ΣΑΛΛΟΥΣΤΙΟΣ - ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΡΡΗΤΗΣ ΠΡΩΤΗΣ ΑΙΤΙΑΣ

Οι ουσίες των Θεών ποτέ δεν δημιουργήθησαν (διότι τα αιώνια όντα ποτέ δεν δημιουργούνται. Και υπάρχει αιώνια ότι κατέχει την πρωταρχική δύναμη και από τη φύση του δεν παθαίνει τίποτα). Ούτε συνίστανται οι ουσίες των Θεών από σώματα. Διότι πάντα οι δυνάμεις μέσα στα σώματα είναι ασώματες. Ούτε περιέχονται στο χώρο διότι αυτή είναι ιδιότητα των σωμάτων. Ούτε διαχωρίζονται από την Πρώτη Αιτία ούτε και μεταξύ τους, όπως ακριβώς και οι σκέψεις διαχωρίζονται από το νου, ούτε οι πράξεις γνώσης από την ψυχή. 

Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΦΑΙΑΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑ

Πατώντας εδώ δείτε στον χάρτη τον Ναό της Αφαίας Αθηνάς

O Ναός της (Αθηνάς) Αφαίας βρίσκεται στην Αίγινα, στο ιερό αφιερωμένο στην ομώνυμη θεότητα. Βρίσκεται σε ύψος 160 μέτρων στην ανατολική πλευρά του νησιού. Το ιερό επίσης βρίσκεται 29 περίπου χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Ακρόπολης των Αθηνών.

ΑΡΧΑΙΟΣ ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΜΟΣ, ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ

Εισαγωγή

Η εργασία αυτή είναι μία προσπάθεια συσχέτισης του αρχαίου σκεπτικισμού με τη σύγχρονη φαινομενολογία και την υπαρξιακή ψυχοθεραπευτική πρακτική. Αρχικώς θα εξετάσουμε εν συντομία το ιστορικό πλαίσιο μέσα από το οποίο αναδύθηκε ο αρχαίος σκεπτικισμός. Κατόπιν θα δούμε τα διάφορα είδη σκεπτικισμού όπως εξελίχθηκαν ανά τους αιώνες και τη βασική σκεπτική επιχειρηματολογία. Στη συνέχεια θα δούμε κάποιες βασικές διαφορές μεταξύ του αρχαίου, του μεσαιωνικού και του μοντέρνου σκεπτικισμού. Επίσης θα μελετήσουμε συγκριτικά ένα- δύο σημεία από τη φιλοσοφία του αρχαίου σκεπτικισμού και τη φαινομενολογία όπως αυτή αναπτύχθηκε κυρίως από τον Edmund Husserl και θα δούμε ποια τα σημεία σύγκλισης και απόκλισης. Τέλος θα δούμε τι μπορεί να προσφέρει ο αρχαίος σκεπτικισμός στην υπαρξιακή ψυχοθεραπευτική πρακτική. Η σκεπτική φιλοσοφία μπορεί να προσφέρει πάρα πολλά όσον αφορά την προσέγγιση του θεραπευόμενου από το θεραπευτή και τη στάση του δεύτερου στη θεραπευτική διαδικασία. Παράλληλα θα πρέπει να τονιστεί ότι ο αρχαίος σκεπτικισμός όπως και κάθε φιλοσοφικό σύστημα όταν εφαρμόζεται σε άλλο τομέα εμπεριέχει κάποιους περιορισμούς που χρέος μας έχουμε να ξεπεράσουμε.

ΣΕΞΤΟΣ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟΣ - Η ΑΤΕΡΜΟΝΗ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

                        

