ΕΤΙΚΕΤΕΣ

ΖΑΝ ΖΑΚ ΡΟΥΣΣΩ - ΕΝΑΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ ΔΙΑΦΩΤΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΗΣ


                          «Καλύτερα να επιστρέψουμε στη φύση..»


«Ο άνθρωπος γεννήθηκε λεύτερος.  Κι όμως, σ' ολόκληρη τη γη είναι αλυσοδεμένος.»

Ο Ζαν Ζακ  Ρουσώ γεννήθηκε στις 28 Ιουνίου του 1712 στη Γενεύη. Έμεινε ορφανός από πολύ μικρός και κατά βάσει ήταν αυτοδίδακτος. Γεννήθηκε σε μία πόλη αυστηρά προτεσταντική και σύντομα μίσησε κάθε περιορισμό που επιβάλλονταν στην ατομική του ελευθερία, γεγονός που τον έκανε να φύγει από την Γενεύη. 

ΜΠΟΡΕΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΝΑ ΚΑΘΟΡΙΣΕΙ ΤΗ ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΑΜΕΣΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΡΧΙΑΣ

Αποτέλεσμα εικόνας για αμεση δημοκρατια και αναρχια

Σε κάποιους αναρχικούς και αντιεξουσιαστικούς χώρους υπάρχει μεγάλη σύγχυση γύρω από τα ζητήματα της δημοκρατίας και της εξουσίας. Μάλιστα κάποιοι χρησιμοποιούν τον όρο «άμεση δημοκρατία» είτε ως σχετιζόμενο με την αναρχία είτε ως μέσον ή διαδικασία προς αυτήν. Χρειάζονται λοιπόν κάποιες διευκρινίσεις.

ΠΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ - ΟΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΑΣ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΙΜΑΣΤΕ

Οντογενετική ανάπτυξη και Β. Φυλογενετική εξέλιξη του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Οντογενετική ανάπτυξη και Β. Φυλογενετική εξέλιξη  του ανθρώπινου εγκεφάλου


Οι έρευνες στον χώρο της εκπαίδευσης και των νευροεπιστημών έχουν καταστήσει σαφές ότι η εκπαίδευση προκειμένου να είναι αποτελεσματική, δεν πρέπει να είναι μονοδιάστατη, παθητική και γραμμική.

Ο εγκέφαλος μας τροποποιείται καθημερινά τόσο ανατομικά όσο και λειτουργικά ως απάντηση στα ερεθίσματα που δέχεται από το περιβάλλον.

Πράγμα το οποίο πολύ απλά σημαίνει, ότι ο εγκέφαλος μας - παρά το τι τείνουμε να πιστεύουμε- δεν σταματά να αλλάζει καθόλη τη διάρκεια της ζωής μας. Η ικανότητα αυτή ονομάζεται πλαστικότητα και όπως ακριβώς η πλαστελίνη μας επιτρέπει να αλλάζουμε συνεχώς το σχήμα της, έτσι και ο εγκέφαλος μας επιτρέπει με τους κατάλληλους ερεθισμούς να τον αναδιαμορφώσουμε και να του μάθουμε...πώς να μαθαίνει.

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ

Φιλοσοφία των Μαθηματικών

Είναι γνωστή η άποψη ότι ένας καλός φιλόσοφος πρέπει να ξέρει μαθηματικά. Όπως και ένας καλός μαθηματικός πρέπει να έχει γνώσεις φιλοσοφίας τουλάχιστον γύρω από το αντικείμενο του. Πολύ περισσότερο μάλιστα αν θέλει να είναι ταυτόχρονα καλός παιδαγωγός. Η μαθηματική μεθοδολογία διαμορφώνεται σε σχέση με την κατανόηση της ως φιλοσοφική θεωρία γύρω από τις μεθόδους των γνωστικών διαδικασιών και του μετασχηματισμού της αντικειμενικής πραγματικότητας καθώς επίσης και της εφαρμογής της κοσμοθεωρίας μας στην γνωστική διαδικασία και την πνευματική δημιουργία γενικότερα. Το κεντρικό ερώτημα που αφορά στη φύση των μαθηματικών και στην ανάπτυξη της επιστήμης είναι το εξής: "Οι άνθρωποι ανακαλύπτουν ή κατασκευάζουν τα μαθηματικά;" Ζούμε σε ένα κόσμο που καθορίζεται από σταθερούς μαθηματικούς κανόνες που ο άνθρωπος ανακάλυψε και κατέγραψε ή είναι τα μαθηματικά μια ανθρώπινη.

ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ - Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΓΕΩΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Αποτέλεσμα εικόνας για ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ


οι φιλοσοφικές καταβολές της πολιτικής πράξης»

Νόμος ὁ πάντων βασιλεύς θνατῶν τε καί ἀθανάτων ἄγει δικαιῶν τό βιαιότατον ὑπερτάτᾳ χειρί. τεκμαίρομαι ἔργοισιν Ἡρακλέος· ἐπεί Γηρυόνα βόας Κυκλώπειον ἐπί πρόθυρον Εὐρυσθέος ἀνατεί τε] και ἀπριάτας ἔλασεν[1].

Α) Η δια της επιστήμης ανακάλυψη της ανθρώπινης φύσης: Ιπποκράτης
Όλη η προεξετασθείσα θεώρηση εδράζεται στην κυριαρχία του συμπεφωνημένου νόμου, στην ισχυρότατη αντίληψη ότι οι ανθρώπινες πολιτικές κοινωνίες και οι ηθικές και πολιτικές προεκτάσεις τους είναι προϊόν μιας εξ ανάγκης νομικής εγκαθίδρυσης που βαίνει συμφώνως με την υποκειμενικότητα – σχετικότητα – φαινομενικότητα των πραγμάτων. Η απουσία ορθολογικά τεκμηριωμένης αλήθειας, η απουσία της επιστήμης και ιδιαίτερα της πολιτικής επιστήμης επικυρώνει κάθε πολιτική διενέργεια (π.χ. δημοκρατική ή τυραννική ή οποιαδήποτε άλλη), στο βαθμό που υπάρχει η δυνατότητα  διά της πειθούς και της βίας επιβολής της. Η πλατωνική ειρωνική κατάθεση στο Μενέξενο αποδίδει την πραγματικότητα της ισχύος αυτής της σοφιστικού τύπου πολιτικής αντίληψης: πολιτεία γάρ τροφή ἀνθρώπων ἐστί, καλή μέν ἀγαθῶν, ἡ δέ ἐναντία κακῶν (…) ἡ γάρ αὐτή πολιτεία καί τότε ἦν καί νῦν, ἀριστοκρατία (…) καλεῖ δέ ὁ μέν αὐτην δημοκρατίαν, ὁ δέ ἄλλο, ᾦ ἄν χαίρῃ…εἷς ὁ ὅρος. ὁ δόξας σοφός ἤ ἀγαθός εἶναι κρατεῖ καί ἄρχει. «Γιατί το πολίτευμα ανατρέφει (ηθι­κά και πνευματικά) τους ανθρώπους, το καλό τους καλούς, το αντίθετο τους κακούς. Πραγματικά η πολιτειακή δομή ή­ταν η ίδια και τότε όπως και τώρα, δηλαδή «διακυβέρνηση των αρίστων» (…) Το αποκαλεί άλλος δημοκρατία, άλλος με άλλο όνομα, όπως του αρέσει καλύτερα (…) ένας είναι ο ό­ρος, αυτός που έδωσε την εντύπωση σοφού ή ενάρετου επικρατεί και εξουσιάζει»[2]. [Ουσιαστικά στην περίπτωση της δημοκρατίας έχουμε επικράτηση των αρίστων ιδεών, εφόσον μέσα από τη διαλεκτική των συνελεύσεων διακρίνονται οι σοφές ή άριστες προτάσεις.]

