Η ΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΤΡΑΓΙΚΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ - ΑΓΩΝΑΣ, ΜΕΤΡΟ, ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Το γενικότερα ανθρώπινο πρόβλημα, το οποίο θέτει η αρχαία ελληνική τραγωδία, είναι η σύγκρουση ανάμεσα σε υψηλές αξίες, ιδεώδη και υποχρεώσεις. Αυτήν τη σύγκρουση την αντιλαμβανόμαστε καθημερινά, κάθε στιγμή, σε σιωπηλή μορφή μέσα μας. 

Γίνεται ανεπίλυτη όταν αυτές οι αξίες βιώνονται ως αποκλειστικές, επομένως όταν τίθενται με απόλυτο τρόπο. Πρόκειται για τη διάσταση του απόλυτου της δικαιοσύνης ή της τάξης, της αγάπης ή της αυτονόμησης, της τιμής ή της υποχρέωσης απέναντι σε άλλους. Απώλεια του μέτρου στην υπηρεσία αυτών των αξιών και υποχρεώσεων, καταναγκαστική πρόκληση αυτών ακριβώς των πραγμάτων που προσπαθούμε να αποφύγουμε περισσότερο από κάθε τι άλλο. Και πάνω από όλα, μαζικές συγκρούσεις ανάμεσα σε αντιτιθέμενα ιδεώδη, υποχρεώσεις και είδη αφοσίωσης – εμφανίζονται ως κεντρικές τραγικές συγκρούσεις.

ΟΙ ΕΝΝΕΑ ΜΟΥΣΕΣ

Οι Μούσες στην αρχαία ελληνική μυθολογία είναι εννέα αρχαίες θεότητες. Ο Απόλλωνας ήταν ο ηγέτης τους (Απόλλων Μουσαγέτης). Αρχικά οι θεότητες αυτές ήταν νύμφες του βουνού και των νερών. Ο Ησίοδος στη Θεογονία αφηγείται: «Η Μνημοσύνη κοιμήθηκε στην Πιερία με το γιο του Κρόνου και γέννησε αυτές τις παρθένες που μας κάνουν να ξεχνάμε τα βάσανά μας και απαλύνουν τους πόνους μας. Εννιά νύχτες συνέχεια ο συνετός Δίας ανεβαίνοντας στο ιερό κρεβάτι του, κοιμότανε δίπλα στη Μνημοσύνη, μακριά απ’ όλους τους αθανάτους. Ύστερα από ένα χρόνο, όταν οι εποχές και οι μήνες είχαν συμπληρώσει τον κύκλο τους κι όταν πέρασαν πολλές μέρες η Μνημοσύνη γέννησε εννιά κόρες…, που όλες τις μάγευε η μουσική…». Τα ονόματα τους είναι: Κλειώ, Ευτέρπη, Θάλεια, Μελπομένη, Τερψιχόρη, Ερατώ, Πολύμνια, Ουρανία, Καλλιόπη.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ - "ΟΛΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΗ ΔΙΣΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΩΝ ΕΤΩΝ ΜΝΗΜΗΣ" (ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ - ΒΙΝΤΕΟ)

Το άλμπουμ «Rosetta» του Βαγγέλη Παπαθανασίου κυκλοφόρησε στις 23 Σεπτεμβρίου του 2016 από την Decca Records.

