ΕΤΙΚΕΤΕΣ

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΩΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ




Του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου

Στην πλατωνική φιλοσοφία η ύλη, όπως και οι Ιδέες, δεν είναι κάτι ξένο προς τη θεία ουσία, παρόλο που αποτελεί την ουσία του αισθητού κόσμου ο οποίος αποτυπώνει αποσπασματικά και απατηλά μέσα από τα φαινόμενα το Όλον και τη γνώση. Οι Ιδέες αποτελούν την καθαρή και αληθινή ουσία του κόσμου, τα αιώνια και άχρονα αρχέτυπα του νοητού κόσμου, με βάση τα οποία δημιουργείται ο υλικός κόσμος. Η πλατωνική Ιδέα του χωρίς μορφές νοητού κόσμου φέρει μέσα της όλη τη θεία ουσία του Όντος κατά άπειρο τρόπο και αποτυπώνεται με μορφές στην ύλη κατά περατό τρόπο, γιατί είναι αδύνατον να αποτυπωθεί καθολικά το άπειρο και το αιώνιο των Ιδεών μέσα στον υλικό κόσμο του πέρατος και των ορίων χωρίς την ύπαρξη χώρου και χρόνου, χωρίς τη σκέψη και την έκταση που είναι αναγκαίες για να λάβει ορατή χώρα ο αισθητός κόσμος. Η απειρότητα του κόσμου των Ιδεών ξεδιπλώνεται μέσα στον έγχρονο αισθητό κόσμο με τις ένυλες μορφές γιατί  οι τελευταίες αποτελούν μια μονοδιάστατη εκδήλωση του νοητού κόσμου. 

Ενώ ο κόσμος της μορφών και της ύλης είναι αποτύπωση επιμέρους νοητικών προσδιορισμών που εμπεριέχονται στις Ιδέες, η ΙΔΕΑ, όπως μας λέει ο Χέγκελ στην επιστήμη της λογικής, είναι ο ύψιστος νοητικός προσδιορισμός, ο οποίος συμπυκνώνει μέσα του όλους τους άλλους νοητικούς προσδιορισμούς και παριστά το έσχατο θεμέλιό τους προσδίδοντάς τους περατότητα. Παρομοίως και η κβαντική φυσική, εμπνεόμενη από τον Πλάτωνα, ισχυρίζεται ότι οι Ιδέες ομοιάζουν ή σχεδόν ταυτίζονται με τις κυματοσυναρτήσεις, που ικανοποιούν την εξίσωση Σρέντινγκερ (Schrödinger), οι οποίες μέσα από τα κύματα (στη φυσική επιστήμη) κομίζουν τις συμπαντικές πληροφορίες με βάση τις οποίες θα κινηθούν τα ίδια αυτά τα κύματα ως σωματίδια πλέον προκειμένου στη συνέχεια να προκύψει ο ορατός υλικός κόσμος των  μορφών.

Γράφει λοιπόν σχετικά με το θέμα αυτό ο Εμπεδότιμος:


Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε την έννοια της ύλης που συναντάμε στα αρχαία φιλοσοφικά κείμενα από την έννοια της ύλης που έχουμε σχηματίσει σήμερα.


Ουσιαστικά η χρήση της έννοιας "Υλη" (που ειρήσθω εν παρόδω σημαίνει Ξύλο) ξεκινά από τον Αριστοτέλη και χρησιμοποιήθηκε με την έννοια της Πρώτης Ύλης.

Σαν παράδειγμα δημιουργού, οι Φιλόσοφοί μας χρησιμοποίησαν κάποιον τεχνίτη: ξυλουργόμεταλλουργό ή λιθοξόο. Έτσι σαν πρώτη ύλη για να περιγράψουν τι παίρνει κάποιος δημιουργός για να δημιουργήσει χρησιμοποίησαν αντίστοιχα την πρώτη ύλη που χρησιμοποιεί ο τεχνίτης το οποίο χρησιμοποίησαν για σύμβολο.

Έτσι, αν χρησιμοποίησαν το σύμβολο του ξυλουργού τότε πρώτη ύλη θα ήταν το ξύλο (ύλη), αν χρησιμοποίησαν τον μεταλλουργό το μέταλλο και αν χρησιμοποίησαν τον λιθοξόο, τον λίθοΚαθιερώθηκε λοιπόν σαν Πρώτη ύλη να χρησιμοποιείται ο "τεχνικός όρος" Ύλη.

Ύλη, επίσης, χρησιμοποιείται για να περιγραφεί η θεία ουσία η οποία έχει αποκτήσει μορφή και είναι αισθητή από τις ανθρώπινες αισθήσεις. Έτσι Ύλη με αυτήν την έννοια, δεν θα συναντήσουμε στον Υπερ-αισθητό κόσμο (μιας και εκεί δεν υπάρχουν μορφές). Αν την συναντήσουμε, τότε θα έχει την έννοια της Πρώτης Ύλης.

Γενικά ύλη είναι κάθε υπόστρωμα το οποίο χρησιμεύει για να δεχτεί την δημιουργική δράση κάποιου.

Έτσι λοιπόν όταν αναφέρεται ότι ο Πλάτων είναι Ιδεαλιστής ενώ άλλοι φιλόσοφοι είναι Υλιστές, πρέπει να έχουμε ξεκάθαρα στο μυαλό μας τι εννοούμε.

Ο Πλάτων είναι Ιδεαλιστής με την έννοια ότι χρησιμοποιεί την έννοια της Ιδέας (Αρχετύπου) μέσω της οποίας δημιουργούνται τα αισθητά πράγματα. Η Ιδέα όμως δεν είναι κάτι μαγικό, είναι θεία ουσία η οποία είναι υψίστης καθαρότηταςΑυτή η Ιδέα με τον μηχανισμό που αναφέραμε ήδη, αποτυπώνεται στην παχύτατη θεία ουσία η οποία υπάρχει στον Αισθητό Κόσμο και την οποία λέμε Ύλη και τις δίνει μορφές. Συνεπώς τόσο η Ιδέα όσο και η Ύλη είναι θείες ουσίες, διαφορετικών πυκνοτήτων θα μπορούσαμε να πούμε. Λόγω της πυκνότητάς της αυτής, η θεία ουσία σαν ύλη είναι αισθητή από τις ανθρώπινες αισθήσεις, ενώ η Ιδέα δεν είναι.

Για αυτό και συναντάμε στα κείμενά μας την διάκριση σε άυλο και υλικό, με την έννοια ότι με άυλο αναφερόμαστε στην θεία ουσία που δεν είναι αισθητή από εμάς και σε υλικό σε αυτήν που είναι αισθητή από τις ανθρώπινες αισθήσεις.

πηγή: empedotimos