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΗΡΟΔΟΤΕΙΟΥ ΕΡΓΟΥ

Αποτέλεσμα εικόνας για ηρόδοτος


(αντίστοιχο κεφάλαιο στο έργο των Reinhold Bichler – Robert Rollinger «ΗΡΟΔΟΤΟΣ – Εισαγωγή στο έργο του)



ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
1.1.      Η δομή των Ιστοριών
1.11    Κύριες ιδέες βάσει του προοιμίου[1]
Όποιος έχει τη χαρά να ασχολείται με τον Ηρόδοτο έχει στη διάθεσή του ένα στερεότυπο κείμενο κατανεμημένο σε εννέα βιβλία. Ο αριθμός παραπέμπει στις εννέα Μούσες και εκφράζει τον ποιητικό χαρακτήρα του έργου. Αυτή η κατανομή του κειμένου είχε πραγματοποιηθεί ήδη από τους αρχαίους φιλολόγους της Αλεξάνδρειας. Η λεπτομερής ταξινόμηση σε κεφάλαια καν υποκεφάλαια που καθιστά δυνατή την ακριβή παραπομπή σε παραθέματα ανάγεται σε νεότερες επεξεργασίες του κειμένου. Οι σύγχρονες εκδόσεις επισημαίνουν επιπλέον και τις διαφορετικές γραφές στη χειρόγραφη παράδοση. Επίσης υπάρχουν άφθονες μεταφράσεις, σχόλια, προλεγόμενα και επιλεγόμενα εισαγωγικού χαρακτήρα, και ασφαλώς επισκοπήσεις περιεχομένων και ευρετήρια -κάθε μέσο που συμβάλλει σε μια γρήγορη και ευθύβολη ενημέρωση. Το αποτέλεσμα αυτό ενισχύεται σημαντικά και με το γεγονός ότι το κείμενο είναι διαθέσιμο σε ηλεκτρονική μορφή. Την υποτιθέμενη εποχή της πρώτης καταγραφής του κειμένου, το τελευταίο τρίτο του 5ου αιώνα π.Χ., το έργο του Ηροδότου αποτελούσε ακόμα μια σε μεγάλο βαθμό ανοργάνωτη μάζα κειμένου με μοναδικό μνημειακό χαρακτήρα, που μπορούσε να μελετηθεί μόνο με ανάλωση μεγάλου μόχθου και χρόνου, ενώ ήταν αδιανόητο ότι κάποτε θα αφιερωνόταν σε αυτό το έργο ένας εντυπωσιακός αριθμός επιστημονικών εργασιών.

ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ - ΔΕΝ ΤΡΑΓΟΥΔΩ ΠΑΡΑ ΓΙΑΤΙ ΜΕ ΑΓΑΠΗΣΕΣ (ΤΡΑΓΟΥΔΙ)



Αποτέλεσμα εικόνας για δεν τραγουδώ παρά γιατί μ αγάπησες


ΤΡΑΓΟΥΔΙ


Δεν τραγουδώ παρά γιατί με αγάπησες, αυτό τοερωτικό ποίημα έγραψε η Μαρία Πολυδούρη, η ποιήτρια με το χαρακτηριστικά ερωτικό λόγο αλλά και το έντονο ανικανοποίητο συναίσθημα.

ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ - ΚΟΝΤΑ ΣΟΥ


Το ποίημα κινείται στο γνωστό ποιητικό κλίμα της Πολυδούρη, που διαμορφώνεται κυρίως από το ερωτικό συναίσθημα, διαποτισμένο από μια γυναικεία ευαισθησία.

Κοντά σου δεν αχούν άγρια οι ανέμοι.
Κοντά σου είναι η γαλήνη και το φως.
Στου νου μας τη χρυσόβεργην ανέμη
ο ρόδινος τυλιέται στοχασμός.

Κοντά σου η σιγαλιά σα γέλιο μοιάζει
που αντιφεγγίζουν μάτια τρυφερά
κι αν κάποτε μιλάμε, αναφτεριάζει,
πλάι μας κάπου η άνεργη χαρά.

Κοντά σου η θλίψη ανθίζει σα λουλούδι
κι ανύποπτα περνά μες στη ζωή.
Κοντά σου όλα γλυκά κι όλα σα χνούδι,
σα χάδι, σα δροσούλα, σαν πνοή.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ - ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΤΙ...



Το ποίημα ανήκει στη συλλογή Ελεγεία και σάτιρες. Είναι σονέτο κι έχει γραφεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις της παραδοσιακής ποίησης. Αν όμως το μελετήσουμε πιο προσεκτικά, υπάρχει κάποια χαλάρωση στο ρυθμικό βάδισμα του στίχου, για να εκφράσει όλα τα συναισθήματα της διάλυσης και του πόνου, που διακατέχουν την ψυχή του ποιητή.

Είμαστε κάτι ξεχαρβαλωμένες
κιθάρες. Ο άνεμος, όταν περνάει,
στίχους, ήχους παράφωνους ξυπνάει
στις χορδές που κρέμονται σαν καδένες.

Είμαστε κάτι απίστευτες αντένες.
Υψώνονται σα δάχτυλα στα χάη,
στην κορυφή τους τ’ άπειρο αντηχάει,
μα γρήγορα θα πέσουνε σπασμένες.

Είμαστε κάτι διάχυτες αισθήσεις,
χωρίς ελπίδα να συγκεντρωθούμε.
Στα νεύρα μας μπερδεύεται όλη η φύσις.

Στο σώμα, στην ενθύμηση πονούμε.
Μας διώχνουνε τα πράγματα, κι η ποίησις
είναι το καταφύγιο που φθονούμε.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ - Ο ΤΟΠΟΣ ΜΑΣ




Ανεβήκαμε πάνω στο λόφο να δούμε τον τόπο μας –
φτωχικά, μετρημένα χωράφια, πέτρες, λιόδεντρα.
Αμπέλια τραβάν κατά τη θάλασσα. Δίπλα στ’ αλέτρι
καπνίζει μια μικρή φωτιά. Του παππουλή τα ρούχα
τα σιάξαμε σκιάχτρο για τις κάργιες. Οι μέρες μας
παίρνουν το δρόμο τους για λίγο ψωμί και μεγάλες λιακάδες.
Κάτω απ’ τις λεύκες φέγγει ένα ψάθινο καπέλο.
Ο πετεινός στο φράχτη. Η αγελάδα στο κίτρινο.
Πώς έγινε και μ’ ένα πέτρινο χέρι συγυρίσαμε
το σπίτι μας και τη ζωή μας; Πάνω στ’ ανώφλια
είναι η καπνιά, χρόνο το χρόνο, απ’ τα κεριά του Πάσχα –
μικροί μικροί μαύροι σταυροί που χάραξαν οι πεθαμένοι
γυρίζοντας απ’ την Ανάσταση. Πολύ αγαπιέται αυτός ο τόπος
με υπομονή και περηφάνεια. Κάθε νύχτα απ’ το ξερό πηγάδι
βγαίνουν τ’ αγάλματα προσεχτικά κι ανεβαίνουν στα δέντρα.