Πώς συνδέεται η εξερεύνηση τoυ Διαστήματος και των απαρχών του Σύμπαντος με το έργο του μεγάλου Έλληνα συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου; Η παγκόσμια κυκλοφορία προ δύο ημερών του νέου άλμπουμ του συνθέτη με τίτλο «Rosetta» σημαδεύει την ολοκλήρωση της ομώνυμης διαστημικής αποστολής από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (European Space Agency, ESA). Το διαστημικό όχημα Rosetta, που πήρε το όνομά του από τη Στήλη της Ροζέττας η οποία αποτέλεσε το κλειδί για την αποκρυπτογράφηση των αιγυπτιακών ιερογλυφικών,   ολοκλήρωσε πριν από λίγες ημέρες τη μελέτη του κομήτη 67P/Churyumov-Gerasimenko επεκτείνοντας ακόμη περισσότερο τον ορίζοντα των γνώσεών μας για τη γένεση του ηλιακού συστήματος. Με αφορμή αυτό το γεγονός ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, μια προσωπικότητα της τέχνης με ακτινοβολία πολύ ευρύτερη από εκείνη που σηματοδοτεί το Οσκαρ που κέρδισε το 1982 για την ταινία «Οι δρόμοι της φωτιάς», παραχώρησε μια σπάνια συνέντευξη. Στη συνέντευξη αυτή μίλησε όχι για τη μουσική με όρους «μουσικής βιομηχανίας», αλλά για το βαθύτερο νόημα, τη σημασία και τη νοητική υπόσταση της μουσικής, για τον κώδικα της δημιουργίας, για τον τρόπο με τον οποίο εκδηλώνονται στην πραγματικότητα τα αριστουργήματα, τα επιτεύγματα, κάθε υλική και πνευματική έκφραση, για το «σύστημα» με το οποίο και ο ίδιος εργάζεται και δημιουργεί μουσική. Και είναι βέβαιο πως όσοι διαβάσουν αυτή τη συνέντευξη θα προβληματιστούν δημιουργικά και θα αιφνιδιαστούν θετικά γιατί θα διαφωτιστούν αρκετά σχετικά με θεμελιώδεις αλήθειες που αποκρυσταλλώνονται μέσα στη μουσική, αλήθειες που ενώ μοιάζουν αφηρημένες και «φιλοσοφικές» έχουν επίδραση και εφαρμογή σε οτιδήποτε σκεφτόμαστε και πράττουμε.  

Η ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΓΩΔΙΑ (ΒΙΒΛΙΟ)

Δ.Ι. Ιακώβ 1982, «Η ενότητα του χρόνου στην αρχαία ελληνική τραγωδία. Συμβολή στη διερεύνηση της τραγικής τεχνικής».

• Πρόλογος (σσ. 9-11)
• Κεφάλαιο Α. Οι Αριστοτελικές απόψεις (σσ. 13-21)
• Κεφάλαιο Β. Η συνολική διάρκεια των γεγονότων (σσ. 23-77)
• Κεφάλαιο Γ. Προσδιορισμός και λειτουργία των τμημάτων του ημερήσιου κύκλου (σσ. 79-97)
• Κεφάλαιο Δ. Παρελθόν και παρόν: Η εκκίνηση της δράσης (σσ. 99-130)
• Κεφάλαιο Ε. Οι μετακινήσεις των προσώπων (σσ. 131-154)
• Κεφάλαιο ΣΤ. Ο ρόλος του χορού στη χρονική οργάνωση της δράσης (σσ. 155-201)
• Κεφάλαιο Ζ. Η ημέρα του δράματος και η σημασία της (σσ. 203-208)
• Παράρτημα. Ενδείξεις για ημερολογιακό καθορισμό της δράσης (σσ. 209-211)
• Βιβλιογραφικός Πίνακας (σσ. 297-337)

Ο Δανιήλ Ι. Ιακώβ είναι καθηγητής της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας

πηγή: greek-language

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΝΑΟΥ

Ο ναός στην ελληνική αρχαιότητα ήταν η κατοικία του θεού, το κτήριο που στέγαζε το λατρευτικό άγαλμα μιας ή περισσότερων θεοτήτων, και όχι ο χώρος συνάθροισης των πιστών, όπως στο χριστιανικό κόσμο. Αυτό φανερώνει και το ουσιαστικό «ναός», που προέρχεται από το ρήμα «ναίω» (=κατοικώ). Το λατρευτικό άγαλμα τοποθετούνταν στο βάθος του ναού, πάνω στον κατά μήκος άξονα του κτηρίου. Οι πιστοί συγκεντρώνονταν στον περιβάλλοντα χώρο έξω από το κτήριο του ναού, όπου βρισκόταν και ο βωμός για την προσφορά θυσιών και την άσκηση της λατρείας.

