ΕΠΟΙΚΟΔΟΜΗΤΙΣΜΟΣ - Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ

Ο Εποικοδομητισμός (constructivisme) θεωρεί τη μάθηση σαν μια διαδικασία ενεργητικής δόμησης των γνώσεων και όχι σαν μια διαδικασία πρόσκτησής της. Δεν υπάρχει αντικειμενική μάθηση αλλά μόνο προσωπικές μεταφράσεις/αποδόσεις της πραγματικότητας, καθένας οικοδομεί τις δικές του και δεν έχουν αξία παρά μόνο για ένα συγκεκριμένο χρόνο. Διαρκούν ένα μικρό διάστημα και έχουν αυτή την ιδιότητα, γιατί πραγματοποιούνται μέσα σε μια κοινότητα, που αποδέχεται τις ίδιες βάσεις και αξίες. Η διδασκαλία παίρνει το σχήμα μιας ενίσχυσης σε αυτή τα διαδικασία. Ο εκπαιδευτικός αλλά και οι άλλοι μαθητεύοντες οδηγούν το μαθητή στη δική του αναζήτηση νοήματος. Το άτομο ψάχνει να κατανοήσει τις πολλαπλές προοπτικές μέσα από την αλληλόδραση, που έχει με τον εξωτερικό κόσμο. Σε πολλά σημεία οι θέσεις των εποικοδομητιστών / κονστρουκτιβιστών μοιάζουν με αυτές των γνωστικών. Μια νέα έννοια σαν αντίβαρο έρχεται να παρέμβει σε αυτή την τάση, η έννοια της διαμεσολάβησης.

Η ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Παραθέτουμε παρακάτω ένα απόσπασμα από το έργο του Χρήστου Ρήγα, Τότε που λειτουργούσε η δημοκρατία (εκδ. Εντός, 1996). Το βιβλίο στο σύνολό του αποτελεί μια αξιόλογη μελέτη της δημοκρατικής εποχής της αρχαίας Αθήνας, ιδωμένης με ριζοσπαστικό τρόπο από τον συγγραφέα. Η ριζοσπαστικότητά του έγκειται στο ότι ερμηνεύει, με εμβριθή αλλά όχι ακαδημαϊκό τρόπο, την ουσία των πολιτικών εξελίξεων και εντάσεων της εποχής, παρουσιάζει το ρόλο των σημαντικότερων προσωπικοτήτων καταλύοντας τις στερεότυπες αντιλήψεις που έχουν επικρατήσει γι’ αυτούς στη νεώτερη εποχή, και καταρρίπτει πολλούς μύθους με τους οποίους έχουμε επενδύσει την προσέγγιση των γεγονότων και των σχέσεων εξουσίας της αθηναϊκής δημοκρατίας. Είναι ένα βιβλίο που μπορεί να αποδειχτεί περισσότερο χρήσιμο και ουσιαστικό από πολλά σύγχρονα έργα επαγγελματιών διανοούμενων, που αξίζει να διαβαστεί και να διαδοθεί, ώστε να συνεισφέρει, με την ευρύτητα των γνώσεων που περιέχει, στο ξεκαθάρισμα της αντίληψής μας για το πολιτικό, κοινωνικό και πολιτισμικό περιεχόμενο της αρχαίας δημοκρατικής εποχής.

