Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ "ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΟΥ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ"

Φωτογραφία: Το νέο Διεθνές Νομισματικό Σύστημα που θα ενσωμάτωνε τις αξίες του ενταγμένου φιλελευθερισμού σχεδιάσθηκε σε μεγάλο βαθμό στην διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς, που έλαβε χώρα στο ξενοδοχείο Μάουντ Ουάσινγκτον το 1944.

Ο ενσωματωμένος ή ενταγμένος φιλελευθερισμός είναι όρος για το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα και τον σχετικό διεθνή πολιτικό προσανατολισμό, όπως ίσχυε από το τέλος του Β´ Παγκοσμίου Πολέμου στη δεκαετία του 1970. Το σύστημα δημιουργήθηκε για να στηρίξει τον συνδυασμό του ελεύθερου εμπορίου με την ελευθερία για μέλη να ενισχύσουν την παροχή πρόνοιας και να ρυθμίζουν τις οικονομίες τους, να μειώσουν την ανεργία. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Αμερικανό πολιτικό επιστήμονα Τζον Ράγκι το 1982.

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΤΑΜΕΡΙΣΜΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Ο καταμερισμός της εργασίας είναι ο διαχωρισμός των δραστηριοτήτων σε τομείς, τύπους απασχόλησης και ρόλους ευθύνης, και η εξειδίκευση των εργατών στους ρόλους αυτούς. Η πρακτική αυτή εφαρμόζεται για χιλιάδες χρόνια, και ήταν μια από τις κύριες δυνάμεις που οδήγησε στην δημιουργία των κοινωνικών τάξεων και την μετέπειτα ανάπτυξη του εμπορίου. Η πολιτικο-οικονομική θεωρία που αναπτύχθηκε γύρω από την πρακτική αυτή, οδήγησε στην άνοδο του νεοφιλελευθερισμού και καπιταλισμού αντίστοιχα, των οποίων αποτελεί ένα από τα συστατικά στοιχεία.

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΡΚΑΝΤΙΛΙΣΜΟΥ (ΕΜΠΟΡΟΚΡΑΤΙΑ)

Με τον όρο Εμποροκρατία, ή Εμποροκρατισμός, ή Εμποροκρατικό σύστημα, ή ακόμα και Μερκαντιλισμός εκ του αγγλικού διεθνούς σήμερα όρου "Mercantilism" χαρακτηρίζεται γενικά οικονομικό σύστημα που πολλές φορές φέρεται να ταυτίζει τον πλούτο με το χρήμα. Σε γενική όμως αποδοχή το σύστημα αυτό πρεσβεύει ότι μόνο με κυβερνητικές ρυθμίσεις εθνικιστικού χαρακτήρα μπορεί να εξασφαλιστεί η οικονομική ευημερία του κράτους.

Οι οπαδοί της εμποροκρατίας καλούνται εμποροκράτες ή μερκαντιλιστές.

Η ΑΥΣΤΡΙΑΚΗ ΣΧΟΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

Η Αυστριακή Σχολή Οικονομικής Σκέψης είναι μια σχολή οικονομολόγων που δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στις πράξεις των ανθρώπων και τις συνέπειες αυτών. Αν και δεν υπάρχει σύμπνοια μεταξύ των οικονομολόγων της σχολής αυτής σε όλα τα θέματα, συνήθως ως βασικά χαρακτηριστικά αναφέρονται η υποκειμενική θεωρία της αξίας, ο μεθοδικός ατομισμός και η χρήση λογικής αναλύσεως, έναντι των μαθηματικών που χρησιμοποιούν οι οικονομολόγοι της νεοκλασικής σχολής.

ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Για μια σύγχρονη ανάγνωση  του λογοτεχνικού κειμένου