Η ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Η ανασύνθεση της αρχαίας ελληνικής μουσικής έτσι ώστε να την ακούμε για πρώτη φορά έτσι όπως ακριβώς ακουγόταν πριν από χιλιάδες χρόνια αποτελεί το αντικείμενο μελέτης που έχει ξεκινήσει από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Ο επιστήμονας που έχει αναλάβει αυτό το έργο έδωσε ήδη ένα δείγμα του, συνοδεύοντας το σχετικό άρθρο που έγραψε για την ιστοσελίδα του BBC με ένα ηχητικό απόσπασμα το οποίο και μπορείτε να ακούσετε στο βίντεο.

Ο Αρμάν ντ’ Ανγκούρ, ερευνητής στο Jesus College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και μουσικός, είναι γνωστός για τις μελέτες του στην ελληνική αρχαιότητα – έχει μάλιστα γράψει ποιήματα και ωδές στα αρχαία ελληνικά (ωδές του ακούστηκαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004 και του Λονδίνου το 2012) . Η μελέτη που έχει ξεκινήσει για να «ξαναζωντανέψει» την αρχαία ελληνική μουσική χρηματοδοτείται από τη Βρετανική Ακαδημία και διεξάγεται με τη συνεργασία ερευνητών και από άλλα βρετανικά πανεπιστήμια.

Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΟΝΥΣΙΑ

    Μαρμάρινο άγαλμα του Διόνυσου,
 Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης
            2ος π.Χ. αιώνας


Σχετικό κεφάλαιο από το έργο του Christian Meier  «Η πολιτική τέχνη της Αρχαίας Ελληνικής Τραγωδίας»

Στο δεύτερο μισό του Μάρτη οι Αθηναίοι γιόρταζαν τα Μεγάλα Διονύσια, μια από τις πιο σημαντικές, ενδιαφέρουσες και επιπλέον πιο μοντέρνες σε περιεχόμενο γιορτές στη μακρά σειρά των γιορτών τους. Λίγο νωρίτερα είχε ξαναρχίσει η ναυσιπλοΐα στο Αιγαίο. Οι πόλεις της αθηναϊκής συμμαχίας έπρεπε από τα μέσα του πέμπτου αιώνα να καταβάλουν στην Αθήνα τις εισφορές τους (που ήδη τότε ήταν βασικά φόροι) “στα Διονύσια”, όπως έλεγαν. Η πόλη γέμιζε από ξένους και αποκτούσε διεθνή χαρακτήρα.

Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΥΣΕΛΕΦΑΝΤΙΝΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΗΣ ΘΕΑΣ ΑΘΗΝΑΣ

Πρόπλασμα του χρυσελεφάντινου λατρευτικού 
αγάλματος της Αθηνάς Παρθένου και του 
ανάγλυφου βάθρου επί του οποίου είχε στηθεί, 
ενταγμένο στο εσωτερικό του Παρθενώνα. 
Εμπρός από το άγαλμα διακρίνεται η 
δεξαμενή νερού, που είχε κατασκευασθεί με 
σκοπό την προστασία των ελεφαντοστέινων 
μερών του αγάλματος από την φθοροποιό 
γι’ αυτά ξηρασία της Αττικής.

