ΕΤΙΚΕΤΕΣ

ΣΥΜΒΟΛΑ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΩΝ - ΠΡΟΤΡΟΠΕΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΘΕΩΝ (ΑΝΑΛΥΣΗ ΙΑΜΒΛΙΧΟΥ)

Αποτέλεσμα εικόνας για σοφία ελληνων θεών


«Όταν πηγαίνεις να προσκυνήσεις, μη λες και μην κάνεις στο μεταξύ τίποτα άλλο εγκόσμιο.»[1]:Νο.1

«Διότι το “όταν πηγαίνεις να προσκυνήσεις, μη λες και μην κάνεις στο μεταξύ τίποτα άλλο εγκόσμιο” διαφυλάσσει το θείο όπως ακριβώς είναι αυτούσιο, αμιγές και άχραντο, και μας συνηθίζει να συνδέουμε το καθαρό με το καθαρό, και εξασφαλίζει τίποτα από τα ανθρώπινα να μη διεισδύει στην θεία θρησκεία. Διότι όλα τους είναι ξένα και αντίθετα προς αυτή. Το ίδιο σύμβολο, μάλιστα, συμβάλλει πολύ και στην επιστήμη. Διότι δεν πρέπει να φέρνουμε μέσα στην θεία επιστήμη τίποτα τέτοιο σαν τις ανθρώπινες σκέψεις ή τις εγκόσμιες μέριμνες. Με αυτά τα λόγια, λοιπόν, δεν υποδεικνύεται τίποτα άλλο παρά να μην αναμιγνύουμε τους ιερούς λόγους και τις θείες πράξεις με τα άστατα ανθρώπινα ήθη.»[2]
— Βλ. Ιάμβλιχος «Προτρεπτικός επί Φιλοσοφία, 108.21 – 109.8»— 


«Όταν πας ταξίδι δεν πρέπει να μπαίνεις σε ιερό ούτε καθόλου να προσκυνάς, ακόμα και αν βρεθείς να περνάς πλάι στις ίδιες τις πόρτες.»[3]: Νο.2

«το όμοιο είναι αγαπητό και σύμφωνο με το όμοιο, είναι φανερό ότι, καθώς οι Θεοί έχουν την κορυφαία ύπαρξη μέσα σε όλα, τότε πρέπει η θεραπεία (λατρεία) να είναι ανώτερη. Αν όμως κάποιος την πραγματοποιεί χάριν άλλου, θα θέσει με αυτόν τον τρόπο δεύτερο αυτό που προηγείται όλων και θα αντιστρέψει ολόκληρη την τάξη ολόκληρης της λατρείας και της γνώσης. Γιατί επιπλέον δεν πρέπει να θέτουμε τα πολύτιμα αγαθά σε μοίρα κατώτερη από εκείνα που εξυπηρετούν τις πρακτικές ανάγκες των ανθρώπων, ούτε να τοποθετούμε τα δικά μας έργα και τις δικές μας σκέψεις στην θέση του σκοπού, και τα ανώτερα έργα και τις ανώτερες σκέψεις στη θέση των συμπληρωμάτων.»[4]
— Βλ. Ιάμβλιχος «Προτρεπτικός επί Φιλοσοφία, 109.9 – 109.22»—

«Ανυπόδητος θύε και προσκύνα»[5] – Νο.3

 «το ”Ανυπόδητος θύε και προσκύνα” σημαίνει κατά πρώτον ότι πρέπει να λατρεύουμε τους θεούς και να κατακτούμε τη γνώση για αυτούς κόσμια, μετρημένα και χωρίς να υπερβαίνουμε την γήινη τάξη, και κατά δεύτερο ότι πρέπει κανείς να πραγματοποιεί τη λατρεία και τη γνώση των θεών όντας απαλλαγμένος από δεσμά ελεύθερος. Και αυτό το σύμβολο δεν καλεί να τα πράξουμε μόνο σε σχέση με το σώμα αλλά και σε σχέση με τις ενέργειες της ψυχής, ώστε αυτές να μην κυριαρχούνται από πάθη ούτε από την ασθένεια του σώματος ούτε από το γίγνεσθαι που έχει προσκολληθεί εξωτερικά σε εμάς, αλλά να έχουν τα πάντα ελεύθερα και έτοιμα προς την μετουσία των Θεών.»[6]
— Βλ. Ιάμβλιχος «Προτρεπτικός επί Φιλοσοφία, 109.23 – 110.5—