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ "ΤΡΙΕΣΠΕΡΟΝ" Ή ΗΛΙΟΥΓΕΝΝΑ

Στη θέση των «Χριστουγέννων», οι πρόγονοί μας εόρταζαν το λεγόμενο «Τριέσπερον», μία εορτή η οποία γενικεύεται από τους ελληνιστικούς χρόνους κι εντεύθεν, προς τιμήν των πυρφόρων και ηλιακών θεοτήτων Ηρακλέους (ο οποίος κατά τον Κορνούτο ορίζεται ως «ο εν τοίς όλοις Λόγος καθ'όν η Φύσις ισχυρά και κραταιά εστί και απεριγένητος ούσα, μεταδοτικός ισχύος και τοίς κατά μέρος και αλκής υπάρχων») και Ηλίου. Το «Τριέσπερον» ξεκινούσε με το Χειμερινό Ηλιοστάσιο (τη νύκτα της 21ης προς την 22α του Δεκεμβρίου, τη μεγαλύτερη δηλαδή νύκτα του έτους) και κορυφωνόταν με την αναγέννηση του φωτοδότη Ηλίου (τη νύκτα της 24ης προς 25η, όταν η ημέρα έχει ήδη μείνει «στάσιμη» επί 3 ημέρες μετά το Ηλιοστάσιο και αρχίζει πλέον να μεγαλώνει).

ΠΡΟΚΛΟΣ - ΠΕΡΙ ΕΡΩΤΟΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΠΡΩΤΟΝ ΑΛΚΙΒΙΑΔΗ

Όπως εξηγεί ο Πρόκλος, στο «Εις τον Πλάτωνος πρώτον Αλκιβιάδη, βιβλίο Α’, 30.9 – 37.18», οι ιδιότητες παρελάσουν από τον ένα θεό στον άλλο και ορισμένοι είναι ικανοί να δημιουργούν τα πάντα και να δίνουν υπόσταση στα όντα και «τῆς ἐν αὐτοῖς διακοσμήσεως» (και στους κόσμους τους), ορισμένοι χορηγούν τη ζωή και γεννούν τα ποικίλα γένη της ζωής, ενώ οι φρουρητικοί «τὴν ἄτρεπτον τάξιν τῶν πραγμάτων καὶ τὴν ἄλυτον συνοχὴν» διαφυλάσσουν αχράντως, τέλος ορισμένοι ηγούνται κάποιας άλλης δυνάμεως και συντηρούν/σώζουν τα πάντα «διὰ τῆς ἑαυτῶν μεταδόσεως»: έτσι και η ερωτική βαθμίδα στο σύνολό της είναι αιτία για την επιστροφή όλων των όντων προς το θεϊκό κάλλος, ανυψώνοντας αφενός, όλα τα κατώτερα προς εκείνο, συνάπτοντάς τα και ενιδρύοντας τα σε αυτό, και πληρώντας, αφετέρου, από εκείνο όλα τα επόμενα της και εκπέμποντάς τις μεταδόσεις του θεϊκού φωτός που προέρχονται από εκεί. 

ΠΡΟΚΛΟΣ - Η ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ ΣΕ ΦΥΣΕΙ ΚΑΙ ΣΧΕΣΕΙ ΚΑΙ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΨΥΧΗ

Τα ανώτερα από εμάς γένη έχουν τριαδική δομή και είναι οι λεγόμενοι «αγαυοί ήρωες» που αναφέρει ο Ιεροκλής και που αποκαλούνται συλλήβδην δαίμονες από τον Πλάτωνα.

Η τριαδική αυτή δομή αποτυπώνει την γνωστή διάκριση «μονή-πρόοδος-επιστροφή», οι άγγελοι αντιστοιχώντας στην μονή, οι δαίμονες αντιστοιχώντας στην πρόοδο (μιας και είναι στραμμένοι προς τον κόσμο της γέννησης) και οι ήρωες που αντιστοιχούν στην επιστροφή μιας και η δράση τους είναι αναγωγική (για αυτό και σε κάποιο σημείο ο Πρόκλος ετυμολογεί την λέξη από το αίρω=σηκώνω, που είναι πλήρως συμβατό και με το ότι η λέξη προέρχεται από την λέξη έρως. Πράγματι, ο έρως είναι η αναγωγική δύναμη που υπάρχει στο σύμπαν, που αναβιβάζει προς τα ανώτερα).

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΛΗΘΩΝ ΓΕΜΙΣΤΟΣ - ΟΙ ΠΕΡΙ ΘΕΙΟΥ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ

Η καλύτερη κατανόηση των περί Θείου απόψεων του Γεμιστού προϋποθέτει και τη γνώση της ουσίας στη διαμάχη μεταξύ Νεοπλατωνικών και Χριστιανών, έτσι όπως αυτή είχε διαμορφωθεί από τα πρώτα χρόνια του Βυζαντίου. Ο διωγμός της Ακαδημίας των Αθηνών, δεν ήταν καθόλου άσχετος με τις απόψεις του Πρόκλου περί «αϊδιότητος του Κόσμου». Ο Ιωάννης Φιλόπονος από την Αλεξάνδρεια, είχε απαντήσει στα μέσα του έκτου αιώνα στον Έλληνα φιλόσοφο με τη γνωστή πραγματεία «Κατά των Πρόκλου περί αϊδιότητος του Κόσμου επιχειρημάτων», και σε πλήρη σύγχυση είχε προσπαθήσει να απαντήσει με επιχειρήματα μέσα από τον Πλάτωνα και από τον Αριστοτέλη, μολονότι ο πρώτος δεχόταν την ύπαρξη της ουσίας προ της Δημιουργίας και ο δεύτερος, με λίγες διαφορές, συμφωνούσε με τον Πρόκλο.

ΙΑΜΒΛΙΧΟΣ - ΤΑ ΑΝΩΤΕΡΑ ΓΕΝΗ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΨΥΧΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ

Οι Δαίμονες παράγονται από τις γεννητικές και δημιουργικές δυνάμεις των θεών, στην πιο μακρινή περάτωση της προόδου και τον έσχατο διαμερισμό. Οι Ήρωες παράγονται σύμφωνα με τους λόγους της ζωής στις θείες φύσεις («κατὰ τοὺς τῆς ζωῆς ἐν τοῖς θείοις λόγους»), και από αυτούς τα πρώτα και τέλεια μέτρα των ψυχών λαμβάνουν τον προορισμό και το διαμερισμό τους («καὶ τὰπρῶτα καὶ τέ λεια μέτρα τῶν ψυχῶν ἀποτελευτᾶν ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ ἀπο μερίζεσθαι»).

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ - ΗΘΙΚΗ, Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ

Σκέψεις για το μέλλον και το παρελθόν μας απορροφούν συχνά, με αποτέλεσμα να χάνουμε τα όμορφα, απλά, μικρά και καθημερινά πράγματα  που βιώνουμε. Η εκτίμηση των μικρών  καθημερινών πραγμάτων συμβάλλει σημαντικά στη προσωπική μας ευτυχία.

Ένα τηλεφώνημα από έναν φίλο-η, ένα ηλιοβασίλεμα, η μυρωδιά του φρεσκοψημένου ψωμιού, ένα αγαπημένο μουσικό κομμάτι , ένα ωραίο βιβλίο , μπορούν να αποτελέσουν αφορμές βίωσης θετικών συναισθημάτων. Με τα θετικά συναισθήματα , οι άνθρωποι είναι περισσότερο ανθεκτικοί απέναντι στις αντιξοότητες της ζωής και της οικονομικής ανέχειας και βιώνουν λιγότερο άγχος.

O ΑΘΗΝΑΪΚΟΣ ΒΩΜΟΣ ΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑ ΘΕΩΝ

Το 522 με 521 π.α.χ.χ. ο Πεισίστρατος, υιός του Ιππίου κι εγγονός του πασίγνωστου Πεισιστράτου (που επί της «τυραννίδος» του πραγματοποιήθηκε με την φροντίδα του η συλλογή και καταγραφή των Ομηρικών Επών), έστησε στην αθηναϊκή Αγορά το Ιερό των Δώδεκα Θεών, για να τιμηθεί έτσι από τους Αθηναίους το δωδεκαμελές Ολύμπιο Ελληνικό Πάνθεον, το οποίο για τους γνωρίζοντες σχετίζεται άμεσα με όλες τις πνευματικές και πολιτικές συλλήψεις των προγόνων μας. Όλες τις συλλήψεις από την μινωϊκή θεσμοθέτηση (όπου ο Μίνως παρελάμβανε από τους μάντεις του Ιδαίου Διός τους νόμους, ως «προτάγματα» του ίδιου του Θεού, «διδασκόμενος υπ’ αυτού τα πολιτικά») μέχρι την μυκηναϊκή πολιτική οργάνωση στο όνομα των Αρκάδων / Λυκαίων Ολυμπίων (U-ru-pa-ja-jo στην αναγνωσθείσα γραμμική γραφή της Πύλου).

ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΓΝΩΡΙΖΑΝ ΤΗΝ ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΛΗΘΕΙΑ - ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΒΙΟΚΕΝΤΡΙΣΜΟΣ

Ο άνθρωπος βρίσκεται συνεχώς σε μια αέναη αναζήτηση για να κατανοήσει τι πραγματικά είναι, ποια είναι η σχέση του με όλα τα άλλα που απαρτίζουν τον ορατό και αόρατο κόσμο, τι απογίνεται μετά το θάνατό του και τόσα άλλα θεμελιώδη ερωτήματα. 

Πρόσφατα μέσα από τις εξελίξεις της κβαντικής κυρίως φυσικής ο άνθρωπος έχει αρχίσει να κατανοεί πράγματα που για τα περισσότερα χρόνια της μακράς πορείας του φαίνονταν αδιανόητα, όπως ότι αυτός «δημιουργεί» αυτό που κατανοεί ως πραγματικότητα και ότι εντέλει αυτή είναι μία ψευδαίσθηση ουσιαστικά και συνεπώς «υφίσταται» «κάτι άλλο» που δεν υπακούει στις γνωστές χωροχρονικές συντεταγμένες… Και όμως αυτήν ακριβώς την θεώρηση για την ύπαρξη είχαν, απ” ότι έχει εκφρασθεί από πολλές πλευρές, και οι αρχαίοι Έλληνες σοφοί. Οι αρχαίοι αυτοί διανοητές, λοιπόν, έβλεπαν το φυσικό σώμα του ανθρώπου όχι ως κάτι ξεχωριστό, όπως λανθασμένα κάνει η επιστήμη έως τώρα, αλλά πάντοτε σε σχέση με την ψυχή που εδρεύει σε αυτό. Γι” αυτούς το σώμα είναι απλά το όργανο που αυτή χρησιμοποιεί και σώμα χωρίς ψυχή είναι κάτι αδιανόητο. 

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ - ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

Του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου

"Ελληνισμός- Ιουδαϊσμός! Μεταξύ αυτών των δύο σημείων επιρροής κινείται ο κόσμος μας", μας λέει ο φιλόσοφος Ζακ Ντεριντά.

Στην ελληνική αντίληψη ο νους είναι ελεύθερος και ανακαλύπτει την αλήθεια στη βάση της δικής του λογικής θεώρησης είτε από μόνος του με ενδοσκόπηση, είτε μέσα από την διαλεκτική με έναν συνομιλητή, είτε μέσα από την μελέτη και τον στοχασμό.

ΠΕΡΙ ΕΝΔΟΣΚΟΠΗΣΗΣ - ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΚΑΙ ΑΘΗΝΑ, ΟΤΑΝ Η ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ ΗΤΑΝ "ΑΣΥΝΕΙΔΗΤΗ"

Αν ακολουθήσετε τον σύνδεσμο που έχω εδώ [ΑΝΑΚΑΛΥΦΘΗΚΕ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΕΓΚΕΦΑΛΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΔΟΣΚΟΠΗΣΗ (ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟ) ΚΑΙ ΤΟ ΣΤΟΧΑΣΜΟ], θα δείτε πως πρόσφατα Βρετανοί μελετητές ανακάλυψαν τον τομέα του εγκεφάλου που ελέγχει τη διαδικασία της ενδοσκόπησης και του  στοχασμού, δηλαδή την ικανότητα του ανθρώπου να συλλογίζεται σχετικά με αυτά που σκέφτεται και νιώθει.  Την (αυτο)συνείδηση. Πότε όμως ενεργοποιήθηκε η ικανότητα αυτή στον άνθρωπο; Τα ομηρικά έπη είναι πολύ διδακτικά σ' αυτό το σημείο.

ΦΙΛΟΣΤΡΑΤΟΣ - ΤΑ ΕΣ ΤΟΝ ΤΥΑΝΕΑ ΑΠΟΛΛΩΝΙΟ Α΄, Β΄, Γ΄ (ΒΙΒΛΙΟ)

Ο Φιλόστρατος (160/170 - 244/249 μ.Χ.) γεννήθηκε στη Λήμνο, και έζησε στα τέλη του 2ου αι. και στο α΄ μισό του 3ο αι. μ.Χ., εν συνεχεία πήγε στην Αθήνα για να σπουδάσει και αργότερα εγκαταστάθηκε στη Ρώμη, την εποχή που βασίλευε ο Σεπτίμιος Σεβήρος, όπου απέκτησε την εύνοια της γυναίκας του αυτοκράτορα και μητέρας του Καρακάλλα Ιουλίας Δόμνας. Μετά το 217, οπότε βρήκαν τραγικό τέλος η Ιουλία Δόμνα και ο Καρακάλλας, γύρισε στην Αθήνα (κατά άλλη όμως εκδοχή πήγε στην Τύρο, όπου του δόθηκαν πολιτικά δικαιώματα) για να δραστηριοποιηθεί ως δάσκαλος της σοφιστικής Στη Ρώμη έδρασε ως σοφιστής, όπου και εντάχθηκε στον κύκλο της Ιουλίας Δόμνας, συζύγου του αυτοκράτορα Σεπτιμίου Σεβήρου. 

ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΣ ΤΥΑΝΕΑΣ - ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΜΕ ΙΝΔΟ ΓΙΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΖΩΕΣ

Συνομιλία του φιλόσοφου Απολλώνιου με έναν Ινδό, τον Ιάρχα.

X I X . «Σχετικά με την ψυχή, τι γνώμη έχετε;» ρώτησε στη συνέχεια ο  Απολλώνιος τον Ινδό Ιάρχα. «Ό,τι ο Πυθαγόρας έχει παραδώσει σε σας και εμείς στους Αιγυπτίους». Είπε ο Απολλώνιος: «Θα μπορούσες λοιπόν να πεις ότι, όπως ακριβώς ο Πυθαγόρας έλεγε πως ήταν ο Εύφορβος, έτσι και συ, προτού έρθεις σ' αυτό το σώμα, ήσουν κάποιος από τους Τρώες ή τους Αχαιούς ή οποιοσδήποτε;» 

ΚΡΗΤΗ - ΤΟΠΟΣ, ΙΣΤΟΡΙΑ , ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

Η Κρήτη είναι το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας και το πέμπτο μεγαλύτερο της Μεσογείου μετά τη Σικελία, τη Σαρδηνία, την Κύπρο και τη Κορσική. Ευλογημένο από τους θεούς, μοναδικό στον πλανήτη, χάρη στα απλόχερα δώρα της φύσης και της ιστορίας. Ανέγγιχτη και εύφορη φύση, υπερήφανα βουνά με μακραίωνο ποιμενικό πολιτισμό, επιβλητικά φαράγγια, σπήλαια, οροπέδια, πεδιάδες με χιλιάδες ελαιόδεντρα, απέραντοι αμπελώνες, την πιο πλούσια χλωρίδα της Ευρώπης, χίλια χιλιόμετρα ακτές, την Κρητική Κουζίνα, την πιο υγιεινή και νόστιμη κουζίνα του κόσμου, η Κρήτη αποτελεί το λίκνο του Ευρωπαϊκού πολιτισμού.

ΟΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ - ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΩΝ

Κατάλογος αρχαίων ολυμπιονικών σε πάπυρο, 

3ος αιώνας μ.Χ., Βρετανική Βιβλιοθήκη

Οι Ολυμπιακοί αγώνες ήταν μία σειρά αθλητικών αγώνων μεταξύ εκπροσώπων των πόλεων-κρατών και ένας από τους πανελλήνιους αγώνες στην Αρχαία Ελλάδα. Oι Ολυμπιακοί αγώνες ήταν η πιο σημαντική διοργάνωση της αρχαίας Ελλάδας και διεξάγονταν στην Αρχαία Ολυμπία κάθε τέσσερα χρόνια, από το 776 π.Χ.. Στα Ολύμπια έπαιρναν μέρος αθλητές από όλη την Ελλάδα (και αργότερα από άλλα μέρη) και σταδιακά απέκτησαν ιδιαίτερη αίγλη. Η διοργάνωσή τους γινόταν μέχρι το 393 όταν ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος απαγόρευσε την διεξαγωγή τους. Από το 1896, αναβίωσαν με την ονομασία Ολυμπιακοί Αγώνες και διεξάγονται ως διεθνείς αγώνες, γνωστοί και ως Θερινοί Ολυμπιακοί.

ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

     Έχουμε τονίσει κατ’ επανάληψη ότι η λειτουργία του εκπαιδευτικού έχει πολλές αβεβαιότητες και δύσκολα καλουπώνεται η άσκηση του επαγγέλματός του. Ωστόσο με τη φοβερή εξέλιξη της παιδαγωγικής επιστήμης τις τελευταίες δεκαετίες,  υπάρχουν πλέον αρκετές «σταθερές παράμετροι» στη λειτουργία του σχολείου και της σχολικής αίθουσας.

      Παράλληλα με αυτές τις «σταθερές» υπάρχουν και μικρά «μυστικά», τα οποία συνήθως τα κατακτά ο εκπαιδευτικός από μόνος του και γι’ αυτό έχουν και ιδιαίτερη σημασία γι’ αυτόν. Ποια μπορεί να είναι αυτά τα «μυστικά», τα οποία επηρεάζουν και διαμορφώνουν σε σημαντικό βαθμό τα διδακτικά και παιδαγωγικά δρώμενα; Ας σταχυολογήσουμε τα πιο ενδεικτικά κατά την προσωπική μου γνώμη.

ΡΟΤΖΕΡ ΠΕΝΡΟΟΥΖ - ΤΙ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΩΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Πρόλογος του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου

Ο κορυφαίος φυσικός Ρότζερ Πένροουζ διακρίνει στην πραγματικότητα τρεις κόσμους, τον κόσμο των ιδεών, τον φυσικό κόσμο και τον νοητικό κόσμο. Στον κόσμο των ιδεών ο πλατωνικός φυσικός συλλαμβάνει όχι μόνο τις καθ΄εαυτού ιδέες, αλλά και τα μαθηματικά ή γεωμετρικά αντικείμενα. Τα μαθηματικά αντικείμενα διαφέρουν όχι μόνον από αυτά που συναντάμε στον φυσικό κόσμο - τον κόσμο του “γίγνεσθαι” - αλλά και από τα νοητικά - αυτά που επινοούμε (γενικότερα αυτά που αποκαλούνται ψυχικά ενεργήματα, πάθη και παραστάσεις). Υπάρχει όμως μια βαθιά σχέση ανάμεσα στο φυσικό και νοητικό κόσμο. Ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του Σύμπαντος είναι το πως ο φυσικός κόσμος εξηγείται με τόσο θαυμαστή ακρίβεια από τον νοητικό. Το μυστήριο βαθαίνει αν αναλογιστούμε ότι τα μαθηματικά (πιθανώς) δεν εξηγούν μόνο τα φυσικά φαινόμενα, αλλά και τις πράξεις μας, τα αισθήματά μας και τη συμπεριφορά μας. Αν φτάσουμε ποτέ σε μια "Θεωρία των Πάντων", ίσως δραματικά διαπιστώσουμε ότι είμαστε μέρος μια εξίσωσης. Τους τρεις αυτούς κόσμους - Ιδεών, Φυσικό, Νοητικό - και τη διασύνδεσή τους αναπαριστά ο Penrose με το κατωτέρω σχήμα. Στο “The Road to Reality ” το σχήμα αυτό σχολιάζεται αρκετά και τροποποιείται στην πορεία διευρυνόμενο, κάτι που θα παραλείψουμε εδώ. Αξίζει πάντως κανείς να "διαλογιστεί" πάνω σ’ αυτήν την πλατωνικής προέλευσης ιδέα του σπουδαίου μαθηματικού και φυσικού. Να σημειώσουμε επίσης ότι ο Πλατωνικός Κόσμος των Ιδεών περιλαμβάνει εκτός από τις μαθηματικές ιδέες, αλλά και αυτές του ωραίου του αγαθού της δικαιοσύνης, της αρετής, της ευσέβειας κ.α.

ΑΓΕΩΜΕΤΡΗΤΟΣ ΟΥΔΕΙΣ ΕΙΣΙΤΩ

Έξωθεν της Πλατωνικής Ακαδημίας, υπήρχε η επιγραφή «ἀγεωμέτρητος μηδεὶς εἰσίτω», δηλαδή κανείς αγεωμέτρητος να εισέλθει. Πολλά έχουν ειπωθεί και γραφτεί για την ερμηνεία της εν λόγω επιγραφής, αλλά από όσα έχω διαβάσει, ουδείς κάνει αναφορά στο τι έλεγαν οι ίδιοι οι Αρχαίοι Έλληνες για τον λόγο υπάρξεως και σημασίας της επιγραφής και ούτε το τι λέει ο ίδιος ο Πλάτων περί αυτού!

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ - ΙΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΜΑΖΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Απόσπασμα από το βιβλίο του Παναγιώτη Κονδύλη Η παρακμή του αστικού πολιτισμού, σελίδες 194-200. 

Κείμενο: Παναγιώτης Κονδύλης

[...] Βεβαίως δεν είναι δυνατόν να λεχθεί ότι στη μαζική δημοκρατία, όπως τη γνωρίζουμε, έχει ήδη πραγματοποιηθεί η ισότητα με την υλική έννοια του όρου. Όμως η πραγματικότητα της ισότητας είναι για τη λειτουργία της μαζικής δημοκρατίας πολύ λιγότερο σημαντική από τη δυνατότητα της ισότητας. 

ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΤΗΡΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΝΕΟ ΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ ΤΟΥ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΗ

Αν εξακολουθείτε να πιστεύετε πως ο εγκέφαλος είναι μια μηχανή που με την πάροδο του χρόνου χάνει λάδια, έχετε μείνει πίσω. Σύμφωνα με πρόσφατες ανακαλύψεις εξελίσσεται και αυτοβελτιώνεται διαρκώς.

Ένα από τα πιο αναπάντεχα ευρήματα των νευροεπιστημόνων τα  τελευταία χρόνια ήταν ότι οι νευρώνες σε ένα ενήλικο μυαλό δεν σταματούν ποτέ να αναπτύσσονται  -λειτουργία γνωστή ως νευρογένεση — στη διάρκεια της ζωής μας.

ΟΙ ΔΥΟ ΤΡΟΠΟΙ ΓΝΩΣΗΣ

Κατά μία έννοια (κάτι που το βλέπουμε όλοι μας) έχουμε δύο μυαλά: ένα που σκέφτεται κι ένα που αισθάνεται.

Αυτοί οι δυο θεμελιακά διαφορετικοί τρόποι γνώσης αλληλεπιδρούν στη δόμηση της διανοητικής μας ζωής. Ο ένας, ο λογικός νους, είναι ο τρόπος κατανόησης του οποίου έχουμε επίγνωση: πιο ενσυνείδητος, πιο στοχαστικός, πιο ικανός να ζυγίζει και να συλλογίζεται. Αλλά δίπλα σ’ αυτόν υπάρχει και ένα άλλο σύστημα γνώσης, παρορμητικό και πανίσχυρο, αν και μερικές φορές παράλογο: ο συγκινησιακός νους.