• 1

Εισαγωγικές παρατηρήσεις

     Ι. Όταν μιλάμε για λογοτεχνία η σκέψη μας πηγαίνει στην τέχνη που συνδέεται με τη γλώσσα. Η σχέση λογοτεχνίας και γλώσσας, κατά συνέπεια, αποτελεί μια πρώτη βάση για να μπορεί να προσανατολίζεται κανείς μέσα στο χώρο της λογοτεχνίας. Η γλώσσα ωστόσο δεν δημιουργείται από τη λογοτεχνία ούτε μέσα στη λογοτεχνία. Δεν παύει όμως να διαμορφώνεται στην καθημερινή της εκδοχή μέσω της λογοτεχνίας και να προσλαμβάνει μια ανάλογη αισθητική αξία. Αυτό δε σημαίνει ότι η αξία του λογοτεχνικού έργου εξαρτάται από τη γλώσσα μόνο. Αντίθετα η γλώσσα συνδιαμορφώνεται μέσα στο λογοτεχνικό έργο και από το περιεχόμενο, το οποίο καλείται να εκφράσει. Έτσι το καθολικό νόημα της λογοτεχνίας πρέπει  να αναζητείται μέσα στην καθολικότητα του περιεχομένου, η οποία αντανακλά μια πραγματικότητα που αναπαρίσταται μέσω της γλώσσας. Γι’ αυτό και η λογοτεχνία καταπιάνεται με θέματα που συγκινούν τόσο το δημιουργό όσο και τον αναγνώστη, αλλά παράλληλα έχουν ενδιαφέρον για τη ζωή του ανθρώπου και για την πνευματική του ολοκλήρωση. Κατ’ αυτό το πνεύμα, η λογοτεχνία αφορά όλους και  συνδέεται με καθετί που ανήκει στο χώρο των αξιών. Οι αξίες που ομορφαίνουν την ανθρώπινη ζωή και τη σημασιολογούν όχι λιγότερο συνυφαίνονται με την αισθητική μετουσίωση ενός λογοτεχνικού έργου και ως τέτοιες διαχωρίζονται από τις απαξίες που δεσπόζουν συνήθως στην κοινωνική μας ζωή. Από αυτή την άποψη,  η διαχρονική αξία της λογοτεχνίας βρίσκεται στην πραγματική της δυνατότητα να μετασχηματίζει κάτι το δεδομένο σε μια  συμπαντική αλήθεια, η οποία κατανοείται ή μπορεί να κατανοηθεί ως τέτοια μέσω της αισθητικής της τελειότητας.

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ ΣΤΟΝ ΣΩΚΡΑΤΗ

Η έννοια της «ἀρετῆς» και οι νοηματικές της αποχρώσεις:

Η σημασιολογική προσέγγιση του αρχαιοελληνικού «βίου» περιελάμβανε την ισορροπία μεταξύ του ιδιωτικού και του δημοσίου βίου των ανθρώπων, και μάλιστα των ελευθέρων πολιτών. Ως μέσον για την επίτευξη του «ἀρίστου βίου» θεωρούνταν η κατάκτηση της «ἀρετῆς». Ακόμη, είναι αναμφισβήτητο το γεγονός ότι η έννοια της «ἀρετῆς» εξελίχθηκε στην αρχαιότητα παράλληλα με τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις που διαμόρφωσαν την εικόνα της αρχαίας ελληνικής – πόλης κράτους. Συγκεκριμένα, στον Όμηρο η αρετή δηλώνει την ιδιότητα του «αριστοκράτη» και ταυτίζεται με τη σωματική δύναμη και την τόλμη. Ταυτίζεται δηλαδή με την ικανότητα του «ἐπιτελεῖν ἀριστείας» και του «λέγειν καί πράττειν». Στη συνέχεια, εξελίσσεται σε πνευματική ιδιότητα (σοφία), καθώς διευρύνεται η δημοκρατία στην αρχαία ελληνική πόλη-κράτος και η εξέλιξη της αρετής σε πολιτική ιδιότητα η οποία πλέον σήμαινε την ιδιότητα του καλού πολίτη και του καλού πολιτικού. Σύμφωνα μάλιστα με τον κορυφαίο – ίσως – σοφιστή Πρωταγόρα, η έννοια της αρετής εξελίχθηκε στην ιδιότητα του καλού πολίτη και του καλού πολιτικού με τον όρο «εὐβουλία». Στον Πλάτωνα πλέον η έννοια αποκτά αμιγώς ηθικό περιεχόμενο. Κατά τον Πλάτωνα, η έννοια της «αρετής» στο φιλοσοφικό διάλογο «Πρωταγόρας», ταυτίζεται με εκείνη της «πολιτικής αρετής», ώστε οι άνθρωποι αποκτώντας την να οδηγηθούν στον άριστο βίο.»2″ Κατά την Αριστοτελική φιλοσοφία – και συγκεκριμένα στα Ηθικά/Νικομάχεια – η έννοια της «ἀρετῆς» σήμαινε την πιο καλή κατάσταση του κάθε πράγματος, όπως για παράδειγμα η αρετή του ματιού, η αρετή του ίππου και ούτω καθ’ εξής («Ἀεί δέ μή μόνον οὕτως εἰπεῖν, … ἐάν θεωρήσωμεν ποία τίς ἔστιν ἡ φύσις αὐτῆς»).’2′ Η αρετή επομένως, θεωρείται ως η πιο βασική αξιολογική έννοια για τους αρχαίους Έλληνες. Και τούτο διότι η λέξη αυτή δηλώνει τη γενική αξιολογική ποιότητα ενός ανθρώπου, την αξία και αξιοσύνη του. Την αξία αυτή έδινε στην αρχή η ανδρεία, η αντρειοσύνη. Αυτό συνέβαινε σε μία εποχή που κυριαρχούσε το ηρωικό ιδεώδες και οι πολεμικές συγκρούσεις ήταν το πιο συχνό φαινόμενο. Αργότερα, η έννοια της «άρετής» σήμαινε τη γενναιότητα, την αξιοσύνη, που κερδιζόταν με κάθε είδους ικανότητα και επίδοση. Τέλος, η αρετή σήμαινε την ηθική ποιότητα, γνώρισμα του χαρακτήρα, που έχει ηθική αξία. Σαν ηθική ποιότητα η αρετή έπαιρνε πολλές όψεις, περιλάμβανε πολλά είδη. Εκτός από την ανδρεία, αρετές ήταν η ευσέβεια, η δικαιοσύνη, η σωφροσύνη και άλλες παρεμφερείς έννοιες.

