ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ - ΤΟ ΣΥΜΒΑΝ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΚΛΗ ΚΑΙ ΤΟ ΑΤΟΠΗΜΑ ΤΟΥ UMBERTO ΕCO

H δημοκρατία είχε ανέκαθεν πολλούς εχθρούς με ποικίλες μορφές και σε ποικίλους χώρους. Η έχθρα προς τη δημοκρατία χαρακτηρίζει ανθρώπους συντηρητικούς, κεντρώους, δεξιούς, αριστερούς υποστηρικτές του σύγχρονου ολιγαρχικού αντιπροσωπευτικού συστήματος, οι οποίοι τρέμουν στην ιδέα ότι μπορεί κάποτε τα σημερινά άτομα από παθητικοί ψηφοφόροι να γίνουν πολίτες, δηλαδή να λαμβάνουν αποφάσεις, να θεσπίζουν νόμους. Στους επικριτές της δημοκρατίας θα μπορούσαν να προστεθούν και αυτοί που αγνοούν την ουσία της  ή νομίζουν ότι την ξέρουν βασιζόμενοι στην ατελή γνώση τους γι΄αυτήν, στην ημιμάθειά τους. Αυτοί συνιστούν τη συντριπτική πλειονότητα, διότι δεν διδάχθηκαν ποτέ τη δημοκρατία, δεν άκουσαν ποτέ γι’ αυτήν ή δεν ενδιαφέρθηκαν να μάθουν. Νομίζουν ότι δημοκρατία είναι τα σημερινά αντιπροσωπευτικά συστήματα, οι εκλογές και τα κόμματα. Από φόβο λοιπόν μήπως συνειδητοποιήσουν οι πολλοί τη δύναμή τους και σταματήσουν να είναι υποτακτικοί στην ολιγαρχία, συστημικοί πολιτικοί και διανοούμενοι προσπαθούν πάντοτε με κάθε μέσον να απαξιώσουν τη δημοκρατία, και φυσικά την αθηναϊκή, αφού αυτή είναι η πηγή και η γενέτειρα των δημοκρατικών ιδεών και η έμπρακτη απόδειξη του ιδίου του πολιτεύματος.

Ο ΟΙΚΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΕΪ ΜΠΟΥΚΤΣΙΝ

Του Γιάννη Γιαννακούλια

Οικολογισμός

Από την περίοδο της βιομηχανικής επανάστασης, η ανάγκη αποκοπής ή φυγής του ανθρώπου από τη φρενίτιδα του καταναλωτισμού και του αστικού τρόπου ζωής εκφράστηκε ποικιλοτρόπως από τους συγγραφείς και τους καλλιτέχνες της εποχής και μία νέα τάση, του Ρομαντισμού, αναδείχτηκε, στην οποία η φύση κατείχε πρωταγωνιστικό ρόλο είτε ως πηγή δύναμης που προκαλούσε δέος, τρόμο και έναν απόκρυφο μυστικισμό είτε ως οδηγός για την επιστροφή στην παράδοση και στις ρίζες, την επιστροφή στην αμόλυντη αγροτική ζωή. Τα παραπάνω στοιχεία συνδέθηκαν με τα εθνικιστικά κινήματα του 19ου αιώνα την περίοδο της δημιουργίας των εθνικών κρατών στην Ευρώπη και κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα αποτέλεσαν μέρος του πολιτικού προγράμματος του πρώτου κινήματος με πολιτικό προσανατολισμό και οικολογικές ευαισθησίες, του ναζιστικού κόμματος του Χίτλερ. Ο Χίτλερ όπως και ο Χίμλερ, χορτοφάγοι και φιλόζωοι, επηρεασμένοι από τον μυστικισμό της φύσης και τις ανατολικές φιλοσοφίες, μίλησαν για την επανοικειοποίηση του φυσικού περιβάλλοντος, την εξαφάνιση των ειδών από την περιβαλλοντική καταστροφή και κατέκριναν, τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια του ναζιστικού κόμματος, τον καπιταλισμό, την υπερκατανάλωση και τον οικονομικό ωφελιμισμό. Λίγο αργότερα ο φιλόσοφος ναζιστής Heidegger κατέκρινε την τεχνολογία της εποχής ως αντιοικολογική και το 1935 το ναζιστικό κόμμα, αφού κατέκτησε την εξουσία, θέσπισε τον πρώτο οικολογικό νόμο στην Ευρώπη με μέτρα πρόληψης και ποινές για τους παραβάτες1.

