Του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου
Όπως έχει επισημανθεί και άλλες φορές, η ενασχόληση με τη φιλοσοφία είναι η άσκηση του πνεύματός μας στην αρετή και τη γνώση, είτε μυστηριακή είτε επιστημονική, ανάγοντας την ψυχή σε ανώτερα επίπεδα ύπαρξης. Στην προκείμενη περίπτωση θα γίνει λόγος για τη σύνδεση της φιλοσοφίας και της ελληνικής θεολογίας με την επιστήμη. Η ανωτέρω εικόνα αναπαριστά την Θεά Δήμητρα να κρατά στάχυα και δύο φίδια. Η εικονιζόμενη θεά Δήμητρα αποτυπώνει την ανθρώπινη ενσάρκωση και τη δυνατότητά μας να αναπτύξουμε και να ισορροπήσουμε μέσα μας πνευματικές και κοσμογονικές δυνάμεις. Στην ελληνική μυθολογία και θεολογία συναντάμε τα δύο φίδια σε πολλές εκδοχές, από τη μινωική θεά των φιδιών και το κηρύκειο του Ερμή με τις δύο ανελισσόμενες φιδίσιες δυνάμεις του ηλεκτρομαγνητισμού (έλικα DNA) μέχρι και τον Ηρακλή που πνίγει τα δύο φίδια. Τα δύο φίδια δεν είναι τίποτα άλλο παρά οι δύο δυνάμεις του ηλεκτρισμού και του μαγνητισμού, ή αλλιώς ο ηλεκτρομαγνητισμός, οι οποίες σχετίζονται απόλυτα με τον μεταφυσικό κόσμο, ο οποίος δεν είναι τόσο "μεταφυσικός" όσο νομίζουμε.
Διαβάζοντας και μελετώντας τη γενεαλογία και διάταξη των θεών στο θεολογικό-φιλοσοφικό σύστημα του Πρόκλου αρχικά νομίζει κανείς ότι αναγιγνώσκει μια απλή θρησκευτικού τύπου διάρθρωση των θεών της ελληνικής θεολογίας που δεν σχετίζεται με την επιστήμη ή την καθεαυτού φιλοσοφία. Όμως δεν είναι καθόλου έτσι. Στον Πρόκλο κάθε ον του σύμπαντος, από τα υποσωματίδια της ύλης (ηλεκτρόνια, πρωτόνια κλπ) μέχρι και τα μεγάλα ουράνια σώματα κομίζουν τρία ταυτόχρονα υπεροντικά ή οντικά επίπεδα ύπαρξης. Αυτά τα τρία επίπεδα ύπαρξης είναι ο Νους, η ψυχή και το σώμα. Για παράδειγμα, ο ήλιος είναι τρία πράγματα ταυτόχρονα, ως Νους είναι ο Απόλλων, ως ψυχή η Εστία του και ως σώμα ο ήλιος που βλέπουμε. Ο Πρόκλος αναφέρεται στον Απόλλωνα ως τριπλό ήλιο, και κάνει την αντιστοιχία με την τριάδα: υπερούσιο φως, νοερό φως και αισθητό φως. Κάθε ον έχει τριαδική φύση ή συνειδησιακά επταδική, αν αναλύσουμε τα τρία επίπεδα του νου, της ψυχής και του υλικού σώματος. Για παράδειγμα, ο άνθρωπος έχει τριαδική φύση ή επταδική, γιατί φέρει νου, θυμικό, επιθυμητικό (ψυχή), ζωτική, αιθερική και υλική ενέργεια (σώμα), ενώ το κορυφαίο επίπεδο είναι η Ενάδα στην οποία ανήκει, με την οποία ενώνεται (ΕΝ) ή θεώνεται η λογική ψυχή του ανθρώπου.
Το σύστημα διάρθρωσης των θεών του Πρόκλου αποτυπώνει την αντιστοιχία που έχουν οι δράσεις και οι ενέργειες των θεών στα αντίστοιχα σωματίδια ή σώματα του σύμπαντος (μικροσωμάτια, άτομα, μόρια, χημικές ενώσεις, ορυκτά, φυτά, ζώα, άνθρωποι, άγγελοι, δαίμονες, αρχάγγελοι, ουράνια σώματα κλπ).