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ Ο ΟΡΦΕΑΣ

Η Εικόνα που έχουν για την Ελληνική Αρχαιότητα οι σοβαροί μελετητές της Αρχαίας Ελλάδας είναι τελείως διαφορετική από την επίσημη εικόνα που επιβάλλεται από την "χριστιανική εκπαίδευση". Όσοι σπουδάζουν Αρχαιολογίαβλέπουν να τους αποκαλύπτεται ένας κόσμος που κρύβεται επιμελώς από την επίσημη εκπαιδευτική κοινότητα και την επικρατούσα αντίληψη.

Να το ξεκαθαρίσουμε από την αρχή: Για τους Αρχαίους Έλληνες (κι όχι μόνο τους μυημένους, τους φιλοσόφους, τους ιστορικούς, τους διανοητές, αλλά και τον απλό λαό) ο Ορφέας ήταν πραγματικό πρόσωπο για το οποίο υπάρχουν συγκεκριμένες ιστορικές αναφορές, πέρα από τους μύθους που δημιουργήθηκαν για τον Ορφέα, για διαφόρους λόγους.

Η Παραλία του Βορείου Αιγαίου, από τον Όλυμπο μέχρι τον Ελλήσποντο, ήταν γνωστή στους αρχαίους σαν Θράκη, εδώ και 35 αιώνες. Αργότερα οι δυτικές περιοχές κατοικήθηκαν από Μακεδόνες. Έχει πολύ λίγη σημασία ποιοι πληθυσμοί κατοίκησαν σε όλες αυτές τις περιοχές. Προέλληνες, Έλληνες, Εξωέλληνες,  (Πίερες Θράκες, Μινύες, Μάγνητες, Κίκονες, Πιεριώτες Μακεδόνες,  κλπ.) όλοι αυτοί οι λαοί έχουν κοινή φυλετική και πολιτιστική καταγωγή που ανάγεται στην παλαιολιθική εποχή.

ΤΑ ΦΡΙΚΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

Σε καμία περίπτωση στόχος αυτού του ρεπορτάζ δεν είναι να ρίξει ευθύνες σε κάποια θρησκεία. Σκοπός είναι η ιστορική αναφορά σε κάποια αληθινά περιστατικά βίας και τυφλού θρησκευτικού μίσους τα οποία διεπράχθησαν από το βυζαντινό χριστιανισμό στο όνομα του Ιησού που δεν το "ζήτησε" ποτέ. Στο Βυζάντιο (Νέα Ρώμη) η φιλοσοφία μετατράπηκε σε θεραπαινίδα της χριστιανικής δογματικής θεολογίας, ενώ οι πολιτικές και θρησκευτικές ελευθερίες ήταν ανύπαρκτες για όσους πρέσβευαν τη δημόσια διαλεκτική ή πίστευαν σε διαφορετική θρησκεία.

Το τυφλό θρησκευτικό μίσος αποτέλεσε πάντα μέρος της ιστορίας των θρησκειών. Κάθε νέα θρησκεία με την εμφάνιση της υποσχόταν από τη μια την αιώνια ζωή και από την άλλη είχε ως βασικό της στόχο την εξαφάνιση των προηγούμενων θρησκειών. Πολλές φορές άνθρωποι φρίττουν με τα στυγνά εγκλήματα των Τζιχαντιστών αλλά και με τις πολιτισμικές καταστροφές μνημείων παγκόσμιας σημασίας και εγνωσμένης αξίας. 

ΤΟΜΑΣ ΤΕΪΛΟΡ - Η ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΤΩΝ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΩΝ (ΒΙΒΛΙΟ)

Απόσπασμα από το βιβλίο:

Όπως προαναφέραμε, η πυθαγόρεια σκέψη δομήθηκε μέ­σα από ένα κράμα θρησκευτικής πίστης και φιλοσοφίας. Κα­τά γενική ομολογία των μεταγενέστερων το πνεύμα του Ορ­φισμού διαπερνούσε την πυθαγόρεια φιλοσοφία. Ή, για να το πούμε με άλλα λόγια, η φιλοσοφία του Πυθαγόρα υπήρξε η φιλοσοφική πραγμάτωση της ορφικής πίστης. Το βασικότερο δόγμα του Πυθαγόρα ήταν η πίστη στην αθανασία της ψυχής, η οποία αναπτύσσεται διαρκώς και αλ­λάζει σώματα προκειμένου να λυτρωθεί τελικά από τη θνητή ζωή και καθαρή να λάβει τη θέση της μεταξύ των αθανάτων όντων. Δηλαδή, ήταν αποδεκτή η θεωρία της μετενσάρκωσης της ψυχής, η οποία μέσα από έναν κύκλο γεννήσεων απελευ­θερώνεται από το θνητό σώμα. 

