Του Ζήση Μητλιάγκα, φιλόλογου
(Θεώρηση γραμματική και κοινωνικοπολιτική με βοηθούς τους Θουκυδίδη – Ξενοφώντα – Αριστοτέλη – Δημοσθένη)
Στη γραμματική, το Υποκείμενο, σε γενική θεώρηση, είναι το πρόσωπο που ενεργεί, ενώ το Αντικείμενο είναι αυτό στο οποίο μεταβαίνει η ενέργεια του ρήματος και το οποίο αφορά η ενέργεια του Υποκειμένου.
Στην Πολιτική Λειτουργία μιας κοινωνίας, τώρα: Υποκείμενο είναι ο πολίτης που δρα, ο άνθρωπος μιας κοινωνίας, ενώ Αντικείμενο είναι τα προβλήματα της κοινωνίας και η αντιμετώπισή τους, με σκοπό να γίνεται η ζωή των πολιτών όσο το δυνατόν καλύτερη. (Αριστοτέλης: ως βέλτιστος ο βίος των πολιτών…)
Από τη θέση τώρα που έχει στα διάφορα πολιτεύματα το Υποκείμενο, δηλαδή ο ενεργών πολίτης, κρίνεται η μορφή του πολιτεύματος και κατ’ επέκταση η κοινωνική κατάσταση, τα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και η μορφή και η ποιότητα της ζωής των πολιτών…
Ας τα πάρουμε τώρα με τη σειρά:
- Στη Δημοκρατία και κυρίως στην άμεση της Αρχαίας Ελλάδας, αυτός που ενεργεί, αυτός που είναι ο κύριος και ο υπεύθυνος της δράσης, το υποκείμενο δηλαδή γραμματικά, είναι ο πολίτης, με άλλα λόγια ο Δήμος (δημοκρατία) και ο σκοπός της δράσης είναι η αντιμετώπιση των προβλημάτων και η βελτίωση των συνθηκών ζωής (Αριστοτέλης).
Στην περίπτωση αυτή ο εκάστοτε αρχηγός μιας πολιτικής δραστηριότητας είναι άμεσα εκλεγόμενος από τον κυρίαρχο πολίτη για τον συντονισμό της δράσης των πολιτών και για την επίτευξη των σκοπών της κοινωνίας.
Όπως αναφέρει ο Δημοσθένης ο άρχων αυτός και λογοδοτεί (λόγου δίδωμι) και υφίσταται τις συνέπειες της δραστηριότητας του (ευθύνας υπέχω…) και είτε τιμάται, είτε κατά κανόνα τιμωρείται.
Για τον Δημοσθένη η πιο μεγάλη τιμή για έναν πολίτη ήταν να τον εκλέξουν πρώτο οι συμπολίτες του, οι οποίοι είναι ίσοι και όμοιοι με αυτόν και ποτέ, στον καιρό της ακμάζουσας δημοκρατίας, δεν έστηναν αγάλματα τιμής για τους ηγέτες όσο σπουδαίοι και αν ήταν.
Έτσι λοιπόν το δημοκρατικό πολίτευμα, όπου κυρίαρχος των αποφάσεων και της δράσης είναι ο κάθε πολίτης (ο δήμος δηλαδή) διαθέτει ένα πλήθος δυνάμεων πολιτικής δράσης, όσο κανένα άλλο πολίτευμα. Το δημοκρατικό δηλαδή πολίτευμα απελευθερώνει, ενεργοποιεί και αξιοποιεί το ανθρώπινο δυναμικό μιας κοινωνίας και για αυτό η μεγαλύτερη πρόοδος στην ανθρωπότητα παρουσιάστηκε και παρουσιάζεται στις κοινωνίες, όπου λόγω της δημοκρατίας απελευθερώνεται, ενεργοποιείται και αξιοποιείται το ανθρώπινο δυναμικό!
Ο διακεκριμένος πρόεδρος των Η.Π.Α. Μπαράκ Ομπάμα εκφώνησε συμβολικά τον τελευταίο λόγο της θητείας του προς όλη την οικουμένη από την Αθήνα, γενέτειρα και σύμβολο της ακμάζουσας δημοκρατίας.
