ΜΠΛΑΒΑΤΣΚΥ - ΤΟ ΕΝ ΩΣ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΜΨΥΧΟ ΣΥΜΠΑΝ

Του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου

Η Έλενα Μπλαβάτσκυ, επηρεασμένη από τη σοφία των αρχαίων μυστών και φιλοσόφων και ιδιαίτερα του Πρόκλου κάνει δριμεία κριτική σε όλες τις μονοθεϊστικές θρησκείες και ιδιαίτερα του Ιουδαϊσμού και του Χριστιανισμού σχετικά με την απόκρυψη και κατάργηση των πολυάριθμων θεοτήτων που υιοθέτησαν στα δόγματά τους. Συγκεκριμένα, κατηγορεί πρώτα τους Ιουδαίους μονοθεϊστές ότι απέκρυψαν και εξαφάνισαν όλους τους υπόλοιπους Ελοχίμ (θεότητες) και κράτησαν μόνο τον έναν από αυτούς, τον Ιεχωβά, στον οποίο προσέδωσαν χαρακτηριστικά παντοκράτορα και αυταρχικού δημιουργού του κόσμου από το μηδέν, μια παράδοση που υιοθέτησε και ο χριστιανισμός. Ενώ μέχρι την περίοδο του 6ου-5ου αιώνα π.Χ οι Ιουδαίοι ήταν πολυθεϊστές, όπως και όλες ανεξαιρέτως οι αρχαίες θρησκείες, ξαφνικά μετέτρεψαν σε μονοθεϊστική θρησκεία τον ιουδαϊκό πολυθεϊσμό.

Στο μεταφυσικό θεολογικό σύστημά της η Μπλαβάτσκυ παραθέτει, αναλύει και εξηγεί στο έργο της Ίσιδα Αποκαλυμμένη (τόμος 1, σελίδα 137) τι είναι το ΕΝ των νεοπλατωνικών και το έμψυχο κάθε όντος στο σύμπαν, ακολουθώντας με παρόμοιο τρόπο τη διάρθρωση των θείων τάξεων που συντάσσει και ο Πρόκλος. Κατά την Μπλαβάτσκυ, το ΕΝ είναι το σύνολο των αρχιτεκτόνων-Θεών (Ενάδες, κατά Πρόκλο) ή Δομητών και δημιουργών του κόσμου (που συλλογικά ονομάζονται ΕΝΑ). Χαρακτηρίζει το ΕΝΑ, που είναι το σύνολο των πρωταρχικών Θεών, παντοδύναμα θεία κύματα που δίνουν γέννηση σε κάθε μορφή και σε κάθε έμβιο ον. Όπως ακριβώς αφήνει να εννοηθεί και ο Ησίοδος, η Μπλαβάτσκυ χαρακτηρίζει τη συλλογικότητα των θεών του ΕΝΟΣ διογκούμενη ηλεκτρική αγκαλιά (είδος πνευματικής γεννήτριας) από την οποία ξεπηδούν το πνεύμα και η ύλη. Μέσα στις ακτίνες του βρίσκεται η αρχή κάθε φυσικής και χημικής δράσης και όλων των κοσμικών και πνευματικών φαινομένων. Ζωογονεί και αποδιοργανώνει, δίνει ζωή και προκαλεί θάνατο και από το πρωταρχικό σημείο του αναδύθηκαν βαθμιαία σε ύπαρξη οι μυριάδες των κόσμων, ορατά και αόρατα ουράνια σώματα. Μάλιστα, η Μπλαβάτσκυ μιλώντας καμπαλιστικά, αναφέρεται στο ΕΝΑ ως ένα γενετικό όνομα για τις Σεφιρόθ, τους Δομητές του Σύμπαντος, όπως ο "Συμπαντικός Νους" αντιπροσωπεύει τη συλλογικότητα των Ντιάνι-τσοχανικών Διανοιών. Σε ένα άλλο σημείο στη Μυστική Δοξασία αναφερόμενη στην έννοια του "Πατέρα μας" στον ουρανό, κάνει λόγο πάλι όχι για ΕΝΑΝ, αλλά για την επτάδα των θεών δημιουργών (Κρόνος, Δίας, Άρης, Αφροδίτη, Ερμής, Σελήνη -Άρτεμη, Απόλλων-ήλιος) ή όπως τους χαρακτηρίζει η ίδια, Ντυάνι Τσόχαν. Η επτάδα αυτή των θεών δεν είναι κάτι ξένο προς την ελληνική φιλοσοφική ή θεολογική θεώρηση. Στο δάπεδο της θόλου του αρχαιολογικού χώρου της Επιδαύρου αποτυπώνονται αυτοί οι 7 θεοί (ως αθέατοι σε μας), υπερούσιοι κατοικητές των αντίστοιχων πλανητών του ηλιακού συστήματος. Είναι ένα ζήτημα αρκετά μυστηριακό αλλά και ταυτόχρονα κοσμογονικό που άπτεται των επιστημών της φυσικής, της βιολογίας και της αστρονομίας, για το οποίο θα γίνει λόγος άλλη στιγμή.