Η ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΤΗΣ ΚΙΡΚΗΣ - Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΡΩΤΙΚΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ

Του Δημήτρη I. Κυρτάτα

Καθηγητή της Ύστερης Αρχαιότητας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

τχ. 109 ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ & ΤΕΧΝΕΣ

Η διαχείριση της ερωτικής επιθυμίας απασχόλησε την ελληνική αρχαιότητα από τη λεγόμενη αρχαϊκή έως την ύστε­ρη εποχή. Με λιγοστές εξαιρέσεις, όπως τις περιπτώσεις που διάφορες υποθέσεις ακραίας ερωτικής συμπεριφο­ράς έφθαναν στα αθηναϊκά δικαστήρια, οι καλοί τρόποι δεν επέτρεπαν να τίθεται το ζήτημα με αναφορές στους ζώντες ή ακόμα και σε υπαρκτά πρόσωπα του παρελθόντος. O προβληματισμός γινόταν ευχερέστερος με όρους μυθολογικούς και με αναφορές σε μύθους. Οι περιπέτειες του Οδυσσέα, για παράδειγμα, γίνονταν συχνά αφορμή για σχολιασμό. Ιδιαίτερη έλξη ασκούσε το επεισόδιο της Κίρκης, το οποίο επικαλέστηκε αιώνες αργότερα και ο Πλούταρχος για να διατυπώσει τις απόψεις του γύρω από τις ηδονές και τους ερωτικούς πειρασμούς. Η ομηρική αφήγηση αφήνει άλλωστε περιθώρια για διαφορετικές ερμηνείες. Από τη μια πλευρά παρουσιάζει την Κίρκη ως απειλητική μάγισσα που μεταμόρφωνε τους επισκέπτες της σε ζώα και που κράτησε δέσμιο τον Οδυσσέα με τον έρωτά της για ένα χρόνο, ενώ από την άλλη προσκαλεί σε μια σύγκριση με την Πηνελόπη. Η συμπεριφορά της Κίρ­κης παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά μιας οικοδέσποινας η οποία προσπαθεί να προστατέψει την τιμή της. Όσα φανερώνονται για την ερωτική της επιθυμία ενδέχεται να αντανακλούν αντιλήψεις για τις προβλεπόμενες συμπερι­φορές γυναικών. Η αναζήτηση μιας μόνιμης σχέσης και ενός γάμου αντιδιαστέλλεται προς τη λαγνεία και την ελευ­θεριότητα. Η προσφυγή στα μαγικά φίλτρα αποσκοπούσε, μεταξύ άλλων, στην ενδυνάμωση μιας σχέσης που την απει­λούσαν οι πειρασμοί του κόσμου.

Ο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΟΡΟΥ

Από τα πανάρχαια χρόνια ο χορός υπήρξε το σύμβολο της συνειδητής παρουσίας της ζωής. Το όργανο που χρησιμοποιεί ο χορός είναι το ανθρώπινο σώμα. Ο Χορός είναι τελετή, είναι συμμετοχή και όχι θέαμα. Είναι δεμένος στενά με τη θρησκεία με τη γιορτή, τη δουλειά, με τον έρωτα, με τον θάνατο.

Οι άνθρωποι χόρεψαν τον πόλεμο, την ειρήνη, το γάμο, το θερισμό, τη σπορά, χόρεψαν τη φύση.

ΡΑΣΣΙΑΣ - ΘΕΟΙ ΠΡΟΣΤΑΤΕΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΠΟΛΥΘΕΙΣΜΟΥ

Στα άτομα, τις κοινότητες και τους θεσμούς

Ο κόσμος που βλέπουμε γύρω μας, ο φυσικός, ο υφήλιος και υποσελήνιος των θνητών μορφών των οποίων όλοι μας αποτελούμε τμήμα, δεν είναι φυσικά ο ύπατος κόσμος του Υπάρχοντος. Στους δε ανώτερους Κόσμους, όπως και στους κατώτερούς μας, αλλά και στον δικό μας άλλωστε, υπάρχουν μάλιστα δεκάδες στρωματώσεις, που δημιουργούν μία απέραντη ιεραρχία, της οποίας οι ανώτερες οντότητες τραβούν "προς τα πάνω τις κατώτερες" για την εξυπηρέτηση του Νόμου της Εξελίξεως και του Αενάου. 

