Του Μιχαλόπουλου Αθανάσιου
Η προσωκρατική φιλοσοφία αποτέλεσε την πρώτη βάση για την ενασχόληση του ανθρώπου με την οντολογία, για το τι δηλαδή πραγματικά "υπάρχει". Όλοι οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι ασχολήθηκαν με το ον. Στην προκείμενη περίπτωση αφορμή της φιλοσοφικής μας εκκίνησης για στοχασμό είναι η παρμενίδεια οντολογία. Ο Παρμενίδης ανέπτυξε τον οντολογικό μονισμό, την ιδέα δηλαδή, ότι τα πάντα δεν προήλθαν από μια φυσική ουσία (ύδωρ, αήρ, γη, πυρ), όπως αποπειράθηκαν να ισχυριστούν οι φυσικοί φιλόσοφοι, αλλά από το Είναι, από το όντως υπαρκτό, το οποίο ενέχει χαρακτηριστικά υπερούσιας θεότητας, από την οποία απορρέουν όλα τα επίπεδα των όντων, των κόσμων και της δημιουργίας.
Αυτό που μας ενδιαφέρει πολύ περισσότερο, όμως, είναι η παρμενίδεια συζήτηση περί διάκρισης όντος και μη όντος (μηδέν=τίποτα). Κατά τον Παρμενίδη το μόνο υπαρκτό είναι το ον, ενώ το μη ον (το τίποτα) είναι αδύνατο να υπάρχει, γιατί τίποτα δεν δύναται να προέλθει από το μη ον, από το τίποτα δηλαδή, ούτε να γίνει λόγος περί αυτού. Άρα, ούτε και μπορούμε καν να νοήσουμε το τίποτα ως μηδέν, εφόσον πρόκειται για κάτι όχι μόνο ανύπαρκτο αλλά και α-νόητο, δεν μπορούμε δηλαδή να το εννοήσουμε. Η παρμενίδεια οντολογική θεώρηση αποτέλεσε σπουδαίο σταθμό για την ανάπτυξη και της πλατωνικής φιλοσοφίας, ενώ ταυτόχρονα κατέστη το αντίπαλο δέος απέναντι στους "υλιστές" ατομικούς φιλοσόφους (Λεύκιππο και Δημόκριτο).
Όμως, όπως έχει επισημανθεί και άλλες φορές, αυτή η διαμάχη και διάκριση μεταξύ "υλιστών και ιδεαλιστών" είναι αποτέλεσμα της άγνοιας που έχουν για τη φιλοσοφία τόσο όσοι βλέπουν το "φιλοσοφείν" ως λαϊκή σκέψη για νοερή κατανάλωση και ιδεολογικές αντεγκλήσεις χωρίς νόημα όσο και όσοι δεν έχουν κατανοήσει το υψηλό νόημα που έχει για το πνεύμα η φιλοσοφική άσκηση της σύνδεσης μεταξύ των φιλοσοφικών σχολών και ρευμάτων σε όλη τη διάρκεια ανάπτυξης του φιλοσοφικού στοχασμού. Περί του μεγέθους της άγνοιας των νεοελλήνων για την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, θα παρέθετα μετά χαράς προς ανάγνωση ένα βιβλίο του αξιόλογου ιστορικού Ρένου Αποστολίδη, Όλα όσα γνωρίζουν οι Νεοέλληνες για τους αρχαίους Έλληνες, στο οποίο όλες οι σελίδες είναι απόλυτα λευκές.
Ας επανέλθουμε στο προκείμενο θέμα μας και ας παραβάλλουμε, λοιπόν, την αντίστοιχη διάκριση που θέτουν οι ατομιστές, και ιδιαίτερα ο Δημόκριτος, απέναντι στην παρμενίδεια θεώρηση όντος και μη όντος. Οι ατομιστές αντιπροτείνουν μια άλλη διάκριση μεταξύ ατόμων και κενού. Για τους ατομικούς φιλοσόφους υπάρχουν τα άτομα και το κενό, ο κενός χώρος, αλλά με μια ιδιαίτερη θεώρηση για την έννοια του κενού. Εκτός από τα άτομα και ο κενός χώρος είναι ον, ο κενός χώρος, δηλαδή, είναι κάτι το ίδιο υπαρκτό με τα "υλικά" άτομα ως όντα. Άρα, όντα είναι και τα άτομα και το κενό. Ενώ στην παρμενίδεια θεώρηση η αιτία της κίνησης και της ζωής είναι το Είναι, η άρρητη δηλαδή θεότητα, για τους ατομικούς φιλοσόφους αιτία της κίνησης και της ζωής είναι το κενό, ο κενός χώρος.