«Απέφευγε τις λεωφόρους και βάδιζε από τα μονοπάτια»: Νο.4

«Αυτό μας προτρέπει να αφήσουμε την δημώδη και ανθρώπινη ζωή, και αξιώνει να επιδιώκουμε την ξεχωριστή και θεία, και λέει ότι πρέπει να περιφρονούμε τις κοινές δοξασίες και να θεωρούμε σημαντικές τις ιδιωτικές και απόρρητες, και να υποτιμάμε την τέρψη που μας φέρνει κοντά στους ανθρώπους και να υπερτιμάμε την ευδαιμονία που εξαρτάται από την θεία βούληση, και να αφήνουμε τις ανθρώπινες συνήθειες ως δημώδεις, και να τις ανταλάσσουμε με την λατρεία των θεών ως ανώτερη από τη δημώδη ζωή.»[7]
— Βλ. Ιάμβλιχος «Προτρεπτικός επί Φιλοσοφία, 111.17 – 111.28»—

«Άπεχε από το μελανούρι. Γιατί ανήκει στους χθόνιους Θεούς.»[8] : Νο.5

 «αυτό μας καλεί να μένουμε σταθεροί στην ουράνια πορεία των ψυχών και να συνδεόμαστε με τους νοητικούς Θεούς, να αποχωριζόμαστε από την ένυλη φύση και να στρεφόμαστε προς την άυλη και καθαρή ζωή, και να ασκούμε την άριστη λατρεία των Θεών και αυτήν που αρμόζει τους πρώτιστους Θεούς. Αυτά, λοιπόν, τα σύμβολα προτρέπουν στην των Θεών γνώση και θρησκεία»[9]
— Βλ. Ιάμβλιχος «Προτρεπτικός επί Φιλοσοφία, 111.29 – 112.8»—


«Κράτα την γλώσσα σου πριν από τα άλλα υπακούοντας στους Θεούς»[1] : Νο.6

«Διότι το πρώτο έργο της σοφίας είναι να στρέφει τον Λόγο στον εαυτό του και να τον συνηθίζει να μην προχωρά προς τα έξω, να τελειοποιείται μόνος του και μέσω της στροφής προς τον εαυτό του, και μετά από αυτό να ακολουθεί τους Θεούς. Διότι τίποτα άλλο δεν τελειοποιεί έτσι τον νου παρά όταν στρέφεται στον εαυτό του και έτσι ακολουθεί τους Θεούς.»[2]
— Βλ. Ιάμβλιχος «Προτρεπτικός επί Φιλοσοφία, 112.11 – 112.17»—

«αποδημώντας από την οικία σου για ταξίδι, μη γυρίζεις πίσω. Γιατί οι Ερινύες σε καταδιώκουν.»[3]: Νο.14

«Αυτό προτρέπει στην φιλοσοφία και στην νοητική αυτενέργεια. Το σύμβολο τούτο δηλώνει και διακηρύσσει ότι, όταν καταπιάνεσαι με τη φιλοσοφία, πρέπει να αποκόπτεις τον εαυτό σου από όλα τα σωματικά και τα αισθητά, και να πραγματοποιείς αληθινά μια εξάσκηση του θανάτου, προχωρώντας αν επιστρέφει μέσω των κατάλληλων μελετών προς τα νοητά και άυλα όντα που είναι πάντοτε ίδια και αμετάβλητα. Διότι το ταξίδι είναι μετάσταση τόπου, και ο θάνατος είναι ο χωρισμός είναι το να φιλοσοφεί κανείς αληθινά και να χρησιμοποιεί αμιγή τον νου άνευ αισθητηρίων και σωματικών ενεργειών για την σύλληψη της αλήθειας των Όντων, η οποία έχει αναγνωριστεί ότι αποτελεί σοφία. Όταν λοιπόν σκοπεύεις να φιλοσοφείς, μη γυρίζεις πίσω και μην κατεβαίνεις στα σωματικά που παλιά σε συντρόφευαν. Γιατί από αυτό θα σε ακολουθήσει μεγάλη μεταμέλεια, όταν εμποδίζεσαι στις υγιείς συλλήψεις από την ομίχλη που συνοδεύει τα σωματικά. Κι αυτή την μεταμέλεια την ονόμασε Ερινύα.»[4]
— Βλ. Ιάμβλιχος «Προτρεπτικός επί Φιλοσοφία, 115.1 – 115.18»—

«Μην φοράς δαχτυλίδι»[5] : Νο.22.