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΟΓΜΑΤΙΣΜΟΣ

Του Ζήση Μητλιάγκα, φιλόλογου

(Θεώρηση γραμματική και κοινωνικοπολιτική με βοηθούς τους Θουκυδίδη – Ξενοφώντα – Αριστοτέλη – Δημοσθένη)

Στη γραμματική, το Υποκείμενο, σε γενική θεώρηση, είναι το πρόσωπο που ενεργεί, ενώ το Αντικείμενο είναι αυτό στο οποίο μεταβαίνει η ενέργεια του ρήματος και το οποίο αφορά η ενέργεια του Υποκειμένου.

Στην Πολιτική Λειτουργία μιας κοινωνίας, τώρα: Υποκείμενο είναι ο πολίτης που δρα, ο άνθρωπος μιας κοινωνίας, ενώ Αντικείμενο είναι τα προβλήματα της κοινωνίας και η αντιμετώπισή τους, με σκοπό να γίνεται η ζωή των πολιτών όσο το δυνατόν καλύτερη. (Αριστοτέλης: ως βέλτιστος ο βίος των πολιτών…)

ΚΑΘΑΡΜΟΣ ΘΕΑΙΝΩΝ

Την πρώτη μέρα προετοιμασίας για τον γάμο στο σπίτι της νύφης τελούνταν θυσίες εξαγνιστικές και προσφορές στις παρθένες θεές, καθώς και στην Αφροδίτη και την Ήρα. Πρόκειται για θεότητες που οι μύθοι αφενός τις συνδέουν με λουτρό πριν ή μετά από έναν ιερό γάμο, και οι τελετουργίες αφετέρου με τον καθαρμό του αγάλματός τους, ενώ τα ιερά τους αναφέρονται συχνά σε σχέση με πηγές.

Η Αφροδίτη, για παράδειγμα, μετά το πάθημά της να πιαστεί με τον Άρη σε αόρατα δεσμά από τον Ήφαιστο, κατά την Κύπρο πήγε […] Κι οι χάρες σαν την έλουσαν και μυρωδιές ουράνιες / την άλειψαν, που στους θεούς τους αθανάτους πρέπουν / κι ολόμορφα τη στόλισαν, και να τη βλέπης θάμα (Οδ., 377-381). Θυμίζουμε ότι το 340 π.Χ. ο Πραξιτέλης δημιούργησε για το ιερό της Κνίδου το άγαλμα της γυμνής Αφροδίτης που την παρουσίαζε έτοιμη να πλυθεί, ενώ είναι γνωστή και η σχέση της με τη θάλασσα, τόσο αναφορικά με τη γέννησή της όσο και ως προστάτρια των ναυτικών[72]. Επιπλέον, το άγαλμά της οδηγείται με πομπή για καθαρμό στην πρώτη μέρα του Απριλίου στη γιορτή των Βενεραλίων, ενώ στη συνέχεια πλένονται και οι ίδιες οι γυναίκες φορώντας στεφάνι από κλαδιά μυρτιάς -το πιθανότερο είναι ότι οι γυναίκες μιμούνταν το λουτρό της Αφροδίτης για να έχουν τα ερωτικά κέρδη που αυτή είχε.[73]

ΒΛΑΣΗΣ ΡΑΣΣΙΑΣ - Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΥΡΙΟ (ΒΙΝΤΕΟ)

Τι είναι η οργανικότητα στην ελληνική πολιτική αντίληψη; Ποιος είναι ο πολιτικός άνθρωπος; Γιατί ο νεωτερικός ατομικισμός είναι αντίθετος με την ελληνική κοσμοαντίληψη;

Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ (14ος - 16ος ΑΙΩΝΑΣ)

H Βενετία, η πόλη που “ "από την ουτοπία έγινε πραγματικότητα"“, κατάφερε μέσα από την επιδίωξη για την επιβεβαίωση, αφενός της θρησκευτικής της πίστης, αφετέρου της αστικής της ταυτότητας, να διαμορφωθεί σε ένα ανεπα­νάληπτο αρχιτεκτονικό και πολεοδομικό σύνολο, το οποίο έμεινε σχεδόν αμετάβλητο από τον 15ο μέχρι τον 18ο αιώνα.