Ενώ φαινομενικά οι δύο αυτές θεωρήσεις δείχνουν να βρίσκονται στον αντίποδα, η σύγχρονη κβαντική θεωρία, όπως και τα αρχαία μυστήρια, μαρτυρούν την κοινή βάση θεώρησης τόσο των "υλιστών" ατομικών φιλοσόφων όσο και της παρμενίδειας οντολογίας. Στα αρχαία μυστήρια (Ελευσίνια, Καβείρια κλπ) αποτυπωνόταν και "αποκαλυπτόταν" στους μυημένους ο τρόπος ύπαρξης της δομής του σύμπαντος, ο οποίος διέφερε μόνο στην ενορατική πρόσληψη που ανέπτυσσε κάθε μυημένος. Αυτή η διαφοροποιημένη πρόσληψη σχετιζόταν με τις προσωπικές έξεις και τις υποκειμενικές ποικίλες επόψεις οι οποίες αποτυπώνονταν στην εκφραστική χρήση της γλώσσας κάθε φιλοσόφου.
Ας περιπλανηθούμε, εν συντομία, στα βασικά κατατόπια της κβαντικής θεωρίας, προκειμένου να αποπειραθούμε τη νοητική σύνδεση που υπάρχει μεταξύ της κβαντικής φυσικής, των αρχαίων μυστηρίων και της φιλοσοφίας. Ο όρος "κβάντο" είναι λατινική λέξη και σημαίνει "πόσο". Ουσιαστικά στην κβαντική φυσική το κβάντο είναι η ελάχιστη ποσότητα ενέργειας ή ύλης που μπορεί να υπάρξει. Ορισμένα μεγέθη στη κβαντική φυσική είναι "κβαντισμένα", μπορούν δηλαδή να λάβουν συγκεκριμένες τιμές, όχι οποιεσδήποτε. Τι εννοούμε με αυτόν τον όρο; Έστω, για παράδειγμα, ότι έχουμε μια ντουλάπα με τέσσερα οριζόντια ράφια και επιθυμούμε να τοποθετήσουμε ένα διπλωμένο τζιν παντελόνι. Μπορούμε να αποθέσουμε το παντελόνι μόνο σε ένα από τα ράφια, όχι αιωρούμενο ανάμεσα στα ράφια. Έτσι και τα ηλεκτρόνια σε ένα άτομο μπορούν να λάβουν θέση μόνο σε συγκεκριμένες θέσεις, στις λεγόμενες ενεργειακές στάθμες. Μπορούν να πηδούν από μια ενεργειακή στάθμη σε άλλη, εφόσον τους δώσουμε την κατάλληλη ενέργεια για να το κάνουν, αλλά ποτέ ανάμεσα στα ράφια της ντουλάπας. Στην κβαντομηχανική δεν μπορούμε να βεβαιωθούμε ποτέ για τη θέση που λαμβάνει ένα ηλεκτρόνιο, γιατί τα πάντα στο σύμπαν συμπεριφέρονται ως κύματα και ως σωματίδια. Το κύριο χαρακτηριστικό των σωματιδίων είναι ότι περιορίζονται σε μια συγκεκριμένη περιοχή του χώρου σε αντίθεση με τα κύματα τα οποία είναι απλωμένα και βρίσκονται σε πολλά μέρη ταυτόχρονα. Διαφορά επίσης υπάρχει και στο πώς αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Αν χτυπήσουμε δύο μπάλες, αυτές απλά θα συγκρουστούν και θα αλλάξουν πορεία. Τα κύματα όμως δεν συγκρούονται, απλά εισέρχονται το ένα μέσα απ’ το άλλο και δημιουργούν μεγαλύτερες κορυφές ή κοιλότητες ή αλληλοαναιρούνται.