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ ΤΗΣ

Πρόλογος του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου

Ο μύθος της Δήλου

Όταν η Ήρα έμαθε ότι η Λητώ ήταν έγκυος από το Δία, απαγόρευσε στη Λητώ να γεννήσει σε στεριά και σε οποιοδήποτε μέρος κάτω από τον ήλιο. Σύμφωνα με έναν μύθο, όχι και τόσο διαδεδομένο, η Λητώ ήρθε από τη γη των Υπερβορείων με τη μορφή λύκαινας, αναζητώντας τη «χώρα των λύκων», τη Λυκία. Ο πιο διαδεδομένος μύθος λέει ότι όταν η Λητώ έφτανε να γεννήσει, φάνηκε ένα μικρό νησί μέσα στη θάλασσα, η Δήλος, όπου κατάφερε να γεννήσει πρώτα την Άρτεμη κι έπειτα τον Απόλλωνα. Ο μύθος αυτός είναι η βάση για τον διαλογισμό στην ελληνική φιλοσοφία. Αποκωδικοποιώντας τον μύθο συνειδητοποιεί κανείς την διανοητική πορεία που κάνει ο ανθρώπινος νους από το αστρικό σκοτάδι (Λητώ = διπλή άγνοια) στο Ημίφως (Άρτεμη = απλή άγνοια) και από το ημίφως στο Φως (Απόλλων = αλήθεια).

ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ - Ο ΡΟΥΣΣΩ ΚΑΙ Η ΑΡΧΑΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Ο Rousseau αναφέρεται διαρκώς στην αρχαιότητα […] Κατ’ αυτόν η Αρχαιότητα δεν αποτελεί πάντοτε «πρότυπον» ή, εν πάση περιπτώσει, όχι το μόνο πρότυπο. Αν δεν κάνω λάθος, πρόκειται για τον πρώτο συγγραφέα που τονίζει – στο Κοινωνικό Συμβόλαιο – το ρόλο της άμεσης δημοκρατίας στον αρχαίο κόσμο και επιμένει στο γεγονός ότι δεν υπάρχει αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Γνωρίζετε την περίφημη παρατήρησή του για τους Άγγλους που νομίζουν ότι είναι ελεύθεροι επειδή εκλέγουν περιοδικά εκπροσώπους, ενώ είναι ελεύθεροι μόνο για μια φευγαλέα στιγμή, όσο διαρκεί δηλαδή η εκλογική διαδικασία.

Η ΜΥΣΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΩΝ ΘΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΤΟΥΣ

Η Μυστική Δύναμη των Ελληνικών Ονομάτων

Από την Αρχαιότητα ο άνθρωπος πίστευε στη μαγική δύναμη ορισμένων λέξεων, στην ικανότητά τους, αν προφερθούν σωστά, με έναν ορισμένο τρόπο, να παράγουν ορισμένα απτά, αντικειμενικά αποτελέσματα, για καλό ή για κακό. Ο Φιλόστρατος αναφέρει ότι στην εποχή του οι βραχμάνοι μπορούσαν να κάνουν τις πιο εκπληκτικές θεραπείες με την απλή χρήση ορισμένων μαγικών λέξεων. Αναφέρονται, επίσης, αρχαίοι Πέρσες ιερείς που μπορούσαν να θεραπεύσουν στη στιγμή ένα θανατηφόρο δάγκωμα φιδιού με τη βοήθεια ενός κατάλληλου λεκτικού τύπου.

Υπάρχουν λέξεις που μπορούν ανάλογα με τον τρόπο και τη συνθήκη που θα προφερθούν να βασκάνουν, να αρρωστήσουν ή να γητεύσουν και άλλες που μπορούν να «λύσουν τα μάγια» και να θεραπεύσουν. Υπάρχουν ειδικές λέξεις δύναμης στις οποίες υπακούουν ακόμα και τα στοιχεία της Φύσης: λέξεις που μπορούν να ξεσηκώσουν θύελλα ή καταιγίδα ή που μπορούν να τα γαληνεύσουν. Υπάρχουν λέξεις που καλούν τα αόρατα πνεύματα σε εκδήλωση και λέξεις που τα δεσμεύουν και τα ωθούν σε συγκεκριμένες πράξεις ή λέξεις που τα εξορκίζουν και τα εκβάλλουν από τους δαιμονισμένους.

ΟΤΑΝ Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟ

Η φιλοσοφία είναι η μέθοδος που έχει εφεύρει ο άνθρωπος στην προσπάθειά του να κατανοήσει την πραγματικότητα. Θα μπορούσαμε επίσης να πούμε ότι είναι η θεώρηση των πραγμάτων που υπερβαίνει το πρόσκαιρο, το ευκαιριακό και το ατομικό.