Η παρουσία εθνικών μειονοτήτων και ειδικό­τερα της ελληνικής κοινότητας Βενετίας επηρέασε την αρχιτεκτονική και όλες τις τέχνες, έτσι ώστε μερικές φορές δεν είναι τόσο εύκολα αναγνωρίσι­μες οι ξένες επιρροές σε ένα χώρο που επεδίωκε να διατηρήσει την δική του φυσιογνωμία. H Βενετία, δέχθηκε τις ξένες επιρροές για να τις αναμορφώ­σει σε δικές της καλλιτεχνικές και αρχιτεκτονικές εκφράσεις και αποδέχθηκε το ξένο, μόνον αφού το έκανε δικό της.

Η ΑΠΗΧΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ (ΟΜΙΛΙΑ ΠΕΔΡΟ ΟΛΑΓΙΑ - ΙΣΠΑΝΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΥΜΝΟΥΝ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ) - [ΒΙΝΤΕΟ]

Απόσπασμα από ομιλία του ελληνιστή, Perdo Olalla, που εκφώνησε στην Ημερίδα Κλασσικού Πολιτισμού του Σαγούντο της Ισπανίας, με αφορμή την πρόταση κατάργησης του μαθήματος των ελληνικών στην ισπανική εκπαίδευση, στην οποία και εναντιώθηκε:

«Θα χάσουμε αν αποκηρύξουμε το ελληνικό στοιχείο μέσα μας. Και για όσους νομίζουν ότι δεν είναι κάτι το σπουδαίο, επιδιώκοντας να μας ελαφρύνουν από αυτό το “νοσταλγικό φορτίο”, τους ρωτώ: Αν αποκηρύτταμε το ελληνικό στοιχείο τι θα κερδίζαμε; Θα μπορούσε αυτή η απώλεια να δικαιολογηθεί και να αντισταθμιστεί από την προοπτική κάποιου ενδεχόμενου κέρδους; Στο όνομα τίνος προτείνεται η ταφή του Ελληνισμού; 

Ο ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΜΕΣΟΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΚΕΝΤΡΙΣΜΟΣ

Γενικές σκέψεις

Για αποφυγή παρερμηνειών και διαστρεβλώσεων του τι είναι η πραγματική δημοκρατία, σύμφωνα με την ελληνική αντίληψη, είναι χρήσιμο να επισημανθεί η καίρια διάκριση μεταξύ των προταγμάτων του ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΥ και της νεωτερικής αμεσοδημοκρατίας. Αν επρόκειτο να μιλάμε για άμεση δημοκρατία και να αναφερόμαστε στο πώς θα μιμηθούμε πολιτικά αμεοδημοκρατικά συστήματα ή ποικίλες εκδοχές - εφαρμογές ξένων κρατών ή θεωρήσεων, θα διαπράτταμε μέγιστο σφάλμα.

Κατάλληλο πολιτειακό σύστημα ή πολίτευμα για την Ελλάδα δεν είναι η άκριτη αντιγραφή ενός, πετυχημένου ή μη, πολιτειακού υποδείγματος δημοκρατίας. Το πρώτιστο για τους σύγχρονους Έλληνες είναι να δομήσουν ένα πολιτειακό - πολιτικό δημοκρατικό σύστημα που να συνάδει τόσο με τις σύγχρονες ανάγκες των καιρών όσο και με τις πολιτιστικές αφετηρίες και τα διαχρονικά προτάγματα που απορρέουν από τον ιστορικό τρόπο ανάπτυξης του ελληνικού πολιτισμού. Το αμεσοδημοκρατικό πρόταγμα του δημοκρατικού κοινοτισμού θα πρέπει να κομίζει την νέα ταυτότητα του ΙΣΤΟΡΙΚΟΎ και ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ που αποτελεί το συλλογικό αφήγημα του από πού ερχόμαστε και πού πάμε.

Η ΑΡΝΗΤΙΚΗ Ή ΘΕΤΙΚΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ

Σε προηγούμενη ανάρτηση με τίτλο «ΓΙΑΤΙ ΣΧΗΜΑΤΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΕΣ ΟΜΑΔΕΣ » ο  Ν. Χ. Τάτσης, στο βιβλίο του Κοινωνική οργάνωση και πολιτισμικές διεργασίες Εκδόσεις Οδυσσέας 1994, προσέγγισε τις αιτίες σχηματισμού των ανθρώπινων ομάδων. Το παρόν κείμενο περιλαμβάνει αποσπάσματα του παραπάνω βιβλίου που σχετίζονται με τη συμμόρφωση των μελών μιας ομάδας. Δηλαδή με την υπακοή των ατόμων της ομάδας στην ομαδική βούληση.