ΦΙΛΟΔΗΜΟΣ - Ο ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ

Αποτέλεσμα εικόνας για Φιλόδημος ο Επικούρειος




Ο Φιλόδημος γεννήθηκε στα Γάδαρα της Παλαιστίνης γύρω στα 110 π.Χ (σημερινό Umm Quais της Ιορδανίας),Η πόλη Γάδαρα ανήκε στην περιφέρεια της εμπορικής και γεωγραφικής συνομοσπονδίας γνωστή σαν Δεκάπολις. Πιθανόν η πόλη Γάδαρα να πήρε το εξελληνισμένο όνομα σε ανάμνηση του μακεδονικού χωριού Γάδειρα. Θεωρείται η πόλη των φιλοσόφων .Έχουμε από τα Γάδαρα τους κυνικούς φιλοσόφους Μένιππο, Μελέαγρο και Οινόμαο, άλλους φιλοσόφους όπως τον Ιάμβλιχο και ρήτορες όπως τον Θεόδωρο και Άσπανη και τον Φίλο τον μαθηματικό Ο Φιλόδημος υπήρξε μια σημαντική προσωπικότητα με πλούσια συγγραφική δράση Φιλόσοφος, ιστορικός της φιλοσοφίας, θεωρητικός της ρητορικής και της ποίησης, οικονομολόγος και ποιητής .Απέκτησε φήμη και σαν επιγραμματοποιός.

ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΣ Ο ΠΕΡΓΑΙΟΣ - Ο ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΑΣΤΡΟΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΗΣ ΕΠΟΧΗΣ


Παραβολική σχέση με περιοχές ενός τετραγώνου και ορθογωνίου παραλληλογράμμου, που ενέπνευσε τον Απολλώνιο να δώσει στην παραβολή το σημερινό της όνομα.

Ο Απολλώνιος ο Περγαίος (ή Περγεύς) υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες μαθηματικούς – γεωμέτρες και αστρονόμουςτης αλεξανδρινής εποχής. Γεννήθηκε περί το 260 π.Χ. (ή σύμφωνα με άλλους μελετητές περί το 246 με 221 π.Χ.), στην Πέργη της Παμφυλίας, μια πόλη κοντά στην Αττάλεια της Μ. Ασίας. Σπούδασε και δίδαξε στην Αλεξάνδρεια κοντά στους συνεχιστές του Ευκλείδηκαι συνέγραψε γύρω στα 21 έργα μαθηματικώνγεωμετρίαςαστρονομίας και μηχανικής, που χωρίζονταν σε υποκατηγορίες τόμων εκ των οποίων διασώθηκαν μόνο τέσσερα με γνωστότερο εξ’ αυτών το έργο «Κωνικά» το οποίο αποτελείται από 8 βιβλία.

ΘΕΑΙΤΗΤΟΣ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ

Αποτέλεσμα εικόνας για θεαίτητοσ , μαθηματικοσ

Ο Θεαίτητος γεννήθηκε στην Αθήνα περί το έτος 415 π.Χ. Ο πατήρ του ονομαζόταν Ευφρόνιος, κατήγετο δε εκ Σουνίου. Ο Σωκράτης συναντήσας τον Θεαίτητον περί το 400 π. Χ. ότε ούτος ήτο μειράκιον και συνδιαλεχθείς μετ' αυτού τον εθαύμασε διά την ιδιοφυίαν του και είπεν ότι θα γίνη ελλόγιμος (Πλάτωνος Θεαίτητος 142c -d). Εις τον ομώνυμον διάλογον ο Πλάτων αναφέρει, ότι ο Θεαίτητος κατά τον εν Κορίνθον πόλεμον ετραυματίσθη βαρέως και ότι ακόμη προσεβλήθη υπό δυσεντερίας. Πόλεμοι των Αθηναίων εις την Κόρινθον έγιναν δύο. Ο εις κατά το 394 π.Χ. και ο άλλος κατά το 369 π. Χ. Οι περισσότεροι σχολιασταί τοποθετούν τον θάνατον του κατά το 369 π. Χ. οπότε ο Θεαίτητος θα ήτο 44 ετών. Δεν φαίνεται όμως πιθανόν, ότι οι Αθηναίοι εστρατεύοντο εις αυτήν την ηλικίαν.

Εκτός του Πλάτωνος και μεταγενέστεροι συγγραφείς αναφέρουν με θαυμασμόν την μαθηματικήν ιδιοφυίαν του Θεαίτητου. Εάν δεχθώμεν, ότι ο Θεαίτητος απέθανε κατά τον πρώτον εις την Κόρινθον πόλεμον, το 394 π.Χ, θα ήτο τότε 20 περίπου ετών. Ο σχολιαστής του α' βιβλίου των Στοιχειών του Ευκλείδου, Πρόκλος (410 - 485 μ. Χ.), εκ των τελευταίων διευθυντών της Ακαδημίας του Πλάτωνος αναφέρει ότι κατά τους χρόνους του Πλάτωνος υπήρξαν σπουδαίοι μαθηματικοί ο Λεωδάμας, ο Θάσιος και Αρχύτας ο Ταραντίνος και Θεαίτητος ο Αθηναίος, παρά των οποίων ευρέθησαν νέα θεωρήματα και έγιναν αυτά επιστημονικότερα.

O Θεαίτητος (415—369 π.Χ.) υπήρξεν σπουδαιότατος συνεργάτης του Πλάτωνος εν τη Ακαδημία προωθήσας κατά πολύ τας μαθηματικάς έρευνας. Ο Πλάτων δια να τίμηση την μνήμην του έγραψεν ιδιαίτερον διάλογον φέροντα το όνομά του. Ο μέγας ούτος μαθηματικός ειργάσθη επί δύο μεγάλων προβλημάτων, εκ των όποιων το εν ανεφέρετο εις τα ασύμμετρα μεγέθη, το δε δεύτερον εις την γεωμετρικήν κατασκευήν των πέντε στερεών σωμάτων.