«το “μη φοράς δαχτυλίδι” το οδηγούμε στην προτροπή σύμφωνα με την πυθαγόρεια διδασκαλία ως εξής: επειδή το δαχτυλίδι περιβάλλει σαν δεσμός αυτούς που το φορούν, έχοντας την ιδιότητα να μην πιέζει και να μην ενοχλεί αλλά κατά κάποιο τρόπο να ταιριάζει και να προσαρμόζεται, ένας τέτοιος δεσμός είναι και το σώμα για την ψυχή. Επομένως, το να μην φοράς δαχτυλίδι σημαίνει να φιλοσοφείς αληθινά και να χωρίζεις την ψυχή από τον δεσμό που την περιβάλλει. Διότι η φιλοσοφία είναι μελέτη θανάτου και χωρισμός της ψυχής από το σώμα. Μελέτα λοιπόν με μεγάλο ζήλο την πυθαγόρεια φιλοσοφία, που μέσω του νου αποστασιοποιεί τον εαυτό της από όλα τα σωματικά και καταγίνεται με τα νοητά και τα άυλα, μέσω των θεωρητικών επιστημών. Επίσης, απελευθέρωνε τον εαυτό σου από τα σφάλματα και από τις ασχολίες της σάρκας που αντιστρατεύονται και εμποδίζουν τη φιλοσοφία, και από τις υπερβολικές τροφές και τους άκαιρους κορεσμούς, που καταλαμβάνουν το σώμα σαν δεσμός και προκαλούν ατέλειωτες ιατρικές θεραπείες και έγνοιες.»[6]
— Βλ. Ιάμβλιχος «Προτρεπτικός επί Φιλοσοφία, 119.14 – 120.2»—

«μη σκαλίζεις σε δαχτυλίδι μορφή Θεού»[7] : Νο.23

«Το “μη σκαλίζεις σε δαχτυλίδι μορφή Θεού”, σύμφωνα με το νόημα που εκθέσαμε παραπάνω, χρησιμοποιεί την εξής προτροπή: να φιλοσοφείς και πάνω από όλα να θεωρείς ότι οι θεοί είναι ασώματοι. Διότι αυτό είναι το κυριότερο ρίζωμα της πυθαγόρειας διδασκαλίας, από το οποίο έχουν εξαρτηθεί σχεδόν τα πάντα και από το οποίο ενισχύονται μέχρι τέλους. Μην πιστεύεις λοιπόν ότι οι θεοί χρησιμοποιούν μορφές που είναι σωματικές ή ότι έχουν προσδεθεί σε υλική υπόσταση και σε υλικό σώμα σαν να είναι δεσμός τους, όπως συμβαίνει με τα άλλα ζωντανά όντα. Οι σκαλισμένες μορφές πάνω στα δαχτυλίδια καταδεικνύουν με το ίδιο το δαχτυλίδι τον δεσμό και τη σωματικότητα, και με την σκαλισμένη μορφή την αισθητή μορφή που μοιάζει με αυτήν κάποιου από τα επιμέρους ζωντανά όντα, από την οποία πρέπει να διαχωριστεί πλήρως το γένος των θεών ως αιώνιο και νοητό που μένει πάντοτε το ίδιο και στην ίδια κατάσταση, όπως εξηγείται συστηματικά, ξεχωριστά και πληρέστερα στο “Περί Θεών”.»[8]
— Βλ. Ιάμβλιχος «Προτρεπτικός επί Φιλοσοφία, 120.3 – 120.18»—