Τα φιλοσοφικά ερωτήματα που σχετίζονται με την ουσία, το νόημα της ύπαρξης, τον θάνατο, τον δυϊσμό ύλης και πνεύματος, είναι ερωτήματα που τουλάχιστον σε κάποια φάση της ζωής έχουν απασχολήσει τον καθένα, χωρίς να χρειάζεται να έχει ασχοληθεί με συστηματικό τρόπο με το αντικείμενο της φιλοσοφίας, ούτε να είναι γνώστης των διαφόρων φιλοσοφικών απόψεων.

ΓΡΑΦΗ, ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ, ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ - ΣΧΕΣΕΙΣ ΔΙΑΦΥΓΗΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗΣ

Ο Ντανίλο Κις ισχυριζόταν πως η τέχνη είναι το αντίθετο της ζωής, μιας κι ‘ένας νορμάλ άνθρωπος δε γράφει βιβλία’. Συνεπώς η λογοτεχνία ως επιτέλεση συνιστά μια παρέκκλιση από την κανονικότητα. Μια θέση που θα επιβεβαίωνε τον ορισμό της λογοτεχνίας ως την ‘οργανωμένη βία ενάντια στη συμβατική γλώσσα’. Υπάρχει λοιπόν ένα μη κανονικό υποκείμενο, που πράττει κάτι εξωκανονικό: γράφει. Παρότι θεωρώ πως η γραφή είναι έμφυτη στον άνθρωπο,  ως ένα συνειδησιακό επί μέρους, δέχομαι την άποψη του Κις ως υπόθεση εργασίας. Για να μπορέσει όμως να γράψει κανείς αποτελεσματικά πρέπει να διαθέτει μια πολυεπίπεδη σκέψη και την ικανότητα μιας αντίστοιχης μετουσίωσής της σε λέξεις και νοήματα. Μιλώντας για την πολυεπίπεδη σκέψη κάποιου αναγκαστικά εισερχόμαστε σε μια συζήτηση περί του ποιο είναι το σημείο που την ορίζει. Ή μήπως πρόκειται για σημεία; Για μια γραμμή; Για ένα χώρο; Για κενό; Καταλήγουμε πάλι λοιπόν σε σχηματοποιήσεις που αδυνατούν να αποδώσουν την περιβόητη σχέση γενικού-ειδικού, ή έστω το μεταίχμιο που καθορίζει και ταυτόχρονα διαχωρίζει τα επίπεδα. Το ίδιο συμβαίνει και στην αφήγηση. Υπάρχει ένα ενδιάμεσο, ιδιαίτερα ενδιαφέρον, μεταξύ αφήγησης και γραφής.

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Αναζητώντας τα κριτήρια που ανάγουν ένα λογοτεχνικό έργο προορισμένο να περάσει στις επόμενες γενεές όχι ως μια απλή αφήγηση ευχάριστων ιστοριών αλλά ως ένα κλασικό έργο, θα πρέπει να σταθούμε στη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στο μυθιστόρημα και στον στοχασμό, ανάμεσα στη λογοτεχνία και τη φιλοσοφία. Ο Καμύ έλεγε: «Σκέφτομαι σημαίνει ξαναμαθαίνω να βλέπω, να παρατηρώ, να δημιουργώ με κάθε ιδέα ή με κάθε εικόνα»· κι αν ένα μυθιστόρημα είναι ικανό να κάνει κάτι, είναι αυτό ακριβώς, να μάθει στον αναγνώστη έναν νέο τρόπο θέασης της ζωής.

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η "ΠΑΡΘΕΝΙΑ" ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΚΟΣΜΟΑΝΤΙΛΗΨΗ

                ΑΡΤΕΜΙΣ                                            ΑΘΗΝΑ                                       ΕΚΑΤΗ

Είπαμε, οι σύγχρονοι Έλληνες δε γνωρίζουν τίποτα ορθά για τους προγόνους τους, την φιλοσοφία και τη θεολογία τους. Οτιδήποτε γνωρίζουν το έχουν πληροφορηθεί από "ρωμιούς" ή αμύητους περί της ελληνικής φιλοσοφίας ανθρώπους είτε με μεγάλη δόση άγνοιας, είτε αποσπασματικά αλλοιώνοντας την αλήθεια, είτε με "προσαρμοσμένες" απόψεις, σύμφωνες με τη θρησκευτική καθεστηκυία τάξη κάθε εποχής!

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Κάποιοι ισχυρίζονται, ακόμα και σήμερα, ότι είναι περιττό το διάβασμα, η μελέτη και γενικότερα η γνώση. Αυτό το συμπέρασμα είναι το αποτέλεσμα της άγνοιας και της ημιμάθειας που χαρακτηρίζει ένα μεγάλο πλήθος πολιτών στη σημερινή Ελλάδα.