Πρόλογος Μιχαλόπουλου Αθανάσιου

Ο σκεπτικισμός ως ένα από τα ενδιαφέροντα φιλοσοφικά ρεύματα της αρχαίας φιλοσοφίας μας προσφέρει εκείνα τα απαραίτητα εφόδια προκειμένου να συγκροτήσει η φιλοσοφική λογική την απαραίτητη μεθοδολογία σε έναν πιο ασφαλή δρόμο για την αληθινή γνώση. Η συμβολή του σκεπτικισμού στην περαιτέρω ανάπτυξη και εξέλιξη της διαλεκτικής φιλοσοφίας είναι όχι απλά σημαντική αλλά ουσιαστική. Η σκεπτική φιλοσοφία γεννήθηκε από τα σπλάχνα της πλατωνικής γνωσιολογίας και οντολογίας και έδειξε ότι το ίδιο το ταξίδι προς την Ιθάκη μεταξύ του Πέρατος και του Απείρου είναι αυτό που μαγεύει τον νου. Αυτή την σκεπτικιστική μεθοδολογία την  συλλαμβάνουμε σε σπέρματα στην θεωρία των ιδεών του Πλάτωνα όταν απέναντι στον νοητό κόσμο αντίκειται ο αισθητός κόσμος ο οποίος είναι απατηλός αν στηριχτούμε μόνο στην αισθητηριακή αντίληψη γνώσης. Πιο καθαρά συλλαμβάνουμε την σκεπτικιστική μεθοδολογία στη δομή της εγελιανής διαλεκτικής η οποία κινείται αδιάκοπα ανάμεσα στην περατότητα και την απειρία προκειμένου η συνείδηση να εξελίσσεται και να αναδημιουργεί τον κόσμο. Όταν αναφερόμαστε στην περατότητα εννοούμε ότι κατορθώνουμε να γνωρίσουμε ένα ον στα τελικά όριά του σε μια δεδομένη στιγμή μέσα σε έναν συγκεκριμένο χρόνο, κάτι όμως που δεν μας κομίζει την πραγματική του ουσία, εφόσον μέσα στη αιωνιότητα θα λάβει νέες μορφές και ιδιότητες που εμείς ως ενθαδικά όντα είναι αδύνατον να συλλάβουμε. Η απειρία, επομένως, συνίσταται στην αέναη εξέλιξη ενός όντος όχι μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή ή περίοδο, αλλά μέσα στην αιωνιότητα.

"Τοῖς ζητοῦσί τι πρᾶγμα ἢ εὕρεσιν ἐπακολουθεῖν εἰκὸς ἢ ἄρνησιν εὑρέσεως καὶ ἀκαταληψίας ὁμολογίαν ἢ ἐπιμονὴν ζητήσεως." 
«Η φυσική συνέπεια γι αυτούς που ερευνούν κάποιο πράγμα είναι ή η εύρεση του πράγματος ή η άρνηση της εύρεσης και η παραδοχή ότι πρόκειται για κάτι ακατάληπτο ή η επίμονη συνέχιση της έρευνας.» 
                                                          (Σέξτος Εμπειρικός, Πυρρώνειοι υποτυπώσεις 1.1)

Ο Σέξτος ο Εμπειρικός (β΄μισό 2ου - αρχές 3ου αι.μ. Χ.) ήταν φιλόσοφος και γιατρός, εκπρόσωπος του του σκεπτικισμού στη φιλοσοφία και του εμπειρισμού στην ιατρική, γνωστός κυρίως από τα σωζόμενα συγγράμματά του, τα οποία έχουν συνταχθεί μεταξύ 180 και του 200 μ. Χ. Από δική του μαρτυρία προκύπτει ότι καταγόταν από την Ελλάδα και από τον Διογένη τον Λαέρτιο ότι ήταν μαθητής του γιατρού Ηροδότου του Ταρσέα και δάσκαλος του Σατουρίνου. Πιθανή θεωρείται η δραστηριότητά του στη Ρώμη.^[1]Ονομάστηκε Εμπειρικός γιατί ακολουθούσε την εμπειρική (αντίθετη προς τη δογματική ή θεωρητική) ιατρική σχολή, που είχε στενές σχέσεις με τον φιλοσοφικό σκεπτικισμό. Αναφέρεται πως έζησε στην Αλεξάνδρεια, τη Ρώμη ή την Αθήνα και ήταν ο γνωστότερος εκπρόσωπος της διδασκαλίας του πυρρωνισμού. Το φιλοσοφικό του έργο θεωρείται η πληρέστερη αφήγηση του αρχαιοελληνικού και ρωμαϊκού σκεπτικισμού.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΝΤΟΣ - ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΕΝΑ ΑΓΝΩΣΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ (ΒΙΒΛΙΟ)

Ο πολιτισμός είναι έργο του ανθρώπου, του ανθρώπινου εγκεφάλου. Όσο περισσότεροι άνθρωποι, ανθρώπινοι εγκέφαλοι, συμμετέχουν στο έργο αυτό, τόσο ο πολιτισμός ανθεί περισσότερο. Για να γίνει όμως το συμμετοχικό πλήθος των ανθρώπινων εγκεφάλων μεγάλο, χρειάζεται κάποιο πολίτευμα που να δημιουργεί πολίτες. Δεν είναι τυχαίο που η λέξη «πολιτισμός» προϋποθέτει τη λέξη «πολίτης». Ο πολίτης όμως δεν είναι δημιούργημα παρά ενός και μόνου πολιτεύματος: της Δημοκρατίας.

Ο ΔΙΟΝΥΣΟΣ - ΤΑΥΡΟΣ (ΒΙΝΤΕΟ)

                          


Το μυσταγωγικό ταξίδι ενός πανάρχαιου μύθου συνυφασμένου με τα μυστήρια του θανάτου και της αναγέννησης, της υπέρτατης μορφής μύησης στις αθέατες δυνάμεις του ανθρώπου και του σύμπαντος.