——————– / ——————–

«Τόση είναι η δύναμη συμμόρφωσης του ατόμου προς την ομάδα, ώστε τα άτομα με δημόσιο ήθος και σπάνια ακαδη­μαϊκή κατάρτιση να δέχονται την ένοχη σιωπή της ανομίας και του παραλόγου»

Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Ο Πλούτων δειπνεί με τη συντροφιά της Περσεφόνης. Αττική ερυθρόμορφη κύλικα, Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο, 440-430 π.Χ. περίπου.

Τις διατροφικές συνήθειες των αρχαίων Ελλήνων χαρακτήριζε η λιτότητα, κάτι που αντικατόπτριζε τις δύσκολες συνθήκες υπό τις οποίες διεξάγετο η ελληνική γεωργική δραστηριότητα. Θεμέλιο τους ήταν η λεγόμενη «μεσογειακή τριάδα»:^[α] σιτάρι, λάδι και κρασί.

Στη βάση της διατροφής των αρχαίων Ελλήνων συναντούμε τα δημητριακά σιτάρι και, σε περιπτώσεις ανάγκης, μείγμα κριθαριού με σιτάρι, από το οποίο παρασκευαζόταν ο άρτος. Τα δημητριακά συνοδεύονταν συνήθως από οπωροκηπευτικά (λάχανα, κρεμμύδια, φακές και ρεβύθια). Η κατανάλωση κρέατος και θαλασσινών σχετιζόταν με την οικονομική κατάσταση της οικογένειας, αλλά και με το αν κατοικούσε στην πόλη, στην ύπαιθρο ή κοντά στη θάλασσα. Οι Έλληνες κατανάλωναν ιδιαιτέρως τα γαλακτοκομικά και κυρίως το τυρί. Το βούτυρο ήταν γνωστό, αλλά αντί αυτού γινόταν χρήση κυρίως του ελαιόλαδου. Το φαγητό συνόδευε κρασί (κόκκινο, λευκό ή ροζέ) αναμεμειγμένο με νερό.

Η ΠΡΩΤΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΗ ΓΗ ΚΑΙ Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΟΝ ΑΙΓΑΙΑΚΟ / ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ

Του Νίκου Παναγιωτάρα, καθηγητή Πανεπιστημίου

Απόσπασμα από  το  βιβλίο του με τίτλο "ΣΤΑ ΙΧΝΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ"

Οι επικρατέστερες απόψεις είναι τέσσερις, στις οποίες θα αναφερθώ και θα ελέγξουμε σε βάθος.

1. Η πρώτη άποψη λοιπόν είναι ότι ο άνθρωπος κάνει την πρώτη του εμφάνιση στην Αφρική και πιο συγκεκριμένα στην ευρύτερη περιοχή του Νείλου απ’ όπου κι ακολούθησε την ροή του έτσι ώστε να φτάσει να εξαπλωθεί σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης.

2. Η δεύτερη εκδοχή είναι ότι ο άνθρωπος κάνει την πρώτη του εμφάνιση στην Ευρώπη, αφορμή γι’ αυτήν εδώ την εκδοχή μας δίνουν τα ευρήματα του σκελετού του Νεάντερνταλ ηλικίας 100.000 ετών περίπου.

3. Η τρίτη άποψη- εκδοχή είναι αυτή των Ινδοευρωπαίων που έφτασαν στην Ευρώπη, κατά τους τιμητές αυτής της άποψης, από τα βάθη της Κεντρικής Ασίας και το Παμίρ καθώς επίσης και από τις στέπες της Ρωσίας γύρω στο 3.000 π.Χ., εκ των οποίων ένα μέρος αυτών έφτασε στην Ελλάδα περί τα 2.000 π.Χ.

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ

Το αρχαίο ελληνικό θέατρο της Τυνδαρίς , πόλης στην βόρεια Σικελία (4ος αι π.Χ)

Της Κυριακής Πετράκου, καθηγήτριας Πανεπιστημίου Πατρών

Το ενδιαφέρον για την προέλευση του θεάτρου αυξάνει σταθερά από τον 19ο αι. όταν οι ανθρωπολόγοι ασχολήθηκαν για πρώτη φορά με το θέατρο. Από τότε οι θεωρίες τους έχουν περάσει τρείς τουλάχιστον μείζονες φάσεις.