Προκειμένου να εισέλθουμε σε πρωτόγνωρα για την κλασική φυσική μονοπάτια, θα μιλήσουμε για την προέλευση των μικροσωματιδίων που ενίοτε συμπεριφέρονται και ως κύματα, σύμφωνα με την κβαντική θεωρία. Στο σημείο αυτό η ατομική δημοκρίτεια θεωρία συμβάλλει σε υπέρτατο βαθμό σε ατραπούς ενδιαφέρουσες. Όπως ειπώθηκε και πριν, οι ατομικοί φιλόσοφοι υποστηρίζουν ότι το κενό (το παρμενίδειο μη ον) δεν είναι μη ον, αλλά ον, δηλαδή άδειος χώρος, χωρίς καμιά μορφή ενέργειας και ύλης, αλλά κάτι το υπαρκτό. Αν σκεφτούμε καλά, ήξερε τι έλεγε ο Δημόκριτος, όταν έλεγε ότι το κενό είναι ον, κάτι το υπαρκτό. Στην ορφική παράδοση ο αιθέρας είναι η υπερούσια διάσταση του χώρου, από την οποία λαμβάνουν τη μορφή (ή την ύπαρξη) τα όντα. Αυτή η υπερούσια διάσταση του αιθέρα είναι χώρος χωρίς ενέργεια και ύλη. Το κενό, μας λέει ο Love Jeff στο βιβλίο του "Οι θεοί των Κβάντα, η καταγωγή και η φύση της ύλης και της συνείδησης ", αποτελεί έναν χώρο που φαινομενικά απουσιάζει κάθε μορφή ύλης και ενέργειας. Το κενό αυτό τόσο των ατομικών φιλοσόφων όσο και ουσιαστικά της κβαντικής θεωρίας είναι ο νοητός πλατωνικός κόσμος των ιδεών και του Αγαθού του Πλάτωνα. Ο νοητός αυτός κόσμος είναι πέρα και πάνω από την κοινή ανθρώπινη λογική και μπορεί να συλληφθεί μόνο μέσω του αμέθεκτου νου, του καθαρού μη αναμεμειγμένου με τον αισθητό κόσμο νου.
Ας εισέλθουμε στον επιστημονικό κόσμο των κβαντικών μυστηρίων, κατά αντίστοιχο τρόπο με αυτόν των αρχαίων ελληνικών μυστηρίων. Πώς ένα υποσωματίδιο αποκτά ενεργειακή ή υλική μορφή και μεταμορφώνεται από πλατωνική ιδέα σε φαινόμενο; Ένα οποιοδήποτε υποσωματίδιο εισέρχεται στον υλικό ή φαινομενικό κόσμο μέσω της κβαντικής διακύμανσης. Κβαντική διακύμανση είναι η διαδικασία προσωρινής ανάδυσης ενεργητικών σωματιδίων από τον κενό χώρο, όπως καθορίζεται από την αρχή της αβεβαιότητας στη κβαντική φυσική. Η κβαντική διακύμανση, μας λέει ο Love Jeff, αντιστοιχεί στους κβαντικούς θεούς Δία και Άδη (δημιουργία κοσμικού χώρου-σφαίρας), που αποτελούν την κωδικοποιημένη λειτουργία μιας συμπαντικής κυματοσυνάρτησης μέσω της οποίας όλα τα όντα αποκτούν ενέργεια ή υλικότητα και αφού με αυτόν τον τρόπο "πίπτουν" στον αισθητό κόσμο ως φαινομενικά όντα. Από κει και έπειτα κάθε υποσωματίδιο, όπως το ηλεκτρόνιο, θα λάβει συγκεκριμένες θέσεις μέσα στο άτομο με βάση τους 4 κβαντικούς αριθμούς που καθορίζουν την ποιότητα της κατάστασής του. Κάθε κβαντικός αριθμός από τους 4 αντιστοιχεί σε κβαντικούς θεούς με την παράλληλη ανάπτυξη των ανάλογων πεδίων του αισθητών λειτουργιών του υλικού σύμπαντος (γεύση, ακοή, αφή, όσφρηση) με την όραση ενεργοποιημένη μέσω της κβαντικής διακύμανσης (Δία-Άδη). Οι 4 κβαντικοί αριθμοί (1ος, 2ος, 3ος, 