Η ΕΦΕΣΙΑ ΑΡΤΕΜΙΣ ΚΑΙ Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΘΕΑΣ (ΒΙΝΤΕΟ)

             ΒΙΝΤΕΟ - ΕΦΕΣΙΑ ΑΡΤΕΜΙΣ

   

Η Άρτεμις Εφεσία είναι η κύρια θεότητα της πόλης της Εφέσου, στεγαζόμενη στο περίφημο ιερό της, το Αρτεμίσιο, που βρισκόταν περίπου 1.200 μ. (7 στάδια) από την αρχική εγκατάσταση των Ελλήνων αποίκων. Η σύγχρονη έρευνα αναγνωρίζει σήμερα την ιστορικότητα των πληροφοριών που μας παρέχουν διάφορες αρχαίες πηγές, σύμφωνα με τις οποίες οι αρχικοί Έλληνες άποικοι αποβιβάστηκαν σε σημείο όπου Λέλεγες και Κάρες (ή Λυδοί) λάτρευαν τη Μητέρα των Θεών. Χωρίς να πειράξουν τους πιστούς της λατρείας και το ίδιο το ιερό, οι άποικοι αποδέχθηκαν τη λατρεία της θεάς των αυτοχθόνων, την οποία και ταύτισαν με την Αρτέμιδα. Συγκεκριμένα, η θεά θεωρείται ως το αμάλγαμα δύο διαφορετικών θεϊκών μορφών και παραδόσεων, της μυκηναϊκής Αρτέμιδος και μιας προελληνικής, πιθανόν χετιτικής θεότητας, της Όπιδος ή Ούπιδος, πολιούχου της πόλης Apaaa, που προϋπήρχε στη θέση της ελληνικής Εφέσου.

ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ - Η ΑΤΑΡΑΞΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΩΣ ΑΡΕΤΗ ΚΑΙ ΕΥΤΥΧΙΑ

Η φιλοσοφία του Επίκτητου – Μια εναλλακτική στάση ζωής

Της Δήμητρας Αθανασάκου, Ψυχολόγος Ψυχοθεραπεύτρια

Ο Επίκτητος (50 – 138 μ.Χ. ) ήταν Έλληνας στωικός φιλόσοφος που γεννήθηκε στην Ιεράπολη της της Φρυγίας. Ήταν δούλος και ζούσε στη Ρώμη, αλλά κάποια στιγμή κατάφερε – δεν ξέρουμε πώς- να ζει ελεύθερος. Έγινε φιλόσοφος και διώχθηκε από τη Ρώμη εξαιτίας σχετικού διατάγματος του Δομιτιανού. Πήγε μετά στη Νικόπολη της Ηπείρου, όπου ίδρυσε φιλοσοφική σχολή. Μεταξύ των μαθητών του συγκαταλέγεται ο ιστορικός Φλάβιος Αρριανός, ο πραγματικός καταγραφέας των φιλοσοφικών του απόψεων, καθώς ο ίδιος δεν άφησε κανένα σύγγραμμα (όπως και ο Σωκράτης!). Ήταν ανάπηρος από το ένα πόδι, δεν ξέρουμε όμως πώς ακριβώς το έπαθε, κάποιοι λένε ότι έτσι γεννήθηκε, άλλοι ότι του το έσπασε σκόπιμα ο κύριός του.

ΣΤΩΙΚΙΣΜΟΣ - Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΤΕΛΕΙΩΣΗ ΩΣ ΑΠΤΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Εισαγωγικά 

«Όποιος αγνοεί τι εστί Κόσμος, δεν γνωρίζει πού ο ίδιος βρίσκεται..» (Μάρκος Αυρήλιος) 

Δεν θα ήταν ορθό να ξεκινήσει κάποιος ένα οποιοδήποτε κείμενο που να αναφέρεται σε κάποια Φιλοσοφική Σχολή της προγονικής μας Παραδόσεως, δίχως προηγουμένως να ομιλήσει γενικότερα περί αυτής της ιδίας της Φιλοσοφίας, και αυτό διότι οι επί των «σωτηρίων» ετών μας στρεβλώσεις, παρεξηγήσεις, παραποιήσεις και ιδιοποιήσεις είναι σε τέτοιο βαθμό εξωφρενικές και προκλητικές, ώστε απαιτείται ένα στοιχειώδες ξεκαθάρισμα εννοιών και όρων, αν δεν θέλει να δει κανείς τον εαυτό του από τη μία στιγμή στην άλλη να αποτελεί οργανικό τμήμα όχι της επιλύσεως αλλά του προβλήματος, όπως επίσης και του γνωστού και μη εξαιρετέου αίσχους που προηγείται αλλά και έπεται του όποιου προβλήματος της «σωτηρίου» εποχής ή Era Vulgaris. 

ΝΤΕΪΒΙΝΤ ΧΙΟΥΜ - ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΑΙΤΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΕΠΑΓΩΓΗ

O Ντέιβιντ Χιουμ (David Hume) (26 Απριλίου/7 Μαΐου 1711 – 25 Αυγούστου 1776) ήταν Σκωτσέζος ιστορικός και φιλόσοφος, που επηρέασε την ανάπτυξη δύο σχολών φιλοσοφίας, του σκεπτικισμού και του εμπειρισμού.

Γεννημένος στο Εδιμβούργο στις 7 Μαΐου 1711, ο Χιουμ μορφώθηκε κατ' οίκον και στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, στο οποίο εγγράφηκε σε ηλικία 12 ετών. Η υγεία του ήταν κακή και, αφού εργάστηκε για λίγο σε έναν εμπορικό οίκο στο Μπρίστολ, πήγε να ζήσει στη Γαλλία.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ Ο ΣΤΑΓΕΙΡΙΤΗΣ

Ο Αριστοτέλης (αρχ. Ἀριστοτέλης. Στάγειρα 384 - Χαλκίδα 322 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και πολυεπιστήμονας, γιος του Νικομάχου, ο οποίος πέθανε νωρίς και την κηδεμονία του, την ανέλαβε ο Πρόξενος από τον Αταρνέα.^[1] Σε ηλικία 17 ετών εισέρχεται στην Ακαδημία του Πλάτωνα, στην Αθήνα, και παραμένει εκεί έως τα 37 του έτη και συνδέεται τόσο με τον ίδιο τον Πλάτωνα, όσο και με τον Εύδοξο, τον Ξενοκράτη και άλλους στοχαστές.^[2] Τα έργα του αναφέρονται σε πολλαπλά είδη επιστημών, όπως φυσική, βιολογία, ζωολογία, μεταφυσική, λογική, ηθική, ποίηση, θέατρο, μουσική, ρητορική,  πολιτική κ.ά, τα οποία συνιστούν το πρώτο ολοκληρωμένο σύστημα στη Δυτική Φιλοσοφία. Η περίοδος της ωριμότητας αρχίζει με τις βιολογικές έρευνες και τα συμπεράσματά του είναι η πρώτη συστηματοποίηση των βιολογικών φαινομένων στην Ευρώπη.

ΚΑΡΤΕΣΙΟΣ (ΡΕΝΕ ΝΤΕΚΑΡΤ) - ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ, ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ

Ο Ρενέ Ντεκάρτ (εξελληνισμένο όνομα:Καρτέσιος) (Γαλ. René Descartes [ʀəˈne deˈkaʀt], Λατ. Renatus Cartesius, 31 Μαρτίου 1596στη Λα Αι (La Haye en Touraine) - 11 Φεβρουαρίου 1650 στην Στοκχόλμη) ήταν Γάλλος φιλόσοφος, μαθηματικός και επιστήμονας φυσικών επιστημών. Θεωρείται σταθμός στην ιστορία της φιλοσοφίας, καθώς φέρεται ως δάσκαλος και ταυτόχρονα θύμα του Διαφωτισμού. Αναφέρεται συχνά ως εκείνος που συνέλαβε την πιο ακραία μορφή σκεπτικισμού. Προσπάθησε και κατόρθωσε να απεγκλωβίσει τη φιλοσοφία από τον σχολαστικισμό, να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στις νοητικές δυνάμεις του ανθρώπου και να απελευθερώσει το ανθρώπινο πνεύμα από την αυθεντία του παρελθόντος^[1]. Υπήρξε μια από τις σημαντικότερες μορφές του ηπειρωτικού-ευρωπαϊκού ορθολογισμού. Οι ιδέες του, όμως, έγιναν στόχος του εμπειρισμού που επικράτησε μακροπρόθεσμα. Αλλά και οι βασικές ιδέες του λειτούργησαν σε πείσμα των προθέσεών του. Θέτοντας τα όρια μεταξύ πνευματικού και υλικού κόσμου και αντιμετωπίζοντάς τον ως επαρκές και αυτόνομο αντικείμενο μελέτης, βοήθησε στην επικράτηση του υλισμού έναντι της πνευματοκρατίας. Υλιστές του 18ου αιώνα όπως ο Ντήτριχ Χόλμπαχ (Dietriech von Holbach, 1723-89) και ο εγκυκλοπαιδιστής Ντενί Ντιντερό, χρησιμοποίησαν τη γεωμετρική αντίληψη του Θεού που αποσύρεται μετά τη δημιουργία. Συνδυάζοντας την άποψή του με τη μηχανιστική ερμηνεία του ζωικού βασιλείου, προώθησαν την υλιστική θεώρηση του κόσμου^[2].