Η ΣΦΙΓΓΑ ΩΣ ΨΥΧΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΑΣΗ

1)   Αττική Λήκυθος του 400 π.Χ - βρίσκεται στο Μουσείο του Hermitage

ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ - ΕΡΩΤΑΣ ΤΟΥ ΟΡΑΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΑΟΡΑΤΟΥ

                                                                                             

Ο Άγγελος Σικελιανός ήταν ένα ταλαντούχο, θαλερό πνεύμα. Δριμύς και λυρικός ταυτόχρονα στους στίχους του. Άλλοτε σκοτεινός και σπηλαιώδης, άλλοτε ακτινοβόλος και διαυγής. Σίγουρα συμβολικός, σίγουρα παθιασμένος από έρωτα, εκστατικός, με ένα όραμα κι ένα εσωτερικό πόθο για μυστικισμό. Στην ποίηση του Σικελιανού, πάλλουν μαζί η  φύση και το θείο, σε μια μυστική, τελετουργική ένωση. Ένα ορφικό δοξαστικό. Οπωσδήποτε Έλληνας. Άλλωστε η οικογένειά του προερχόταν από αγωνιστές του 1821. Ο ίδιος ζωντάνεψε με τα γραφόμενά του την ιστορία, το ήθος, τους μύθους, και τα όνειρα των Ελλήνων. Πατριώτης. Αν και ξεκίνησε ως αφελής βασιλικός στην πορεία συντάχθηκε με την αριστερά και στήριξε την Εθνική Αντίσταση..

Η ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ, Η ΗΛΙΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΡΕΙΣ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΕΣ ΤΗΛΕΠΡΟΒΟΛΕΣ (ΒΙΝΤΕΟ) ΚΑΙ ΕΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

                                                          ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ  1

                         

                                                         ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ  2

                                                      ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ  3

                                                         Πατώντας εδώ δείτε στον χάρτη την αρχαία Ολυμπία

Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ

              Ο Θησαυρός των Αθηναίων  στους Δελφούς
                           (ψηφιακή αναπαράσταση)

                                                                         Πατώντας εδώ δείτε στον χάρτη τους Δελφούς 
ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στους πρόποδες του Παρνασσού, στο υποβλητικό φυσικό τοπίο που σχηματίζεται ανάμεσα σε δύο πανύψηλους βράχους, τις Φαιδριάδες, βρίσκονται οι Δελφοί. Οι Δελφοί ήταν αρχαία ελληνική πόλη όπου λειτούργησε το ξακουστό μαντείο της αρχαίας Ελλάδας. Η πόλη αναφέρεται από τους ομηρικούς χρόνους με το όνομα Πυθώ. Στην αρχή των ιστορικών χρόνων ήταν μία από τις πόλεις της αρχαίας Φωκίδας, αλλά σταδιακά ο ρόλος της πόλης ενισχύθηκε και εξελίχθηκε σε πανελλήνιο κέντρο των αρχαίων Ελλήνων. Αποτέλεσε και κέντρο της Δελφικής Αμφικτιονίας. Οι Δελφοί διατήρησαν τη σημαντική τους θέση μέχρι τα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ., οπότε δόθηκε οριστικό τέλος στη λειτουργία τους με διάταγμα του Βυζαντινού αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α'. Τους επόμενους αιώνες, η πόλη παρήκμασε και εγκαταλείφθηκε οριστικά την περίοδο των σλαβικών επιδρομών. Σήμερα, οι Δελφοί είναι μια περιοχή με έντονο τουρισμό και έχει χαρακτηριστεί τόπος παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. Εκτός του αρχαιολογικού χώρου και του μουσείου, υπάρχει το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο και στην ευρύτερη περιοχή μια σειρά Μοναστηριών με θρησκευτικό ενδιαφέρον. Επίσης, οι Δελφοί βρίσκονται σε μικρή απόσταση από την Αράχωβα, σημαντικό χειμερινό προορισμό της Στερεάς Ελλάδας και από το Γαλαξίδι.

