ψυχρὰ θέρεται, θερμὸν ψύχεται, ὑγρὸν αὐαίνεται, καρφαλέον νοτίζεται.
Τα ψυχρά θερμαίνονται, το θερμό ψύχεται, το υγρό ξηραίνεται, το ξηρό υγραίνεται.
(Ηράκλειτος, Β 126)
Του Δημήτρη Τζωρτζόπουλου
Ερμηνεία ‒Κατανόηση
1. Στο εν λόγω απόσπασμα, ο Ηράκλειτος συνεχίζει να διατυπώνει, με το παράδειγμα της μεταβολής της ύλης, τη θεωρία του περί των αντιθέτων, αλλά υπό διαφορετική μορφή ή σχήμα σχέσης τους συγκριτικά με άλλα αποσπάσματα. Δυνάμει λοιπόν του νόμου των αντιθέτων, τα αντίθετα εδώ, ψυχρό/κρύο-θερμό, υγρό-ξηρό, δηλώνουν αντίρροπες τάσεις, που εκδηλώνονται μέσα στο γίγνεσθαι και δια του γίγνεσθαι και οι οποίες λαμβάνονται ως όμοια αντίθετα, δηλαδή συνέχονται υπό την εγελιανώς νοούμενη εννοιακή μορφή του ενός και του αυτού.