦΙΑΛΤΗ