Οι αρετές κατηγοροιοποιούνται ως εξής :
1. Φυσικές Αρετές: Είναι κοινές με τα ζώα, είναι συνυφασμένες με την σωματική κράση και πολλές φορές συγκρούονται μεταξύ τους είτε ανήκουν στο έμψυχο σώμα ή είναι αντανακλάσεις του λόγου όταν δεν εμποδίζονται από δυσκρασία ή οφείλονται σεπροηγούμενη ζωή.
Ο Πλάτων τις μελετά στον Πολιτικό (306a5-308b9) και στους Νόμους (XII 963c9-e9).
2. Ηθικές Αρετές: Αποκτώνται με εθισμό και δόξα.
Είναι αρετές των σωστά ανατρεφόμενων παιδιών και υπάρχουν και σε κάποια ζώα. Επειδή είναι ανώτερες των κράσεων δεν συγκρούονται μεταξύ τους.
Ανήκουν ταυτόχρονα στην λογική και άλογη λειτουργία.
Ο Πλάτων ασχολείται με αυτές στους Νόμους (II 653a5-c4).
3. Πολιτικές Αρετές: Ανήκουν μόνο στον λόγο, καθώς βασίζονται στην γνώση, αλλά του λόγου που κοσμεί την αλογία και την χρησιμοποιεί σαν όργανο του.
Κυβερνά το λογιστικό της ψυχής με την φρόνηση, το θυμοειδές με την ανδρεία, το επιθυμητικόν με την σωφροσύνη και όλα μαζί με την δικαιοσύνη.
Κάθε μια υπάρχει σε όλες τις άλλες ( ο Στωικός όρος είναι αντακολουθία).
Ο Πλάτων τις μελετά στην Πολιτεία (IV 434d2-445b4).
4. Καθαρκτικές Αρετές: Ανήκουν μόνο στον λόγο που απομακρύνεται από κάθε εξωτερικό σε αυτόν, απορρίπτει τα όργανα σαν άχρηστα και αναστέλλει τις δράσεις που εξαρτώνται από αυτά.
Λύουν δε την ψυχή από τους δεσμούς της γένεσης.
5. Θεωρητικές Αρετές: Είναι αυτές όπου η ψυχή έχει εγκαταλείψει τον ίδιο τον εαυτό της, ή καλύτερα έχει ενωθεί με τα ανώτερα της όχι μόνο με γνώση αλλά και ορεκτικώς.
Είναι σαν η ψυχή να θέλει να γίνει Νους και ο νους είναι νόηση και όρεξη.
Είναι το αντίστροφο των Πολιτικών αρετών.
Οι Πολιτικές αρετές καθοδηγούνται από το κατώτερο και προχωρά με τον λόγο, ενώ οι θεωρητικές καθοδηγούνται από το ανώτερο και προχωρούν με τον νου.
Ο Πλάτων ασχολείται με αυτές στον Θεαίτητο (173c6-177c2)
6. Παραδειγματικές Αρετές: Είναι οι ψυχικές αρετές που δεν θεωρούν τον νου της ψυχής. (Το να θεωρείς υποδηλώνει διαχωρισμό), αλλά έχει φτάσει στο επίπεδο του να μετέχει στον νου, δηλαδή του παραδείγματος όλων, για αυτό και αποκαλούνται παραδειγματικές, μιας και οι αρετές ανήκουν πρωταρχικά στον νου.
Αυτή η κατηγορία προστέθηκε από τον Ιάμβλιχο στο Περί Αρετών.
7. Ιερατικές Αρετές: Ανήκουν στο θεοειδές μέρος της Ψυχής.
Ανήκουν σε όλες τις παραπάνω κατηγορίες με την διαφορά ότι ενώ οι άλλες είναι ουσιώδεις , αυτές είναι ενιαίες.
Αυτές αναφέρθηκαν από τον Ιάμβλιχο, τον Συριανό και τον Πρόκλο.
Δαμάσκιος - Σχόλια στον Πλατωνικό Φαίδωνα 138-144
πηγή: empedotimos.blogspot.gr