«μην καθρεπτίζεσαι δίπλα σε λυχνάρι»[9] : Νο.24

«Το “μην καθρεπτίζεσαι δίπλα σε λυχνάρι” συμβουλεύει με πυθαγορικότερο τρόπο να φιλοσοφείς ανατρέχοντας όχι στις εντυπώσεις της αίσθησης (οι οποίες παρέχουν κάποιο φως στις συλλήψεις την πραγμάτων, αλλά φως που μοιάζει με αυτό του λυχναριού, όχι φυσικό ούτε αληθινό) αλλά στις επιστημονικές εντυπώσεις του νου, από τις οποίες γεννιέται ένας λαμπρότατος και αλάνθαστος φωτισμός γύρω από το όμμα της ψυχής… από όλες τις νοήσεις και τα νοητά και την παρατήρηση τους, όχι από τα σωματικά και αισθητά. Διότι πολλές φορές δηλώθηκε ότι αυτά, επειδή βρίσκονται σε συνεχή ροή και μεταβολή, δεν είναι με κανένα τρόπο μόνιμα και ίδια με τον εαυτό τους, προκειμένου να επιδεχτούν σταθερή επιστημονική σύλληψη και γνώση όπως τα νοητά.»[10]
— Βλ. Ιάμβλιχος «Προτρεπτικός επί Φιλοσοφία, 120.19 – 121.3»—

«όταν σηκώνεσαι από τα στρώματα, τύλιγε τα και εξαφάνιζε το ίχνος σου»[11] : Νο.29

«Το “όταν σηκώνεσαι από τα στρώματα, τύλιγε τα και εξαφάνιζε το ίχνος σου” παραγγέλνει τούτο, ότι δηλαδή, αν σκοπεύεις να φιλοσοφήσεις, πρέπει στο εξής να εξοικειώνεις τον εαυτό σου με τα νοητά και τα ασώματα. Όταν λοιπόν σηκώνεσαι από τον ύπνο της αμάθειας και το νυκτερινό σκοτάδι, μη σέρνεις μαζί σου τίποτα σωματικό στο φως της φιλοσοφίας, αλλά καθάριζε και εξαφάνιζε από τη μνήμη σου όλα τα ίχνη εκείνου του ύπνου.»[12]
— Βλ. Ιάμβλιχος «Προτρεπτικός επί Φιλοσοφία, 122.22 – 123.3»—