Τόνισε με έμφαση ότι η πρόοδος της πατρίδας του και των άλλων δημοκρατικών κοινωνιών οφείλεται στο ότι αυτοί, έχοντας ως οδηγό τη δημοκρατία, απελευθέρωσαν, ενεργοποίησαν και αξιοποίησαν το ανθρώπινο δυναμικό της, όπως, τονίζει ο Ομπάμα, το αναφέρει ο Περικλής στο πιο σπουδαίο κείμενο για την Δημοκρατία, στον Επιτάφιο!!!
Η δική μας πολιτική ηγεσία, τον άκουγε αποχαυνωμένη και χάσκουσα, σαν να επρόκειτο ο επιτάφιος να είναι προϊόν ξένου Πολιτισμού, όντας παγιδευμένη από τον καριερισμό και στους μηχανισμούς εξουσίας είτε κληρονομικού χαρακτήρα είτε ενός ξύλινου δογματισμού εκτός πραγματικότητας και εκτός του ότι σνομπάρει, αγνοεί στην ουσία όσα σπουδαία άφησε στην ανθρωπότητα ο ελληνισμός, τα οποία είναι η πιο εγγυημένη συνταγή προόδου και ευημερίας των ανθρώπων.
Στο δημοκρατικό πολίτευμα, λοιπόν, αυτός που δρα (το υποκείμενο) και έχει τον λόγο και την ευθύνη των επιλογών, είναι ο πολίτης, οι δε νόμοι είναι η συνισταμένη της πολύμορφης βούλησης των πολιτών. Η υπευθυνότητα, τώρα, του πολίτη στη χάραξη των κανόνων δικαίου τον κάνει συνυπεύθυνο για την τήρηση των νόμων, κυρίως από εσωτερικό σεβασμό και προσωπική ευθύνη, οι δε νόμοι, εκτός από την ισονομία και τα συνακόλουθα, κείνται και προς όφελος των αδυνάτων και των αδικουμένων, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Θουκυδίδης στον Επιτάφιο του Περικλή.
Έτσι Δημοκρατικό Πολίτευμα με δράση και ευθύνη του κάθε πολίτη, απελευθερώνει, όπως είπαμε επανειλημμένα, ενεργοποιεί και αξιοποιεί ένα πλήθος δυνάμεων ανθρώπινων όσο κανένα το πολίτευμα και γι’ αυτό και η μοναδική πρόοδος των δημοκρατικών κοινωνιών.
Στα ολοκληρωτικά πολιτεύματα, βασιλικά, θρησκευτικά, τυραννικά παλιότερα, φασιστικά, δικτατορικά στα νεοτέρα, αυτός που έχει τη δύναμη της δράσης (το υποκείμενο δηλαδή) είναι ο μονάρχης, ο οποίος συχνά ενδύεται και τη θεϊκή ιδιότητα, εκμεταλλευόμενος τη θρησκευτικότητα των πολιτών, για να έχει απόλυτη και ανεμπόδιστη εξουσία· δηλαδή ο λαός είναι το κοπάδι μέσα στην εξουσία (ποίμνιο) ενώ ο ηγέτης είναι ο ποιμένας με απόλυτη εξουσία στην διαχείριση του κοπαδιού.
Ο πολίτης δεν έχει αρμοδιότητα επιλογής, είναι απλώς αντικείμενο, παθητικός δέκτης της βούλησης και των επιλογών του ηγεμόνα και των στηριγμάτων του. Η ανυπολογισία στην προσωπικότητα του πολίτη και την ελευθερία επιλογών έχει σαν αποτέλεσμα τη χρήση βίας και την πλήρη εξαφάνιση της πρωτοβουλίας και της δημιουργικότητας των πολιτών. Συνακόλουθο η στασιμότητα, η παρακμή του, η βαρβαρότητα, μιαν που αδρανοποιείται ο πολίτης και δεν δρουν οι δυνάμεις της κοινωνίας. Για την γενική και ατομική πρόοδο και ευημερία το παν είναι ο δυνάστης και το υποτεταμένο περιβάλλον του.
Στο περίφημο λόγο για την Τυραννία (Τυρρανικός ή Ιέρων) ο Ξενοφώντας βάζει τον ίδιο τον τύραννο, τον Ιέρωνα δηλαδή, να λέει τα παρακάτω:
Ο τύραννος ξέρει ποιοι πολίτες, στην κοινωνία που εξουσιάζει, είναι οι σοφοί, οι δίκαιοι και οι ανδρείοι.
