«Πρώτα-πρώτα το Χάος έγινε και ύστερα η πλατύστηθη Γη, το αιώνια στέρεο βάθρο όλων….. Και από το Χάος, το Έρεβος γεννήθηκε και η μαύρη η Νύκτα, κι από τη Νύκτα πάλι ο Αιθέρας και η Ημέρα…… Και η Γη γέννησε πρώτα ίσο με τον εαυτό της, τον Ουρανό τον αστερόπληθο…»
(Ησίοδος, «Θεογονία»)
Σε κάθε κοσμογονία, υπεράνω και πίσω από τον Δημιουργό, γύρω εντός και εκτός, βρίσκεται το Άγνωστο, το Ακατανόητο, η Πηγή και η Αιτία όλων. Το σύμπαν προβάλλει από αυτό το Μεγάλο Άγνωστο που κανένας ανθρώπινος νους δεν μπορεί να συλλάβει. Πολλά ονόματα έχουν δοθεί σε αυτό το μυστήριο που περιέχει εντός του το παν. Αποκαλείται «απύθμενη άβυσσος», «κενότητα», «χάσμα», «άβυσσος των υδάτων», «άγνωστο σκότος», «βυθός». Ο Δημόκριτος το ονόμαζε «Κενό» αλλά επίσης και βυθό. Ο Πλάτων «Άπειρο» και ο Αναξαγόρας «Απειρία». Τα Ορφικά μυστήρια μιλούσαν για το τρεις φορές Άγνωστο Σκότος από όπου ξεπήδησε ο Κρόνος-Ηρακλής, και ο Ησίοδος μάς μιλά για το Χάος με την έννοια του κενού αρχικά, διότι αργότερα η λέξη αυτή απέκτησε διαφορετική σημασία στη σκέψη των ανθρώπων. Το Χάος του Ησίοδου δεν είναι όμοιο με εκείνο του Αναξαγόρα που διακοσμήθηκε από το Νου. Κατά την ετυμολογία της λέξης από τη ρίζα ΧΑΥ ή ΧΑF, σημαίνει το χάσμα αλλά όχι κάτι που είναι εντελώς κενό.
.jpg)