ΤΟ "ΕΛΛΗΝΙΚΟ" ΚΑΛΛΟΣ ΚΑΙ Ο ΕΡΩΣ - ΤΟ ΥΠΕΡΤΑΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΩΣ (ΒΙΝΤΕΟ)

Το κάλλος είναι συνάρτηση της συμμετρίας και της αλήθειας στην ελληνική κοσμοθέαση. Η απαράμιλλη ομορφιά του συναρπάζει την νοητική ψυχή και διεγείρει στον νου τον θαυμασμό και την γέννηση της σκέψης εγκαινιάζοντας το πρώτο ερωτικό, διαλεκτικό και φιλοσοφικό σκίρτημα προς το αιώνιο, το άφθαρτο, το υπερούσιο του ΕΝΟΣ (ΕΝΑΔΩΝ).

Αποσπάσματα από κείμενα του Χρήστου Γιανναρά:

[..........Καταλαβαίνουμε τι θα πει έρωτας, αυτό δεν σημαίνει ότι γνωρίζουμε τον έρωτα. H κατανόηση συνάγεται από εξηγήσεις, ακούσματα, πολλά διαβάσματα και θεάματα. Tη γνώση τη γεννάει η εμπειρία. Γνωρίζουμε τον έρωτα μόνο με την εμπειρία μετοχής στον «τρόπο» του έρωτα.

H λέξη «τρόπος» σημαίνει ένα «πώς», όχι ένα «τι». Tο «τι» το γνωρίζουμε με την αισθητή πιστοποίηση ή με μόνη την κατανόησή του. Tο «πώς» το γνωρίζουμε μόνο μετέχοντας στην πραγμάτωσή του. Oχι με τον νου μόνο, αλλά με την εμπειρία της πραγμάτωσης.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ - ΤΟ ΤΑΠΕΙΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΑΙΩΝΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

                "Οι τρεις Χάριτες", Δημήτρης Πικιώνης

Στην  λαϊκή αρχιτεκτονική  το άτομο υποχωρεί έναντι της ολότητας. Μπορεί τα έργα της να μην είναι ιδιαίτερα σπουδαία, αλλά διακρίνονται για την απλότητα, την αυθεντικότητα και την εναρμόνιση με την φύση. Ο Πικιώνης φέρνει τα παραδείγματα μιάς σκάλας στην Αίγινα, ενός χωριατόσπιτου και ενός μαρμάρινου φεγγίτη στην Τήνο. Το συμπέρασμά του είναι πως «τέχνη σπουδαία δε θα βρείς ποτέ στο βουνό ή στο χωριό, ούτε εξαιρετικά ωραία θα τη βρείς πάντοτε. Μα φυσική, δηλαδή αληθινή, θα’ ναι πέρα και πέρα πάντοτε, και δοσμένη να πούμε από το Θεό –έτσι όπως η φύση δεν είναι πάντα γεμάτη ομορφάδες, ούτε η φυσική ζωή είναι όλο ευλογία. Αυτή είναι, κι έχεις να συμμορφωθείς μ’ αυτή, κι αν δεν μπορείς, αιτία είναι ότι ή το σώμα σου ή το πνεύμα σου είναι άρρωστο». Ο ανθρώπινος τύπος που αντιστοιχεί στην λαϊκή τέχνη, έχει ασκηθεί στον καθημερινό αγώνα με την ζωή καθώς «η λιτή ζωή του τον εδίδαξε από  νωρίς την εγκράτεια, κι έτσι, τη σκέψη του, ήρεμη, όπως η ήρεμη ζωή γύρώ του, δε θα την ταράξουν άμετροι πόθοι και άπρεπες  φιλοδοξίες». Βεβαίως η κράση του έχει περισσότερο μια περισσότερο ενστικτώδη, παρά εκλογικευμένη  θεμελίωση. Για αυτό, ο Πικιώνης, πρόβλεψε ορθά, όπως εκ των υστέρων αποδείχθηκε, ότι η επαφή του με την «ψευτιά της πολιτισμένης ζωής» θα τον εκμηδένιζε. 

