ΣΩΚΡΑΤΗΣ - ΓΝΩΘΙ Σ΄ ΑΥΤΟΝ (ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΠΛΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ)

  Η Σφίγγα αποτυπώνει το μυστικό για να εισέλθουμε
στα άδυτα του εαυτού μας

Ο φιλόσοφος Σωκράτης πρέσβευε ότι, για να φιλοσοφήσει κανείς πραγματικά και να συλλάβει την αλήθεια, θα έπρεπε να γνωρίσει τον πραγματικό εαυτό του (αυτογνωσία). Ποιος ήταν κατά τη γνώμη του ο τρόπος που επιτυγχάνεται η γνώση του πραγματικού εαυτού μας; Η απώλεια της διπλής άγνοιας. Δηλαδή μας λέει ο Σωκράτης ότι όλοι οι άνθρωποι αρχικά αγνοούν δύο πράγματα νομίζοντας:

α) ότι είναι βέβαιοι για οτιδήποτε  γνωρίζουν (ακόμα και τον εαυτό τους)
β) ότι γνωρίζουν πώς είναι ο κόσμος και η ζωή

Και τα δύο, μας λέει ο Σωκράτης, αποτελούν άγνοια, αμαρτάνουν (δεν έχει σχέση με την χριστιανική θεώρηση - αμαρτάνω σημαίνει κινούμαι έξω από τις μοίρες > εκ του ρήματος "μείρομαι").

ΣΩΚΡΑΤΗΣ - ΜΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Του Δημήτρη Τζωρτζόπουλου, διδάκτορα φιλοσοφίας

ΠΡΟΣΩΠΟ - ΣΧΕΣΗ - ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ - ΓΛΩΣΣΑ - ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

    Είναι κοινώς παραδεκτό ότι οι βασικοί άξονες της σκέψης του Σωκράτη εντάσσονται στο πνευματικό κίνημα του σοφιστικού διαφωτισμού. Η ενδότερη συγγένειά του με τους σοφιστές είναι περισσότερο αισθητή σε θέματα που σχετίζονται με την κριτική του μύθου, τη φιλοσοφική κατανόηση του ανθρώπου ως ατόμου και ως μέλους της κοινότητας, την καλλιέργεια πολιτικών και παιδαγωγικών ενδιαφερόντων, την παιδευτική σημασία του λόγου και του έλλογου πράττειν. Αλλά και η πρακτική όψη της φιλοσοφικής του δραστηριότητας παρουσιάζει τα ίδια σχεδόν γνωρίσματα με εκείνα των σοφιστών: η διδασκαλία του συνδέεται με τις έγνοιες και τους προβληματισμούς των νέων ανθρώπων, οι συζητήσεις με τους συμπολίτες του, όπως π.χ εκείνη με τον Ευθύφρονα, λαμβάνουν συχνά διαφωτιστικό χαρακτήρα, η κριτική διάθεση της σκέψης του τείνει να αυτοθεμελιώνει τον διαπαιδαγωγητικό της ρόλο, η θεωρητική του βλέψη αμφισβητεί ευθέως την προσήλωση σε εδραιωμένα δόγματα και αναζητεί νέα παιδευτικά πρότυπα.

ΤΖΑΚΟΜΠ ΝΙΝΤΛΜΑΝ - ΣΩΚΡΑΤΗΣ, Ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ

Συνέντευξη  του  καθηγητή  φιλοσοφίας  Τζάκομπ  Νίντλμαν
(Κείμενο και βίντεο)

Πρόλογος

Γεια σας. Το θέμα μας σήμερα είναι «Πνευματικότητα και Διάνοια». Συχνά σκεφτόμαστε την πνευματικότητα ως αναφερόμενη στη σφαίρα που είναι πέραν της διάνοιας, πέραν του εγώ, πέραν του ίδιου του χώρου και του χρόνου – μια σφαίρα που αγγίζει το απέραντο, το θεϊκό. Από την άλλη, η διάνοια είναι συγκεκριμένη και απτή - έχει να κάνει με αριθμούς και έννοιες. Κι ωστόσο, είναι ξεκάθαρο πως αυτά τα δύο πεδία κάπου διασταυρώνονται, κάπου έχουν ένα σημαντικό ρόλο στον οποίο επικαλύπτουν και αλληλεπιδρούν το ένα με το άλλο. Καλεσμένος μου σήμερα είναι ο καθηγητής Τζάκομπ Νίντλμαν, καθηγητής φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο του Σαν Φραντσίσκο. Είναι συγγραφέας πολυάριθμων βιβλίων, όπως του "Μια αίσθηση του κόσμου", "Η καρδιά της φιλοσοφίας", "Η οδός του γιατρού", επίσης ενός μυθιστορήματος με τίτλο "Γητευτές", καθώς και του "Οι καινούργιες θρησκείες". Καλημέρα, Τζάκομπ. Χαίρομαι που είσαι εδώ.


η συνέχεια  στο βίντεο που ακολουθεί...



.... η συνέχεια  της  συνέντευξης  του βίντεο  στο  κείμενο  που ακολουθεί:

- Ας δούμε την άλλη πλευρά της εξίσωσης που συζητάμε σήμερα - την πνευματικότητα. Σκέφτομαι την πνευματικότητα ως κατά κάποιο τρόπο μια επαφή με κάτι πέραν του χρόνου και του χώρου, με κάτι άπειρο, με κάτι που δεν είναι μέρος αυτού του υλικού πεδίου. Είναι αυτός ένας ορισμός με τον οποίο αισθάνεσαι άνετα;

ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΑΤΟΜΟ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΚΡΑΤΙΚΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΗΣ ΤΡΙΠΛΗΣ ΔΙΥΛΙΣΗΣ (ΒΙΝΤΕΟ)

Του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου

Ο  αρχαίος  φιλόσοφος  Σωκράτης,  όπως  και  αρκετοί  φιλόσοφοι  της  εποχής  του,  είχαν  συλλάβει μια  άλλη  αντίληψη  για  την ανθρώπινη  υπόσταση,  έναν  άλλο  τύπο  ανθρώπου, τον άνθρωπο που φιλοσοφεί. Γίνεται  λόγος για το "συλλογικό άτομο". Στην  ελληνική  αντίληψη  για  τον ανθρωπισμό  ελευθερία  και χαρά θεωρείται  η  κοινωνία  σχέσεων,  οι  σχέσεις  μας  με  τους άλλους. Για  να  σφυρηλατηθεί  μια αλληλέγγυα  και  ουσιαστική  σχέση  των ανθρώπων μεταξύ  τους,  είναι  απαραίτητο  να συναισθάνονται  ο  ένας  τον άλλο,  να  συνειδητοποιούν  κάθε  στιγμή  με  ποιο τρόπο  θα μπορούσαν  να  βρίσκονται  στη  θέση  του άλλου. Είναι  αυτό που εννοούμε  ότι  πρέπει  οι άνθρωποι  να  κομίζουν  ως  τρόπο  ζωής  τη  δυνατότητα  "απόβλεψης"  της  ύπαρξης  των  άλλων μέσα  από  την πολλότητα  των  πλευρών,  των όψεων  και  των σκιάσεων  που  αποτυπώνουν  μέσα μας  την αντίληψή  μας  για  τους άλλους.