Η ΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Η Αγγλική γλώσσα έχει 490.000 λέξεις από τις οποίες 41.615 λέξεις… είναι από την Ελληνική γλώσσα.. (Bιβλίο Γκίνες)

Η Ελληνική με την μαθηματική δομή της είναι η γλώσσα της πληροφορικής και της νέας γενιάς των εξελιγμένων υπολογιστών, διότι μόνο σ' αυτήν δεν υπάρχουν όρια.
(Μπιλ Γκέιτς, Microsoft)

Η Ελληνική και η Κινέζικη… είναι οι μόνες γλώσσες με συνεχή ζώσα παρουσία από τους ίδιους λαούς και.....στον ίδιο χώρο εδώ και 4.000 έτη. Όλες οι γλώσσες θεωρούνται κρυφοελληνικές, με πλούσια δάνεια από την μητέρα των γλωσσών, την Ελληνική.
(Francisco Adrados, γλωσσολόγος).

ΕΠΙΜΕΝΙΔΗΣ - Ο ΕΠΙΜΕΝΙΔΕΙΟΣ ΥΠΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ

O Επιμενίδης (7ος αιώνας) ήταν θρησκευτικός διδάσκαλος, προφήτης και μάντης, καταγόμενος από την Κρήτη (κατά τον Διογένη Λαέρτιο από την Κνωσό, κατά τον Πλούταρχο από τη Φαιστό). Ο Θεόπομπος και πολλοί άλλοι συγγραφείς υποστήριζαν ότι είναι υιός του Φαιστίου ενώ άλλοι πίστευαν πως είναι υιός του Δωσιάδα ή του Αγήσαρχου. Σύμφωνα με την μυθική παράδοση περί του βίου του, όταν τον είχε στείλει ο πατέρας του να ψάξει κάποιο πρόβατο στα χωράφια, ο Επιμενίδης μπερδεύτηκε και μπήκε σε μια σπηλιά όπου κοιμήθηκε για 57 χρόνια, εξ ου και η παροιμιώδης φράση Επιμενίδειος ύπνος. Όταν ξύπνησε, άρχισε και πάλι να ψάχνει το πρόβατο, πιστεύοντας ότι έχει κοιμηθεί λίγο. Δεν το έβρισκε και έτσι κατευθύνθηκε προς το χωράφι του όπου τα βρήκε όλα διαφορετικά και το χωράφι ανήκε σε διαφορετικό ιδιοκτήτη. Έπειτα πήγε στην πόλη για να αναζητήσει απαντήσεις και βρήκε τον αδελφό του που ήταν γέροντας πια, ο οποίος του είπε όλη την αλήθεια. Όταν έμαθαν αυτή την ιστορία οι Έλληνες τον θεώρησαν αγαπημένο των Θεών ^[1],  διότι στη διάρκεια του ύπνου του συνάντησε θεούς (Μάξιμος Τύριος, Διάλεξις 10.1.a-f)· ακόμη λεγόταν ότι ο Πυθαγόρας κατέβηκε μαζί με τον Επιμενίδη στο Ιδαίο άντρο, για να μυηθεί (Διογ. Λ. 8.3.4). Το μόνο ιστορικό γεγονός του βίου του, αναφέρεται στην κάθαρση της Αθήνας από το Κυλώνειο Άγος (596 π.Χ.).

ΗΣΙΟΔΟΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

αντίστοιχο κεφάλαιο από το έργο των P.E. Easterling, B.M.W. Knox

«ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ»