ΑΛΤΑΝΗ - Η ΑΝΑΓΚΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, ΤΗΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΑ (ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΒΙΝΤΕΟ)

Ποιος είναι ο κομβικός ρόλος της Ανάγκης κατά την πορεία της ψυχής μέσα στην αιωνιότητα; Ποιο ρόλο παίζουν οι τρεις μοίρες ως κόρες της (Λάχεσις, Κλωθώ, Άτροπος) για την ψυχή; Όλες οι θεότητες στην ελληνική θεολογία είναι ίσες μεταξύ τους και κάθε μία δρα στο δικό της πεδίο, στο οποίο καμιά άλλη δεν δύναται να επέμβει. Οι νόμοι της Ανάγκης και των μοιρών είναι συμπαντικοί και υπερβαίνουν θεούς και ανθρώπους.... 

Ο ΠΛΑΤΩΝΙΚΟΣ "ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ" ΚΑΙ Ο "ΤΊΜΑΙΟΣ" ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ

Όπως μας λέγει ο Πρόκλος, στο «Εις τον Τίμαιο Πλάτωνος, βιβλίο Α’, 12.26 – 14.4», σύμφωνα με τον Πλάτωνα η Φύση είναι «οὐσία ἀσώματος, ἀχώριστος σωμάτων, λόγους ἔχουσα αὐτῶν», η οποία δεν μπορεί να κοιτάξει στον εαυτό της, και από αυτά είναι φανερό με ποία έννοια είναι «φυσικός» ο «περὶ τῆς ὅλης κοσμοποιίας ἀναδιδάσκων» διάλογος. Καθώς, λοιπόν, ολόκληρη η φιλοσοφία είναι χωρισμένη στην μελέτη των νοητών και στην μελέτη των εγκόσμιων, και μάλιστα ορθά, επειδή και ο Κόσμος είναι διττός, «ὁ μὲν νοητός, ὁ δὲ αἰσθητός», όπως θα πει και ο ίδιος στον «Τίμαιο, 30.c», ο «Παρμενίδης» έχει συμπεριλάβει τη μελέτη των νοητών και ο «Τίμαιος» τη μελέτη των εγκόσμιων. Γιατί ο πρώτος παραδίδει όλες τις θεϊκές βαθμίδες, και ο δεύτερος όλες τις προόδους των εγκόσμιων. 

Η ΚΑΘΑΡΣΗ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

Με τον ελληνικό όρο κάθαρση, (καθαρεύουσα: η κάθαρσις, της καθάρσεως), χαρακτηρίζεται η πράξη ή το αποτέλεσμα του ρήματος καθαίρω, που σημαίνει απαλλαγή από κάτι ξένο ή βλαβερό. Συνώνυμες έννοιες είναι ο καθαρμός και ο εξαγνισμός. Ο όρος αυτός απαντάται με διαφορετική σημασία στην ιατρική, την υγιεινή, το θέατρο και συγκεκριμένα στην τραγωδία, και σπουδαιότερα όλων στις διάφορες θρησκείες. Σημειώνεται όμως ότι τόσο στο θέατρο όσο και στις θρησκείες η κάθαρση αποτελεί μια ψυχοθεραπευτική διαδικασία.

Ο αναφερόμενος σε κάθαρση λέγεται γενικά “καθαρτήριος” ο δε τόπος που επιχειρείται συνηθέστερα αυτή, λέγεται “καθαρτήριο” (στην υγιεινή λοιμοκαθαρτήριο) ενώ το μέσον δια του οποίου επιχειρείται αυτή, ονομάζεται “καθαρτήρας” ή “καθαρτικό” (στην ιατρική) και στην αρχαιότητα «κάθαρμα».