Στον δεύτερο τόμο της Μυστικής Δοξασίας στη σελίδα 312 η Μπλαβάτσκυ αναφέρεται στην επιτηδευμένη απώλεια των πραγματικών νοημάτων που είχαν οι όροι και οι έννοιες της αρχαίας φυσικής θεώρησης στη μετάβασή τους στη δυτική και ρωμαϊκή σκέψη. Το υποκείμενο μεταβλήθηκε σε subjectum, η υπόσταση μεταβλήθηκε σε substantia, ενώ το συμβεβηκός σε accidens. Στην αρχαία σοφία κάθε ον στο σύμπαν δεν εξαντλούσε την αποκάλυψή του στα μάτια των ανθρώπων μόνο στη φαινομενικότητά του, αλλά αποτελούσε μια πολλαπλή σύνθεση τόσο της μικρογραφίας της δομής του σύμπαντος όσο και το μεταβλητό προσωπείο της έννοιας στην οποία ενσαρκωνόταν η πλατωνική ΑΙΩΝΙΑ ΙΔΕΑ.

Γράφει συγκεκριμένα για αυτήν την ειδοποιό μετάβαση στη χρήση των εννοιών από τη νέα φυσική που λειτούργησε ως απόκρυψη της αλήθειας:

"Οι σύγχρονοι φυσικοί ενώ δανείστηκαν από τους αρχαίους την ατομική θεωρία τους, ξέχασαν ένα σημείο, το πιο σημαντικό απ' όλα και έτσι πήραν μόνο το τσόφλι και δεν θα μπορέσουν ποτέ να φτάσουν στον πυρήνα. Κατά την υιοθέτηση των φυσικών ατόμων, άφησαν πίσω τους το υπαινικτικό γεγονός ότι, από τον Αναξαγόρα μέχρι τον Επίκουρο, από τον Ρωμαίο Λουκρήτιο μέχρι και τον Γαλιλαίο, όλοι αυτοί οι φιλόσοφοι πίστευαν λίγο ή πολύ σε ΕΜΨΥΧΑ άτομα και όχι σε αόρατους κόκκους της αποκαλούμενης "ζωώδους" ύλης. Κατά την άποψή τους, η περιστροφική κίνηση δημιουργείται από μεγαλύτερα (διάβαζε, πιο θεία και αγνά) άτομα που  πιέζουν προς τα κάτω άλλα άτομα, ενώ τα ελαφρύτερα εκτοξεύονται ταυτόχρονα προς τα πάνω. Το εσωτερικό νόημα αυτού είναι η συνεχής κυκλική καθοδική και ανοδική καμπύλη των διαφοροποιημένων στοιχείων μέσα από ενδοκυκλικές φάσεις ύπαρξης, μέχρις ότου το καθένα φτάσει ξανά στο σημείο εκκίνησης ή γέννησής του. Η ιδέα ήταν μεταφυσική αλλά και φυσική.

Η κρυμμένη ερμηνεία που περιλαμβάνει "θεούς" ή ψυχές, με την μορφή ατόμων, σαν τις αιτίες όλων των αποτελεσμάτων που παρήχθησαν πάνω στην Γη από τις απορροές των θείων σωμάτων. Κανένας αρχαίος φιλόσοφος, ούτε καν οι Ιουδαίοι Καμπαλιστές, δεν αποσύνδεσε ποτέ το Πνεύμα από την ύλη ή το αντίστροφο. Το καθετί προέρχεται από το ΕΝΑ, και προβάλλοντας από το Ένα πρέπει τελικά να επιστρέψει στο Ένα. "Το φως γίνεται θερμότητα και στερεοποιείται σε πύρινα σωματίδια τα οποία από πυρακτωμένα γίνονται ψυχρά, σκληρά σωματίδια, στρογγυλά και λεία. Και αυτό ονομάζεται Ψυχή, φυλακισμένη στο υλικό της ένδυμα" (Βαλεντίνος, Εσωτερική Πραγματεία πάνω στην Δοξασία του Γκιλγκούλ). Άτομα και Ψυχές ήταν συνώνυμα στην γλώσσα των μυημένων. Οι "Στροβιλιζόμενες Ψυχές", Γκιλγκουλίμ, μια δοξασία στην οποία πίστευαν τόσοι πολλοί διαβασμένοι Ιουδαίοι, εσωτερικά δεν είχε κανένα άλλο νόημα εκτός απ' αυτό. Οι σοφοί Ιουδαίοι Μυημένοι, με την "Γη της Επαγγελίας" ποτέ δεν εννοούσαν μόνο την Παλαιστίνη, αλλά το ίδιο Νιρβάνα με τους σοφούς βουδιστές και μπραχμάνους: την αγκαλιά του ΑΙΩΝΙΟΥ ΕΝΟΣ, που συμβολίζεται με τους κόλπους του Αβραάμ και την Παλαιστίνη σαν το υποκατάστατό της πάνω στην Γη. Το πέρασμα της ΨΥΧΗΣ-ΑΤΟΜΟΥ "μέσα από τις Επτά Πλανητικές Αίθουσες", είχε το ίδιο μεταφυσικό και επίσης φυσικό νόημα (βλέπε Ίσιδα Αποκαλυμμένη, Τομ. Ι, σελ. 297). Είχε φυσικό νόημα όταν λεγόταν ότι διαλυόταν σε Αιθέρα. Ακόμα και ο Επίκουρος, ο γνήσιος αθεϊστής και υλιστής, γνώριζε και πίστευε τόσο πολύ στην "αρχαία Σοφία, ώστε δίδασκε πως η Ψυχή (εντελώς ξεχωριστή από το αθάνατο Πνεύμα όταν η πρώτη είναι εγκλωβισμένη λανθάνουσα μέσα του, όπως είναι μέσα σε κάθε ατομικό κόκκο), αποτελείτο από μια λεπτή, αραιή ουσία που σχηματίζεται από τα πιο απαλά, πιο στρογγυλά και πιο λεπτά άτομα. (Διογένης Λαέρτιος, Βίοι, Χ, 63, 64.)."