Οι Πυθαγόρειοι ανεκάλυψαν ότι η τετραγωνική ρίζα του δύο παρίσταται δια μεγέθους ασυμμέτρου, ήτοι είναι αριθμός ασύμμετρος, όπως λέγομεν ημείς σήμερον. Ο εκ Κυρήνης μαθηματικός Θεόδωρος δια γεωμετρικών κατασκευών ανεκάλυψεν ότι το αυτό ισχύει δια τας τετραγωνικός ρίζας των μεγεθών των συμβολιζομένων υπό τετραγώνων ων η αριθμητική τιμή είναι 3,5,6,7,8,10,11,12 13,14,15,17. Ο Θεαίτητος συνεχίζων τας έρευνας του Θεοδώρου κατώρθωσε να γενίκευση τας παρατηρήσεις ταύτας και να αποδείξη γενικώς ότι η τετραγωνική ρίζα ν δια οιονδήποτε ακέραιον αριθμόν ν είναι ασύμμετρος υπό την προϋπόθεσιν ότι ο αριθμός ν δεν είναι τετράγωνον ακεραίου. Τούτο προκύπτει εκ των εν τω «Θεαιτήτω» (148 α) παρεχομένων γενικών παρατηρήσεων επί των γραμμών οίτινες πολλαπλασιαζόμενοι αποδίδουν επιφανείας : «Ὅσαι μὲν γραμμαί τὸν ἰσόπλευρον καὶ ἐπίπεδον ἀριθμόν τετραγωνίζσυσι, μῆκος ὡρισάμεθα, ὅσαι δὲ τὸν ἑτερομήκη, δυνάμεις, ὡς μήκη μὲν οὐ ξυμμέτρους ἐκείναις, τοὶς δ' ἐπιπέδοις ἅ δύνανται καὶ περὶ τὰ στερεά ἄλλο τοσοῦτον». (Όσαι μεν γράμμαί αποδίδουν ως τετράγωνον των αριθμόν ισόπλευρον, δηλαδή αναλυόμενον εις δύο ίσους μεταξύ των παράγοντας, τας ωνομάσαμεν μήκη, όσαι δε αποδίδουν αριθμόν με παράγοντας άνισους τας ωνομάσαμεν δυνάμεις, επειδή ως προς το μήκος δεν έχουν κοινόν μέτρον με εκείνας, αλλ' έχουν κοινόν μέτρον ως προς τας επιπέδους επιφανείας τας οποίας παράγουν. Εν δε ανάλογον πράγμα συμβαίνει και σχετικώς με τα στερεά). Ο Θεαίτητος διαιρεί τους αριθμούς εις τετραγώνους οίτινες παράγονται εκ ταυ πολλαπλασιασμού ενός αριθμού επί τον εαυτόν τους (4, 9, 16, 25) και εις ετερομήκεις οίτινες δεν παράγονται δια τοιούτου πολλαπλασιασμού (6=2X3 8 = 2X4).

 Επί τη βάσει της διακρίσεως ταύτης διαιρούμεν τας γραμμάς εις εκείνας, εφ' ων δύναται να κατασκευασθή τετράγωνον, ου το εμβαδόν εκπροσωπείται από τετράγωνον αριθμόν 4, 9, 16, 25. Μία τοιαύτη γραμμή καλείται μήκος. Αι γραμμαί εφ' ων κατασκευάζεται τετράγωνον ούτινος το εμβαδόν δεν εκπροσωπείται από αριθμόν τετράγωνον καλούνται δυνάμεις. Αν κατασκευάσωμεν τετράγωνον με επιφάνειαν 3 πόδας, η γραμμή εφ' ης κατασκευάζεται καλείται δύναμις και είναι ασύμμετρος με την γραμμήν εφ' ης κατασκευάζεται τετράγωνον ου το εμβαδόν είναι 5. Αλλά τα τετράγωνα εμβαδού 3 και 5 τετραγωνικών ποδών είναι σύμμετρα προς άλληλα μετρούμενα υπό του ενός τετραγωνικού ποδός. Επειδή λοιπόν αι γραμμαί αύται δεν είναι αμέσως προς αλλήλας σύμμετροι, άλλ' εμμέσως δια της αναγωγής εις τας δυνάμεις των, δηλαδή εις τα τετράγωνα άτινα κατασκευάζονται επ' αυτών, χαρακτηρίζονται ως «δυνάμει» σύμμετροι. Πράγματι καλούνται υπό του Ευκλείδου (βιβλ. Χ ορ. 3) «ευθείαι δυνάμει σύμμετροι». Εκ της διαπιστώσεως ότι υπάρχουν γραμμαί ασύμμετροι προκύπτει είτα ότι υπάρχει το ασύμμετρον και εις τα στερεά μεγέθη.

Είναι φανερόν ότι αι έρευναι του Θεαίτητου είχον προχωρήσει επί τοσούτον, ώστε να ανακαλύψουν ότι υπάρχει και ασυμμετρία εις τα κυβικά μεγέθη. Επί ποίων προτάσεων στηριζόμενος κατώρθωσεν ο Θεαίτητος να στήριξη αποδεικτικώς τας γενικεύσεις του δεν είναι γνωστόν. Εικάζεται ότι προκαταρκτικώς θα είχε μελετήσει το πρόβλημα της αναλύσεως των αριθμών εις τους πρώτους των παράγοντας. Πάντως κατώρθωσε να απόδειξη ότι τα τετράγωνα τα σχηματιζόμενα επί ρητών αριθμών έχουν μεταξύ των την σχέσιν ενός τετραγώνου αριθμού προς έτερον τετράγωνον αριθμόν. Και αντιστρόφως τα τετράγωνα άτινα δεν έχουν προς άλληλα την σχέσιν τετραγώνων αριθμών έχουν σχηματισθή επί μη ρητών (δηλαδή επί ασύμμετρων γραμμών). Απεδείχθη ούτω η ύπαρξις ασύμμετρων γραμμών, συγχρόνως δε εδείχθη λόγω της ασυμμετρίας των ότι η κατασκευή των δεν ήτο δυνατόν να γίνη με προχείρους μετρήσεις, άλλα έπρεπε να στηριχθή επί συνθετωτέρων υπολογισμών. Η ανακάλυψις αύτη του Θεαιτήτου έχει συμπεριληφθή εις το 1ον βιβλίον του Ευκλείδου. Εκεί αναγράφεται ως πόρισμα της 9ης προτάσεως ότι: «Ὅσα ἄρα τετράγωνα λόγον οὐκ ἔχει, ὅν τετράγωνος ἀριθμός πρὸς τετράγωνον ἀριθμόν, ἀλλ' ἁπλῶς, ὅν ἀριθμός πρὸς ἀριθμόν, σύμμετρα μὲν ἔσται αὐτὰ τὰ τετράγωνα δυνάμει, οὐκέτι δὲ καὶ μήκει» (Όσα άρα τετράγωνα δεν έχουν μεταξύ των σχέσιν την οποίαν έχει τετράγωνος αριθμός προς τετράγωνον, αλλ' απλώς έχουν την σχέσιν την οποίαν έχει αριθμός προς αριθμόν, θα είναι μόνον κατά δυνατότητα σύμμετρα, ουχί όμως και από της απόψεως του μήκους). Τα παλαιά σχόλια τα ερμηνεύοντα τήν κνωτέρω μνημονευθείσαν ενάτην πρότασιν του 10ου βιβλίου του Ευκλείδου αναγνωρίζουν ταύτην ως εύρημα του Θεαίτητου και σημειώνουν: «Τὸ θεώρημα τοῦτο Θεαιτήτειον ἐστὶν εὕρημα, καὶ μέμνηται αὐτοῦ ὁ Πλάτων ἐν Θεαιτήτῳ, ἀλλ' ἐκεῖ μὲν μερικώτερον ἔγκειται, ἐνταῦθα δὲ καθόλου» (Το θεώρημα τούτο είναι εύρημα του Θεαίτητου και το αναφέρει ο Πλάτων εις τον Θεαίτητον, άλλα εκεί μεν έχει διατυπωθή με μερικωτέραν διατύπωσιν. εδώ δε με γενικήν) (βλέπε Ευκλείδη, έργα, έκδοσις Χάϊμπεργκ, τόμος V. σελ. 450). Ου μόνον δε απέδειξεν ο Θεαίτητος το ασύμμετρον των εν λόγω γραμμών, αλλά και ησχολήθη και με την γεωμετρικήν των κατασκευήν. Διότι, εάν δοθούν μία ευθεία Α και δύο αριθμοί Α και Ε δυνάμεθα να εύρωμεν μίαν ευθείαν Ζ τοιαύτην, ώστε Α : Ζ = Δ : Ε. Προς τούτο πρέπει να ευρεθή μεταξύ των Α και Ζ μέση ανάλογος Β. Διότι κατόπιν της ευρέσεως ταύτης θα έχωμεν (Α∙Α) = (Β∙Β) = Α : Ζ = Δ : Ε. Εις την περίπτωσιν δε. κατά την οποίαν το Δ προς το Ε δεν έχουν σχέσιν τετραγώνου προς τετράγωνον προκύπτει εκ της εξισώσεως ότι κατασκευάσαμεν μίαν ασύμμετρον γραμμήν, την Α επί τετραγ. ρίζα του Δ : Ε. Η τοιαύτη κατασκευή προϋποθέτει, ως είδομεν την δυνατότητα της κατασκευής της μέσης αναλόγου. Περί τούτου γίνεται λόγος εις το πόρισμα τής έκτης προτάσεως του 10ου βιβλίου του Ευκλείδου, ένθα ο σχολιαστής παρατηρεί: «Μεγέθη πρὸς ἄλληλα λόγον ἔχειν λέγεται, ὅταν μέσον αὐτῶν δύνηται ἐμττεσεῖν μέγεθος ἀνάλογον» (Ευκλ. Χάΐμπειργκ τόμ. V. σελ. 448) (Λέγομεν ότι υπάρχει λόγος αμοιβαίος μεταξύ μεγεθών όταν παρεμπίπτη μεταξύ αυτών μέσον ανάλογον μέγεθος). Η μελέτη των ασυμμέτρων έφερε τον Θεαίτητον εις επαφήν με το πρόβλημα των λόγων και αναλογιών. Εις αυτόν οφείλεται η εισαγωγή του ορού «αποτομή» δια του όποιου δηλούται το μείζον τμήμα ευθείας τεμνόμενης εις μέσον και άκρον λόγον. Περί τούτου μας πληροφορεί ο Άραψ σχολιαστής του δεκάτου βιβλίου του Ευκλείδου, όστις αρύεται την πληροφορίαν του από την ιστορίαν του Ευδήμου.