Στην πρώτη φάση, από το 1875 ως το 1915, οι ανθρωπολόγοι, καθοδηγημένοι από τον Sir James Frazer, υποστήριζαν ότι όλοι οι πολιτισμοί διέρχονται από τα ίδια εξελικτικά στάδια. Επομένως, οι υπάρχουσες πρωτόγονες κοινωνίες μπορούν να παράσχουν αξιόπιστες μαρτυρίες για την καταγωγή του θεάτρου, μερικές χιλιετηρίδες πριν. (Ο όρος "πρωτόγονος" χρησιμοποιείται στο κεφάλαιο αυτό, για να καθορίσει κοινωνίες που δεν έχουν αναπτύξει γραπτή γλώσσα).

Η ΚΑΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΟΜΟΡΦΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ

ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

· Η φιλοκαλία, δηλαδή η αγάπη για το ωραίο.

· Το μέτρον.

· Η ευθύτητα και η παρρησία.

· Ο ανθρωπισμός.

· Η αγάπη της ελευθερίας.

Οι Έλληνες ζώντας σε μια χώρα ευνοημένη από τη φύση με σπάνια ομορφιά

σε τοπίο και κλίμα, αγάπησαν με πάθος την ωραιότητα. Το κάλλος

ανθρώπων, ζώων, κατασκευών και τοπίων το θεωρούσαν μεγάλο προσόν. Όταν

ήθελαν να επαινέσουν κάποιον έλεγαν πως είναι «καλός κ’αγαθός» δηλαδή

όμορφος και καλόκαρδος. Όπως γράφει ο Θουκυδίδης, ο Περικλής στον

Επιτάφιο για τους πρώτους νεκρούς του πολέμου, ανάμεσα στα γνωρίσματα

του δημοκρατικού πολιτεύματος της Αθήνας αναφέρει την αγάπη για το

ωραίο: ΦΙΛΟΚΑΛΟΥΜΕΝ ΓΑΡ ΜΕΤ’ ΕΥΤΕΛΕΙΑΣ καμαρώνει, θέλοντας να

επισημάνει την επιδίωξη του ωραίου ακόμα και στα πιο δευτερεύοντα και

ευτελή αντικείμενα.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ - Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΚΛΑΣΣΙΚΟΥ ΚΑΙ Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

......την κλασική αρχαιότητα την έφερνε κοντύτερα μου ένα ακόμα γνώρισμα της: η απουσία εσχατολογίας και ευθύγραμμων αντιλήψεων για το ιστορικό γίγνεσθαι, οι οποίες ως γνωστόν έχουν ιουδαιοχριστιανική προέλευση και εκκοσμικεύθηκαν τόσο από τον σοσιαλιστικό μαρξισμό όσο και από τον καπιταλιστικό φιλελευθερισμό.....

                                                              Π. Κονδύλης

Κλασσική είναι μιά σκέψη ή μια εποχή της ιστορίας του πνεύματος όταν διατυπώνει με αναντικατάστατη εννοιολογία προβλήματα διηνεκώς επανερχόμενα, δηλαδή προβλήματα, στα οποία προσκρούει με εσωτερική αναγκαιότητα κάθε βαθύτερος στοχασμός – κοντολογής, έσχατα προβλήματα. Πώς είναι όμως δυνατό να έχει διαχρονική κλασσική αξία ό,τι νοήθηκε και εκφράσθηκε σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο; Όπως στην ανθρώπινη κατάσταση γενικότερα υπάρχουν ορισμένα μεγέθη συνεχώς ανακυκλούμενα, παρά την εκάστοτε διαφορετική κοινωνικοϊστορική τους επένδυση, έτσι και η ανθρώπινη σκέψη κινείται γύρω από ορισμένα θεμελιώδη μεγέθη, οι βασικοί συνδυασμοί των οποίων είναι αριθμητικά περιορισμένοι, άρα περιορισμένες είναι και οι έσχατες επιλογές. 

ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ - ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΠΩΣ Η ΛΕΞΗ ΕΧΕΙ ΕΚΠΟΡΝΕΥΘΕΙ

Απόσπασμα από συνέντευξη που συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο με τίτλο «του Κορνήλιου Καστοριάδη, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ – ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ – ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΕΤΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ», εκδ. Πόλις

Τι σημαίνει ακριβώς η αυτονομία; Σας ρωτώ δεδομένου ότι η λέξη αυτονομία, ή ορθότερα ο όρος αυτός, βρίσκεται στο κέντρο του έργον και της σκέψης σας.