[1]     Testimonia et fragmenta c6.34 ` to     Testimonia et fragmenta c6.35   γλώσσης πρὸ τῶν ἄλλων κράτει θεοῖς ἑπόμενος.
[2]     Protr 112.11 ` to     Protr 112.17   <Γλώσσης πρὸ τῶν ἄλλων κράτει θεοῖς ἑπόμενος>. πρῶτον γάρ ἐστι σοφίας ἔργον τὸ τὸν λόγον ἐπιστρέφειν εἰς ἑαυτὸν καὶἐθίζειν μὴἔξω προϊέναι, τελεοῦσθαί τε καθ᾽ἑαυτὸν καὶἐν τῇ πρὸς ἑαυτὸν ἐπιστροφῇ καὶ μετὰ τοῦτο ἐν τῷ τοῖς θεοῖς ἕπεσθαι· οὐδὲν γὰρ ἄλλο οὕτω τελειοῖ τὸν νοῦν ἢὅταν ἐπι στρεφόμενος εἰς ἑαυτὸν τοῖς θεοῖς συνακολουθῇ.
[3]     Testimoniaetfragmentac6.39 ` to     Testimoniaetfragmentac6.40 ἀποδημῶν τῆς οἰκείας μὴἐπιστρέφου, Ἐρινύες γὰρ μετέρχονται.
[4]     Protr 115.1 ` to     Protr 115.18 καὶ γὰρ τοῦτο εἰς φιλοσοφίαν προτρέπει καὶ τὴν κατὰ νοῦν αὐτοπραγίαν. δηλοῖ τε καὶ προλέγει τὸ σύμβολον ἐναργῶς ὅτι φιλοσοφεῖν ἐπιβαλλόμενος χώριζε σαυτὸν πάντων σωματικῶν καὶ αἰσθητῶν, καὶὄντως θανάτου μελέτην ποιοῦἐπὶ τὰ νοητὰ καὶἄυλα καὶἀεὶ κατὰ ταὐτὰ καὶὡσαύτως ἔχοντα ἀμεταστρεπτὶ χωρῶν διὰ τῶν προσηκόντων μαθημάτων. ἀποδημία μὲν γὰρ μετάστασις τόπου, θάνατος δὲὁ τῆς ψυχῆς χωρισμὸς ἀπὸ τοῦ σώματος, οὗτος δὲ τὸ φιλοσοφεῖν ὡς ἀληθῶς καὶἄνευ αἰσθητηρίων καὶ σωματικῶν ἐνεργειῶν καθαρῷ τῷ νῷ χρῆσθαι εἰς κατάληψιν τῆς ἐν τοῖς οὖσιν ἀληθείας, ἥπερ ἐπέγνωσται σοφία οὖσα. φιλοσοφεῖν δὴἐπιβαλλόμενος μὴἐπιστρέφου μηδὲ καθέλκου πρὸς τὰ πρότερα καὶἐν συντροφίᾳ σοι διατελέσαντα σωματικά· μετάνοια γὰρ ἐκ τούτου πολλή σοι παρέψεται ἐμποδιζομένῳ εἰς τὰς ὑγιεῖς καταλήψεις ὑπὸ τῆς περὶ τὰ σωματικὰἀχλύος. τὴν δὲ μετάνοιαν <Ἐρινὺν> μετωνόμασε.
[5]     Testimonia et fragmenta c6.43 ` to     Testimonia et fragmenta c6.43 δακτύλιον μὴ φόρει.
[6]     Protr 119.14 ` to     Protr 120.2   Τὸ δὲ <δακτύλιον μὴ φόρει> ἀκολούθως τῷ Πυθαγορικῷἀρέσκοντι ἕλκομεν εἰς τὴν παράκλησιν οὕτως· ἐπεὶ δεσμοῦ τρόπῳ περίκειται τοῖς φοροῦσιν ὁ δακτύλιος, ἴδιον ἔχων τὸ μὴἄγχειν μηδὲ κακουχεῖν ἀλλά πως ἁρμόζειν καὶ προσφυῶς ἔχειν, δεσμὸς δὲ τοιοῦτός τις καὶ τὸ σῶμα τῇ ψυχῇὑπάρχει, τὸ οὖν <δακτύλιον μὴ φόρει> φιλοσόφειφησὶν ὡς ἀληθῶς καὶ χώριζε τοῦ περικειμένου δεσμοῦ τὴν ψυχήν· μελέτη γὰρ θανάτου καὶ χωρισμὸς ψυχῆς ἀπὸ σώματος ἡ φιλο σοφία. τὴν ἄρα Πυθαγορικὴν μέτιθι σπουδῇ μεγάλῃ, τὴν ἀφιστᾶσαν ἑαυτὴν διὰ τοῦ νοῦἀπὸ σωματικῶν πάντων καὶ περὶ τὰ νοητὰ καὶἄυλα διὰ τῶν θεωρητικῶν μαθημάτων καταγιγνομένην· ἀλλὰ καὶἀπόλυε σαυτοῦ τὰἁμαρτήματα καὶἀνθολκὰ καὶ κωλυσιεργὰ τοῦ φιλοσοφεῖν σαρκὸς ἀσχολήματα τροφάς τε ὑπερβαλλούσας καὶ πληθώρας ἀκαίρους, δεσμοῦ τρόπον τὸ σῶμα καταλαμβανούσας νοσοκομίας τε καὶἀσχολίας ἀδιαλείπτους ἐμποιούσας.