Το δεύτερον θέμα το όποιον απησχόλησε τον Θεαίτητον υπήρξεν η γεωμετρική κατασκευή των πέντε κανονικών πολυέδρων των δυναμένων να εγγραφούν εντός σφαίρας. Ταύτα ήσαν, όπως εσημειώσαμεν ανωτέρω, η πυραμίς, ήτις εκαλείτο και τετράεδρον, ο κύβος, το οκτόοδρον, το δωδεκάεδρον και το εικοσάεδρον. Καλούνται δε ταύτα και πλατωνικά σώματα διότι ο Πλάτων εις τον «Τιμαίον» αναπτύσσει την γνώμην ότι η πυραμίς είναι το στοιχειώδες σχήμα του πυρός, το οκτάεδρον του αέρος, το εικοσάεδρον του ύδατος και ο κύβος της γης. Εις τον αυτόν διάλογον εκτίθεται και η σύστασις των και αι γεωμετρικοί των ιδιότητες. Πάντα ταύτα τα σώματα συναπαρτίζονται εκ στοιχειωδών ισοπλεύρων τριγώνων. Το τετράεδρον έχει 4 επιφανείας, 4 γωνίας και 24 στοιχειώδη τρίγωνα, έχει δε και την ιδιότητα να διαιή εις ίσα μέρη την επιφάνειαν της σφαίρας εις την οποίαν εγγράφεται. Το οκτάεδρον έχει οκτώ τριγωνικός επιφανείας, εξ στερεάς γωνίας και συντίθεται από 48 στοιχειώδη τρίγωνα. Το εικοσάεδρον παρουσιάζει είκοσι τριγωνικός επιφανείας, 12 στερεάς γωνίας και 120 στοιχειώδη τρίγωνα. Ο κύβος 6 τετραγωνικάς επιφανείας εκάστη των οποίων απαρτίζεται εκ 4 στοιχειωδών τριγώνων. Ώστε έχει 24 στοιχειώδη τρίγωνα και 8 στερεάς γωνίας. Εν εικοσάεδρον ύδατος αναλυόμενον γεννά, κατά τον Πλάτωνα, εν τετράεδρον πυρός και δύο οκτάεδρο αέρος, εν οκτάεδρον αέρος αναλύεται εις δύο τετράεδρα πυρός. Ο Πλάτων αποδεικνύεται εις τον «Τίμαιον» γνώστης της κατασκευής και συστάσεως των κανονικών πολυέδρων. Αλλ' εις το 7ον βιβλίον τής «Πολιτείας» του, όπως εξεθέσαμεν εις τα προηγούμενα, παρεπονείτο διότι αι στερεομετρικαί έρευναι δεν είχεν φθάσει εις σημαντικός ανακαλύψεις. Είναι λοιπόν φανερόν ότι κατά το μεσολαβήσαν μεταξύ του χρόνου καθ' ον έγραοφε το έβδομον βιβλίον της «Πολιτείας» και της εποχής κατά την οποίαν έγραφε τον «Τιμαίον» διάστημα εσημειώθησαν εις την περιοχήν τής στερεομετρίας ανακαλύψεις τας οποίας εχρησιμοποίησεν ο Πλάτων εις τον «Τίμαιον». Ούτω εις τον διάλογον του τούτον φαίνεται ο Πλάτων γνωρίζων προτάσεις σχετικάς με την κατασκευήν στερεών σωμάτων εγγεγραμμένων εις την σφαίραν αι οποίαι εκτίθενται εις το δέκατον τρίτον βιβλίον του Ευκλείδου από τής προτάσεως ιγ' κ.ε. 