4ος) καθορίζουν καταστάσεις των υποσωματιδίων που θυμίζουν τα αντίστοιχα σύμβολα και τις δράσεις συγκεκριμένων ολύμπιων θεών που συναντούμε στην ελληνική μυθολογία-θεολογία. Ο 1ος κβαντικός αριθμός, ο κβαντικός θεός Άρης (πυρ-τετράεδρο), είναι κβαντικός αριθμός της στιβάδας ή της ποσότητας (n= 1,2,3...) και καθορίζει το μέγεθος του ηλεκτρονικού νέφους (τροχιακού) και συσχετίζεται με την έλξη πυρήνα-ηλεκτρονίου. Τροχιακά με τον ίδιο κύριο κβαντικό αριθμό τη στιβάδα ή φλοιό. Ο 2ος κβαντικός αριθμός αντιστοιχεί με τον Ποσειδώνα (ύδωρ-εικοσάεδρο) και αποτελεί τον δευτερεύοντα ή αζιμουθιακό αριθμό [ l =0, 1, 2,…(n-1)], ο οποίος καθορίζει το σχήμα του ηλεκτρονιακού νέφους (τροχιακού) και συσχετίζεται με την διηλεκτρονιακή άπωση. Τα ατομικά τροχιακά που έχουν το ίδιο n και l συγκροτούν την υποστιβάδα ή υποφλοιό. Ο 3ος κβαντικός αριθμός αντιστοιχεί στον Ερμή (αέρας-οκτάεδρο) και αποτελεί τον μαγνητικό κβαντικό αριθμό [ ml = -l, …, 0,…,+l ], ο οποίος καθορίζει τον προσανατολισμό του ηλεκτρονιακού νέφους σε σχέση με τους εννοούμενους άξονες συστοιχίας x, y, z. Σε κάθε τιμή του μαγνητικού κβαντικού αριθμού αντιστοιχεί και ένα τροχιακό. Ο 4ος κβαντικός αριθμός αντιστοιχεί στην Αφροδίτη (γη-κύβος) που δηλώνει την πολικότητα και τη συμμετρία (κάλλος) και αποτελεί τον μαγνητικό κβαντικό αριθμό του spin [ ms = +1/2, -1/2 ], ο οποίος είναι ανεξάρτητος από τις τιμές των άλλων κβαντικών αριθμών. Ο μαγνητικός κβαντικός αριθμός του spin καθορίζει την ιδιοπεριστροφή του ηλεκτρονίου.
Οι πέντε αυτοί κβαντικοί θεοί αποτυπώνονται στα ελληνικά μυστήρια με τους 5 Ιδαίους Δακτύλους της ελληνικής μυθολογίας. Οι πέντε Ιδαίοι Δάκτυλοι (που αντιστοιχούν και στα πέντε μας δάκτυλα και σχετίζονται με κοσμικούς κραδασμούς συμπαντικών πεδίων) είναι ο Ηρακλής (όχι ο γνωστός ήρωας) ο Παιωναίος, ο Επιμήδης, ο Ιάσιος και ο Ίδας. Οι 5 αυτοί θεοί ξεπηδούν από το κενό των ατομικών φιλοσόφων ή τον κενό κβαντικό χώρο των πλατωνικών Ιδεών, για αυτό και προσφωνούνται ως Ιδαίοι. Ο μεγαλύτερος σε ηλικία ήταν ο Ηρακλής. Η ανωτέρω 5 δράσεις των 5 κβαντικών θεών είναι εγγεγραμμένες και κωδικοποιημένες στον μύθο που έπλασαν οι μυημένοι φιλόσοφοι για να αποθηκευτεί η συμπαντική αυτή γνώση. Ο αντίστοιχος ελληνικός μύθος που αποκωδικοποιεί τις κωδικές δράσεις μαρτυρά ότι οι 5 αυτοί Δάκτυλοι ίδρυσαν (σύμφωνα με τον μύθο) τους Ολυμπιακούς αγώνες, ως εξής: ο Ηρακλής πρότεινε στους άλλους 4 να κάνουν αγώνες δρόμου καθώς πρόσεχαν τον μικρό Δία για να διασκεδάσουν και λίγο. Μετά τη λήξη των αγώνων, ο Ιδαίος Ηρακλής στεφάνωσε τους νικητές. Οι ολυμπιακοί αγώνες στην περίπτωση αυτή εννοούνται ως φωτοδρομίες των κβαντικών υποσωματιδίων σε ένα πνευματικό παιχνίδι ατομικής φώτισης του νου.