Να τους θυμίσουμε ότι ο άνθρωπος ζει πάνω στη γη εκατομμύρια χρόνια. Συγκεκριμένα ο Homo Sapiens, η σημερινή μορφή του ανθρώπου, ζει εδώ και 200.000 χρόνια. Όλα αυτά τα εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια μέχρι και πριν 7000 χρόνια η πρόοδος του ανθρώπινου πολιτισμού είναι σχεδόν στάσιμη, μηδενική. Από τότε που οι άνθρωποι άρχισαν να χρησιμοποιούν μηχανικά τον νου τους άρχισε η νοητική εξέλιξη.

ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ - Ο ΔΙΜΕΤΩΠΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821

Ο αγώνας του 1821 ήταν αγώνας για την ελευθερία του έθνους. Ελευθερία. Για αυτήν την έννοια έχουν γραφτεί τόσα πολλά που μέσα σε λίγες μόνο γραμμές είναι αδύνατο να αποδοθεί με λίγα λόγια το βάθος των σημασιών και των νοηματοδοτήσεων περί αυτής. Πολλοί, ίσως οι περισσότεροι, όταν  ακούν για αυτόν τον εθνικό αγώνα του ΄21, αρχίζουν τα συνήθη λόγια περί εθνικολογίας χωρίς να προβαίνουν σε ζητήματα ουσίας για τον ίδιο τον άνθρωπο. Με τον αγώνα αυτό, ναι,  διώξαμε τον κατακτητή, τον δυνάστη μας. Η σκλαβιά που σκίαζε την καθημερινή ζωή μας έγινε παρελθόν. Ο αγώνας του ΄21, όμως, δεν ήταν για μένα πρώτιστα αγώνας για την εξωτερική ελευθερία, το να  μην έχουμε δυνάστες πάνω από το κεφάλι μας, αλλά ήταν αγώνας για την αξιοπρέπεια  του ανθρώπου να ζει και να σκέφτεται  με το δικό του κεφάλι. Αγώνας πρώτα από όλα πνευματικός, να μάθει κανείς πώς το πιο δύσκολο κατόρθωμα είναι να αφυπνιστεί εσωτερικά και να λειτουργεί συνετά. Και για να υπηρετεί κανείς τη σύνεση, τη σωφροσύνη και την ανδρεία, είναι ανάγκη να καταστήσει δεύτερη φύση μέσα του αυτές τις αρετές.

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

Το ελληνικό σχολειό επί Τουρκοκρατίας όχι μόνο δεν ήταν κρυφό αλλά και οδήγησε, μέσω του εκσυγχρονισμού του, στην Επανάσταση του ΄21, υποστηρίζουν ιστορικοί που αναλύουν παρανοήσεις και πραγματικότητες του Αγώνα της Ανεξαρτησίας.

 

«Τα ελληνικά διδάσκονταν ελεύθερα επί Τουρκοκρατίας ήδη από τον 14ο αιώνα, οπότε οι Τούρκοι άρχισαν να ελέγχουν περιοχές με χριστιανικούς πληθυσμούς», ισχυρίζεται ο Αλέξης Πολίτης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης στον Τομέα Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας. Άρα δεν υπήρχε «κρυφό σχολειό», αλλά... φανερό. 

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ ΣΤΟΧΑΣΜΟΥ ΣΕ ΣΥΓΧΡΟΝΙΚΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ

Στον παρακάτω σύνδεσμο σε pdf παρουσιάζονται πέντε «συγχρονικοί πίνακες» που αφορούν την ανά τους αιώνες εξέλιξη του φιλοσοφικού στοχασμού (Tableaux synchroniques de la pensée philosophique), μεταφρασμένοι από το κλασικό φιλοσοφικό εγχειρίδιο του Γάλλου στοχαστή και παιδαγωγού Armand Cuvillier (1887-1973): Nouveau précis de philosophie. Tome 2, L’ action. “Armand Colin”, Paris 19541, 19674, p. 438-449.

Αυτοί οι πίνακες στηρίζονται στην πεποίθηση του δημιουργού τους (ό.π., σελ. 438) ότι «Η ανέλιξη του φιλοσοφικού στοχασμού δεν πρέπει να απομονώνεται από το σύνολο της ανθρώπινης εξέλιξης». Έτσι, η πορεία της φιλοσοφίας εκτίθεται παράλληλα με τα μεγάλα γεγονότα της επιστημονικής, καλλιτεχνικής, θρησκευτικής και κοινωνικής-πολιτικής ιστορίας. Η ανά τους αιώνες (τουλάχιστον από τον 6ο αιώνα π.Χ. και εξής) πορεία της ανθρωπότητας αναδεικνύεται αλληλένδετη με την ιστορία της φιλοσοφίας.