Εκ τούτου συμπεραίναμεν ότι αι γενόμεναι ανακαλύψεις ήσαν επιστημονικού χαρακτήρος και δια τούτο περιελήφθησαν εις τό XIII βιβλίον του Ευκλείδου. Τίθεται ούτω το ζήτημα ποίος είναι ο πραγματοποιήσας τας ανακαλύψεις ταύτας. Ο Πλάτων, όπως ελέχθη ανωτέρω, δεν ησχολείτο αυτοπροσώπως εις την έρευναν αλλά περιωρίζετο να υποδεικνύη την κατεύθυνσιν προς την οποίαν έπρεπεν αύτη να προχώρηση. Αι ανακαλύψεις άρα αύται επραγματοποιήθησαν υπό τίνος των συνεργατών του. Επειδή όμως το πρόβλημα της κατασκευής των κανονικών πολυέδρων προϋποθέτει γνώσιν της κατασκευής ασύμμετρων γραμμών, ην ως εἰδαμεν, κατείχεν ο Θεαίτητος, είναι φανερόν ότι εις τούτον οφείλονται αι εν λόγω ανακαλύψεις. Πραγματικώς η παράδοσις μαρτυρεί ότι ούτος είναι ο ανακαλύψας τον τρόπον της γεωμετρικής κατασκευής των κανονικών πολυέδρων. Εις σχόλιον αναφερόμενον εις το XIII βιβλίον του Ευκλείδου αναγράφεται η ακόλουθος πληροφορία: «Ἐν τοῦτῳ τῷ βιβλίῳ, τουτέστι τῷ ιγ', γράφεται τὰ λεγόμενα Πλάτωνος Ε σχήματα, ἅ αὐτοῦ μὲν οὐκ ἔστιν, τρία δὲ τῶν προειρημένων ε σχημάτων τῶν Πυθαγορείων ἐστίν, ὅ τε κύβος καὶ ἡ πυραμίς καὶ τὸ δωδεκάεδρον, Θεαίτητου δὲ τὸ ὀκτάεδρον καὶ τὸ εἰκοσάεδρον. Ευκλείδου δὲ ἐπιγράφεται καὶ τοῦτο τὸ βιβλίον δια τὸ στοιχειώδη τάξιν ἐπιτεθηκέναι καὶ ἐπὶ τοῦτου τοῦ στοιχείου» (Ευκλ. έκδοσις Χάϊμπεργκ, τόμ. 5ος σελ. 654, 1-10) (Εις αυτό το βιβλίον, δηλαδή το δέκατον τρίτον, κατασκευάζονται τα λεγόμενα πέντε σώματα του Πλάτωνος, τα όποια δεν ανεκάλυψεν αυτός, αλλά τρία εκ των μνημονευθέντων πέντε σωμάτων είναι ανακάλυψις των Πυθαγορείων, δηλαδή και ο κύβος και η πυραμίς και το δωδεκάεδρον, ανακάλυψις δε του Θεαίτητου είναι το οκτάεδρον και το εικοσάεδρον. Το δε βιβλίον φέρεται ως ανήκον εις τον Ευκλείδην διότι έβαλε συστηματικήν σειράν και ως προς το γεωμετρικόν τούτο θέμα). Εις ενίσχυσιν δε της μαρτυρίας ταύτης έρχεται και η είδησις την οποίαν μας παρέχει ο Σουίδας εις την λέξιν Θεαίτητος γράφων περί αυτού: «Πρῶτος δὲ τὰ πέντε καλούμενα στερεὰ ἔγραψε» (Πρώτος ο Θεαίτητος ανεκάλυψε τον τρόπον της γεωμετρικής κατασκευής των ονομαζόμενων πέντε στερεών σωμάτων). 

Εις τας δύο ταύτας μαρτυρίας αντιτίθεται η μαρτυρία του Πρόκλου, όστις εις τα σχόλια, άτινα έγραψεν ερμηνεύων τα στοιχεία του Ευκλείδου, αποδίδει την περί ασυμμέτρων θεωρίαν ως και την κατασκευήν των πέντε κοσμικών σωμάτων εις τον Πυθαγόραν: «Ὅς δὴ καὶ τὴν τῶν ἀλόγων πραγματείαν καὶ τὴν τῶν κοσμικῶν σχημάτων σύστασιν ἀνεῦρεν» (Ο οποίος, όπως είναι γνωστόν, ανεκάλυψε και την εις τα μη επιδεκτικά αναλογιών αναφερομένην θεωρίαν και τον τρόπον του σχηματισμού των κοσμικών σχημάτων) . Αλλ αι έρευναι του Βόγκτ και της Εύας Σάξ (βλέπε βιβλίον της εις την γερμανικήν: «Τα πέντε πλατωνικά σώματα») έδειξαν ότι ο Πρόκλος γράφων τα ανωτέρω δεν είχεν υπ’ όψιν του την ιστορίαν των μαθηματικών, ην είχε γράψει ο Ευδημος, αλλ' ηκολούθει τους θρύλους τους διαδοθέντας κατά την ελληνιστικήν και μεταγενεστέραν εποχήν υπό των Νεοπυθαγορείων, οίτινες απέδιδον όλας τας γεωμετρικάς ανακαλύψεις εις τον Πυθαγόραν. Συνεπώς τυγχάνει αξιοπιστοτέρα η παρατεθείσα εκ των σχολίων του ανωνύμου σχολιαστού του Ευκλείδου μαρτυρία, ήτις απορρέει από τον Πάππον, όστις είχεν υπ' όψιν του την υπό του Ευδήμου συγγραφείσαν ιστορίαν. Περισσότερον αξιόπιστος τυγχάνει η μαρτυρία του Σουίδα διότι προέρχεται εκ κύκλων, οίτινες δεν διετέλουν υπό την επίδρασιν του Νεοπυθαγορισμού. Συνεπώς η ανακάλυψις της κατασκευής των σχημάτων τούτων οφείλεται εις τον Θεαίτητον, όστις και τα συνέκρινε με την ακτίνα της σφαίρας εντός της όποιας εγγράφονται. Και ο υπό του Ευκλείδου παρεχόμενος ορισμός ο καθορίζων ότι κανονικόν σχήμα είναι «σχῆμα περιεχόμενον ὑπὸ ἰσοπλεύρων τε καὶ ἰσογωνίων ἴσων ἀλλήλοις», απορρέει από σύγγραμμα το οποίον είχε γράψει «Περί των πέντε σχημάτων» ο Θεαίτητος. Επίσης και οι υπ' αριθ. 25—28 ορισμοί των σχημάτων τούτων και ιδία του οκταέδρου και εικοσαέδρου οι απαντώντες εις το ενδέκατον βιβλίον του Ευκλείδου οφείλονται εις τον Θεαίτητον. Είναι εύλογον ότι αι δύο αύται ονομασίαι οκτάεδρον και εικοσάεδρον εχρησιμοποιήθησαν το πρώτον υπό του Θεαίτητου. Αι ονομασίαι πυραμίς και κύβος ήσαν εν χρήσει και εις τους παλαιοτέρους ληφθείσαι από την κοινήν γλώσσαν. 

Η λέξις πυραμίς, όπως εδειξαν αι έρευναι του Ντίλς, δεν είναι αιγυπτιακή λέξις, αλλά ελληνική, σημαίνουσα πλακούντα προσφερόμενον εις τους νεκρούς, όστις απεικονίζεται και εις αττικήν υδρίαν του έκτου αιώνος, ήτις ευρίσκετο εις το μουσείον του Βερολίνου. Επίσης και η λέξις κύβος είναι προελεύσεως ελληνικής. Η ονομασία δωδεκάεδρον θα προέρχεται ασφαλώς εκ των Πυθαγορείων, διότι το σχήμα τούτο, ως είπομεν ανωτέρω, ήτο εις αυτούς γνωστόν εκ κρυσταλλωμάτων πυρίτου, άτινα απαντούν εις την Βόρειον Ιταλίαν. Ώστε δυνάμεθα να είμεθα βέβαιοι ότι μόνον αι ονομασίαι του οκταέδρου και εικοσαέδρου οφείλονται εις τον Θεαίτητον. Δυνάμεθα προσέτι να είπομεν μετά βεβαιότητος ακολουθούντες την γνώμην, ην πρώτος διετύπωσεν ο Γάλλος Ταννερύ, ότι ο Ευκλείδης περιέλαβεν εις το δέκατον τρίτον βιβλίον των «Στοιχείων» του αναλλοιώτους πολλάς προτάσεις εκ του συγγράμματος του Θεαίτητου. Αι εις το βιβλίον τούτου υπ' αριθ. 1—5 προτάσεις και η 8 πρότασις είναι λίαν πιθανόν ότι ελήφθησαν εκ του βιβλίου του Θεαίτητου. Και η ενάτη πρότασις η αναφερομένη εις το πεντάγωνον, προέρχεται εκ του Θεαίτητου, επίσης δε και αι υπ' αριθ. 13—17 προτάσεις αι αναφερόμεναι εις την κατασκευήν των πέντε στερεών σωμάτων αποτελούν ανακαλύψεις του Θεαίτητου. Εις αυτόν οφείλεται και ο υπολογισμός των γωνιών αυτών. Δια των ανακαλύψεων του τούτων έθεσεν ο μέγας ούτος μαθηματικός τα θεμέλια της στερεομετρίας. Αι ανακαλύψεις αύται συνετελέσθησαν εις την Ακαδημίαν του Πλάτωνος με την συνεργασίαν και άλλων επιστημόνων. Ο Θεαίτητος εβοηθήθη πολύ από τας έρευνας του Ευδόξου και ιδία από το βιβλίον τούτου το επιγραφόμενον «Περί τομής». Αλλά και ο Εύδοξος ηδυνήθη να προχώρηση εις νέας ανακαλύψεις στηριζόμενος εις τα ευρήματα του Θεαίτητου. Οι δυο ούτοι σοφοί ευρίσκονται εις διαρκή επαφήν ωφελήσαντες ούτω την πρόοδον τής επιστήμης. Το έργον του ενός συνεπλήρωνε το έργον του άλλου και δύναται να κατανοηθή δια της συσχετίσεως των ανακαλύψεων των.