“Ποιος θα μπορούσε να μιλήσει αρκετά επαινετικά για την εκπαίδευση στην τέχνη της γραφής;”  ρωτάει ο ιστορικός Διόδωρος (12.13.2). “Με το μέσο αυτό οι νεκροί μιλούν στους ζωντανούς, και με τη γραπτή λέξη αυτοί που απέχουν πολύ μεταξύ τους στο χώρο επικοινωνούν με αυτούς που είναι μακριά τους σαν να ήταν γείτονες”. Το τέταρτο της χιλιετίας ανάμεσα στο 730 και το 480 π.Χ. περίπου ήταν για την Ελλάδα μια περίοδος κατά την οποία η γνώση και χρήση της γραφής είχε ανυπολόγιστης σημασίας συνέπειες για τη λογοτεχνία, καθώς δημιούργησε εξαιρετικά σύνθετο πλέγμα σχέσεων ανάμεσα σε συγγραφείς απομακρυσμένους μεταξύ τους στο χρόνο ή το χώρο ή και στα δύο, και συντέλεσε στην ανάπτυξη μιας μοναδικής και αδιάσπαστης λογοτεχνικής παράδοσης, στην οποία οι τοπικές διαφορές μόνο πλούτο προσθέτουν. Γιατί δεν είναι συμπτωματικό το γεγονός ότι καθώς εξαπλωνόταν η γνώση της γραφής, επερχόταν μια ολοένα αυξανόμενη συνείδηση της εθνικής ταυτότητας, της καθολικής ελληνικότητας όλων όσοι μιλούσαν κι έγραφαν την κοινή γλώσσα. Το κεφαλαιώδες αυτό γεγονός, η εκ νέου ανακάλυψη της γραφής, ήταν εξάλλου ένα μόνο στοιχείο ανάμεσα σε πολλά κατά τη μεγάλη αναγέννηση της Ελλάδας που συντελέστηκε χάρη στην εκ νέου ανακάλυψη του ευρύτερου κόσμου ύστερα από αιώνες απομόνωσης - αιώνες στους οποί­ους, ύστερα από την κατάρρευση του Μυκηναϊκού πολιτισμού που γνώριζε τη γραφή, ανάμεσα στο 1200 και 1 100 π.Χ., όλες οι καλές τέχνες κι οι λεπτές δεξιότητες της εποχής του Χαλκού είχαν ξεχαστεί κι ό, τι απέμεινε ήταν η μνήμη μεγάλων κατορθωμάτων και μεγάλων ηρώων, που καθαγιάστηκαν με παραδοσιακές μορφές της προφορικής ποίησης και τραγουδιούνταν στους επισφαλείς οικισμούς των προσφύγων στην παραλιακή λωρίδα της Μ. Ασίας.

Ο ΥΠΕΡΑΙΣΘΗΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ

Του Εμπεδότιμου Αθηναίου

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΘΕΙΩΝ ΤΑΞΕΩΝ

Κάθε θεία τάξις έχει τα δικά της χαρακτηριστικά, τα οποία και προσδιορίζουν τις ιδιότητες της και τον τρόπο που συμμετέχει στην ίδρυση του Σύμπαντος.

Τα χαρακτηριστικά αυτά, τα οποία παρουσιάζονται με την μορφή ζευγών, έχουν καταγραφεί και σχολιαστεί στον μυστηριακό διάλογο "Παρμενίδης" του Πλάτωνα. Αποτελούν κληρονομιά από τους Πυθαγόρειους, οι οποίοι και ονόμαζαν τα ζεύγη αυτά "συστοιχίες"¨και τα οποία διοασώζει ο Αριστοτέλης στο έργο του "Μετά τα Φυσικά" .

Τα ζεύγη αυτά, ανά θεία τάξη είναι τα εξής :

ΟΡΦΕΑΣ - Ο ΜΕΓΑΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ

Εισαγωγή

Σύμφωνα με τον Ελληνικό μύθο, ο Ορφέας ήταν η κύρια εκπροσώπηση της τραγουδιστικής τέχνης και της λύρας και είχε ιδιαίτερη σημασία στη θρησκευτική ιστορία της Ελλάδας. Η μυθική φιγούρα του Ορφέα ήταν ελληνικής για την ακρίβεια Μακεδονικής^[1]προέλευσης από την Πιερία^[2]. (ή κατ΄άλλους θρακικής προέλευσης). Τα Ορφικά Μυστήρια, τελετουργικά αγνώστου περιεχομένου, πήραν το όνομά τους από τον Ορφέα. Γεννήθηκε στην Πιερία σε μια πόλη ονόματι Πίμπλεια^[3], κοντά στον Όλυμπο^[4][5] και ήταν βασιλιάς των Κικόνων^[6], όπου στις Μαινάδες τους βρήκε το θάνατό του. Ο μυθιστοριογράφος Κόνων γράφει ότι ήταν και Βασιλιάς των Μακεδόνων^[7] επίσης. Ο τάφος του βρισκόταν και αυτός κοντά στον Όλυμπο στα Λείβηθρα.^[8][9]. Η συνολική θεώρηση των Ορφικών αποδεικνύει πως ο Ορφέας ήταν όντως υπαρκτό πρόσωπο και όχι απλά το αποκύημα της φαντασίας ορισμένων.

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ

Τα ένδοξα και η διαλεκτική

Σύμφωνα με τον Χέγκελ, ο Αριστοτέλης ανήκει στα πιο βαθυστόχαστα μυαλά της ανθρωπότητας και απέναντί του καμιά εποχή δεν έχει να αντιτάξει παρόμοιο ανάστημα (Werke19, σ.132). Μια γενικότερη αντίληψη που ισχύει για την αριστοτελική φιλοσοφία, κατά τον γερμανό φιλόσοφο, είναι ότι ο Αριστοτέλης έχει αναγάγει σε αρχή της γνώσης την εμπειρία (ό.π., σ. 145). Ωστόσο δεν μένει σε αυτή την εμπειρική περιοχή, αλλά επιχειρεί να συνδυάσει την εμπειρικά/εξωτερικά εκτυλισσόμενη επιχειρηματολογία με μα βαθύτατα θεωρησιακή διαδικασία (ό.π.). Αυτός ο συνδυασμός αποτελεί, κατά κάποιο τρόπο, ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της αριστοτελικής θεωρίας περί διαλεκτικής. 