Κ.Κ.: Ναι, έτσι είναι. Θα πω αμέσως πώς εννοώ την αυτονομία και όποιος θέλει συμφωνεί, όποιος δεν θέλει ας τραβήξει το ρεβόλβερ του…

Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ ΝΕΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

Κατά τις τελευταίες δεκαετίες του περασμένου αιώνα ο Κορνήλιος Καστοριάδης πίστευε πως διανύαμε μια μοναδική περίοδο με χαρακτηριστικά αποσύνθεσης του παραδοσιακού θρησκευτικού κόσμου αλλά ταυτόχρονα σημείωνε με έμφαση την απουσία δημιουργίας νέων κοινωνικών σημασιών που να είναι κοινωνικά επικυρωμένες. Υποστήριζε ότι η κρίση του σύγχρονου κόσμου πηγάζει ακριβώς από αυτή την έλλειψη κοινωνικών σημασιών. Μιλούσε για την αυξανόμενη ολική κυριαρχία, για την απεριόριστη επέκταση της ορθολογικής κυριαρχίας, μιλούσε για την άνοδο της ασημαντότητας. Οι σύγχρονοί του διανοούμενοι του καταλόγιζαν πεσιμισμό όσον αφορά την απουσία νέων σημασιών. Έλεγαν πως τις  έβλεπαν να αναδύονται και είχανε σχέση με την αλλαγή της θέσης του ατόμου στην κοινωνία. Όμως ο Καστοριάδης μιλά για αυτές ήδη από το 1970. Διαφεύγει από τη σκέψη όλων ότι ο Καστοριάδης μιλά για την απουσία νέων σημασιών που να αμφισβητούν ριζικά το υπάρχον όταν αναφέρεται στην ασημαντότητα. Επιπλέον αναφέρεται στην απώλεια κάποιων θεσμισμένων λειτουργιών, μια απώλεια που εκτός των άλλων εξέφρασε και την κρίση του προτάγματος της ατομικής και κοινωνικής αυτονομίας.

ΜΑΡΚ ΝΕΟΚΛΕΟΥΣ - ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

Στο βιβλίο του με τίτλο Πολεμική Εξουσία, Αστυνομική Εξουσία (War Power, Police Power, 2014, Edinburgh: Edinburgh University Press) ο Mark Neocleous αναγνωρίζει τη διεξαγωγή του πολέμου ως συστατικό στοιχείο του φιλελεύθερου κράτους και καταστατικό στοιχείο της φιλελεύθερης τάξης πραγμάτων. Η κρατική εξουσία είναι πολεμική γιατί ο πόλεμος είναι ο τρόπος που διαθέτει για να προστατεύσει την ελευθερία της, αυτήν που συνίσταται ουσιαστικά στην ελευθερία της ιδιωτικής περιουσίας, του εμπορίου, της εκμετάλλευσης και της συσσώρευσης του κεφαλαίου. Ταυτόχρονα, ο Neocleous επεκτείνει την έννοια του πολέμου ώστε να περιλάβει και την ειρήνη, στο βαθμό που αυτή δεν είναι παρά η επιβαλλόμενη από το κράτος ειρήνευση. Πόλεμος και ειρήνη είναι η απροκάλυπτη και η καλυμμένη βία που το κράτος χρησιμοποιεί για να εξασφαλίσει την υπακοή – κι εδώ βρίσκεται o κεντρικός ρόλος της αστυνομίας, ως δύναμης που επιβάλλει την τάξη στις “ειρηνικές” συνθήκες. Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από το τελευταίο κεφάλαιο, με τίτλο “Υπό το έμβλημα της ασφάλειας: Τραύμα, τρόμος, ανθεκτικότητα”(σελ. 195-202). Ο συγγραφέας υποστηρίζει εδώ ότι τόσο το βαθιά εμπεδωμένο άγχος για το τραύμα που αναμένουμε ότι θα μας πλήξει αργά ή γρήγορα, όσο και η εκπαίδευση στην ανθεκτικότητα, που καλούμαστε να περάσουμε ώστε να προετοιμαστούμε για αυτό, αποτελούν μηχανισμούς αστυνόμευσης του υποκειμένου που διαιωνίζουν την υποταγή του στην πολεμική εξουσία.