πηγή: grmath.blogspot.gr -ΝΕΩΤΕΡΟΝ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟ "ΗΛΙΟΥ" 

ΠΛΑΤΩΝ - Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ "ΘΕΑΙΤΗΤΟΣ"

Αποτέλεσμα εικόνας για πλάτων, θεαίτητος

Διάλογος της λεγόμενης μέση (ή ώριμης) συγγραφικής περιόδου του Πλάτωνα με θέμα τη γνώση.
Δραματική μορφή
Ο Θεαίτητος είναι διάλογος μεικτός, οργανώνεται, δηλαδή, σε δύο χρονικά αφηγηματικά επίπεδα. Στο εξωδιηγητικό επίπεδο η αφήγηση τοποθετείται χρονικά στο 391 π.Χ. μετά τη μάχη της Κορίνθου . Οι συνομιλητές Τερψίων και Ευκλείδης, αμφότεροι από τα Μέγαρα, αφού συναντηθούν στις παρυφές της πόλης, αποφασίζουν να μεταβούν στο σπίτι του δεύτερου, κι εκεί να διέλθουν τη συζήτηση που έλαβε χώρα ανάμεσα στον μαθηματικό Θεόδωρο, τον νεαρό μαθητή του Θεαίτητο και τον Σωκράτη, την οποία ο Ευκλείδης κατέγραψε σε "βιβλίο". Μολονότι ο Ευκλείδης δεν ήταν αυτήκοος μάρτυρας, όπως πληροφορούμαστε η καταγραφή έγινε μέσα από μια σειρά συναντήσεων που είχε με τον ίδιο τον Σωκράτη. Την ανάγνωση του "βιβλίου" αναλαμβάνει ένας νεαρός δούλος − μια ιδιάζουσα σκηνή, η οποία δεν απαντά σε άλλο πλατωνικό διάλογο.

ΚΑΡΝΕΑΔΗΣ Ο ΚΥΡΗΝΑΙΟΣ

Karneades

Ο Καρνεάδης (Κυρήνη 214/3 π.Χ. – Αθήνα 129 π.Χ.) είναι Κυρηναίος φιλόσοφος και ρήτωρ, επικεφαλής της Νέας Ακαδημίας στην Αθήνα έως το 137/6 π.Χ.  

Θεωρεῖται θεμελιωτὴς τῆς θεωρίας τῆς πιθανοκρατίας, σύμφωνα μὲ τὴν ὁποία ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀδύνατο νὰ συλλάβει τὴν ἀπόλυτη ἀλήθεια καὶ νὰ γίνει κοινωνός της, μπορεῖ ὅμως μὲ σχετικὴ γνώση της νὰ ὑποστηρίζει γνῶμες πιθανότερα σωστὲς ἀπὸ ἄλλες.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ - ΔΙΑΚΟΠΗ

Αποτέλεσμα εικόνας για ΚΑΒΆΦΗς ΔΙΑΚΟΠΗ

Το έργον των θεών διακόπτομεν εμείς,
τα βιαστικά κι άπειρα όντα της στιγμής.
Στης Ελευσίνος και στης Φθίας τα παλάτια
η Δήμητρα κ’ η Θέτις αρχινούν έργα καλά
μες σε μεγάλες φλόγες και βαθύν καπνόν. Aλλά
πάντοτε ορμά η Μετάνειρα από τα δωμάτια
του βασιλέως, ξέπλεγη και τρομαγμένη,
και πάντοτε ο Πηλεύς φοβάται κ’ επεμβαίνει.

ΒΙΒΛΙΟ ΝΙΚΟΥ ΜΑΥΡΑΚΗ - Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΤΡΟΦΟΔΟΤΟΥΜΕΝΑ



Η ελληνική σκέψη και ο ελληνικός πολιτισμός είναι αυτοτροφοδοτούμενα. Ίσως αποτελούν στην ιστορία των ανθρώπινων πολιτισμών μια μοναδική εξαίρεση αυτοπροσδιορισμού της πολιτισμικής ταυτότητας. Η όποια  επιρροή και εισαγωγή αλλότριων στοιχείων στην ελληνική περίπτωση δεν έδρασε συγκροτητικά αλλά παραθετικά ή παραβολικά.

ΕΜΜΑΝΟΥΕΛ ΚΑΝΤ - ΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ


Του Νίκου Αυγελή, καθηγητή της Φιλοσοφίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Η πραγματεία «για τη διαρκή ειρήνη» γράφτηκε από τον Kant με αφορμή τη λεγόμενη συνθήκη ειρήνης της Βασιλείας του 1795 ανάμεσα στην Πρωσία και τη Γαλλία. Η λέξη «ειρήνη» του τίτλου της καντιανής πραγματείας φαίνεται κατ’ αρχήν να παραπέμπει σ’ ένα επιμέρους θέμα της πολιτικής στο μέτρο που η τελευταία αναλαμβάνει να πραγματώσει την ειρήνη με τα δικά της μέσα. Το επίθετο «αιώνια», αν και θυμίζει την «αιώνια ειρήνη» («aeterna pax») του Αυγουστίνου, μια ειρήνη δηλαδή που πραγματώνεται στην άλλη ζωή, ωστόσο δεν παραπέμπει ούτε σ’ έναν άλλο κόσμο ούτε πάλι υποδηλώνει μια χίμαιρα ή μια ουτοπία, αλλά υποδηλώνει ένα ιδεώδες του δικαίου που έργο μας έχουμε να πραγματώσουμε στον κόσμο τούτο.

ΚΟΙΝΟΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΛΑΪΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ - ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΣΕΙΔΩΝΑ

Αποτέλεσμα εικόνας για άμεση δημοκρατια και λαική εξουσια

Του Κώστα Λάμπου 

Στις πρωτόγονες κοινότητες ο ιδιωτικός και ο δημόσιος χώρος ήταν σχεδόν ταυτόσημες έννοιες και καταστάσεις, και συνεπώς τα μέλη τους ήταν όλα προσωπικώς παρόντα και δρώντα, αφού συμμετείχαν ισότιμα και ενεργά με τις σκέψεις, τις προτάσεις, αλλά και με τις αντιρρήσεις τους σε όλες τις διαδικασίες λήψης των αποφάσεων και φυσικά με την προσωπική συμμετοχή τους συνέβαλλαν στην καλύτερη δυνατή υλοποίησή τους. Η κοινότητα, συμπεριλαμβάνοντας όλα τα μέλη της στο ενιαίο δικό της κοινοτικό γίγνεσθαι, απέκλειε τον απομονωτισμό, τον ατομισμό και την ιδιώτευση και κατά συνέπεια τον στείρο ανταγωνισμό, με αποτέλεσμα την ταύτιση των μελών της με την ίδια τη συνολική κοινότητα, η οποία με τον τρόπο αυτό δεν εξασφάλιζε μόνο την καλύτερη δυνατή ατομική και συλλογική-κοινοτική επιβίωση, αλλά πρόσφερε ισχυρό αίσθημα ασφάλειας και αυτοπεποίθησης, προϋποθέσεις αναγκαίες για κάθε ατομική και συλλογική δημιουργική πρωτοβουλία.

Στην Αθηναϊκή Δημοκρατία2 το ιδιωτικό, ο οίκος, η οικονομία, έμεινε έξω από το Δημόσιο, τον Δήμο, τη Δημοκρατία, με αποτέλεσμα οι ανταγωνισμοί στη σφαίρα του ιδιωτικού να αναγκάζουν το δημόσιο σε άμυνα, πράγμα που για κάποιο διάστημα ώθησε τη Δημοκρατία στα ανώτατα όρια της ανάπτυξής της, από κάποιο σημείο όμως και μετά οι ανταγωνισμοί στη σφαίρα του ιδιωτικού άρχισαν να διαταράσσουν τη δημόσια σφαίρα, να υπονομεύουν τη Δημοκρατία και να δημιουργούν τους όρους της εμφάνισης της Ολιγαρχίας, της Αριστοκρατίας και τελικά της Τυραννίας.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ - ΑΣ ΦΡΟΝΤΙΖΑΝ

Αποτέλεσμα εικόνας για Καβάφη , ασ φρόντιζαν


Κατήντησα σχεδόν ἀνέστιος καί πένης.
Αὐτή ἡ μοιραία πόλις, ἡ Αντιόχεια
όλα τά χρήματα μου τά ‘φαγε:
αυτή ἡ μοιραία μέ τόν δαπανηρό της βίο.

Ἀλλά εἶμαι νέος καί μέ ὑγείαν ἀρίστην.
Κάτοχος τῆς ἑλληνικής θαυμάσιος
(ξέρω και παραξέρω Ἀριστοτέλη, Πλάτωνα∙
τί ρήτορας, τί ποιητάς, τί ὅ,τι κι ἄν πεῖς).
Ἀπό στρατιωτικά ἔχω μιάν ἰδέα,
κ’ ἔχω φιλίες μέ ἀρχηγούς τῶν μισθοφόρων.
Εἶμαι μπασμένος καμπόσο καί στά διοικητικά.
Στην Ἀλεξάνδρεια ἔμεινα ἕξι μήνες, πέρσι∙
κάπως γνωρίζω (κ’ εἶναι τοῦτο χρήσιμον) τά ἐκεῖ:
τοῦ Κακεργέτη βλέψεις καί παληανθρωπιές, καί τά λοιπά.

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ

Σχετική εικόνα


Ο Κωνσταντίνος Καβάφης στην ποίησή του εντάσσει εικόνες πολιτικής συμπεριφοράς, ιστορικών ή φανταστικών προσώπων, άλλοτε για να αναδείξει εκείνες που ενέχουν πολιτικό ήθος και άλλοτε για να στηλιτεύσει εκείνες που αποτελούν ένδειξη εκφυλισμού. Με τον τρόπο αυτό ο ποιητής κατορθώνει να μας περάσει τα μηνύματά του με ιδιαίτερα παραστατικό τρόπο, αποδεσμεύοντας παράλληλα τις πολιτικές συμπεριφορές από τα σύγχρονα γεγονότα.

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ - ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ ΟΙ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΕΣ

Σχετική εικόνα

Της Σπάρτης οι πορτοκαλιές, χιόνι, λουλούδια του έρωτα,
άσπρισαν απ’ τα λόγια σου, γείρανε τα κλαδιά τους
γιόμισα το μικρό μου κόρφο, πήγα και στη μάνα μου.

Κάθονταν κάτω απ’ το φεγγάρι και με νοιάζονταν,
κάθονταν κάτω απ’ το φεγγάρι και με μάλωνε:
Χτες σ’ έλουσα, χτες σ’ άλλαξα, που γύριζες –
ποιος γιόμισε τα ρούχα σου δάκρυα
και νεραντζάνθια.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ - ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΑΓΑΛΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΙΩΝΟΣ

Αποτέλεσμα εικόνας για ενδυμίων

Επί άρματος λευκού που τέσσαρες ημίονοι
πάλλευκοι σύρουν, με κοσμήματ’ αργυρά,
φθάνω εκ Μιλήτου εις τον Λάτμον. Ιερά
τελών — θυσίας και σπονδάς — τω Ενδυμίωνι,
από την Aλεξάνδρειαν έπλευσα εν τριήρει πορφυρά.—
Ιδού το άγαλμα. Εν εκστάσει βλέπω νυν
του Ενδυμίωνος την φημισμένην καλλονήν.
Ιάσμων κάνιστρα κενούν οι δούλοι μου· κ’ ευοίωνοι
επευφημίαι εξύπνησαν αρχαίων χρόνων ηδονήν.

ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ - ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αποτέλεσμα εικόνας για ερωτικό γράμμα, λειβαδίτης

Άνθρωποι που δε γνώρισα ποτέ μού δώσαν το αίμα μου και τ’ όνομά μου
στην ηλικία μου χιονίζει, χιονίζει αδιάκοπα
μια κίνηση πάντα σα νά’ θελα να προφυλαχτώ από’ να χτύπημα
δίψασα για όλη τη ζωή, κι όμως την άφησα
για ν’ αρπαχτώ απ’ τα πελώρια αγκάθια της αιωνιότητας,
η σάρκα μου ένας επίδεσμος γύρω απ’ το αυριανό μου τίποτα
κανείς δεν μπορεί να με βοηθήσει στον πόνο μου
εκτός απ’ τον ίδιο μου τον πόνο –είμαι εδώ, ανάμεσά σας, κι ολομόναχος,
κ’ η ποίηση σα μια μεγάλη αλήθεια που την ανακαλύπτεις ύστερ’ από χρόνια,
όταν δεν μπορεί να σου χρησιμέψει πια σε τίποτα.

ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ - ΕΡΩΤΙΚΟ ΓΡΑΜΜΑ (ΜΗ ΧΑΝΕΙΣ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΣΟΥ)

Αποτέλεσμα εικόνας για ερωτικό γράμμα, λειβαδίτης

Μη χάνεις το θάρρος σου
εμείς πάντα το ξέραμε
πως δε χωράει
μέσα στους τέσσερις τοίχους
το μεγάλο μας όνειρο