Η ΘΕΑ ΕΚΑΤΗ

Σεληνιακή Θεά της εσωτερικής γνώσης και των μεταβάσεων και των αλλαγών, με εξουσία στον ουρανό, την γη, την θάλασσα, αλλά και το επέκεινα, χορηγός πλούτου, τιμών, νίκης και εύπλοιας, προστάτης των νεογέννητων, καθοδηγήτρια των ανθρώπων ως κυρία των οδών, των δίστρατων, των τρίστρατων και των εισόδων (που και τα τέσσερα συμβολίζουν τις πορεύσεις και επιλογές του ανθρωπίνου βίου), βοηθός κάθε θεσμοθετήσεως και προϊσταμένη κάθε εξαγνιστικής τελετής. 

Σύμφωνα με τις διάφορες μυθολογικές εκδοχές, η Θεά Εκάτη εμφανίζεται να έχει «γεννηθεί» από: 

ΒΛΑΣΗΣ ΡΑΣΣΙΑΣ - ΤΑ «ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ» ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ

Ο λεγόμενος «Μονοθεϊσμός» έχει επικρατήσει, εκεί που έχει επικρατήσει, με κύριο εργαλείο του την ομολογουμένως υπεραποδοτική διαχείριση του ανθρώπινου φόβου. Εκείνο που κατεξοχήν φοβούνται οι αφιλοσόφητοι άνθρωποι είναι η «απώλεια», η «ανυπαρξία» και όλοι οι ανάλογοι όροι που ωστόσο σε συμπαντικό επίπεδο στερούνται νοήματος, αφού τίποτε μέσα στο Είναι δεν μπορεί να «απωλεσθεί». Καμία απολύτως «απώλεια» δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα σε ένα δεδομένο και άφθαρτο σύνολο, το οποίο απλώς φιλοξενεί μέσα του μία ατελείωτη αλλαγή μορφών και καταστάσεων. 

Η ΔΩΔΕΚΑΤΗ ΤΕΤΡΑΚΤΥΣ - ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Α. Εισαγωγή


Ου, μα τον αμετέρα ψυχά παραδόντα τετρακτύν,
Παγάν αενάου φύσεως ριζώματ’ έχουσαν

Μ’ αυτούς τους εξάμετρους στίχους ορκίζονταν οι Πυθαγόρειοι. Η τετρακτύς, «τετράδα»,  είναι γι’ αυτούς το σύμβολο, το οποίο αναπαριστά πλήρως τη μουσική – αριθμητική τάξη του κόσμου.

Ο Θέων ο Σμυρναίος λέει ότι η τετρακτύς «μοιάζει να περικλείει όλη τη φύση του Σύμπαντος» (δοκεί την των όλων φύσιν συνέχειν)1. Ο νεοπυθαγόρειος και νεοπλατωνικός αυτός φιλόσοφος, που γεννήθηκε κι έζησε στη Σμύρνη απ’ τα μέσα του 1ου ως τα μέσα του 2ου π.Χ. αιώνα, έγραψε 3 (απ’ όσο ξέρουμε) βιβλία, απ’ τα οποία ευτυχώς σώθηκε το ένα τουλάχιστον κι έτσι έμεινε μια σημαντικότατη πηγή αξιόπιστων πληροφοριών για τις πυθαγόρειες μελέτες.  Το έργο αυτό είναι «Των κατά των μαθηματικόν χρησίμων εις την Πλάτωνος ανάγνωσιν».  Εκεί ο Θέων αναλύει έντεκα τρόπους με τους οποίους σχηματίζεται τετρακτύς’  έντεκα τετρακτύες. 

ΦΕΡΕΚΥΔΗΣ Ο ΣΥΡΙΑΝΟΣ - Η ΦΕΡΕΚΥΔΕΙΟΣ ΘΕΟΓΟΝΙΑ

       

Ο Φερεκύδης, (5ος αιώνας π.Χ) υιός του Βάβυος, ήταν θεογονιστής ποιητής και φιλόσοφος από τη νήσο Σύρο. Ανέπτυξε τη δική του κοσμολογική θεωρία που επηρεάστηκε από τις ορφικές ιδέες, τη θεωρία του Θαλή, τη μυθολογική Θεογονία του Hσιόδου και τις δοξασίες των ιερέων της αρχαίας Aιγύπτου. Κατ’ αυτόν υπάρχουν τρία κοσμογονικά στοιχεία, ο Ζας, ο Χρόνος και η Χθονίη, τρεις Θεοί που «ήσαν αεί», δηλαδή υπήρχαν ανέκαθεν μέσα στο Σύμπαν και εξ αυτών γεννήθηκε η πρώτη θεϊκή γενεά, η λεγόμενη «Πεντάμυχος». Έγραψε σε ιωνική διάλεκτο.