ΕΜΠΕΔΟΤΙΜΟΣ - Η ΨΥΧΗ ΜΑΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΠΟΤΕ ΨΥΧΗ ΖΩΟΥ

Κάποιοι που διατείνονται ότι οι θέσεις τους απεικονίζουν την «Ελληνική Κοσμοθέαση» αποκαλούν την ψυχή «υλικό ψυχικό άτομο» ισχυριζόμενοι ότι η ψυχή έχει συσταθεί από υλικά συστατικά, κατά παραποίηση και διαστρέβλωση του 35α του Τιμαίου του Πλάτωνα, το οποίο όμως και επικαλούνται. Και έτσι στήνουν ολόκληρο σκεπτικό, ότι εμείς δήθεν προήλθαμε από την ύλη, ήμασταν κάποτε πέτρα, μετά γίναμε ζώα, μετά ανθρώπινες ψυχές, μετά γινόμαστε θεοί με συνεχή εξέλιξη της οποίας δεν υπάρχει τέλος(!) (κατά διαστρέβλωση ανάμεσα σε άλλα και σχετικού αποσπάσματος του Εμπεδοκλέους , το οποίο δεν θα διαπραγματευθούμε εδώ μιας και εστιαζόμαστε στον Πλάτωνα, αλλά θα το κάνουμε στο άμεσο μέλλον).

Αυτό μάλλον που δεν έχει τέλος είναι η άγνοια τους σε βασικά θέματα Ελληνικής Κοσμοθέασης και/ή η προσπάθεια τους να παραποιήσουν την Ελληνική σκέψη για λόγους που θα μπορούσαμε να υποθέσουμε και να αναπτύξουμε.

ΟΣΣΟ - Η ΔΙΑΙΣΘΗΣΗ ΜΑΣ ΚΑΙ Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΑΣ ΜΑΖΙ ΤΗΣ

Στην ορφικοπυθαγόρεια-πλατωνική  παράδοση το αρσενικό αντιστοιχεί με το ΠΕΡΑΣ και το θηλυκό με το ΑΠΕΙΡΟ. Το πρώτο αποτελεί την ουσία του όντως όντος και το δεύτερο την δύναμή του. Και τα δύο μαζί μας δίνουν το μεικτό που είναι ο κόσμος.  

_____________

Όταν είσαι εντελώς ξύπνιος, συμβαίνει μια μετατόπιση: από το αριστερό ημισφαίριο [του εγκεφάλου] η ενέργεια πηγαίνει στο δεξί ημισφαίριο. Όποτε είσαι σε εγρήγορση, αποκτάς διαίσθηση. Έρχονται σε σένα λάμψεις, λάμψεις από το άγνωστο, εν αιθρία. Ίσως να μην τις ακολουθήσεις΄ τότε θα χάσεις πολλά.
 

Ο ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΘΗΛΥΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

Ένας διαφορετικός τρόπος δράσης

Πέρα από την μετατροπή των τοπικών θεσμών σε μηχανισμούς αυτοδιακυβέρνησης, ο κοινοτισμός διαθέτει επίσης την δυνατότητα να θηλυκοποιήσει την πολιτική με τρόπο που η δράση σε εθνικό επίπεδο δεν είναι σε θέση να το πράξει.

Της Laura Roth & της Kate Shea Baird

Μετάφραση: Βαρβάρα Κυριλλίδου

Ο κοινοτισμός προκαλεί όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον σε όλο τον κόσμο ως στρατηγική αμφισβήτησης της νεοφιλελεύθερης πολιτικής και οικονομικής τάξης απαντώντας στο αίτημα για περισσότερη δημοκρατία. Οι πλατφόρμες των πολιτών που διοικούν κατά κύριο λόγο τις μεγαλύτερες πόλεις της Ισπανίας, αλλά και παραδείγματα όπως η Ciudad Futura στην Αργεντινή, οι “Indie Towns” στο Ηνωμένο Βασίλειο και η δημοκρατική συνομοσπονδία στο Κουρδιστάν, με όλα τα όποια λάθη και τα όρια που έχουν, μας επέτρεψαν να έχουμε μια εικόνα της μετασχηματιστικής δυναμικής που διαθέτει η τοπική δράση. Στην πρόσφατη διεθνή σύνοδο αναφορικά με τις κοινότητες, τη “Fearless Cities”, που έλαβε χώρα στη Βαρκελώνη, εκπροσωπούνταν πάνω από 100 κοινοτικές πλατφόρμες από κάθε ήπειρο και αυτό μαρτυρά την εξάπλωση του παγκόσμιου αυτού κινήματος.