Αυτούς όμως, αντί να τους χρησιμοποιεί, τους φοβάται και τους παραγκωνίζει. Τους σοφούς από την μια, μήπως επινοήσουν κάτι εναντίον του, τους δικαίους τους φοβάται μήπως επιθυμήσει το πλήθος να διοικείται από αυτούς, τους δε ανδρείους μήπως τολμήσουν κάτι εναντίον του χάριν της ελευθερίας. Όταν όμως τους τέτοιους πολίτες τους απομακρύνουν και τους εξουδετερώνουν από φόβο, ποιοι άλλοι απομένουν σε αυτούς για να τους χρησιμοποιούν παρά μόνον οι άδικοι, οι άσοφοι και οι δουλοπρεπείς, διότι ούτε οι ίδιοι επιθυμούν να είναι ελεύθεροι». Όταν όμως παραγκωνίζονται οι σοφοί οι δίκαιοι και οι ανδρείοι ενώ υπηρετούν την εξουσία οι άσοφοι οι άδικοι και οι δουλοπρεπείς, πώς μπορεί να υπάρξει πρόοδος και ευημερία σε μια τέτοια κοινωνία;
Αρχαίο πνεύμα πανανθρώπινο και αιώνιο, γέννημα και δώρο του ελληνικού πνεύματος στην ανθρωπότητα με κύρος αιώνιο.
Αντίθετα εμείς σήμερα με κοινοβουλευτικό δημοκρατικό μανδύα στα εξωτερικά χαρακτηριστικά, στην ουσία έχουμε αδρανοποιημένο ένα πολύ μεγάλο μέρος ανθρώπινου δημιουργικού δυναμικού παγιδευμένοι μέσα σε μηχανισμούς εξουσίας κλειστών ελεγχόμενων συστημάτων είτε κληρονομικού χαρακτήρα και με το χειρότερο από όλα τον καριερισμό μεγάλου μέρους του πολιτικού προσωπικού. Όταν μια τέτοια λειτουργία και χρήση των πολιτικών λειτουργιών και προσώπων παραγκωνίζει το μεγαλύτερο δημιουργικό δυναμικό μιας κοινωνίας πώς μπορεί να υπάρξει χαΐρι και προκοπή σε μια κοινωνία με αυτές τις πολιτικές λειτουργίες;
Μέχρι τώρα λοιπόν κάναμε λόγο:
- Για το δημοκρατικό πολίτευμα, που είναι απόρροια της βούλησης των πολιτών μιας κοινωνίας (Δήμος), όπου με καθεστώς ισονομίας, ελευθερίας λόγου και αντιλόγου απελευθερώνονται, ενεργοποιούνται και αξιοποιούνται όλες οι δυνάμεις μιας κοινωνίας. Αποτέλεσμα η μεγάλη πρόοδος σε όλους τους τομείς, παντού και πάντοτε.
- Στα ολοκληρωτικά πολιτεύματα, το κύριο όργανο βούλησης και δράσης είναι ο μονάρχης (βασιλιάς, τύραννος, δικτάτωρ κ.α.) και οι δουλικοί υπηρέτες του, ενώ το σύνολο του λαού είναι ποίμνιο, απόλυτα αδρανοποιημένο για αυτό και η μεγάλη οπισθοδρόμηση και βαρβαρότητα.
Στα πολιτεύματα τώρα δογματικού χαρακτήρα εντάσσονται πρώτα – πρώτα τα καθεστώτα του απόλυτου θεοκρατισμού. Σε αυτά κύριοι είναι οι εκφραστές του θεϊκού δόγματος και βασικό κίνητρο η επικράτηση των θρησκευτικών δογμάτων πάση θυσία. Στην ουσία ο θρησκευτικός φανατισμός ευνοεί τους διαχειριστές της εξουσίας, οι δε πολίτες γεμάτοι θειασμό (δεισιδαιμονία και θρησκοληψία) υπακούουν και αγωνίζονται να επιβάλουν το δόγμα τους οδηγώντας τις κοινωνίες σε τρομερή βία και εξαφάνιση κάθε ελεύθερης βούλησης και δράσης, στο όνομα των θεϊκών εντολών. Οικτρό παράδειγμα οι μουσουλμάνοι τζιχαντιστές που απειλούν την ισορροπία και ευνομία όλης της ανθρωπότητας, από θρησκευτικό φανατισμό, τον οποίο εμπορεύονται κάποιοι επιτήδειοι…………
Με τη βιομηχανική επανάσταση, σε αντίθεση με τον θρησκευτικό φανατισμό, δογματισμό και ολοκληρωτισμό, κατά τους τελευταίους τρεις αιώνες, κυρίως 19ο και 20ο, εκτός από το κατά παράδοση Δημοκρατικό Πολίτευμα, παρουσιάστηκαν πολιτικές θεωρίες και λειτουργίες με πολύ υψηλά ιδανικά, αξίες, και στόχους για μια καλύτερη δικαιότερη και πανανθρώπινη λειτουργία της κοινωνίας.