ΒΛΑΣΗΣ ΡΑΣΣΙΑΣ - Ο ΘΕΟΣ ΗΦΑΙΣΤΟΣ

Πρωτεύων Θεός της Ελληνικής Εθνικής Θρησκείας, εκφραστής του «αναλίσκοντος» και «δημιουργικού» Πυρός (του φυσικού όσο και του πνευματικού, ως φλόγα δημιουργίας) και προστάτης της μεταλλουργίας και των άλλων ανθρώπινων τεχνουργιών, «υιός» του Θεού Διός και της Θεάς Ήρας («Ιλιάς», Ξ 338, Απολλόδωρος 1.19 και Κικέρων «De Natura Deorum» 3.22) ή μόνον της Θεάς Ήρας δίχως την μεσολάβηση «αρσενικού» στοιχείου (Ησίοδος, «Θεογονία» 927, Ομηρικός Ύμνος 3.310, Απολλόδωρος 1.19 και Παυσανίας 1.20.3).

ΒΛΑΣΗΣ ΡΑΣΣΙΑΣ - ΠΕΡΙ "'ΘΑΥΜΑΤΩΝ" ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΤΟΥΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗΣ

«Όσο για τα θαύματά σας, δεν με εντυπωσιάζουν. Όλοι οι πονηροί έχουν κάνει θαύματα και όλοι οι ηλίθιοι τα έχουν πιστέψει. Για να πεισθώ για την αλήθεια ενός θαύματος, πρέπει προηγουμένως να πεισθώ ότι το γεγονός που το αποκαλείτε έτσι είναι παντελώς αντίθετο με τους νόμους της Φύσεως, γιατί μόνο ό,τι είναι έξω από αυτήν μπορεί να περάσει για θαύμα. Και ποιος γνωρίζει την Φύση αρκετά καλά, ώστε να τολμήσει να βεβαιώσει σε ποιο ακριβώς σημείο αυτή ξεπερνιέται ή παραβιάζεται ; Για να γίνει συνεπώς πιστευτό ένα θαύμα δεν απαιτούνται παρά δύο μόνον παράγοντες, ένας θαυματοποιός και μία δύο γυναικούλες. Έλα τώρα, μην ψάχνεις άλλα στηρίγματα για την πίστη σου. Όλοι οι ιδρυτές θρησκειών έκαναν αυτά που αποκαλείτε θαύματα και, τι περίεργο, όλοι τους βρήκαν ανόητους να τους πιστέψουν…Αχ φίλε μου, αν ο Θεός σου όντως υπήρχε, θα είχε τόση ανάγκη από θαύματα, μαρτύρια και προφητείες για να στήσει την αυτοκρατορία του ;» 

(Μαρκήσιος ντε Σαντ, «Διάλογος ενός παπά με έναν μελλοθάνατο»)

     

ΡΑΣΣΙΑΣ ΒΛΑΣΗΣ - ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΘΕΩΝ

(Πρωτοδημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Τρίτο Μάτι" το έτος 2000)

Στα “ορφικά” λεγόμενα fragmenta, ο Ορφεύς αποκαλείται κατ’επανάληψιν “θεολόγος” ή “ο θεολόγος ο παρά τοίς Έλλησιν”. Και ένας λόγος που αποκαλείται έτσι ο Ορφεύς είναι ότι, ανάμεσα στα τόσα άλλα, έδωσε στους Θεούς του εθνικού Πανθέου των προγόνων μας τα συμβατικά τους ονόματα. Δεν ξέρω αν εκπλήσσω τον αναγνώστη μιλώντας για συμβατικά ονόματα, αλλά μάλλον το κάνω, αν τουλάχιστον αναλογισθώ ότι οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν πως το πραγματικό όνομα του κάθε Θεού μας είναι εκείνο που αναγραφόταν κι εκφωνείτο στις καθημερινές φωνές και τα γραπτά των (πραγματικών) Ελλήνων της αρχαιότητος και ακόμη και στις ημέρες μας αναγράφεται κι εκφωνείται μαζικά, τόσο από Έλληνες και Νεοέλληνες όσο και από χατζηέλληνες και ανθέλληνες, στην τελευταία περίπτωση με, κατά πλειοψηφία, χυδαίο και βέβηλο τρόπο.