ΕΤΙΚΕΤΕΣ

ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ - Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΑΛΗΘΙΝΟΥ




Στη νεωτερική περίοδο της ιστορίας που διανύει η ανθρωπότητα, δηλαδή την περίοδο μετά το διαφωτισμό κατέστη σαφής η προσπάθεια του ανθρώπου να καθυποτάξει τη φύση κυριαρχώντας πάνω της. Θεμελιακό εργαλείο του σε αυτήν την προσπάθεια ήταν ο δυτικός μηχανιστικός ορθολογισμός που λειτούργησε καταλυτικά στη σύγχυση του τι είναι πολιτισμός και τι φύση. Αυτό έγινε αρκετά σαφέστερο την εποχή του ύστερου καπιταλισμού με τον μεταμοντερνισμό να θεωρεί τη φύση και τον πολιτισμό σχεδόν ταυτόσημα πράγματα. Η ανάδυση του ψηφιακού τεχνολογικού κόσμου κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα επιτάχυνε σε απίστευτο βαθμό τις εξελίξεις αυτές.


Γίνεται λόγος για έναν τύπο ψηφιακού μετα - ανθρώπου ή (διασπασμένου ατόμου).  Ένα μεγάλο τμήμα επιστημόνων και πολιτικών (περισσότερο αυτοί που έχουν τα πολιτικά ηνία στα χέρια τους) θεωρούν ότι η φύση είναι μια φαντασιακή έννοια, δηλαδή τη συγχέουν με την έννοια του περιβάλλοντος. Οτιδήποτε περιβάλλει τον άνθρωπο, για αυτούς, είναι φύση. Το φυσικό συγχέεται με το τεχνητό. Η φύση ως αντικείμενο επέμβασης, διαμόρφωσης και ελέγχου από τον άνθρωπο καθίσταται μέρος του νέου πολιτισμού. 


Αυτή η ζωτική σύγκρουση για τον τρόπο θεώρησης του κόσμου ξεκίνησε τα κλασσικά χρόνια μεταξύ της σοφιστικής ( Πρωταγόρας, Γοργίας κ.λ.π.) και της φιλοσοφίας ( Πλάτωνας ). Ο Πλάτωνας συνέλαβε τη σχέση αρχέτυπων ιδεών και πραγματικότητας, την ύπαρξη και σχέση που έχει κάθε αισθητό ον με τις αιώνιες ιδέες. Ένα αντικείμενο πρώτα γεννιέται ως ιδέα στο νου και μετά «γεννιέται», «κατασκευάζεται» στον πραγματικό κόσμο. Μια «καρέκλα» π.χ συλλαμβάνεται πρώτα ως ιδέα στο νου και μετά δημιουργείται ως αντικείμενο.



Οι σοφιστές ήταν αυτοί που πρώτοι άνοιξαν το δρόμο στη σχετικότητα των του πρωτότυπου και του αντίγραφου, μια λογική που απορρίπτεται από τον Πλάτωνα και την ελληνική παράδοση. Η νεωτερική μεταμοντέρνα άποψη του νεοταξικού προτάγματος επιχειρεί να συνθέσει ακριβώς αυτήν την σοφιστική άποψη ότι και οι ιδέες είναι μέρος της πραγματικότητας. Το φανταστικό είναι μέρος του πραγματικού. Η εφαρμογή εδώ είναι σαφής στον ψηφιακό κόσμο, στον ηλεκτρονικό διαδικτυακό κόσμο και της πληροφορίας. Πόσο αληθινή και τι είδους σχέση είναι αυτή μεταξύ ατόμων μέσω του διαδικτύου; Κατά τη νεωτερική εκδοχή αυτές οι διαδικτυακές σχέσεις ( επικοινωνία μέσω facebook, twitter, διαδραστική επικοινωνία κ.λ.π.) προωθούνται να λαμβάνονται ως ουσιαστικές σχέσεις. Κατά την ελληνική φιλοσοφία και παράδοση αυτό δεν είναι κοινωνία σχέσεων, αλλά μόνο επικοινωνία. 



Στην περίπτωση αυτή δε μιλάμε για διαπροσωπικές σχέσεις αλλά για επιφανειακού τύπου σχέσεις χωρίς να υπεισέρχονται οι θεμελιακοί παράμετροι μιας αληθινής σχέσης, όπως ο βιωματικός χωρόχρονος, η επαφή πρόσωπο με πρόσωπο, η χρονική αύρα συνάντησης και οικείας εκμυστήρευση που χαρακτηρίζει μια κοινωνία σχέσεων. Αυτοί οι παράγοντες, που αποτελούν τη γλώσσα και το πνεύμα της ψυχοσωματικής οντότητάς μας απουσιάζουν πλήρως από τις διαδικτυακές επικοινωνιακές επαφές. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι έχουμε ήδη εισέλθει σε μια εποχή που όλοι μας νομίζουμε ότι μπορεί να υποκαταστήσει τις αληθινές σχέσεις με την από απόσταση επαφή. Το πιο συγκλονιστικό είναι ότι (σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις στην ψυχολογία της προσωπικότητας) αυτού του είδους οι σχέσεις καθιστούν την ψηφιακή εικόνα κάτι το πραγματικό που προβάλλεται μέσα μας. Αποτέλεσμα; Η δημιουργία ενός άλλου ανθρώπινου ψυχισμού, ενός νέου όντος. 