ΟΙ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΜΗΔΕΙΑΣ

Κάθε Μήδεια είναι διαφορετική. Σε αντίθεση με τον γενικό κανόνα η Μήδεια απέφυγε να μετατραπεί σε πετρωμένο μύθο και διατήρησε αναλλοίωτο τον δυϊσμό των ιδιοτήτων της. Η διπλή της φύση – να έλκει και ταυτόχρονα να απωθεί – κέντρισε το ενδιαφέρον της κάθε εποχής και καθώς ο χρόνος επενέβαινε στην οπτική του μύθου το πέρασμα του ανανέωνε το πρόσωπο της Μήδειας. Έτσι κάθε γενιά ποιητών ανακάλυψε μια ξεχωριστή Μήδεια, όπως του Οβίδιου που είναι venefica και malefica, του Πίνδαρου παμφάρμακη ξείνα και του Jean Anouilh ματαιόδοξη. Σήμερα αντλούμε το υλικό μας μέσα από ένα πλήθος από ξεχωριστές Μήδειες. Την προ-Ευριπίδεια του μύθου της αργοναυτικής εκστρατείας και των Κορινθιακών ιερουργιών, την Μήδεια της αττικής και ρωμαϊκής τραγωδίας, της κεραμικής, της αναγεννησιακής ζωγραφικής, της λογοτεχνίας, της χορογραφίας, της όπερας, των comics και του κινηματογράφου[1].

Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΚΑΡΥΑΤΙΔΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Οι Καρυάτιδες του Ερεχθείου (που τώρα στεγάζονται στο Μουσείο της Ακρόπολης) εντάσσονται σε ένα ιερό κτίσμα, στη νότια πρόσταση του Ερεχθείου, πάνω από τον τάφο του Κέκροπα, του πανάρχαιου χθόνιου ήρωα των Αθηνών

Από τις Κόρες που κοσμούν τον Θησαυρό των Σιφνίων στους Δελφούς ως τις Αθηναίες του Ερεχθείου και τα ευρήματα της Αμφίπολης

Ο ΜΑΓΙΚΟΣ ΡΕΑΛΙΣΜΟΣ ΩΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ ΡΕΥΜΑ

Πίνακας του ζωγράφου Γιάννη Νίκου, ο οποίος αποτυπώνει 
την τεχνοτροπία του μαγικού ρεαλισμού

Ο μαγικός ρεαλισμός αποτελεί μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αφηγηματική τεχνική, η οποία αναιρεί με μοναδικό τρόπο τα σύνορα μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας και χαρακτηρίζεται από μια ισότιμη αποδοχή του καθημερινού και του απίθανου, του συνηθισμένου και του εκπληκτικού. Ο μαγικός ρεαλισμός αναμιγνύει το λυρικό, το μυθικό και φανταστικό με την κατά βάθος διερεύνηση της ανθρώπινης ύπαρξης και την έντονη κοινωνική κριτική.

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΝΑΟΙ ΧΤΙΖΟΝΤΑΝ ΣΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΧΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ

Ναός Αφαίας Αθηνάς στην Αίγινα

Αμερικανός καθηγητής Γεωλογίας εξηγεί πώς επέλεγαν οι Έλληνες τους θρησκευτικούς χώρους τους

Ακόμη και το έδαφος κάτω από τους αρχαίους ναούς στην Ελλάδα ήταν «ιερό». Αυτό πρεσβεύει νέα έρευνα από τον καθηγητή Γεωλογίας στο Πανεπιστήμιο του Ορεγκον κ. Γκρέγκορι Ρίταλακ, ο οποίος θεωρεί ότι το χώμα επάνω στο οποίο εδράζονταν τα κτίρια είχε ειδική σημασία που σχετιζόταν με τη λατρεία του θεού στον οποίο ήταν αφιερωμένος ο ναός. Και, όπως σημειώνει, αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί ο Ομηρος και ο Πλάτων αναφέρονται στα κείμενά τους σε «ιερό χώμα» και σε χώμα το οποίο θα μπορούσε να επηρεάσει την ψυχή. Αλλά και κάτι ακόμη: έτσι εξηγείται ο τρόπος επιλογής των θέσεων στις οποίες ιδρύονταν τα ιερά.