Ο παραγόμενος πλούτος, η δικαιότερη κατανομή του, τα δικαιώματα του κύριου μοχλού της παραγωγικής διαδικασίας, δηλαδή του εργαζομένου, και τελικά η διαχείριση και λειτουργία της κοινωνίας με βάση το παραγωγικό και από το παραγωγικό δυναμικό της.
Κοινοκτημοσύνη, αταξική κοινωνία, ίση και δίκαιη κατανομή του παραγόμενου πλούτου και γενικά αναβάθμιση ποιοτική και ποσοτική και βελτίωση όλων των συνθηκών για όλους τους πολίτες.
Κύριοι θεωρητικοί εκφραστές οι Έγγελς, Μάρξ, Λένιν κ.α.
Τα ιδανικά για μια κοινωνία με τέτοιες αξίες θέρμαιναν τις ψυχές εκατομμυρίων ανθρώπων και είτε με επαναστατικά κινήματα (Ρωσία, Κίνα κ.α.) είτε με έξωθεν επιβολή, όπως έγινε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στα περισσότερα κράτη της ανατολικής Ευρώπης και Βαλτικής, δημιουργήθηκαν οι λεγόμενες λαϊκές δημοκρατίες που επειδή διέπονταν από τα δόγματα της κομουνιστικής θεωρίας, όσον αφορά την οργάνωση και τις λειτουργίες της κοινωνίας, χαρακτηρίζονται ως πολιτεύματα – προϊόντα ενός ιδεολογικού δόγματος.
Θεωρώ τον εαυτό μου και τις γνώσεις μου λίγες για να αποφανθώ για το στερέωμα, την άνθιση και την παρακμή αυτής της πολιτικής ιδεολογίας και λειτουργίας.
Συντάσσομαι όμως με τις απόψεις κάποιων σοβαρών πολιτικών αναλυτών, ότι η τόσο γρήγορη παρακμή και κατάρρευση αυτών των συστημάτων, μέσα σε 70 χρόνια, και μάλιστα χωρίς να ματώσει, έστω, μια μύτη, σχετίζεται με τη μορφή άσκησης της εξουσίας. Δηλαδή είτε αρχικά από τον φόβο της αντεπανάστασης, είτε από δυσπιστία στις πλατιές λαϊκές μάζες, χάριν των οποίων και στις οποίες στηρίχθηκαν τα επαναστατικά κινήματα, το υποκείμενο δράσης δεν ήταν τα λαϊκά στρώματα αλλά χαρισματικά ισόβιοι ηγέτες (Στάλιν, Τίτο, Μάο κ.α.) και μια φωτισμένη νομενκλατούρα δίπλα τους. Έτσι αδρανοποιήθηκε και αχρηστεύτηκε το μεγαλύτερο μέρος του ανθρώπινου δυναμικού αυτών των κοινωνιών, και προέκυψε, πλην του αρχικού ενθουσιασμού και της ακμής, στασιμότητα, παρακμή, και στο τέλος κατάρρευση χωρίς καμία αντίσταση.
Φαίνεται, λοιπόν, και σε αυτή την περίσταση ότι η απελευθέρωση, ενεργοποίηση και αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού μιας κοινωνίας, βασικός νόμος μιας δημοκρατικής λειτουργίας, είναι η πιο σπουδαία προϋπόθεση για την πρόοδο και την ευημερία των ανθρώπινων κοινωνιών.
Η φράση του Θουκυδίδη “Αρχή πάντων αίτιον” είναι καίρια για την κατανόηση και λειτουργία των πολιτειών. Και όταν ο πολίτης (Δήμος) είναι ο βασικός ρυθμιστής της πολιτικής δράσης και λειτουργίας, τότε μόνο είναι ασφαλής και ανοδική η πορεία των ανθρώπων σε όλους τους τομείς.
πηγή: eranistis.net