ΣΧΕΣΕΙΣ ΧΑΛΔΑΪΚΗΣ ΚΑΙ ΝΕΟΠΛΑΤΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ

Εισαγωγή 

Η ονομασία «Χαλδαίοι» αναφέρεται γενικά στο λαό των Χαλδαίων που κατοικούσε στα εδάφη της Βαβυλωνίας και κυρίως στους μάγους Χαλδαίους της Βαβυλώνας. Οι Χαλδαίοι συνδέονται με το Νεοπλατωνισμό, το κίνημα που ίδρυσε ο φιλόσοφος Πλωτίνος τον 3ον αι. μ. Χ., μέσω των σκοτεινών και παράξενων στίχων που τιτλοφορήθηκαν ως Χαλδαϊκοί Χρησμοί ή Χαλδαϊκά Λόγια. Οι μαθητές και διάδοχοι του Πλωτίνου θεώρησαν σκόπιμο να σχολιάσουν τους στίχους αυτούς, να τους εντάξουν στο πρόγραμμα μαθημάτων των σχολών τους και να εφαρμόσουν τις διδαχές τους στις θεουργικές τελετές. Αν και η πιθανότητα απευθείας συνέχειας της θρησκείας των Σουμερίων, των Ακκάδων και των Βαβυλώνιων έως στην εποχή των Νεοπλατωνικών είναι αμφισβητούμενη, υπάρχουν κάποιες ενδείξεις θρησκειολογικού κυρίως χαρακτήρα που θα μπορούσαν να στρέψουν την έρευνα προς μία τέτοια κατεύθυνση. Η Θεουργία όπως εξελίχθηκε έπειτα από τον Πλωτίνο και η επιβίωση της αρχαίας Χαλδαϊκής μαγείας σε αυτήν είναι πολύπλοκα και ευρύτατα θέματα, τα οποία ελάχιστα θίγονται εδώ. Πιο πολύ ερευνάται η θεολογία των Χαλδαϊκών Χρησμών ως προς τη συνάφειά της σε πολλά σημεία με το Νεοπλατωνισμό, αλλά και ως απήχηση της αρχαίας παράδοσης, στο βαθμό που θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι επιβιώνει και αναβιώνει εντός της. Η κύρια θέση της εργασίας αφορά την  απροσδιοριστία του ονόματος της πρώτης αρχής και την ομωνυμία του προθέματος «Εν» ορισμένων θεοτήτων των Βαβυλωνίων με το νεοπλατωνικό Εν. Επιπλέον, επιχειρείται μία αντιπαραβολή των σημασιών, με τις οποίες ο όρος αυτός ήταν γνωστός στους αρχαίους Χαλδαίους και τους Νεοπλατωνικούς. Το θέμα είναι ότι η πρωταρχική ενοποιητική και απροσδιόριστη φύση του ονόματος «Εν» δεν εξαφανίστηκε, αλλά διατηρήθηκε ως μία ανάμνηση, από το βάθος του χρόνου. Ακόμη, ανιχνεύονται πολλά στοιχεία που θα μπορούσαν να στηρίξουν την άποψη ότι ο Πλωτίνος είχε μία επιμέρους γνώση πολλών Χαλδαϊκών και άλλων ανατολικών δογμάτων, τα οποία λανθάνουν με ποικίλες μορφές στο έργο του. Η μεθόδευση που προτείνεται στηρίζεται στην ανάδειξη της ιστορικο-φιλοσοφικής διάστασης του θέματος, καθώς βάση για την ανάπτυξη του αποτελούν δεδομένα από την ιστορία των ιδεών, των ονομάτων και των πίστεων.

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΗΣ

Ο Ελληνικός διαλογισμός, όπως μαρτυρά  και η ίδια η λέξη (διά του λόγου, μέσω του λόγου), είναι η πρακτική διάσταση του «γνώθι σ’αυτόν».

Η διαδικασία έχει ως πολύ σημαντικό  βήμα την αφύπνιση της Μνήμης. Ορθώς, διότι για να ανακαλύψουμε ίχνη της ταυτότητάς μας, χρειάζεται να επανασυνδεθούμε με την Μνήμη, την λεγόμενη "θεά" Μνημοσύνη που είναι η παγκόσμια Μνήμη. Υπάρχουν δύο μνήμες. Η ατομική  και η παγκόσμια μνήμη. Η ατομική μνήμη είναι η μνήμη της κάθε ψυχής, δηλαδή η μνήμη όλων των βιωμάτων και των σκέψεών της στο σύνολο όλων των ενσαρκώσεών της. Η συλλογική μνήμη έχει σχέση με την σύνδεση της ατομικής μνήμης με την συμπαντική μνήμη και το παν. Κάθε άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να γνωρίζει μόνο ένα μέρος της συνείδησής του και της μνήμης του ενός βίου του. Έτσι, στην ατομική μνήμη έχουμε τη Μνήμη του τρέχοντος βίου (παιδική ηλικία, γεγονότα και καταστάσεις που συχνά απωθούνται λόγω ψυχοσυναισθηματικού τραύματος) και τη συνολική Μνήμη που είναι όλη η πορεία των ενσαρκώσεων της ψυχής. Για να αφυπνισθεί το κατά δύναμιν αυτή η δεύτερη Μνήμη, προκειμένου να μάθει η ψυχή ποια είναι και στοιχεία των προηγούμενων βίων της, προϋποθέτει εργασία με την πρώτη.