[7]     Testimonia et fragmenta c6.43 ` to     Testimonia et fragmenta c6.44 θεοῦ τύπον μὴἐπίγλυφε δακτυλίωι.
[8]     Protr 120.3 ` to     Protr 120.18 Τὸ δὲ <θεοῦ τύπον μὴἐπίγλυφε δακτυλίῳ> κατὰ τὴν προλεχθεῖσαν ἔννοιαν προτροπῇ χρῆται τοιᾷδε· φιλοσόφει καὶἀσωμάτους πρὸ παντὸς ἡγοῦ θεοὺς ὑπάρχειν· τὸ γὰρ κυριώτατον ῥίζωμα τῶν Πυθαγορικῶν δογμάτων τοῦτ᾽ἐστίν, ἐξ οὗ τὰ πάντα σχεδὸν ἤρτηται καὶὑφ᾽ οὗ μέχρι τέλους κρατύνεται· μὴ νόμιζε δὲ μορφαῖς αὐτοὺς κεχρῆσθαι ὅσαι εἰσὶ σωματικαί, μηδὲ προσδεδέσθαι ὑποστάσει ὑλικῇ καὶ οἷον δεσμῷὑλικῷ σώματι, ὥσπερ τὰἄλλα ζῷα. αἱ δὲἐπὶ δακτυλίοις γλυφαὶ τόν τε δεσμὸν δι᾽ αὐτοῦ τοῦ δακτυλίου ἐμφαίνουσι καὶ τὴν σωματότητα τό τε αἰσθητὸν εἶδος καὶὡσανεί τινος τῶν ἐπὶ μέρους ζῴων διὰ τῆς γλυπτῆς προσόψεως, ἧς χωριστέον μάλιστα τὸ τῶν θεῶν γένος ὡς ἀίδιόν τε καὶ νοητὸν καὶ κατὰ τὰ αὐτὰ καὶὡσαύτως ἀεὶἔχον, ὡς ἐν τῷ Περὶ θεοῦἰδίως καὶ πληρέστατα τεχνολογεῖται.
[9]     Testimonia et fragmenta c6.44 ` to     Testimonia et fragmenta c6.44  παρὰ λύχνον μὴἐσοπτρίζου.
[10]     Protr 120.19 ` to     Protr 121.3   Τὸ δὲ <παρὰ λύχνον μὴἐσοπτρίζου> Πυθαγορικώτερον συμβουλεύει τὸ φιλοσόφει μὴ προστρέχων μὴ ταῖς κατ᾽ αἴσθησιν φαντασίαις, αἵτινες φῶς μέν τι περὶ τὰς καταλήψεις ποιοῦσι, λυχνοειδὲς μέντοι καὶ οὐχὶ φυσικὸν οὐδὲἀληθές, ἀλλὰ μᾶλλον ταῖς κατὰ τὸ νοητικὸν ἐπιστημονικαῖς, ἀφ᾽ὧν λαμπροτάτη τις εὐαυγία καὶἀδιάπταιστος περὶ τὸ τῆς ψυχῆς ὄμμα συνίσταται ἐξ ἁπάντων τῶν νοημάτων καὶ τῆς περὶ ταῦτα θεωρίας, ἀλλ᾽ οὐκ ἐκ τῶν σωματικῶν καὶ αἰσθητῶν· ἐν συνεχεῖ γὰρ ταῦτα ῥύσει καὶ μεταβολῇ πολλάκις ἐδηλώθη κατ᾽ οὐδένα τρόπον μόνιμα καὶ τὰ αὐτὰἑαυτοῖς ὑπάρχοντα, ἵνα καὶ βεβαίαν ἐπιστημονικήν τε ὑπομείνῃ κατάληψιν καὶἐπίγνωσιν ὡς ἐκεῖνα.
[11]     Testimonia et fragmenta c6.46 ` to     Testimonia et fragmenta c6.47 στρωμάτων ἀναστὰς συνέλισσε αὐτὰ καὶ τὸν τόπον συνστόρνυε.
[12]     Protr 122.22 ` to     Protr 123.2 Τὸδὲ <στρωμάτων ἐξαναστὰς συνέλισσε αὐτὰ καὶ τὸν τύπον συνστόρνυε> τοῦτο παραγγέλλει, ὅτι φιλοσοφεῖν ἐπιβαλλόμενος νοητοῖς λοιπὸν καὶ ἀσωμάτοις προσοικεί ου σεαυτόν. ἐκ τοῦοὖν τῆς ἀμαθίας ὕπνου καὶ νυκτοειδοῦς σκότους ἐξανιστάμενος μηδὲν συνεπισπῶσεαυτῷσωματικὸνεἰςτὸτῆς φιλοσοφίας ἡμεροειδές, ἀλλὰ πάντατὰ τοῦ ὕπνου ἐκείνου ἴχνη τῆς μνήμης τῆς σεαυτοῦ ἐκκάθαιρε καὶ ἐξαφάνιζε.

πηγή: eleysis69