Όταν η ιδέα και η εικόνα καθίστανται πραγματικότητα, μέρος του «κόσμου», τότε έχουμε γίνονται δυσδιάκριτα τα όρια του αληθινού και του ψεύτικου, του πραγματικού και του φανταστικού. Ας γνωρίζουμε ότι αυτό είναι το μεγαλύτερο όπλο της νεοταξικής θεώρησης πραγμάτων. Η τεχνολογία και η τεχνική μηχανιστική επικοινωνία αν υποκαταστήσουν τις βιωματικές σχέσεις των ανθρώπων θα οδηγήσουν στην ακούσια αρχικά και εκούσια στην πορεία λατρεία του επίπλαστου, του εικονικού και του ψεύτικου. Η τεχνολογία χωρίς να το καταλάβουμε αντικαθιστά την αέναη ανάγκη του ανθρώπου να προσεγγίσει το υπερβατικό και «ιεροποιείται», καθίσταται θρησκεία. Αναλογιστείτε όλοι μας πόσο επιτακτική συναρπαστική ανάγκη κατέστη η ταυτόχρονη επικοινωνία μας με τους πάντες υπερβαίνοντας χώρο και χρόνο. Μιλάμε για σταδιακή πλήρη απενεργοποίηση των εσωτερικών πνευματικών λειτουργιών του ανθρώπινου νου. Θα πει κάποιος. Αυτό σημαίνει ότι η διαδικτυακή επικοινωνία ή η από απόσταση επικοινωνία (όχι κοινωνία) πρέπει να αποφεύγεται και είναι κατακριτέα; Όχι. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι μια αποϊεροποίηση της τεχνολογίας, δηλαδή να επιτευχθεί μια αποφόρτιση της τεχνολογίας από το τεχνικό πνεύμα. 


Αυτή η σύγχυση που έχει επέλθει σε όλα τα επίπεδα των σύγχρονων κοινωνιών, αν δεν αλλάξει τίποτα στις προθέσεις μας, θα οδηγήσει στην ολοκληρωτική κατάρρευση του πολιτισμού που βιώνουμε. Η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνικής, της τεχνολογίας και του ηλεκτρονικού κόσμου καθιστούν βέβαιη μια πιθανή καθολική επικράτηση μιας ψηφιοποίησης του τρόπου σκέψης μας και της ουσιαστικής αλλοτρίωσής μας, επειδή οι πολιτικές δομές που συγκροτήθηκαν και η δήθεν δημοκρατία που βιώνουμε είναι αυτές που συνέβαλαν καίρια στη συμβολή αυτής της κατάστασης πραγμάτων. 



Ποια μπορεί να είναι η απάντηση σε όλα αυτά; 



Ο σύγχρονος άνθρωπος δε θα έχει τίποτα να φοβηθεί από όλα αυτά, αν αλλάξει τον τρόπο του βίου του προσαρμόζοντας τη βούληση και τις ανάγκες του σε συστοιχία με τη φύση και τους συνανθρώπους του. Ο ελληνικός τρόπος του βίου, η ελληνικότητα στην ιστορική της παράδοση ταυτίστηκε με τον κοινοτισμό, το να «κοινωνεί» κανείς με τους άλλους και όχι να «ιδιωτεύει». Ο ελληνικός πολιτισμός μεγαλούργησε όχι μέσα σε ομογενοποιημένα αστικά κέντρα που ο άνθρωπος αριθμοποιείται και γίνεται απρόσωπο άτομο, αλλά στις μικρές κοινωνίες των πόλεων και των περιφερειών στις οποίες συμμετείχε ενεργά με τη συμμετοχή του στα πολιτικά δρώμενα και στις αποφάσεις για το σύνολο της κοινότητας. Αυτός ο τρόπος του βίου αλλάζει και τον τρόπο σκέψης του ανθρώπου και τον μετουσιώνει σε «πρόσωπο» που ξέρει από πού έρχεται και πού πάει, με στόχους που προωθούν την κοινωνική του χειραφέτηση βιώνοντας την κοινότητα των σχέσεων που συνάπτει ως πνευματική απόλαυση, χαρά και δημιουργικότητα. 



Επίκεντρο των αναζητήσεων και των προοπτικών του «συλλογικού ατόμου» είναι η δημιουργία που απορρέει από τη σχέση του τον άλλο. Ο άνθρωπος δεν αποτελείται απλά από σώμα και ψυχή όπως θέλουν να του εμφυσήσουν οι νεοταξικές φιλοσοφικές θεωρήσεις, αλλά είναι αδιάσπαστη ψυχοσωματική οντότητα που καθίσταται πνευματική με την εναρμόνηση σκέψης - εμπειρίας, σχέσεων σώματος - σχέσεων ψυχής