Όταν λέμε στη φιλοσοφία του Πρόκλου ότι στόχος του ανθρώπου είναι η αυτογνωσία και η θέωση δεν προσλαμβάνουμε την ιδέα αυτή μόνο θεολογικά, όσο νομίζουν οι θρησκεύοντες σήμερα. Στον Πρόκλο η φυσική ταυτίζεται με την μεταφυσική, λένε το ίδιο πράγμα. Η "θεολογία" του Πρόκλου, ως τελειωμένη πλατωνική φιλοσοφία, είναι ταυτόχρονα κοσμολογία, επιστήμη, απόλυτη γνώση πρωτίστως και οπωσδήποτε θεολογία. Ο Πρόκλος πρεσβεύει ότι αν η ανθρώπινη ψυχή δεν γνωρίσει, δεν μάθει τον τρόπο που λειτουργεί το σύμπαν, ο κόσμος στο σύνολό του, δεν πρόκειται η ανθρώπινη ψυχική μονάδα (θυμηθείτε τον Λάιμπνιτς) να θεωθεί, να ανέλθει στον υπερουράνιο τόπο του Φαίδρου, στον Όλυμπο, όπως ο Ηρακλής, και να σταματήσει να ενσαρκώνεται. Πρώτιστος στόχος του ανθρώπου είναι η απόλυτη γνώση και η γνώση της λειτουργίας του σύμπαντος κόσμου σε συνδυασμό με την άσκηση της αρετής. Άρα, η παιδεία, αρετή και η γνώση (επιστημονική και μυστηριακή) για τη φύση του ανθρώπου και του κόσμου είναι η προϋπόθεση ώστε να μπορέσει μια ανθρώπινη ψυχή να θεωθεί, να μεταφέρει ως νοερή μονάδα στα πεδία Higgs (πεδία ύφανσης του ιστού της Αθηνάς) την απαραίτητη γνώση ώστε η ανθρώπινη ψυχική μονάδα να καταστεί τριπλό φωτόνιο (Ενάδα, Εστία, φωτόνιο) το οποίο κομίζει ολόκληρη τη γνώση που ενεργοποίησε σε καθαρό πνευματικό φως από κάθε σκοτεινή ψυχική περιοχή που ήταν ελλιπής σε θεϊκή γνώση.
Μας λέει ο Πρόκλος συγκεκριμένα στα Σχόλια στον Τίμαιο (B 211.8):
"Ηγείται δε της τελείας καί όντως ούσης ευχής πρώτον η γνώσις των θείων τάξεων πασών, αις πρόσεισιν ο ευχόμενος· ου γαρ αν οικείως προσέλθοι μη τας ιδιότητας αυτών εγνωκώς".
Δηλαδή:
Της τέλειας και της αληθινής προσευχής (διαλογισμού δηλαδή) προηγείται πρώτα η γνώση όλων των θεϊκών τάξεων τις οποίες προσεγγίζει αυτός που προσεύχεται. Γιατί δεν θα τις προσεγγίσει κατάλληλα, αν δεν έχει μάθει τις ιδιότητές τους.
Ποια μπορεί να είναι η αντίστοιχη διάρθρωση του μικρόκοσμου των μικροσωματιδίων απέναντι στη διάρθρωση των τάξεων και σχέσεων των θεών που παρατίθενται στην πλατωνική θεολογία του Πρόκλου; Η παρακάτω βέβαια. Η φυσική επιστήμη πάντα έρχεται δεύτερη, μετά τη φιλοσοφία, συνεχώς ανακαλύπτει πλευρές του υπαρκτού που πρώτα αναδύονται από τους μεγάλους μας φιλοσόφους, όπως ο Πλάτων ή ο Πρόκλος. Για τον δεύτερο υπήρξε μεγάλη συζήτηση των επιστημόνων που σχετίζονταν με το πείραμα του CERN. Στο παρακάτω διάγραμμα αποτυπώνονται δυνάμεις και σωματίδια του μικρόκοσμου που αντιστοιχούν στις δράσεις και τις οντικές αντιστοιχίες που υπάρχουν μεταξύ τους με τους θεούς. Προσέξτε τη λέξη "άγνωστο" στα αριστερά. Αν δεν γνωρίζουμε την αντιστοιχία που έχουν οι δυνάμεις και τα σωματίδια με την πνευματική τους διάταξη και οντική θεϊκή κατάταξη, δε θα είμαστε σε θέση να πραγματοποιήσουμε έναν ολοκληρωμένο δημιουργικό φιλοσοφικό διαλογισμό που θα εκτοξεύσει τον ηνίοχο της ψυχής ψηλά.
Θα απορήσει βέβαια κανείς τι εννοεί ο Πρόκλος όταν κάνει λόγο για την έννοια της "λατρείας" στο ασύλληπτο έργο του της πλατωνικής θεολογίας. Λατρεία στο νεοπλατωνικό σύστημα του Πρόκλου δε σημαίνει αυτό που νομίζουν οι σημερινοί αμύητοι θρησκευόμενοι που πολεμούν την κορωνίδα της πνευματικότητας, τη φιλοσοφία. Λατρεία σημαίνει θεραπεία, δηλαδή όσο περισσότερο γνωρίζουμε τη δομή του κόσμου μέσω της φιλοσοφίας και της επιστήμης, τόσο περισσότερο γνωρίζουμε τον τρόπο που υπάρχει το θείο, ο αληθινός κόσμος, ο αληθινός εαυτός μας, κάτι που συμβάλλει στην ανέλιξή μας σε ανώτερα επίπεδα εξέλιξης και στην θεραπεία μας ως όντα. Τι σημαίνει θεραπεία; Σημαίνει να μπορούμε να υπερβαίνουμε το ανθρώπινο επίπεδο του αισθητού κόσμου και να συνδεόμαστε με τον θείο κόσμο και να γινόμαστε τέλειοι όπως έπραξε ο Ηρακλής που ανήλθε στον "Όλυμπο".