ΖΑΚΛΙΝ ΝΤΕ ΡΟΜΙΓΥ - Η ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ "ΦΟΙΝΙΣΣΕΣ" ΤΟΥ ΕΥΡΙΠΙΔΗ

       

Χρησιμοποιώ δυο εικόνες από την αρχαία Ελλάδα, την οποία θαυμάζω. Η πρώτη είναι αυτή δύο αδελφών, εχθρών μεταξύ τους, που αρνούνται να μοιραστούν τα αγαθά τους. Αντίθετα, η άλλη εικόνα είναι εκείνη δύο αδελφών που προωθούν το πνεύμα της κοινοκτημοσύνης και γίνονται σύμβολο. Στην πραγματικότητα, αυτή η δεύτερη εικόνα είναι που με ενδιαφέρει.

Κι αυτό, γιατί η πρώτη περίπτωση αφορά τα υλικά αγαθά που μοιράζουμε μεταξύ διαφορετικών ατόμων, σαν ένα γλυκό, από το οποίο παίρνει ο καθένας ένα κομμάτι, έτσι ώστε στο τέλος δεν απομένει πια γλυκό. Γίνεται σαφές σε αυτή την περίπτωση ότι ο καθένας ήθελε να πάρει το μεγαλύτερο κομμάτι ή ακόμα και όλο το γλυκό. Είναι το δράμα δύο αδελφών εχθρών που θέλουν να αναλάβουν την εξουσία στη Θήβα και αποτελούν το αντικείμενο του πρώτου παραδείγματος μου. Πρόκειται για τους γιους του Οιδίποδα, τα δύο αδέλφια, τον Ετεοκλή και τον Πολυνίκη, όπως τους συναντάμε στην τραγωδία του Ευριπίδη «Φοίνισσες».

Ο ΜΠΟΡΧΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟ ΑΠΕΙΡΟ

Ο Αργεντινός Χόρχε Λουίς Μπόρχες (Jorge Luis Borges) ήταν από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του 20ου αιώνα. Έχει καταπιαστεί μ’ αυτό που γενικά αποκαλείται «στοιχείο του φανταστικού» αν και το να κατηγοριοποιήσεις τον Μπόρχες είναι ένα παρακινδυνευμένο εγχείρημα, για έναν λογοτέχνη τόσο σημαντικό και πολυσχιδή. Σκοπός του παρόντος κειμένου, δεν είναι σε καμιά περίπτωση να επιχειρηθεί μια γενική φιλολογική αποτίμηση ή κριτική του έργου του, άλλωστε ο Μπόρχες μπορεί να αρέσει σε διαφορετικούς ανθρώπους για διαφορετικούς λόγους, παρά μόνον να τονισθούν κάποια επιλεγμένα σημεία των διηγημάτων του που σχετίζονται με τα Μαθηματικά και κυρίως με την έννοια του Απείρου, και να επιχειρηθεί μια προσέγγισή τους από μαθηματική σκοπιά.
Το μαγικό στον Μπόρχες είναι ότι, παρόλο που δεν είχε επίσημα μαθηματικές σπουδές, οι σχετικές του ανησυχίες είναι συνεχείς και εμφανείς στα έργα του. Έχουν υπάρξει πολλοί γνωστοί συγγραφείς που ενδιαφέρθηκαν και κατέγραψαν τις μαθηματικές τους ανησυχίες στα έργα τους. Ο Μπόρχες ήταν ένας –ίσως ο κατεξοχήν- απ’ αυτούς που ήταν ικανός να αντιληφθεί, να προσδιορίσει και να παρουσιάσει με τον δικό του μοναδικό και μαγικό τρόπο, μαθηματικές ιδέες με απόλυτη σαφήνεια.
Έτσι ,όχι μόνο βοήθησε στην κατανόηση των εννοιών αλλά δημιούργησε και νέες προοπτικές στην προσέγγισή τους.