Στο επίπεδο της φυσικής έχουμε τα ηλεκτρόνια (με αρνητικό πρόσημο -) τα οποία "πέφτουν" στον κόσμο της ύλης και περιφέρονται γύρω από τον πυρήνα ενός μικρού θεϊκού ήλιου (πρωτόνιο +) ξεκινώντας ένα ταξίδι μέσα στον υλικό αισθητό κόσμο. Κάθε ηλεκτρόνιο παράλληλα με το ηλεκτρικό φορτίο του φέρει και ένα μαγνητικό πεδίο. Το ηλεκτρόνιο φέρει αρνητικό πρόσημο, γιατί έχει κάποιο καρμικό χρέος. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με την ανθρώπινη ψυχή. Όταν κατέρχεται και ενσαρκώνεται στον υλικό κόσμο, αποκτά αρνητικό πρόσημο, γιατί αποκτά ελλιπή περατότητα ως προς το ότι έχει να εκπληρώσει ένα χρέος, ένα οντολογικό έλλειμμα το οποίο πρέπει να ισοσκελιστεί με την άσκηση της αυτογνωσίας στο επίπεδο της ζωής με την κατάλληλη αυτοθεραπεία του νου. Όταν ο νους "θεραπευτεί", καταστεί πλήρης και αυτόνομος, εν αρετή, τότε καταφέρνει να διαπεράσει αλώβητος ως πνευματικό φωτόνιο το πεδίο του Higgs, το πεδίο του ιστού της διασταύρωσης συμπαντικών γνώσεων και πληροφοριών.
Όπως ένας φυσικός επιστήμων είναι ανάγκη να γνωρίζει όλα τα είδη κοσμικών δυνάμεων και σωματιδίων για να κατανοήσει το όλο σύστημα της φύσης, του φυσικού κόσμου και της λειτουργίας του, έτσι και ο πνευματικά φιλοσοφημένος άνθρωπος είναι ανάγκη να γνωρίζει την υπερβατική αντιστοιχία των τάξεων, των δράσεων και των δυνάμεων των θεών που υπέρκεινται στο λεγόμενο "μεταφυσικό" επίπεδο. Από αυτή τη βάση ξεκινά ο πραγματικός φιλοσοφικός διαλογισμός, ο οποίος είναι πολύ ανώτερος της απλής γιόγκας που σερβίρεται ρηχά από κάποιους στη δύση μόνο στο τεχνικό στάδιο του παθητικού διαλογισμού. Γιατί μόνο αν η λογική ψυχή καταστεί οντολογικά πλήρης θα θεωθεί, ενώ όταν ανέρχεται μη πλήρης μέσω του παθητικού διαλογισμού, γίνεται δοκησίσοφη και ξαναπίπτει στον κόσμο της γένεσης.
Ένα άλλο καταπληκτικό παράδειγμα κατανόησης αυτής της εσωτερικής μας θεραπείας (αυτογνωσίας και πορείας προς τη θέωση) είναι η Μέδουσα που φέρει η θεά Αθηνά πάνω της. Η Μέδουσα φέρει στο κεφάλι της μαλλιά ως φίδια και δύο μεγάλα φίδια στο άνω μέρος της κεφαλής της. Τι συμβολίζουν τα μαλλιά της Μέδουσας; Τις σκέψεις μας βεβαίως, ή αν θέλετε τις ημιτονοειδείς συναρτήσεις του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου οι οποίες εκπέμπονται ως κυματοπαλμικές δονήσεις, ενώ τα δύο μεγάλα φίδια στο άνω μέρος της κεφαλής αποτυπώνουν το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο. Η Μέδουσα (από το ρήμα μέδω=κυριαρχώ ως νους) συμβολίζει τον πετρωμένο νου. Όσο ο νους στρέφει το βλέμμα του στην ύλη, πετρώνει, ενώ όταν δρα αυτόνομα, μη επηρεαζόμενος από τον αισθητό κόσμο, ανέρχεται στον μη αισθητό πνευματικό κόσμο και θεώνεται. Αν μπορέσει ο νους να ελέγξει μέσω της αρετής το ποσειδώνιο βασίλειο των συναισθημάτων και των παρορμήσεων (θυμηθείτε την ηθική σου Σπινόζα περί των συναισθηματικών επηρειών) με τη βοήθεια του Ερμή-Λόγου και της Αθηνάς-Φρόνησης, τότε απελευθερώνεται το κατώτερο νοητικό ως εξευγενισμένο συναίσθημα από τη βύθισή του στα πάθη και την κακία. Το απελευθερωμένο συναίσθημα, που είναι ο Πήγασος ο οποίος ξεπηδά από τον λαιμό (κέντρο Λόγου) που κόβεται με το σπαθί του Περσέα, προσκολλάται στον τελειωμένο Νου και η λογική ψυχή (νους) αποκτά φτερά, ξεκινά το ουράνιο ταξίδι προς τον θείο κόσμο.
